وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
در میانه پاییز وقتی هوای سرد بیرجند از لابه‌لای دیوارهای زندان به اتاق ملاقات نفوذ می‌کند، خبرهایی هست که چون گرمای دستی روی شانه لرزان، جان تازه‌ای در دل‌ها می‌نشاند. در خراسان جنوبی امسال ۱۱۷ نفر از شهروندانی که در پیچ‌وخم بدهکاری‌ها گرفتار شده بودند، دوباره رنگ آسمان آزاد را دیدند. پشت هر آزادی، داستانی از رنج، آبروداری، آبروی ریخته‌شده و امید نشسته است؛ و در میانه همه این روایت‌ها، جای پای کسانی دیده می‌شود که بی‌هیاهو گره از کار دیگران گشوده‌اند.
۲ هزار و ۸۱۰ میلیارد ریال بدهی
ستاد دیه خراسان جنوبی اعلام کرده است که بدهی این ۱۱۷ زندانی، از بدهکاران مالی تا محکومان مهریه در مجموع به بیش از دو هزار و ۸۱۰ میلیارد و ۸۰ میلیون ریال می‌رسید؛ عددی که برای بسیاری از خانواده‌ها معنایش فقط یک چیز بود: سال‌ها دوری از نان‌آوری و فرو رفتن آهسته در تنگی و فقر.
از میان آزادشدگان، ۶۲ نفر بدهکار مالی و ۴۲ نفر محکوم مهریه بودند. در این میان ۱۰۹ مرد و هشت زن دوباره به خانه‌هایشان بازگشتند؛ به سفره‌هایی که شاید مدت‌هاست بی‌صدا انتظار صاحبش را می‌کشید.
جغرافیای رهایی
در نقشه استان، سهم هر حوزه از رهایی روشن است؛ جایی که هفتاد نفر از زندان بیرجند و حوزه‌های تابع آن در شهرستان‌های درمیان، سربیشه و خوسف آزاد و راهی خانه‌هایشان شدند. دوازده نفر از زندان فردوس و حوزه‌های وابسته آن در شهرستان‌های بشرویه و سرایان طعم آزادی را چشیدند، هفت نفر از زندان طبس بار دیگر قدم به زندگی معمول گذاشتند، بیست‌وسه نفر از حوزه قاین شامل نیم‌بلوک، زیرکوه و آرین‌شهر پس از ماه‌ها دوری به آغوش خانواده بازگشتند و در نهایت پنج نفر از نهبندان نیز توانستند از پشت میله‌ها عبور کنند و به روزهای عادی زندگی برگردند. هر آزادی دری را به خانه‌ای گشود که شاید مدت‌ها بسته مانده بود و اکنون دوباره نور را به زندگی خانواده‌ای بازگردانده است.
سهم بزرگ در آزادی‌ها
در پرونده بسیاری از این زندانیان، تنها یک امضا فاصله بود بین ماندن و رفتن؛ امضای شاکی. میزان گذشت شاکیان در این پرونده‌ها هزار و ۲۹۰ میلیارد ریال بوده است؛ مبلغی که نشان می‌دهد هنوز هم دل‌هایی در این سرزمین هستند که می‌توانند از حق خود بگذرند تا سفره کودکی دوباره رنگ لبخند بگیرد.
در کنار آن، ۴۳ میلیارد ریال نیز توسط خود محکومان به‌صورت نقدی پرداخت شده و بیش از هزار و ۳۳۰ میلیارد ریال از بدهی‌ها از طریق اعسار و تقسیط تعیین تکلیف شده است.
پشت‌صحنه مالی آزادی‌ها
ستاد دیه خراسان جنوبی نیز برای بازکردن قفل این ۱۱۷ زندگی، حدود ۷۵ میلیارد ریال تأمین کرده و ستاد دیه کشور هم بیش از ۲۰ میلیارد ریال به کمک‌های استانی افزوده است.
در ادامه این تلاش‌ها، شبکه بانکی خراسان جنوبی نیز پای کار آمده و با پرداخت تسهیلاتی که شاید در ظاهر کوچک به‌نظر برسند اما در عمل توانسته از ادامه بازداشت بسیاری جلوگیری کند، اینگونه نقش مهمی در آزادی این زندانیان ایفا کرده است.
بانک ملت با پرداخت ۱۱ میلیارد ریال وارد عمل شده و بانک صادرات با ۱۵ میلیارد و ۴۳۰ میلیون ریال دیگر بار بدهی‌ها را سبک کرده است. بانک تجارت سهم بزرگ‌تری بر عهده گرفته و با اختصاص ۴۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون ریال به این پرونده‌ها کمک کرده و بانک ملی نیز ۱۵ میلیارد ریال دیگر را به این چرخه یاری افزوده است. مجموع این تسهیلات به ۸۲ میلیارد و ۸۳۰ میلیون ریال رسیده و وزنه بدهی‌ها را به اندازه‌ای سبک کرده که امکان بازگشت ده‌ها نفر به خانه و زندگی دوباره فراهم شود.
انتظار ۱۲۰ زندانی دیگر
با وجود تمام این تلاش‌ها، هنوز ۱۲۰ زندانی جرایم غیرعمد واجد شرایط آزادی در زندان‌های خراسان جنوبی چشم‌انتظار مانده‌اند. این افراد شامل ۴۶ بدهکار مالی، ۵۴ محکوم مهریه، ۲۰ محکوم نفقه و یک محکوم دیه هستند و هرکدام پشت میله‌های زندان روزهای مبهمی را سپری می‌کنند اما امیدوارند زنجیر بدهی از پایشان باز شود.
برای آزادی کامل این افراد، حدود ۹۰ میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است؛ اعتباری که شاید در ظاهر عددی بزرگ به‌نظر برسد، اما در برابر آینده خانواده‌هایی که پشت این اعداد ایستاده‌اند، معنایش تنها نجات و احیای دوباره زندگی است.
در همین میان، به مناسبت سالروز شهادت حضرت زهرا(س)، هفت زندانی جرایم غیرعمد که شرایطشان توسط ستاد مردمی دیه تأیید شده بود نیز از بند رها شدند و با این آزادی، خانواده‌هایی که در روزهای سوگ و ماتم چشم‌انتظار بودند، نفسی سبک‌تر کشیدند.
بازگشت به آغوش زندگی
خراسان جنوبی استانی است که سختی‌های اقتصادی در آن از سایه کوه‌ها عبور می‌کند و مستقیم به زندگی مردم می‌رسد. اما همین‌جا، در همین زمین خشک و سخت، ریشه‌هایی از امید جوانه زده است؛ ریشه‌هایی که نامشان گذشت، خیرخواهی، همت عمومی و مسئولیت اجتماعی است.
هر زندانی آزادشده، داستانی دارد؛ داستان انسانی که شاید یک اشتباه، یک چک برگشتی یا ناتوانی در پرداخت مهریه او را از مسیر زندگی جدا کرده اما حالا بازگشته، به خانه‌ای که چراغش در این مدت نیمه‌خاموش مانده بود.
هرچند این چراغ‌ها هنوز برای ۱۲۰ خانواده دیگر چشم‌انتظار روشن شدن است؛ چراغ‌هایی که شاید تنها با یک دست بخشنده، یک واریزی کوچک یا یک تصمیم بزرگ دوباره نور بگیرند.
