آخرین ایستگاه

دیدار رهبرمعظم انقلاب حضرت آیت ا…خامنه ای (مدظله العالی) با هیأت دولت در آخرین سال دولت یازدهم، حاوی نکات مهمی بود که می توان از آن با عنوان نقشه راه دولت یادکرد که در شماره قبل به تشریح دو بخش از این سخنرانی مهم پرداختیم. سیاست خارجی سومین سرفصلی بود که رهبر معظم انقلاب برآن تاکید ویژه ای داشتند. معظم له در دیدار با دولتمردان در شهریورماه ۱۳۹۲ نیز درباره سیاست خارجی بر نکاتی تاکید کرده بودند من جمله مسأله فلسطین، تقویت همکاریهای دوجانبه، منطقه ای و بین المللی و همچنین دفاع از حقوق هسته ای ملت ایران و وحدت اسلامی. ایشان در شهریور ماه ۹۵ نیز براین نکته داشتند که «باید توان دیپلماسی را به صورت مناسب و متوازن در دنیا توزیع کرد. آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین باید سهم مناسب خود را در سیاست خارجی کشور داشته باشند». عملکردی که دولت های پیشین به آن توجه ویژه ای کرده بودند.در دولت های قبل ایران با استراتژی تهاجمی در سیاست خارجی به حیاط خلوت آمریکا پا نهاد و با کشورهای آمریکای جنوبی روابطش را گسترش داد و اصطلاحاً در لاک دفاعی فرو نرفت اما به سبب پرداختن دولت یازدهم به مسأله هسته ای، این رویکرد تا حد زیادی مغفول ماند و آمریکا اجازه داد تا تمرکزش را بر بحث هسته ای بیشتر کند و فشارها را افزایش دهد و بی هیچ واهمه ای، تعهداتش در مسأله هسته ای و برجام را نادیده بگیرد. این مسئله ای بود که معظم له در ادامه صحبت هایشان به آن پرداختند و ضمن تأکید بر بد عهدی های طرف آمریکایی فرمودند: «باید از بد حسابی آمریکایی ها درقضیه برجام، تجربه آموخت. این تجربه به ما میآموزد که به وعدههای هیچ یک از دولت ها در آمریکا نمیتوان اعتماد کرد و نباید در مقابل وعده آنها اقدام نقد انجام داد». هرچند ایشان از روز نخست مذاکرات، این اتفاقات را پیش بینی کرده بودند و مذاکره با آمریکــــا را بی نتیجه می دانستند اما از عملکرد تیم مذاکره کننده تقدیر کردند و انتقادات را متوجه طرف آمریکایی دانسته و آمریکا را کشوری غیرقابل اعتماد معرفی کردند.

در حوزه علم و فناوری نیز ایشان در سال ۹۲ به تبیین اهم فعالیت های دولت در چهار سال پیش رو پرداختند و اجرای سند تحول آموزش و پرورش، اجرا و به روز رسانی نقشه جامع علمی کشور، تشکیل نظام ملی نوآوری کشور، حمایت از شرکت های دانش بنیان و تجاری سازی دانش، ایجاد پژوهشگاه های دانشگاهی و برنامه ریزی در جهت ارتقای تحول و علوم انسانی را مورد تأکید قرار دادند. ایشان در هفته دولت سال ۹۵ نیز یک بار دیگر خواستار افزایش رشد عملی کشور شدند و فرمودند: «کشور برای پیشرفت نیازمند علم و فن آوری است و در سال های گذشته پیشرفت های خوبی در این عرصه به دست آمد. سرعت حرکت علمی در دنیا بالاو فاصله ما نیز با پیشرفت علمی دنیا زیاداست، بنابراین برای جبران این عقب ماندگی هیچ چارهای جز افزایش شتاب رشدحرکت علمی وجود ندارد و باید گفتمان پیشرفت علمی در کشور ادامه یابد و متوقف نشود». عده زیادی جایگاه فعلی کشور در سطح منطقه را به عنوان سند رشد علمی معرفی می کنند و ایران را کشوری می دانند که پیش از ۱۴۰۴ در زمینه علمی به افق های ترسیم شده برای این مرحله دست یافته است اما لازم است یادآوری کنیم که رهبر معظم انقلاب در برابر چنین استدلالی فرمودند: «باید ببینیم که در ۱۴۰۴ در کجا قرار داریم». یعنی دیگر کشورها متوقف نشده اند و آن ها نیز در جهت پیشرفت های علمی فعالیت های گسترده ای انجام می دهند. تأکید ایشان در سال پایانی دولت مؤید لزوم ایجاد شتاب در روند تولید علم در کشور از طریق حمایت از شرکت های دانش بنیان است و این دقیقاً همان مواردی است که معظم له در مبحث اقتصاد مقاومتی نیز آن را مورد اشاره قرار دادند. ایشان در پنجمین سر فصل بحث امنیت را مطرح کردند و فرمودند: «به لطف خداوندو با تلاش و زحمات قابل تقدیر نیروهای نظامی و امنیتی درحالی که کشورهای منطقه مملو از حوادث و ناامنی هستند،کشور از یک سپر امنیتی مستحکمی برخوردار است. روحیه انقلابی ودینی مردم، تشکیلات نظامی و امنیتی و تجهیزات و امکانات دفاعی عناصر ایجاد سپر امنیتی کشور هستند». با نگاهی دقیق به متن فرمایشات مقام معظم رهبری می توان گفت که این سخنان در حقیقت تبیین نقش نیروهای نظامی و امنیتی است که چندی پیش در جمع وزیر و کارکنان وزارت اطلاعات نیز به آن اشاره شده بود.وجود امنیت در کشور در حالی که جریانات مخرب، تکفیری و استکباری منطقه را به آشوب کشیده اند، از مواردی بود که معظم له بر آن تأکید داشتند. مباحثی که در چند ماه اخیر درباره لغو کنسرت های موسیقی، از سوی دولت و هنرمندان مطرح شده بود از دیگر مواردی بود که رهبر معظم انقلاب به شکلی غیر مستقیم به آن پرداختند و فرمودند: «فرهنگ شامل ادبیات، هنر، سبک زندگی، رفتار و اخلاق اجتماعی است و دستگاه های فرهنگی درتمام این بخش ها مسئولیت و وظیفه دارند. بنده طرفدار جزم اندیشی، فشار و اختناق در عرصه فرهنگ نیستم بلکه به آزاد اندیشی اعتقاد راسخ دارم اما آزاد اندیشی به معنای ولنگاری و اجازه دادن به دشمن برای لطمه زدن نیست». این دقیقاً همان سخنانی بود که معظم له در سال ۱۳۹۲ و در آغاز به کار دولت یازدهم فرمودند، مقابله با اباحیگری و بی بندوباری اخلاقی.هنگامی که ایشان از پروژه نفوذ نام بردند، عده بسیاری نفوذ را تنها در سیاست معنا نمودند در حالی که نفوذ، اول بار در هر جامعه ای از طریق فرهنگ خودنمایی می کند و این نخستین گام است برای نفوذ در سایر حوزه ها. نگاهی به تاریخ ایران پس از انقلاب نشان می دهد که دولت مردان پس از جنگ بیشتر از مباحث فرهنگی و انجام کار فرهنگی، تنها پز آن را داده اند. برای همین منظور است که رهبر معظم انقلاب در غالب سخنرانی های شان بر تقویت فرهنگ ایرانی اسلامی تأکید می کنند. از سوی دیگر اما عده ای با کج فهمی نگاهی این گونه مدرن را، نمی پسندند و این ها هستند که ترجیح می دهند تا در پوشش آزادی و آزاد اندیشی، فرهنگ ملی شان را لگدمال ببینند. آخرین مبحثی که از سوی معظم له به آن پرداخته شد، مسئله فضای مجازی بود. با توجه به رشد بیش از حد فضاهای اجتماعی در دنیای مجازی، این فضاها در عین فرصت بودن اگر به درستی شناخته نشوند و در زمینه استفاده از آن ها فرهنگ سازی نشود، سرشار از تهدید است. این مسئله ای است که ایشان در احکام صادره برای معرفی اعضای شورای عالی فضای مجازی بار ها بیان کرده اند. ایشان در جمع هیأت دولت گفتند: «فضای مجازی دنیایی رو به رشد، بسیار وسیع و غیرقابل توقف است که فرصت های بزرگ و درعین حال تهدیدهایی را هم میتواند به همراه داشته باشد. باید در ایجاد شبکه ملی اطلاعات و راهاندازی آن تسریع شود». استفاده از بستری که توسط سایر کشورها مدیریت می شود این امکان را به آن ها می دهد تا در جهت پروژه نفوذ، اقدام به تبیین دیدگاه های شان کنند. برای همین منظور مقام معظم رهبری از همان نخستین روزها بر ایجاد و راه اندازی شبکه ملی ارتباطات تأکید داشتند. فضایی بومی که به کمک متخصصان ایرانی طراحی و ساخته شده باشد، امکان مدیریت ایران را بر این فضاها فراهم کرده و نفوذ در فرهنگ ایرانی اسلامی را به حداقل خواهد رساند.

با نگاهی مقایسه ای به عملکرد دولت درسال های ۹۲ و ۹۵ از منظر فرمایشات مقام معظم رهبری،می توان این گونه نتیجه گرفت که دولت به دلیل اشتغال در سیاست خارجی و مذاکرات هسته ای نتوانسته است در برخی از حوزه ها موفق عمل کند. و همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند دولت باید در این یک سال باقی مانده کار کند و به جای پرداختن به مباحث انتخاباتی بداند که بهترین تبلیغ برای دولتی که بر سر کار است، عملکرد آن دولت است.