وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
هنوز قطره‌ای باران پاییزی زمین بیرجند را لمس نکرده، اما رودخانه شاهرود از هم‌اکنون نفس می‌کشد؛ ۳هزار و ۷۰۰ متر از حریم و بستر آن با عملیات لایروبی و بازگشایی پاکسازی شده تا با پیش‌بینی بارندگی نرمال پاییز، مسیر آب با آرامش و امنیت هدایت شود. سنگ‌ها و رسوبات که سال‌ها راه جریان آب را بسته بودند، کنار زده شده‌اند و دیواره‌های حفاظتی بازسازی شده‌اند تا سیلاب‌های ناگهانی و پس‌زدگی آب به خانه‌ها و معابر شهری آسیب نرسانند.
این اقدام مهندسی، فراتر از یک عملیات فنی است؛ گویی رودخانه پیشاپیش آماده استقبال از باران و همراهی با طبیعت شده است. شهر و زندگی مردم، با این برنامه‌ریزی پیشگیرانه، به آرامش می‌رسند و خطرات احتمالی کاهش می‌یابد. هر شاخه گیاه و هر سنگریزه در مسیر رودخانه حالا بخشی از یک نقشه بزرگ برای مدیریت بحران و محافظت از جامعه است؛ یادآوری عملی برای همه شهرها که با مراقبت و پیشگیری، طبیعت و زندگی در هماهنگی کامل خواهند بود.
خطر سیلاب
با آغاز فصل بارش‌ها، خراسان جنوبی با خطر سیلاب‌های ناگهانی رودخانه‌های فصلی روبه‌روست. از این رو لایروبی رودخانه های فصلی اهمیتی ویژه دارد.
مدیر رودخانه‌های شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی در این‌باره گفت: «عملیات بازگشایی و لایروبی با اعتبار ۳۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی انجام شد که بخشی از اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خسارت‌های سیلاب‌هاست».
محمدعلی شهابی تأکید کرد که آزادسازی حریم و لایروبی رودخانه‌ها از وظایف وزارت نیرو و شرکت‌های آب منطقه‌ای بوده و همه ساله انجام می‌شود. وی افزود: «خراسان جنوبی رودخانه دائمی ندارد و بیشتر رودخانه‌ها فصلی هستند. اگر لایروبی و بازگشایی مسیرها به موقع انجام نشود، خطر سیلاب‌های ناگهانی و پس‌زدگی آب در مناطق شهری افزایش می‌یابد و این امر می‌تواند به تخریب خانه‌ها، معابر و حتی تهدید جان مردم منجر شود». نمونه‌ای از اثرات انجام نشدن لایروبی در استان سیستان و بلوچستان سبب اتفاقاتی شد؛ در سال گذشته، عدم بازگشایی به موقع رودخانه‌ها در برخی شهرستان‌های این استان باعث شد که حجم بالای بارش، پس‌زدگی آب و سیلاب‌های ناگهانی ایجاد کند و خسارت‌های جدی به خانه‌ها و زیرساخت‌ها وارد شود.
۱۲ هزار کیلومتر رودخانه
عملیات لایروبی، احداث دیواره حفاظتی و آزادسازی حریم رودخانه‌ها باعث می‌شود مسیر آب در زمان بارش‌ها باز باشد و خطر سیلاب کاهش یابد. این اقدامات تنها پیشگیری نیست؛ بلکه سرمایه‌گذاری برای آرامش و ایمنی مردم است.
شهابی همچنین درباره محدوده مطالعات و حریم رودخانه‌ها گفت: «در مجموع طول رودخانه‌های استان ۱۲ هزار کیلومتر است و تاکنون مطالعات تقریباً نیمی از آن انجام شده است. تعیین حد حریم و بستر رودخانه‌ها با هدف جلوگیری از تصرف، ساخت‌وساز غیرمجاز و عبور ایمن سیلاب انجام می‌شود و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، موارد از طریق مراجع قضایی پیگیری خواهد شد.
سیلاب‌های فصلی می‌توانند آسیب‌های جدی جانی و مالی ایجاد کنند، اما تجربه استان‌های دیگر نشان داده که بازگشایی به موقع رودخانه‌ها، نصب دیواره‌ها و آموزش مردم در مورد خطرات احتمالی، میزان خسارت‌ها را به حداقل می‌رساند. کارشناسان تأکید می‌کنند که توجه به این اقدامات پیشگیرانه، همراه با اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی، کلید امنیت شهری و حفاظت از زندگی مردم است. رودخانه شاهرود، با بستر پاکیزه و مسیر آزاد، آماده استقبال از پاییز شده است. سنگ‌ها و رسوبات کنار زده شده‌اند و آب راه خود را با آرامش طی خواهد کرد. هر موج کوچک که بر سطح رودخانه می‌لغزد، نوید باران و پاییز را می‌دهد و یادآور تلاش‌هایی است که برای حفظ جان و مال مردم انجام شده است. شاهرود، همچون رگی زنده در دل شهر، آماده است تا سیلاب‌های ناگهانی را مهار کند و به آرامش شهروندان تنفس دهد. پاییز که بیاید، رودخانه نه تنها میزبان باران خواهد بود، بلکه حافظ و نگهبان شهر و زندگی مردم خواهد ماند.
