اقتصاددانان و رسانه‌های جهان چند ماهی است از تضعیف تدریجی دلار به عنوان ارز برتر جهان سخن می‌گویند. در این چارچوب ایجاد ائتلاف میان روسیه و چین و تشکیل ساختارهای مالی مستقل در کنار گمانه‌زنی در مورد پیوستن هند به آن‌ها و چراغ سبز برخی کشورهای نفت‌خیز، به ابهام در مورد آینده دلار با پیدایش ارزهای بین المللی جایگزین دامن زده است.

«مایکل هادسون»* پژوهشگر آمریکایی به ارزیابی اتفاق‌های رخ داده برای دلار آمریکا و نزول اعتبار جهانی آن پرداخته است. وی تاکنون مطالب زیادی را در مورد افول هژمونی جهانی دلار تحت عنوان دلارزدایی بیان کرده است.

این استاد دانشگاهِ آگاه به مسائل اقتصادی آمریکا در مطلب خود آورده: به نظر می‌رسد هژمونی دلار در این روزها در موقعیت بدتری نسبت به گذشته قرار گرفته و حالا به طور ناگهانی به پایان راه نزدیک شده است. هژمونی دلار زمانی وجود داشت که جنگ آمریکا در ویتنام و هزینه‌های نظامی دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ موجب شد واشنگتن چرخه دلار و طلا را جدا کند. همه کسری تراز پرداخت‌های آمریکا آن زمان به خاطر مخارج نظامی بود و عرضه طلا شروع به کاهش کرد. بنابراین، در سال ۱۹۷۱ رئیس جمهور نیکسون، رابطه دلار با طلا را حذف کرد.

سواری رایگان کاخ سفید با امپریالیسم دلاری
از زمان جنگ جهانی اول به بعد همه فکر می‌کردند آمریکا با داشتن بیشترین طلا و طلبکار بودن از بقیه کشورها، اقتصاد جهان را کنترل می‌کند اما در دهه ۱۹۷۰ ایالات متحده به جای طلبکار بودن، کسری بودجه داشت.
این اقتصاددان در تشریح بحث «سوپر امپریالیسم» آورده است وقتی ایالات متحده طلا را کنار گذاشت، بانک‌های مرکزی خارجی چیزی برای خرید با دلارهایی که از ایالات متحده به سمت آن‌ها سرازیر می‌شد، نداشتند. آن‌ها دریافتند تنها کاری که می‌توانند انجام دهند ارسال دوباره دلارها به ایالات متحده است. بانک‌های مرکزی به طور معمول ملک نمی‌خرند، آن‌ها اوراق خزانه‌داری خریداری می‌کنند. بنابراین، ایالات متحده دلارهای خود را در خارج از کشور خرج می‌کرد و بانک‌های مرکزی خارجی هم چون نمی‌توانستند اقدامی را انجام دهند آن را مستقیم برای خرید اوراق قرضه خزانه باز می گردانند؛ در این صورت نه تنها کسری تراز پرداخت‌ها، بلکه کسری بودجه آمریکا  نیز تامین می‌شد.

هژمونی دلار سیستمی بود که در آن بانک‌های مرکزی آمریکا ذخایر پس‌انداز پولی و بین‌المللی را به دلار نگهداری می‌کردند. این دلار در ایالات متحده برای تأمین مالی پایگاه‌های نظامی در سراسر جهان، که حدود ۸۰۰ پایگاه نظامی بود استفاده می‌شد. بنابراین، در عمل بانک‌های مرکزی باید پس‌اندازهای خود را برای تسلیح، نظامی کردن و وام دادن به ایالات متحده جهت تامین هزینه‌های خارج از کشور هزینه می کردند.

آمریکا با هژمونی دلار سیستمی را ایجاد کرد تا بتواند از این ارز برای تأمین مالی ۸۰۰ پایگاه‌ نظامی خود در سراسر جهان، استفاده کند.
در واقعیت این همان چیزی بود که به آن هژمونی دلار گفته می‌شد و آمریکا با آن از بقیه کشورها یک سواری رایگان می‌گرفت. اما چندی پیش زمانی که ایالات متحده بر ذخایر روسیه، افغانستان، ونزوئلا و سایر کشورها چنگ انداخت، این سواری پایان یافت. این بدان معناست که سایر کشورها، دیگر نمی‌توانند سپرده‌گذاری در بانک‌های ایالات متحده یا خرید اوراق بهادار خزانه‌داری ایالات متحده، یا سرمایه‌گذاری‌های دیگر در ایالات متحده، ذخایر خود را با خیال راحت انجام دهند زیرا واشنگتن به سادگی می‌تواند آن‌ها را مانند آنچه که در مورد روسیه اتفاق افتاد، تصاحب کند.

در همین راستا، ناگهان اقتصاد جهان را به دو بخش تقسیم شد، یک بخش دلاری و گروه دیگر کشورهایی که از سیاست‌های نئولیبرالی پیروی نمی‌کنند. ما شاهد تولد یک اقتصاد جهانی دوگانه جدید هستیم.

در چارچوب هژمونی دلار، فدرال رزرو می‌تواند پول خود را برای تامین مالی اقتصاد داخلی منتشر کند و نیازی به وام گرفتن از کشورهای خارجی ندارد. کاری که هژمونی دلار انجام می‌داد تامین مالی کسری تراز پرداخت‌هاست. این به اقتصاد آمریکا کمک نمی‌کند اما به ما کمک می‌کند تا از کشورهای دیگر سواری رایگان بگیریم.

به نظر می‌رسد کشورها از رخدادهای اخیر در مورد ذخایر روسیه درس گرفته و شروع به انتقال دارایی‌های خود از آمریکا خواهند کرد. به عنوان نمونه برای افغانستان مشکل بزرگ این است که پول خود را در اختیار بگیرد. با مشاهده توقیف دارایی‌ها و عدم اجازه به بانک مرکزی افغانستان برای دسترسی به آن‌ها، کشورها برای بازگرداندن پول و طلای کشورهای خود دست به کار می‌شوند.

جنگ در اوکراین، که در واقع جنگ ناتوی آمریکا با روسیه است، با تغییر قیمت انرژی یک بحران در تعادل پرداخت‌ها در سراسر جهان به ویژه در کشورهای جنوب ایجاد می‌کند. قیمت انرژی و نفت افزایش می‌یابد، بهای مواد غذایی هم بیشتر می‌شود و این امر به ناتوانی کشورها در بازپرداخت بدهی‌های خارجی آن‌ها منجر می شود؛ مگر اینکه کشورها تصمیم بگیرند بدون غذا و انرژی بمانند. بدیهی است که این یک بحران سیاسی است. نتیجه این امر می‌تواند تقسیم جهان به دو قسمت باشد.

اقدامی که آمریکا ذخایر دلاری روسیه، افغانستان، ونزوئلا و سایر کشورها انجام داد موجب شد تا سایر کشورها نتوانند به سپرده‌گذاری در بانک‌های ایالات متحده یا خرید اوراق بهادار خزانه‌داری آمریکا اعتماد کنند.آمریکا و سرقت ذخایر دلاری کشورها
این روند یعنی دلارزدایی در سال‌های اخیر در حال رخ دادن بود اما هیچ‌کس انتظار نداشت چنین سرعتی به خود بگیرد.  انتظار نمی‌رفت این خود ایالات متحده باشد که به دلارزدایی دامن می‌زند. توقع می‌رفت دیگر کشورهای پرقدرت باعث تسریع این روند شوند؛ پیش‌بینی می‌شد شاید چین، روسیه و سایر کشورها پیش قدم شوند و بگویند «ما نمی‌خواهیم به آمریکا سواری رایگان دهیم».

در واقع این خود ایالات متحده بود که همه خطوط قرمز را با تصاحب ذخایر دلاری و مالی روسیه، درست پس از تصرف ذخایر افغانستان و ونزوئلا نابود کرد.

چنین چیزی در تاریخ مدرن حتی در جنگ‌های قرن نوزدهم اتفاق نیفتاد. در جنگ کریمه در اواسط قرن نوزدهم، کشورهای روسیه، انگلستان و آلمان به پرداخت بدهی خود به کشورهایی که با آنها می‌جنگیدند ادامه دادند، زیرا تصور این بوده که بدهی‌ها مقدس هستند اما اکنون، ناگهان، نه تنها بدهی‌ها دیگر مقدس نیستند، بلکه کشورها می‌توانند پس‌اندازهای خارجی دیگران را مال خود کنند.

از نظر نویسنده، مشکل از زمانی شروع شد که شاه ایران سقوط کرد و ایالات متحده پول ایران را گرفت و اجازه پرداخت آن به دارندگان جدید اوراق قرضه‌ در تهران را نداد. آمریکا سپس جنگی را علیه ایران به دلیل تلاش برای کنترل منابع نفتی خود آغاز کرد. ناگهان، چنگ انداختن ایالات متحده روی یک اصل اخلاقی که تغییرناپذیر نشان می‌داد، پایان همه چیز را رقم زد.

سیاست کاخ سفید به دلارزدایی دامن زد
در واقع  در طول چند دهه گذشته و از سال ۱۹۷۹، ایالات متحده به طور فزاینده‌ای از جنگ اقتصادی علیه کشورها از طریق آنچه مردم آن را تحریم می‌نامند استفاده کرده اما آن‌ها در واقع اقدامات قهریِ یکجانبهِ غیرقانونی بوده‌اند. این خط‌مشی به نوعی زمینه‌سازی برای اتفاق کنونی یعنی دلارزدایی بوده است.

نکته اینکه، صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی نیز از اساس به عنوان بازوی ایالات متحده عمل کرده‌اند. حمایت از دیکتاتوری‌ها، نجات اوکراین یا وام دادن به کشورهایی که آمریکا می‌خواهد و مخالفت با خواسته کشورهایی که واشنگتن تمایلی به سوی آن ها ندارد همه موجب آماده شدن زمینه رخداد امروز شده است.

 از سال ۱۹۷۹ ایالات متحده آمریکا به طور فزاینده‌ای از جنگ اقتصادی علیه کشورها با نام تحریم بهره برد اما این اقدامات قهریِ یکجانبهِ غیرقانونی، زمینه را برای دلارزدایی آماده کرد.ایالات متحده روسیه را از سیستم سوئیفت که مکانیزم بین‌المللی برای انجام تجارت و امور مالی است، حذف کرد. واشنگتن همچنین چین را تهدید کرد که اگر تحولات مرتبط با اوکراین را محکوم نکند، آن‌ها را هم از سیستم سوئیفت بیرون کند. غرور و یکجانبه‌گرایی ایالات متحده به نوعی کشورها را به سمت یافتن جایگزین‌های دیگر برای دلار سوق داده است.

مقام‌های آمریکایی از دو سال پیش، روسیه را تهدید به بیرون راندن از سوئیفت کرده بودند و از همان زمان مسکو در کنار پکن یک سیستم جایگزین را ایجاد کرد. بنابراین، آن‌ها به آرامی به جای استفاده از دلار، به سمت استفاده از ارز خود در معاملات تغییر جهت داده‌اند. این بخشی از روندی است که به سیطره و هژمونی دلار پایان داده است.

روشی که ایالات متحده در چارچوب حفظ هژمونی دلار انجام داده این است که کشورهای دیگر ارز ملی شما را در بانک‌های شما سپرده‌گذاری کنند و تجارت نفت خود را هم با دلار انجام دهند اما ناگهان واشنگتن همه دلارهای آن‌ها را می‌گیرد و نمی‌گذارد از آن استفاده کنند.

در نتیجه این اقدام، بانک‌های ایالات متحده هم ممکن است برای پرداخت هزینه نفت و تجارت خود به سمت سیستم دیگری تغییر جهت دهند. این همان اتفاقی است که به سلطه جهانی دلار پایان می‌دهد.

*«مایکل هادسون» رئیس موسسه مطالعات روندهای بلندمدت اقتصادی ISLET ( Institute for the Study of Long-term, Economic Trends) و یک تحلیلگر مالی وال استریت است که در دانشگاه میسوری در کانزاس سیتی اقتصاد تدریس می‌کند. وی تاکنون چند کتاب در حوزه اقتصاد و دلار نگاشته که آخرین آن‌ها نسخه به روز شده کتاب «سوپر امپریالیسم: استراتژی اقتصادی امپراتوری آمریکا» است.

به گزارش مهر فاطمه سعادتیان نیک: گل‌آرایی ویژه صحن و سرای حرم امام مهربانی‌ها در این ایام با بیش از ۴۰۰ هزار بوته و شاخه گل تازه به همت معاونت خدمات زائران این آستان مقدس با مشارکت تولیدکنندگان گل و گیاه کشور و همچنین شهرداری مشهد از چند روز قبل آغاز شده و هر چه به یازدهم ذی القعده سالروز میلاد حضرت رضا (ع) نزدیک‌تر می‌شویم، بر حجم گل‌آرایی و تزئین حرم مطهر افزوده می‌شود.

گل‌آرایی ویژه ۱۰۰ نقطه حرم مطهر

در دهه کرامت بیش از صد نقطه از اماکن متبرکه رضوی؛ از صحن‌های مرکزی تا پیرامونی به طور ویژه با گلدان‌های آراسته به گل‌های اطلسی، جعفری، ناز یخی، شمشاد طلایی و درختچه‌های یاس هلندی زینت داده شده و نزدیک به ۱۰ مجموعه گل بزرگ در مبادی ورودی حرم مطهر از جمله طبرسی، حُرعاملی، طوسی و… آذین‌بندی شده است.

تزئین ۲۰ جایگاه برپایی مراسم جشن دهه کرامت، از دیگر اقداماتی است که توسط خادمان پرتلاش در گوشه و کنار حرم مطهر همچون رواق امام خمینی (ره) و صحن غدیر در حال انجام است تا برگزاری این جشن‌ها با عطر دل‌انگیز گل‌ها همراه شود. مجموعه گل پیرامون المان گنبد خضراء در صحن پیامبر اعظم (ص) نیز بازپیرایی و گسترده‌تر شده است.

همچنین آبنماهای صحن‌های آزادی، گوهرشاد و جمهوری با استفاده از سبد و گلدان‌هایی با گل‌های سفید، صورتی و زرد به بهترین شکل ممکن تزئین شده تا این زیبایی و طراوتی که در صحن‌ها جاری است روح و جان زائران را تلطیف کند.

مشارکت گروه اعتاب مقدسه

البته تعداد نیک‌اندیشان خوش‌ذوقی که در ایام آغازین دهه کرامت در تب و تاب جمع‌آوری و بسته‌بندی گل‌های منازل و باغات خود برای اهدا به بارگاه ملکوتی امام هشتم (ع) هستند، کم نیست. در چند روز اخیر کامیون کامیون گل از گوشه و کنار کشور راهی مشهدالرضا (ع) شده است؛ گل‌هایی که شاید به نیت شفای مادری یا عاقبت بخیری فرزندی از دل خاک بیرون کشیده شده تا در این روزهای جشن و سرور در طبق و تاج گل یا گلدانی رنگارنگ جلوه‌گر چشمان زائران و مجاوران این حریم قدسی شود.

گروه گل‌آرایی اعتاب مقدسه، از جمله گروه‌های خیری است که هر ساله به حرم مشرف می‌شوند و امسال از ۱۵ خردادماه سعادت نصیب‌شان شده تا محموله گل‌های اهدایی ویژه گل‌آرایی ایام ولادت امام رضا (ع) را به مشهدمقدس برسانند.

تمام این گل‌ها از شاخه گل‌های بریده تازه آنتوریوم، آلسترومریا، لیلیوم، داودی، میخک، رز هلندی و… در اتاق بزرگی دسته دسته کنار هم چیده شده‌اند تا اعضای گروه، پیر و جوان ملبس به لباس سرمه‌ای رنگ سبدها و گلدان‌ها را تزئین و حال خوش زائران حضرت را چندین برابر کنند.

گل‌آرایی به نیابت از حضرت زینب (س)

شوق خدمت کریمانه در آستان مصفای رضوی در چهره تک تک‌شان موج می‌زند و چه زیباست که هر چند دقیقه یک‌بار ذکر صلوات‌شان برای خشنودی آقا علی بن موسی الرضا (ع) فضا را عطرآگین‌تر می‌کند.

حسین فرجی، مسئول گروه گل‌آرایی اعتاب مقدسه که نهمین بار است افتخار گل‌آرایی حرم رضوی نصیب‌شان شده می‌گوید: دهه کرامت امسال با گروهی نزدیک به ۵۰ نفر، از هجده تا هشتاد ساله، از شهرهای تهران، تبریز، محلات و پاکدشت به حرم مطهر مشرف شدیم. علاوه بر گل‌آرایی ویژه صحن‌ها، امیدواریم بتوانیم ضریح مطهر حضرت رضا (ع) را دو بار در این ایام خجسته گل‌آرایی کنیم.

وی با بیان اینکه امسال گل‌آرایی حرم حضرت رضا (ع) را به نیابت از «حضرت زینب (س)» آغاز کردیم می‌افزاید: خوشحالیم که حرم مطهر دوباره مملو از حضور گسترده زائران شده و امیدواریم همیشه حرم اهل بیت (ع) چنین رنگ و بویی داشته باشد.

اهدای گل از شمال کشور

همچنین به همت ابوالفضل جنت علیپور، کاروانی از گل‌های زینتی و آپارتمانی اهدایی ناذران شمال کشور به آستان مقدس رضوی رسیده است. این بسته‌های معطر توسط دوستداران خاندان عصمت و طهارت (ع) با دعا و خواسته‌ای خاص از حضرت رضا (ع) و حضرت فاطمه معصومه (س)، از شهرهای تنکابن، عباس‌آباد و رامسر جمع‌آوری شده و از آنجایی که هر ساله بر تعدادشان افزوده می‌شود، می‌توان گفت دعاهای ناذران اجابت شده است.

ابوالفضل جنت علیپور که برای هشتمین سال متوالی گل اهدایی به آستان مقدس انیس النفوس (ع) را جمع‌آوری می‌کند، می‌گوید: طی فراخوانی که از چند ماه پیش ارسال شد بالغ بر ۱۰ تن گل زینتی و آپارتمانی اهدایی از عشاق امام رئوف را جمع‌آوری شد.

علیپور اضافه می‌کند: ۱۰ روزی است که مشغول جمع‌آوری و بسته‌بندی گل‌ها هستیم و خوشحالم که دوباره به‌عنوان خادم در صحن و سرای امام هشتم (ع) حاضر شدم، اگر خدا بخواهد تا توان دارم این مسیر را ادامه خواهم داد.

به گزارش مهر برخی از دستگاه‌های متولی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در طی سال‌های گذشته با رویکردی غیرکارآمد نتوانسته‌اند تأثیرگذاری مطلوبی در زمینه کشف و ضبط کالای قاچاق داشته باشند؛ این مسئله به خصوص در سطح عرضه قابل لمس است. عرضه عیان لوازم خارجی قاچاق در مغازه‌ها و همچنین فروش پوشاک قاچاق خارجی در بازار و فضای مجازی نشان دهنده عدم موفقیت ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مسیر مبارزه با قاچاق کالا بوده است.

ضعف در برخورد، کشف و ضبط کالای قاچاق در کشور خود را در آمارهای متعدد و متشدد میزان گردش مالی کالای قاچاق نشان داده است به طوری که در سال‌های اخیر آمار دقیق و شفافی در زمینه میزان قاچاق وجود نداشته است. به طور مثال در حالی که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز رقم سالانه قاچاق را رقمی در حدود ۱۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار اعلام کرده است اما مجلس برآورد خود را از این رقم در حدود ۲۵ میلیارد دلار دانسته است.

اکنون با شرایطی مواجه هستیم که با گذشت ۱۷ سال از تشکیل ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و ۸ سال از تصویب قانون آن، هنوز هم به عقیده کارشناسان و فعالان اقتصادی قانون مبارزه با قاچاق در عمل نتوانسته به نتیجه مطلوب خود نائل شود.

وضعیت مبهم مبارزه با قاچاق در سال ۱۴۰۱

در سالهای اخیر برخورد سیستمی و استفاده از ابزارهای سامانه‌ای همچون شناسه کالا و سامانه جامع تجارت مورد توجه بیشتری قرار گرفته است و همین قضیه توانسته است اثرات شگرفی در زمینه کنترل قاچاق ایفا کند؛ اما مسئله قاچاق کالا هنوز هم یکی از بزرگترین معضلات اقتصاد ایران است.

با وجود آنکه در فروردین ماه سال جاری، علی مویدی، رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در ابلاغیه‌ای به استانداران کشور خواستار برخورد با قاچاق کالا در سطح عرضه شده بود، اما با گذشت ۲ ماه از این ابلاغیه مشخص نیست اقدامات دستگاه‌های متولی برخورد با قاچاق در سطح عرضه به چه میزان موفقیت آمیز بوده و اهداف تعیین شده، تحقق یافته است.

نیاز فوری اصلاح قوانین ستاد مبارزه با قاچاق

سیدجواد حسینی‌کیا نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری مهر، با بیان اینکه ساختار سازمانی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیازمند اصلاح قوانین است، گفت: اکنون در این ستاد با انبوهی از قوانین و مقررات مواجه هستیم که به طور کلی ارزش جرم انگاری را از بین برده است.

وی با بیان اینکه ابتدا ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز خودش مسئول رسیدگی به ساختار ناکارآمد خود است، گفت: این ستاد باید با یک حرکت جهادی به سمت اصلاح ساختاری خود حرکت کند.

کمیسیون صنایع از عملکرد ستاد راضی نیست

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با عنوان اینکه کمیسیون‌های صنایع و اقتصادی مجلس آمادگی کامل دارند تا با این ستاد برای اصلاح ساختار این سازمان و قوانین دست‌وپا گیر آن همکاری کنند، گفت: در مجموع کمیسیون صنایع و معادن از عملکرد کلی این ستاد رضایتمندی ندارد.

وی با اشاره به اینکه عملکرد ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در دولت گذشته به شکل کارآمد و صحیحی نبوده است، گفت: رئیس جمهور مصمم است تا به وسیله کنترل هوشمند سامانه‌ای و با به کارگیری سامانه جامع تجارت، ورود قاچاق به کشور را به حداقل ممکن برساند.

لزوم ایجاد تحول در ستاد مبارزه با قاچاق

حسینی‌کیا با عنوان اینکه دولت فعلی و شخص آقای رئیسی معتقد است که بانیان وضع موجود توانایی اصلاح امور را ندارند، خاطر نشان کرد: ناکارآمدی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز باید به سرعت مرتفع شود.

وی با بیان اینکه تکمیل سامانه جامع تجارت کمک شایانی به کنترل هوشمند کالای قاچاق در مبادی ورودی و داخلی کشور خواهد کرد، گفت: تاکنون بسیاری از زیرسامانه‌های سامانه جامع تجارت تکمیل شده است و فقط برخی دستگاه‌ها برای اتصال باقی مانده است که به زودی متصل خواهد شد.

برخوردهای مقطعی مبارزه با قاچاق، کافی نیست

به گزارش مهر، با وجود آنکه قرار بود مقابله با قاچاق در سطح عرضه از سمت ستاد مبارزه با قاچاق مجدداً آغاز شود اما مشاهدات میدانی حاکی از آن است که کالاهای قاچاق به راحتی در بازار شهرهای بزرگ مانند تهران عرضه می‌شوند. این برخوردها معمولاً به شکل مقطعی و موقت انجام شده است و بلافاصله پس از فروکش کردن تب و تاب رسانه‌ها مجدداً رو به افول حرکت کرده است و لذا فقدان برنامه طولانی مدت و کلان در این زمینه همیشه وجود داشته است.

آمارهای رسمی نشان می‌دهند که کالای قاچاق در سال‌های مختلف از ۲۲ تا ۳۳ درصد از کالاهای وارداتی کشور را تشکیل می‌دهد، اما از کل این میزان تنها یک تا هشت درصد آن کشف شده است. در سال‌های اخیر نیز، ۲۲ میلیارد دلار کالای قاچاق به کشور وارد شده که یک میلیون فرصت شغلی را از کشور گرفته است. طبق ارزیابی سال‌های اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس، ریسک کشف کالای قاچاق در کشور تنها ۵ تا ۱۰ درصد است که این به معنای خطر پایین انجام قاچاق در کشور است.

به گزارش مهر سی  و سومین سالگرد رحلت امام خمینی (ره) چند روز پیش- چهاردهم خرداد ماه- در مرقد مطهر ایشان و با حضور خیل عظیمی از دوستداران حضرت روح الله برگزار شد. برپایی پرشور این آئین، همچون سال‌های گذشته از نکات قابل توجه آن بود، اما آنچه اتفاق افتاد باعث شد دقایقی از این اجتماع، شکل دیگری به خود بگیرد.

ماجرا از این قرار بود که در اجتماع اخیر، وقتی سید حسن خمینی نوه امام راحل، پیش از سخنرانی رهبر انقلاب نکاتی را درباره شخصیت امام بیان می‌کرد، گروهی از حضار با ایجاد سر و صدا، در پی بر هم زدم نظم برنامه برآمدند.

بی‌نظمی دور از انتظار در این مراسم موجب شد مقام معظم رهبری در پایان بیانات خود نارضایتی‌شان را نسبت آنچه رخ داده بود بی‌پرده ابراز کنند؛ ایشان در تذکری صریح خاطرنشان کردند: «شنیدم، به من خبر دادند که امروز در اثنای سخنرانی جناب آقای حاج‌حسن آقای خمینی کسانی سروصدا کردند؛ بنده با این کار مخالفم! با این نوع تخریب کردن‌ها و سروصدا کردن‌ها موافق نیستم، من مخالفم؛ این را همه بدانند! امیدواریم ان‌شاءالله خدای متعال همه ما را به راه راست هدایت کند».

البته این نخستین بار نبود که رهبر انقلاب نسبت به رخداد چنین بی‌نظمی‌هایی واکنش نشان می‌دادند و اظهار گلایه و اعتراض می‌کردند. پیش‌تر نیز در برخی سخنرانی‌ها و رویدادهای مختلف سیاسی شاهد رفتارهایی از این قبیل بوده‌ایم که تذکر مقام معظم رهبری را در پی داشته است.

نگاه رهبری به سروصدا و شعارهای شدیداللحن

برای نمونه ۲۲ بهمن سال ۹۱ علی لاریجانی رئیس وقت قوه مقننه برای سخنرانی در سالروز پیروزی انقلاب اسلامی به قم رفت، برگزاری این مراسم در ابتدا نظم و شاکله خوبی داشت؛ اما گروهی رفته‌رفته با تغییر شعارها و تهییج جمعیت علیه او، فضا را ملتهب کردند. شعارها علیه لاریجانی شدت گرفت و دست آخر، زمانی که اعتراض‌ها از سر دادن شعار فراتر رفت و به پرت کردن مُهر و کفش به سمت جایگاه کشیده شد، رئیس پیشین مجلس به ناچار برنامه را ترک کرد.

تنها چند روز بعد از این ماجرا یعنی ۲۸ بهمن ماه، رهبر انقلاب نسبت به آنچه در قم رخ داد و منجر به بر هم زدن سخنرانی رئیس مجلس شده بود، شدیداً انتقاد کردند و فرمودند: «اینکه عده‌ای برخی را ضدولایت و ضدبصیرت بنامند و شعار بدهند، نظیر آنچه اخیراً در قم روی داد، اقدامی غلط است و بنده کاملاً مخالف این کارها هستم که قبلاً هم نظیر آن در مرقد مطهر حضرت امام اتفاق افتاد و به مسئولان تذکر دادم جلوی این کارها را بگیرند».

ایشان همچنین خاطرنشان کردند: «کسانی که راه می‌افتند و شعار می‌دهند، اگر واقعاً حزب‌اللهی و مؤمن هستند، بدانند که این کارها به ضرر کشور و خلاف شرع است و اگر هم اعتنایی به این حرف‌ها ندارند که حسابشان جداست».

مشابه این حواشی سال ۸۹ نیز در سالگرد رحلت امام (ره) اتفاق افتاده بود. آن روز هم سید حسن خمینی پشت تریبون رفت تا به عنوان تولیت حرم مطهر سخنرانی خود را آغاز کند، از همان ابتدا، شعارها علیه او شروع شد و اخلال برگزاری مراسم به جایی کشیده شد که او را از ادامه اظهاراتش باز داشت.

در برنامه مذکور پس از نوه امام، رهبری پشت تریبون قرار گرفتند و در ابتدای بیانات خود از همه خواستند که در مخالفت با افراد، گرفتار ظلم نشوند. ایشان تاکید کردند: «اینجور نباشد که مخالفت با یک کسی، ما را وادار کند که نسبت به او از جاده حق تعدی کنیم، تجاوز کنیم، ظلم کنیم».

اخلاق در میدان سیاست

تذکرات رهبری پیرامون رعایت اخلاق، منحصر به مواردی نبود که گروهی از مردم موج اعتراضات خود را خارج از چارچوب ابراز می‌کردند و موجب بر هم زدن سخنرانی مسئولان کشور می‌شدند. ایشان در موضوعات مشابه، مسئولان را نیز مورد عتاب قرار داده و ضرورت حفظ آداب سیاسی را به آنها یادآور شدند.

زمانی که محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت در مجلس هشتم حضور یافت، تعدادی از نمایندگان با فریاد زدن «دو دو»، مخالفت خود را درباره موضوع مطروحه اعلام کردند، اما این اعلام مخالفت به نحوی بود که صحن مجلس،با ایجاد چنین ویترینی از نقد، کسی که باید در مقام پاسخگویی یا شفاف‌سازی قرار بگیرد، در جایگاه مظلوم یا حتی پرسشگر واقع می‌شود. نظم خود را از دست داد. پس از این ماجرا نیز، رهبری بار دیگر در تذکری شدیدالحن عنوان کردند: «این دو دو یعنی چه؟ اینها مجلس را جلوی مردم بی‌آبرو می‌کنند. این‌هایی که دو دو می‌کنند، از نظر تعداد اقلیت هستند …آنها را به مردم معرفی کنید. این شأن شما نیست. من جداً معترضم! بساط این دو دوها و هوچی‌گری را جمع کنید؛ حیف است که مجلس به محلی برای هوچی‌گری تبدیل شود».

آنچه در خلال بی‌توجهی به توصیه‌های رهبری مغفول می‌ماند، انتقاداتی است که ممکن است به حق، به جا و در پی عملکرد ضعیف یا مواضع نادرست افراد مختلف در میان مردم شکل گرفته باشد؛ اما با ایجاد چنین ویترینی از نقد، کسی که باید در مقام پاسخگویی یا شفاف‌سازی قرار بگیرد، در جایگاه مظلوم یا حتی پرسشگر واقع می‌شود.

حاشیه‌ها جای پرسشگر و پاسخگو را تغییر می‌دهد

تمامی توصیه‌ها، تذکرات و تأکیدات مکرر رهبر انقلاب خطاب به مردم و مسئولان مبنی بر رعایت اخلاق، حاکی از آن است که حفظ آرامش فضای سیاسی کشور، اهمیتی فراتر از اختلافات حزبی، جناحی و امثال آن دارد. روشن است ایجاد چنین سرو وصداهایی مصداق بارزی از بر هم زدن نظمی است که مقام معظم رهبری بارها و بارها آن را ضروری دانسته‌اند و به طرق مختلف به آن پرداخته‌اند.

به نظر می‌رسد تعامل راهبردی مقامات در حکمرانی یک کشور، هدفی است که تنها زیر سایه رعایت منش، اخلاق و آداب سیاسی- اسلامی، علیرغم همه اختلاف نظرهایی که وجود دارند، محقق خواهد شد.

طبیعی است که همواره گروهی از کسانی که اهداف و امیال آنها حاجتی به بیان ندارد در پی ایجاد بی‌نظمی‌هایی در اجتماعات مختلف هستند؛ اما انتظار بر این است که دلسوزان انقلاب، در عمل خود را مقلّد این گروه‌ها قرار ندهند، به ویژه زمانی که رهبر انقلاب برای چندمین بار با بی‌اخلاقی‌های سیاسی و شعارهای تهاجمی مخالفت کردند. ایشان با صراحت لهجه می‌فرمایند: «بنده با این جور کارها مخالفم. بارها به مسئولین و کسانی که می‌توانند جلوی این موارد را بگیرند، تذکر داده‌ام. آن کسانی که این کارها را می‌کنند، اگر واقعاً حزب‌اللّهی و مؤمن‌اند، خُب نکنند. می‌بینید که تشخیص ما این است که این کارها به ضرر کشور است، این کارها به نفع نیست. با احساساتشان راه بیفتند اینجا، آنجا، علیه این شعار بدهند، علیه آن شعار بدهند؛ این شعار دادن‌ها کاری از پیش نمی‌برد. این خشم‌ها را، این احساسات را برای جای لازم نگه دارید!».

آنچه باید به آن توجه کرد این است که برگزاری مراسماتی همچون سالروز رحلت معمار کبیر انقلاب یا ۲۲ بهمن ماه سالروز پیروزی انقلاب اسلامی، از جمله اصلی‌ترین رویدادهایی هستند که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌الملل پیدا می‌کند، از این رو برقرای نظم و انسجام در چنین برنامه‌هایی، وجهه و ویترینی از کشور را به نمایش می‌گذارد که حفظ و صیانت از آن امری ضروری و حائز اهمیت است.

با همه آنچه گفته شد، روشن است که «سروصدا» کردن‌ها، بی‌اخلاقی‌ها و تندروی‌ها، جز فرصت‌سوزی برای بیان مطالبات بر حق، نتیجه دیگری نداشته و ندارد. تکرار چنین برخوردهایی، صرفاً موجب حاشیه‌سازی‌هایی می‌شود که در پی آن کمتر کسی محتوای متن انتقادات را به یاد خواهد داشت.