۶ هزار خانه و بسی راه نرفته

در خراسان جنوبی، خبری تازه از خانه‌دار شدن هزاران نفر به گوش می‌رسد. ۶هزار واحد مسکونی طرح نهضت ملی مسکن در استان تکمیل شده است، اقدامی که می‌تواند زندگی بسیاری از خانواده‌ها را تغییر دهد و گامی مهم در جهت کنترل بازار اجاره و ارتقای رفاه عمومی باشد. اما در پس این عدد بزرگ، پرسش‌های جدی درباره زیرساخت‌ها، کیفیت اجرا و دسترسی واقعی مردم به این خانه‌ها مطرح است.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی، اعلام کرد که همزمان با تکمیل این ۶ هزار واحد، ساخت بیش از ۲ هزار واحد سازمانی ویژه پرسنل نیروهای نظامی و انتظامی نیز آغاز شده است. به گفته او، این پروژه‌ها علاوه بر رفع نیاز مسکن اقشار مختلف، می‌تواند نقش مهمی در ساماندهی بازار اجاره و کاهش فشار هزینه مسکن بر خانواده‌ها داشته باشد.
مودی با اشاره به اختصاص یک همت اعتبار برای زیرساخت‌های نهضت ملی مسکن و تخصیص هزار قطعه زمین تأکید کرد که روند اجرایی این طرح ملی با شتاب بیشتری دنبال می‌شود. این امر، اگرچه وعده‌ای امیدوارکننده است، اما تجربه گذشته نشان داده است که تخصیص اعتبار و زمین، تنها بخشی از مسیر خانه‌دار شدن است و زیرساخت‌های حیاتی مثل آب، برق، فاضلاب، دسترسی حمل و نقل و امکانات اجتماعی، همچنان چالش اصلی پروژه‌های مسکونی در استان به شمار می‌رود.
یکی دیگر از نقاط قوت پروژه، تصویب ایجاد اولین شهرک مسکونی استان در اراضی محمدشهر است؛ شهری که بر اساس قانون جهش تولید مسکن و برنامه هفتم توسعه، به عنوان پروژه محوری طراحی شده و گامی مهم در توسعه شهری به شمار می‌رود. این شهرک می‌تواند الگویی برای توسعه منسجم و برنامه‌ریزی شده مسکن در استان باشد، مشروط بر آنکه زیرساخت‌های لازم در کنار خانه‌ها فراهم شود. در همین راستا، مودی به تصویب طرح جامع شهر بیرجند پس از ۱۸ سال انتظار اشاره کرد و گفت: این اقدام حقوقی می‌تواند بسیاری از مشکلات شهروندان در حوزه شهرسازی و املاک را حل کند و مسیر توسعه منسجم شهری را هموار سازد.
با وجود این دستاوردها، پرسش کلیدی همچنان باقی است: آیا زیرساخت‌ها و خدمات شهری این واحدها و شهرک‌های تازه تکمیل‌شده، توان پاسخگویی به جمعیت جدید را دارند؟ تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که تنها ساخت خانه، بدون برنامه‌ریزی جامع شهری، می‌تواند به شکل‌گیری شهرک‌های نیمه‌کاره و مناطق کم‌خدمات منجر شود؛ اتفاقی که جز تحمیل هزینه‌های اضافی و نارضایتی ساکنان، نتیجه دیگری ندارد.
به گفته کارشناسان، خانه‌دار شدن موفق در استان نه تنها نیازمند تخصیص زمین و اعتبار است، بلکه پیگیری مستمر در زمینه زیرساخت‌های اجتماعی، دسترسی حمل و نقل، فضاهای آموزشی و خدمات عمومی نیز ضروری است. بدون این اقدامات، پروژه‌های بزرگ مسکن، هرچند عددی چشمگیر در آمار، تنها به عنوان نمادهای نیمه‌تمام توسعه باقی خواهند ماند.
هم‌اکنون خراسان جنوبی با تکمیل ۶ هزار واحد مسکن ملی و شروع ساخت ۲ هزار واحد سازمانی در مسیر تحول قرار دارد، اما تحقق عدالت در حوزه مسکن، کنترل واقعی بازار اجاره و ارتقای رفاه عمومی، نیازمند نگاهی فراتر از ساخت خانه است؛ نگاهی که خانه‌ها را به زندگی متصل کند، نه به آمار و وعده‌ها.