وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
۲۵ تعاونی خورشیدی با بیش از ۷ هزار عضو در خراسان جنوبی ایجاد شده و با سرمایه‌گذاری ۴۷۷ میلیارد تومان و اشتغال ۱۴۹ نفر، مسیر جدیدی برای توسعه انرژی‌های پاک و درآمدزایی مردم محلی گشوده است؛ الگویی که نشان می‌دهد وقتی مردم سهام‌دار پروژه شوند، انرژی خورشیدی فقط برق تولید نمی‌کند، بلکه امید می‌سازد.
در خراسان جنوبی، استانی که سال‌ها با خشکسالی، مهاجرت و کمبود فرصت‌های شغلی دست‌وپنجه نرم کرده، خورشید اکنون به فرصتی اقتصادی تبدیل شده است. مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اعلام کرد: تاکنون ۲۵ شرکت تعاونی در حوزه انرژی‌های خورشیدی تشکیل یا تبدیل شده‌اند؛ تعاونی‌هایی که با مجموع ۷ هزار و ۱۱۲ عضو، ۱۴۹ فرصت شغلی ایجاد کرده و سرمایه‌گذاری انجام‌شده در آنها به ۸/۴۷۷ میلیارد تومان می‌رسد. این تعاونی‌ها در شهرستان‌های بیرجند، زیرکوه، درمیان، قاین و خوسف شکل گرفته و توان تولیدی آنها به ۱۱ مگاوات می‌رسد که بخشی از این برق تولیدی نیز وارد شبکه سراسری کشور می‌شود.
موفقیت مدل تعاونی انرژی خورشیدی
اما چرا مدل تعاونی در انرژی خورشیدی موفق است؟ پاسخ روشن است؛ زیرا سرمایه از جیب یک نفر نمی‌آید؛ از دل«مشارکت» می‌آید. هر خانوار، هر کشاورز یا هر روستایی بخشی از مالکیت نیروگاه را دارد. همین مالکیت جمعی، انگیزه نگهداری، بهره‌برداری بهینه و توسعه را بیشتر می‌کند. در این مدل، مردم فقط تماشاگر توسعه نیستند؛ بازیگر اصلی‌اند.
اشرفی همچنین اعلام کرد که این طرح‌ها در قالب قراردادهای متعدد با توان تولیدی ۱۱ مگاوات اجرا شده است و بخش قابل توجهی از برق تولیدی آنها به شبکه سراسری تزریق می‌شود. از سوی دیگر، بخش زیادی از سرمایه‌گذاری با تسهیلات اشتغال‌زایی و حمایت وزارت تعاون فراهم شده است؛ یعنی جریان توسعه بدون فشار به سرمایه خانوارهای روستایی.
او تأکید کرد: «توسعه تعاونی‌های انرژی خورشیدی علاوه بر افزایش درآمد خانوارها، الگویی موفق از هم‌افزایی مردمی در اقتصاد سبز و پایدار است.»
اما اهمیت این طرح فقط در عددها نیست. آنچه این پروژه‌ها را از سایر طرح‌های مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر متمایز می‌کند، مدل اجرایی آن است: تعاونی. در این مدل، مردم صرفاً نیروی کار یا مصرف‌کننده نیستند، بلکه سهام‌دار پروژه‌اند. هر خانوار یا هر عضو تعاونی سهمی از نیروگاه دارد و درآمد حاصل از فروش برق، به صورت مستقیم به خود مردم بازمی‌گردد. همین ویژگی باعث شده پروژه‌ها نه‌تنها مانع تعطیلی و رکود شوند، بلکه انگیزه‌ای برای توسعه و مراقبت از تأسیسات باشند. وقتی مردم مالک باشند، پروژه را رها نمی‌کنند.
زندگی در روستا ماند
مدیرکل تعاون می‌گوید سرمایه‌گذاری این طرح‌ها از محل تسهیلات اشتغال‌زایی و حمایت‌های وزارت تعاون تأمین شده است و توسعه تعاونی‌های انرژی خورشیدی توانسته درآمد خانوارهای روستایی را افزایش دهد و مانع مهاجرت شود. در روستاهایی که زمین‌های کشاورزی دیگر جواب نمی‌دهد، پنل‌های خورشیدی جای اتکا به کشت و کار را گرفته، زندگی روستایی را آسان‌تر می کند و سهمی برای هر خانواده ایجاد کرده است. انرژی پاک، این‌بار نه با اعتبارهای میلیاردیِ دولتی، بلکه با هم‌افزایی مردم به توسعه رسیده است.
خورشید هر روز طلوع می‌کند؛ اما این‌بار، مردم خراسان جنوبی را در آینده انرژی کشور سهیم کرده است. آینده‌ای که برقش از پشت‌بام خانه‌های مردم روشن می‌شود و درآمدش در حساب همان مردمی می‌نشیند که روزی تنها سهم‌شان از خورشید، گرما بود.
تعاونی‌ها ثابت کرده‌اند که توسعه وقتی ماندگار می‌شود که ریشه در مشارکت داشته باشد. حالا پرسش اصلی پیش روی مسئولان ساده است: اگر خورشید می‌تواند برای ۲۵ تعاونی فرصت بسازد، چرا برای ۲۵۰ تعاونی دیگر نه؟ آینده این مدل به یک چیز وابسته است: اینکه مردم همچنان سهام‌دار بمانند، نه تماشاگر.
