حذف اضافه‌کاری ۱.۳ میلیون نفر ؛ ناکامی ۲ میلیون نفر در کسب و کار/ رکود چگونه بازارکار را فلج کرد؟

به گزارش خبرنگار مهر، رکود شدید اقتصادی مدت‌هاست مهمان اقتصاد ایران شده و از رونق افتادن فعالیت های اقتصادی باعث شده تا منجر به منفی شدن رشد بخش صنعت، توقف اشتغال زایی خدمات و همچنین اختلال در بازار کار ایران شود. درخواست شغل در کشور به ویژه از سوی قشر جوان و تحصیل کرده همچنان در بالاترین سطح خود قرار دارد و با ادامه روند فعلی صف بیکاری دستکم تا سال های آینده طولانی تر هم خواهد شد.

خانواده ها همچنان درگیر مسائل مربوط به اشتغال فرزندان خود هستند تا جایی که وزیر کشور نیز می گوید دارای ۳ فرزند فوق لیسانس بیکار در خانه است. برخی نمایندگان مجلس قبل می گویند درخواست کار و اشتغال یکی از مهم ترین و بلکه اولین خواسته مردم حوزه انتخابیه بوده در حالی که در این بخش نمایندگان مجلس امکان ارائه خدمتی را نداشته و ندارند.

باقی ماندن شرایط رکود و تشدید فشارهای ناشی از افت فعالیت بنگاه ها، ناتوانی در تامین مالی، ریزش نیروی کار و مسائل مرتبط با آن باعث شده تا در طول ۱۰ سال گذشته از میزان فعالیت های اضافه بسیاری از واحدهای اقتصادی کشور کاسته شود. به بیان دیگر، تاثیر افت فعالیت واحدها، تعطیلی و یا کاهش ظرفیت تولید و پُر شدن انبارها از جنس بدون مشتری خود را در بهترین حالت به صورت حذف اضافه کاری های شاغلان نشان می دهد.

حذف اضافه کاری ۱.۳ میلیون نفر

آمارها نشان می دهد در طول ۱۰ سال اخیر روند کاهشی تعداد شاغلان دارای فعالیت کاری بالاتر از ۴۹ ساعت در هفته ادامه داشته و از ۹ میلیون و ۶۷۰ هزار نفر در سال ۸۴ به ۸ میلیون و ۳۴۹ هزار نفر در سال ۹۴ کاهش یافته است. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می شود که بدانیم بازار کار کشور در این دوره زمانی بزرگتر شده و تعداد شاغلان در سال ۹۴ نسبت به سال ۸۴ به تعداد یک میلیون و ۳۵۲ هزار نفر بیشتر شده است.

بنابراین اگر روند فعالیت بنگاه های اقتصادی کشور دستکم در همان شرایط ۱۰ سال قبل باقی می ماند امروز باید حداقل ۱۰ میلیون و ۳۰۴ هزار نفر در مشاغل خود درآمد بیشتری کسب می کردند و امکان فعالیت بیشتر از ساعات معمول را در واحدهای خود می یافتند؛ بنابراین رکود باعث شده تا امروز نه تنها این اتفاق نیفتد، بلکه از ۹ میلیون و ۶۷۰ هزار نفری که در سال ۸۴ اضافه کاری می کردند، در سال ۸۴ به تعداد یک میلیون و ۳۲۱ هزار نفر هم کاسته شده با وجود اینکه در این دوره به تعداد شاغلان کشور یک میلیون و ۳۵۲ هزار نفر هم افزوده شده است!

موضوع دیگر حائز اهمیت درباره کاهش تعداد افراد دارای ساعات کاری بالاتر از ۴۹ ساعت در هفته در سال ۹۴ این است که در دوره ۱۰ ساله ۸۴ تا ۹۴، قیمت ها و هزینه های معیشت دستکم چند برابر شده و بعید است که کاهش تعداد شاغلان دارای اضافه کاری در این دوره زمانی مربوط به بهبود شرایط اقتصادی خانواده ها و یا رفع نیازهای مالی آنها باشد؛ بنابراین آنچه که باعث بروز این مسئله شده ضعیف تر شدن عملکرد بنگاه ها و از دست رفتن قدرت فعالیت واحدهای اقتصادی در نتیجه بروز رکود اقتصادی است.

ضربه رکود بر پیکر اقتصاد ایران

فشار رکود اقتصادی و کاری بودن ضربه آن بر عملکرد اقتصاد ایران باعث شده تا در یک دوره ۱۰ ساله ۸.۹ درصد از جموع شاغلان دارای ساعات کاری بالاتر از استاندارد کاسته شود. اگر شرایط اقتصادی سال ۸۴ هم حفظ می شد، امروز حدود ۲ میلیون نفر شاغل در بازار کار ایران امکان فعالیت بیشتر برای کسب و کار بهتر و کسب درآمد بالاتر را می یافتند؛ بنابراین رکود باعث شده تا ۲ میلیون نفر از کسب درآمد بالاتر باز بمانند.

رکود اقتصادی باعث شده تا تعداد شاغلان دارای اضافه کاری که در پایان سال ۹۴ دستکم باید ۱۰ میلیون و ۳۰۴ هزار نفر می شدند (حتی اگر اوضاع نسبت به سال ۸۴ بهبود نمی یافت)، در این سال ۸ میلیون و ۳۴۹ هزار نفر باشند. با وجود افزایش تعداد شاغلان در سال گذشته نسبت به سال ۸۴، از تعداد افراد دارای اضافه کاری یک میلیون و ۳۲۱ هزار نفر کاسته شده است.

این در حالی است که شاغلان سال ۸۴ به تعداد ۲۰ میلیون و ۶۲۰ هزار نفر بودند و شاغلان در سال ۹۴ به تعداد ۲۱ میلیون و ۹۷۲ هزار نفر. بنابراین با توجه به نگرانی ها و درخواست های جامعه کارگری و حقوق بگیر کشور درباره پایین بودن حقوق و دستمزد و تلاش برای بهبود شرایط اقتصادی، اوضاع فعلی اقتصاد ایران نشان می دهد امکان دستیابی به درآمد بیشتر و کسب درآمد بهتر در یک دوره ۱۰ ساله در ایران دشوارتر شده است.

جدول تعداد شاغلان دارای اضافه کاری در ۱۰ سال ۸۴ تا ۹۴