در طول تاریخ اغلب دانشمندان تلاش می‌کردند علم در خدمت بشر باشد و برای اینکه دنیا جای بهتری برای زندگی شود، عمر خود را صرف پیشرفت علم و تولید دانش می‌کردند. در این بین همیشه برخی از ابنا بشر وجود داشتند که برای حفظ منافعشان حاضر بودند حتی از علم هم علیه هم‌نوعان خود استفاده کنند. آن ها نه تنها از علم برای اهداف صلح‌دوستانه و توسعه و پیشرفت بهره نمی‌جستند، بلکه در جنگ و برای تخریب شهرها و کشورها از آن استفاده می‌کردند. آن‌ها که خود غالبا از اهالی قدرت و سیاست بودند، از دسترنج اهالی دانش برای پیشبرد اهداف خود سوءاستفاده می‌کردند و گاهی باعث می‌شدند دانشمندان از کشف یا اختراعاتشان ابراز پشیمانی کنند. به همین مناسبت به تعدادی از این دستاوردهای علمی می‌پردازیم.

دینامیت/ آلفرد نوبل:

نوبل با ترکیب نیتروگلیسیرین و سیلیس نوعی خمیر انفجاری ساخت و آن را دینامیت نامید. او این ترکیب را برای تخریب صخره‌ها و سنگ‌های بزرگ کوه‌ها ساخت تا در معادن استفاده شود. چندی بعد نوبل متوجه شد از اختراعش در جنگ‌ها و برای کشتار استفاده می‌شود. در ابتدا از این بابت ناراحت نبود و معتقد بود اختراع او یک اختراع ختثی است و باعث کشته شدن آدم‌هایی می‌شود که جنگ‌طلب هستند و از بین رفتن آن‌ها به ایجاد صلح کمک می‌کند.

آلفرد پس از درگذشت برادرش لودویگ در سال ۱۸۸۸ با تیتر روزنامه‌ای که به اشتباه تصور کرده بود آلفرد مرده به خودش آمد. تیتر روزنامه این بود: «تاجر مرگ مرده است»! این روزنامه ادعا کرده بود نوبل که پس از دینامیت به ساخت برخی ادوات جنگی دیگر هم مشغول بوده، با یافتن راه‌هایی برای کشتن انسان‌ها به ثروت هنگفتش دست یافته است. آلفرد نوبل با دیدن این خبر دگرگون شد و قسمت زیادی از ثروتش را برای تاسیس و اداره بنیاد نوبل و جایزه نوبل با هدف ترویج صلح اختصاص داد.

اکنون نیز جایزه صلح نوبل جایزه پر حاشیه‌ای است که خیلی از دریافت‌کنندگانش با آنچه هدف نوبل بود کیلومترها فاصله دارند.

اکستازی/ الکساندر شولگین:

الکساندر شولگین شیمیدان آمریکایی بود که برای بیمارانی که دچار افسردگی بودند، دست به ساخت یک دارو زد. او برای داروی خود یک دستورالعمل مصرف هم نوشت و خطرات مصرف نادرست آن را توضیح داد. چیزی نگذشت که داروی شولگین سر از پارتی‌ها و مهمانی‌های جوانان درآورد. آن‌ها بدون توجه به منع مصرف این دارو برای افراد سالم و خطراتی که می‌تواند داشته باشد، از آن برای سرخوش شدن استفاده می‌کردند. اگرچه همین باعث شد تولید این دارو که به طور قانونی تولید می‌شد متوقف شود، اما سودجویان اقدام به ساخت این دارو به صورت غیرقانونی می‌کردند و حتی مدل‌های خطرناک‌تری از آن را هم تولید کرده و به دست جوانان می‌رساندند. داروی شولگین همان قرص‌های اکستازی بود که الان در دسته داروهای روان‌گردان دسته‌بندی می‌شود.

عامل نارنجی/ آرتور گالستون:

آرتور گالستون در پی راهی بود که بتواند رشد گیاهان را سرعت ببخشد. او در تحقیقات خود دریافت ترکیبی به نام ترییدوبنزوئیک اسید می‌تواند رشد و گلدهی گیاهی مثل سویا را افزایش دهد. البته او متوجه شد که استفاده بیش از حد از این ترکیب باعث پژمردگی و از بین رفتن گیاه خواهد شد.

مدتی بعد ارتش آمریکا از این ترکیب در جنگ ویتنام استفاده کرد تا هم به سربازهای ویتنامی آسیب بزند و هم جنگل‌هایی که سربازها در آن مخفی می‌شدند را از بین ببرد. ارتش آمریکا این ترکیب شیمیایی خطرناک را در بشکه‌هایی حمل می‌کرد که نوار نارنجی بر روی آن بود؛ به همین دلیل «عامل نارنجی» نام گرفت.

گالستون که خودش این ترکیب را کشف کرده بود، یکی از سرسخت‌ترین مخالفان عامل نارنجی بود و به‌طور مداوم برای افشای آسیب‌های زیست محیطی ناشی از آن تلاش می‌کرد. بعداً مشخص شد که دیوکسین‌های موجود در عامل نارنجی باعث سرطان، نقایص مادرزادی و سایر ناتوانی‌ها می‌شود.

البته گالستون از کشف خود پشیمان نبود. او معتقد بود هیچ تضمینی وجود ندارد کاری که در علم انجام می‌دهید لزوما به نفع بشریت باشد. به نظر او هر کشفی از نظر اخلاقی خنثی است و می‌توان آن را در راه اهداف سازنده یا مخرب استفاده کرد. او می‌گفت: «این تقصیر علم نیست!»

لابرادودل نوعی نژاد سگ/ والی کورنون

والی کورنون یک جانورشناس استرالیایی بود که در یک موسسه تحقیقاتی مربوط به تولید و پرورش سگ‌های راهنما کار می‌کرد. او یک روز با درخواستی از یک خانم نابینا مواجه شد که همسرش نیز به سگ‌ها حساسیت داشت و یک سگ راهنمای غیرآلرژیک می‌خواست. کورنون پس از مدت زیادی تحقیق، سرانجام با ترکیب نژادهای لابرادور و پودل به یک نژاد جدید رسید: لابرادودل!

سگ‌های این نژاد جدید خیلی زود خود را در میان مردم جا کردند و طرفداران زیادی پیدا کردند. اما قصه به همین جا ختم نشد! استقبال از این نژاد آنقدر افزایش یافت که از تعداد سگ‌هایی که با این نژاد پرورش می‌یافتند پیشی گرفت و بازار سیاهی برای پرورش این نژاد سگ شکل گرفت. رفته‌رفته این پرورش‌دهنده‌های ناشی و غیرقانونی سگ دست به ترکیب غیراصولی برخی نژادهای دیگر از سگ‌ها نیز زدند. نتیجه اقدامات این افراد تولد سگ‌هایی بیمار، ناقص الخلقه و ناتوان بود که هم آن حیوانات بیچاره را آزار می‌داد و هم به محیط زیست صدمه می‌زد.

هواپیما/ برادران رایت

ارویل و ویلبر رایت، برادران مشهوری که با اختراع هواپیما سر زبان‌ها افتادند. آن‌ها با اختراع خود انقلابی در جهان ایجاد کردند. اندکی پس از این اختراع، ارتش آمریکا چند هواپیما از برادران رایت خواست. برادران رایت در حالی هواپیماها را به ارتش ایالات متحده تحویل دادند که تصور می‌کردند ارتش از آن‌ها فقط برای رصد استفاده خواهد کرد. اما ارتش آمریکا از هواپیماها برای جابه‌جایی سلاح‌ها و ریختن بمب بر سر آدم‌ها استفاده می‌کرد.

ارویل رایت پس از دیدن هواپیماهایی که در جنگ جهانی اول مورد استفاده قرار گرفتند بسیار وحشت‌زده شد. او پس از جنگ جهانی اول نوشت: «هواپیما جنگ را چنان وحشتناک کرده است که فکر نمی‌کنم هیچ کشوری به آغاز دوباره جنگ فکر کند.»

چند سال بعد جنگ جهانی دوم فرا رسید. برادران رایت پس از مشاهده ویرانی‌هایی که اختراعشان از هوا به بار آورده بود، به این نتیجه رسیدند که اگرچه امیدوار بودند چیزی را اختراع کرده‌اند که صلح پایدار را به زمین بیاورد، اما اشتباه کرده‌اند!»

هرچند  امروزه هواپیما یکی از اختراعات مهم و مفید بشر به شمار می‌رود و مصارف صلح‌آمیز زیادی هم دارد، اما مخترعانش با دیدن کاربرد اختراعشان در جنگ‌ها متاسف شده بودند و اظهار پشیمانی کرده بودند.

به گزارش ایسنا و به نقل از ان‌بی‌سی، مطالعه‌ای که روز دوشنبه در مجله PNAS منتشر شد، به تأثیرات پرداخت یکباره مبلغ ۱۰ هزار دلار به ۲۰۰ نفر پرداخت.

این پول که از سوی دو فرد ثروتمند ناشناس اهدا شده بود با مشارکت سازمان TED در PayPal میان افراد توزیع شد. شرکت‌کنندگانی که این پول را دریافت کردند، موظف بودند که تمام پول را ظرف سه ماه خرج کنند. این افراد احساس شادی خود را به صورت ماهانه ثبت کردند، و همچنین یک گروه کنترل متشکل از ۱۰۰ نفر که هیچ پولی دریافت نکرده بودند نیز در این پژوهش حضور داشتند. محققین شادی افراد را رتبه‌بندی کردند. از آن‌ها خواسته شد تا به میزان رضایت از زندگی خود امتیاز بین یک تا هفت را بدهند و تعداد دفعات تجربه احساسات مثبت مانند شادی و احساسات منفی مانند غم و اندوه را نیز با اعداد بین یک تا پنج بررسی کردند.

گروهی که ۱۰ هزار دلار دریافت کرده بودند، سطح شادی بیشتری نسبت به گروهی که پولی دریافت نکرده بودند، پس از سه ماه گزارش کردند. سپس، پس از گذشت سه ماه دیگر، دریافت‌کنندگان پول همچنان سطوح شادی بالاتری از زمان شروع آزمایش گزارش کردند.

با این حال، افرادی که درآمد خانوارشان بالاتر از ۱۲۳ هزار دلار بود، بهبود قابل توجهی در شادی خود گزارش نکردند.

شرکت‌کنندگان نحوه خرج کردن پول خود را نیز ثبت کردند، اما محققان هنوز در حال تجزیه و تحلیل این داده‌ها هستند تا ببینند آیا تمام روشهای خرج کردن پول باعث احساس شادی می‌شود یا خیر.

افراد شرکت کننده در این مطالعه از سه کشور کم درآمد یعنی برزیل، اندونزی و کنیا و چهار کشور پردرآمد یعنی استرالیا، کانادا، بریتانیا و ایالات متحده بودند. یافته‌ها نشان داد که شرکت‌کنندگان از کشورهای کم درآمد سه برابر افزایش شادی بیشتری نسبت به افراد متعلق به کشورهای پردرآمد داشتند. علاوه بر این افرادی که سالانه ۱۰ هزار دلار درآمد داشتند، دو برابر بیشتر از کسانی که سالانه ۱۰۰ هزار دلار درآمد داشتند، احساس شادی کردند.

رایان دوایر(Ryan Dwyer)، یکی از نویسندگان این مطالعه، که این تحقیق را به عنوان دانشجوی دکترای دانشگاه بریتیش کلمبیا انجام داده است، می‌گوید: ده هزار دلار در مناطق خاصی در سراسر جهان واقعاً می‌تواند موارد زیادی برای شما به همراه بیاورد. برخی از مردم مقدار زیادی پول را صرف پرداخت وام مسکن خود یا انجام یک بازسازی بزرگ در خانه خود کردند.

شرکت‌کنندگان در ابتدای مطالعه نمی‌دانستند برای چه چیزی ثبت‌نام می‌کنند. در ماه دسامبر سال ۲۰۲۰، TED از مردم در توییتر دعوت کرد تا برای یک «آزمایش اسرارآمیز» که «هیجان‌انگیز، شگفت‌انگیز، تا حدودی زمان‌بر و احتمالاً استرس‌زا» خواهد بود، درخواست دهند. آزمایشی که زندگی آن‌ها را تغییر می‌دهد. چند ماه بعد، یک گروه منتخب از افراد ایمیل‌هایی دریافت کردند که به آنها می‌گفت ۱۰ هزار دلار دریافت خواهند کرد.

تحقیقات در سال ۲۰۱۹ نشان داده است که برنده‌ شدن در مسابقات بخت‌آزمایی‌ بزرگ رضایت مردم از زندگی را افزایش می‌دهد و براساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۷ انجام شد، افرادی که تا ۲۰۰ هزار دلار برنده شده‌اند نسبت به افرادی که اصلاً برنده نشده‌اند، سلامت روان بهتری دارند.

این یافته‌ها با تحقیقات قبلی که نشان داده بود برنده شدن در بخت آزمایی تأثیر زیادی بر شادی ندارد، تناقض داشت.

آنیا یاروسزویچ(Ania Jaroszewicz)، دانشمند علوم رفتاری در دانشگاه هاروارد می‌گوید که هنوز هیچ اتفاق نظر علمی در مورد اینکه آیا پول می‌تواند خوشبختی بیاورد یا خیر، وجود ندارد. یاروسزویچ بر آزمایشی نظارت کرد که در آن به ۵۰۰۰ نفر از افراد کم‌درآمد در ایالات متحده یک بار مبلغ ۵۰۰ یا ۲۰۰۰ دلار داده شد و هیچ‌یک از این دو گروه تا ۱۵ هفته پس از دریافت پول، بهبودی در رفاه مالی یا روانی خود گزارش نکردند.

او می‌گوید: تحقیقات ترکیبی زیادی وجود دارد و بسیاری از آن‌ها به این بستگی دارد که چه مبلغی به چه کسانی پرداخت می‌شود و دقیقاً از چه اندازه‌گیری‌هایی استفاده می‌شود.

یک مطالعه در سال ۲۰۱۰ نشان داد که با افزایش درآمد کسانی که سالانه ۷۵ هزار دلار درآمد دارند، رفاه عاطفی آن‌ها بهبود می‌یابد. با این حال، یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ نشان داد که چنین سقفی وجود ندارد و افرادی که ۸۰ هزار دلار یا بیشتر در سال درآمد دارند نیز با افزایش درآمد، سطوح بالاتری از احساسات مثبت و سطوح کمتری از احساسات منفی گزارش کردند.

دوایر می‌گوید که این امکان وجود دارد که بخشی از شادی گزارش شده در مطالعه او مربوط به هیجان اولیه افراد باشد و این احساس در صورتی که آنها درآمد اضافی دریافت نکنند، در طول زمان به تدریج کاهش می‌یابد.

این موضوع باعث می‌شود که مقایسه نتایج به دست آمده از تحقیقات او با نتایج آزمایشاتی که در آنها به درآمد پایه افراد به طور منظم کمک هزینه‌های کمتری اعطا می‌شود، چالش برانگیزتر باشد.

چنین برنامه‌های آزمایشی عمدتاً بر روی افراد کم‌درآمد، بیکار یا بی‌خانمان متمرکز شده‌اند. به عنوان مثال، یک آزمایش تحت رهبری شهر در استاکتون، کالیفرنیا، به افراد کمک هزینه ماهیانه ۵۰۰ دلاری داد. شرکت کنندگانی که برای واجد شرایط بودن مجبور بودند در محله هایی زندگی کنند که متوسط ‌درآمد خانوار در آن ۴۶۰۰۰ دلار یا کمتر در سال بود، بهبود در رفاه عاطفی خود، کاهش اضطراب و افسردگی و افزایش اشتغال تمام وقت پس از یک سال را گزارش کردند.

یاروسزویچ تاکید کرد که در هر مطالعه‌ای در مورد پول و شادی، نتایج می‌تواند به شرایط خاص زندگی افراد و انتظارات آنها نیز بستگی داشته باشد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سیما، معاون سیما درباره پوشش بازی های جام جهانی قطر گفت: رسانه ملی با خرید حق پخش، ضمن پوشش ۶۴ بازی جام جهانی با اعزام تیمی از گزارشگران، مجریان و عوامل فنی و تولیدی مخاطبان را در جریان این رویداد بزرگ قرار خواهد داد.

وی افزود: در دوره های گذشته ویژه برنامه های جام جهانی سیما محدود به شبکه های مربوط به همین امر بود اما وجه تمایز این دوره این است که انعکاس ابعاد دیگر جام جهانی در دستور کار دیگر شبکه ها و برنامه های عمومی سیما نیز قرار دارد.

برمهانی از تدارک مفصل شبکه های سه و ورزش خبر داد و گفت: شبکه سه سیما، نیمی از جدول پخش ٢۴ ساعته خود را برای پرداختن به این رویداد بزرگ اختصاص داده است و از حوالی ظهر تا بامداد همراه علاقه مندان به فوتبال خواهد بود.

معاون سیما تصریح کرد: ۵۶ بازی از رقابت های فوتبال جام جهانی از شبکه سه سیما و هشت بازی هم به دلیل هم زمانی از شبکه تخصصی ورزش به روی آنتن خواهد رفت.

وی همچنین خاطرنشان کرد: فارغ از نگاه ورزشی و حرفه‌ای به موضوع فوتبال و جام جهانی، برخی از برنامه سازان ما با نگاه اجتماعی، فرهنگی به این رویداد نگاه کرده اند که می توان گفت یکی از ویژگی های برنامه های سیما در این دوره از جام جهانی فوتبال است.

او ادامه داد: در این دوره از رقابت‌های جام جهانی به فراخور موضوع و ساختار برنامه، از مجریان غیرورزشی و چهره های جدید استفاده شده است که البته این به معنای دور شدن از مقوله ورزش حرفه ای نیست. برنامه‌های ورزشی شبکه های یک و دو، با ویژه برنامه‌های خود، نگاه تخصصی و حرفه ای به ورزش دارند و در کنار آن شبکه‌هایی نظیر نسیم با سه برنامه، شبکه امید با دو برنامه با نگاهی خارج از بعد ورزشی و در حوزه‌هایی همچون فرهنگی ـ اجتماعی و … با رویکرد «فرامتن موضوع» به ابعاد مختلف رویداد جام جهانی ۲۰۲۲ قطر می‌پردازند.

معاون سیما در پایان بیان کرد: تیم‌های مستندسازی هم در دوحه برای تهیه مستندهای روز حضور دارند که در دل برنامه های دیگر پخش خواهد شد.