به گزارش شبستان همزمان با تاخت و تاز خشکسالی در خراسان جنوبی، تعداد روزهای آلوده استان نسبت به سال گذشته چندین برابر رشد کرده و سبب خسارت های جبران ناپذیری شده است.

از ابتدای امسال چندین موج جدید گرد و غبار آسمان کویری خراسان جنوبی را فرا گرفته است و روزهای گرم و آفتابی کویر جای خود را به روزهای ناسالم و هوای گرد و غباری داده است.

طبق گفته کارشناسان افزایش بادهای ۱۲۰ روزه سیستان به ۱۷۰ روز به دنبال کاهش بارندگی ها و افزایش خشکسالی بر سرعت ورزش بادها افزوده شده و زندگی را بر مردمان خراسان جنوبی به ‌ویژه شهرستان‌ های مرزی نهبندان، درمیان، سربیشه و شهرستان زیرکوه سخت کرده است. این افزایش چشمگیر روزهای گرد و خاکی سبب خسارت هایی به زیرساخت های کشاورزی، تاسیسات و بیماری های تنفسی شده است.

مهمان ناخوانده این روزهای خراسان جنوبی نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از سه برابر افزایش داشته که سبب نگرانی شهروندان و مسئولان شده است.

مجاورت استان خراسان جنوبی با استان ‏‌های غبارخیز و فرسایش‏‌پذیر همانند سیستان و بلوچستان، کرمان، سمنان، خراسان رضوی، یزد، اصفهان و کشور افغانستان و همجواری با کویرهای لوت و مرکزی ایران؛ و متاثر بودن اقلیم استان از اقلیم خشک و بیابانی حاکم بر این کویرها سبب نوسانات شدید فشار هوا شده است که با توجه به وضعیت توپوگرافی استان و ایجاد زمینه ‏‌های لازم برای حرکت صعودی هوا و انتقال قائم ذرات گرد و خاک معلق به ترازهای بالاتر جو و مناطق دوردست؛ موجبات هوای آلوده استان به صورت طبیعی شده است.

خسارت ۵۰۵ میلیارد تومانی گرد و غبار به خراسان جنوبی/۲۹ روز آلودگی

«اسدالله حاتمی» مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار شبستانبا بیان اینکه ۵۰۵ میلیارد تومان خسارت ناشی از گرد و خاک به خانوارهای شهری و روستایی، افزایش بیماری های تنفسی و چشمی، تصادفات، مصرف آب و تاسیسات است، گفت: در دو ماه گذشته ۲۹ روز آلوده در پنج ایستگاه پایش هوا در شهرستان های بیرجند، زیرکوه، سرایان و نهبندان ثبت شده که نسبت به سال گذشته سه و نیم برابر افزایش داشته است.

وی یادآور شد: در سال ۱۴۰۰، یک و نیم میلیارد تومان برای مبارزه با ریزگردها در خراسان جنوبی اختصاص یافت.

مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه در سال جاری هنوز اعتباری برای مقابله با گرد و خاک استان اختصاص نیافته است، افزود: بادهای ۱۲۰ روزه استان و کاهش بارندگی از عومل افزایش تعداد روزهای آلوده و گرد و خاکی است.

حاتمی، استان خراسان جنوبی را دارای رتبه یکِ گرد و غبار در کنار استان های سیستان و بلوچستان و خوزستانعنوان کرد و افزود: تاکنون ۳۵ کانون گرد و غبار در خراسان جنوبی شناسایی شده است و بیشتر این گرد و خاک ها منشا داخلی دارند گرچه استان های سیستان و بلوچستان، یزد، خراسان رضوی و کرمان عامل تاثیرگذار بر استان هستند.

وی گفت: شهرستان زیرکوه، درمیان، سربیشه به ترتیب با تعداد روزهای گرد و غباری بیشتری مواجه اند اما شهرستان خوسف و بیرجند زیاد درگیر این پدیده نیستند و گرد و غبار شهرستان های بیرجند و خوسف بیشتر تحت تاثیر شهرستان های همجوار است.

اعتبارات ناچیز گرد و غبار

مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی افزود: ستاد مقابله با گرد و غبار ۱۶ میلیارد تومان اعتبار برای استان اختصاص داده بود که ۱۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان در حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری و یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان هم در حوزه محیط زیست هزینه شده است، این اعتبارات بیشتر در مناطق تحت مدیریت شده، هزینه شده است.

حاتمی تصریح کرد: اعتبارات مقابله با پدیده گرد و خاک در خراسان جنوبی بسیار ناچیز است و نیازمند اعتبار ملی بیشتری هستیم، در سال جاری پیگیری های لازم برای این مهم انجام می شود چراکه در حال حاضر اوضاع گرد و غبار استان در وضعیت مناسبی نبوده و سه برابر شده است.

«فاطمه دعاگویان» در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در بیرجند اظهار کرد: تعداد روزهای آلوده خراسان جنوبی در فروردین و اردیبهشت ماه امسال نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است.

معاون محیط زیست انسانی حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی افزود: داده‌های ثبت شده در پنج ایستگاه‌ پایش هوا از ابتدای سال جاری تا ۲۲ اردیبهشت ماه در بیرجند ۶ روز، سرایان ۹ روز، نهبندان ۲۰ روز و حاجی‌آباد زیرکوه ۱۱ روز کیفیت هوای نامطلوب به ثبت رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است.

وجود ۳۵ کانون فرسایش بادی

«علیرضا نصرآبادی»، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی هم در گفتگو با خبرنگار شبستان از شناسایی بیش از ۳۵ کانون فرسایش بادی در استان خبر داد و اظهار کرد: خراسان جنوبی جزو ۹ استان درگیر شدید گرد و غبار است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر یک سوم مساحت استان خراسان جنوبی را کانون‌های گرد و غبار تشکیل می دهد، گفت: پنج میلیون و ۱۷۳ هزار و ۵۹۷ هکتار از مساحت استان یعنی یک سوم مساحت استان را کانون های گرد و غبار تشکیل می دهد.

نصرآبادی تصریح کرد: میانگین سالانه ۷۲۹ هزار و ۶۹۲ تن گرد و غبار از کانون های گرد و غبار برخاسته و در سطح استان و مناطق همجوار ریزش می ‏‌کند.

وی با بیان اینکه در سال گذشته از محل منابع اعتباری مختلف ۳۲ میلیارد تومان برای مقابله با بیابان ‌زایی در استان مصوب شد، گفت: از این مبلغ ۱۹ میلیارد تومان از محل اعتبارات گرد و غبار بوده که بیش از ۱۷ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان تخصیص یافته که هزینه شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با بیان اینکه بالغ بر هفت هزار هکتار مراقبت آبیاری سنواتی از عرصه های نهالکاری انجام شده است، یادآور شد: ۳۶ کیلومتر احداث تله رسوبی و ۲ هزار و ۸۵۰ هکتار مدیریت روان آبهای سطحی و ۷۰ هکتار مالچ پاشی انجام و در حال انجام است.

پیشنهاد ۷۰ میلیارد تومان برای بیابانزادیی در سال ۱۴۰۱

وی تصریح کرد: اعتبارات بیابانزدایی سال ۱۴۰۱ هنوز نهایی نشده است اما منابع طبیعی استان مبلغ ۷۰ میلیارد تومان اعتبار ملی برای بحث بیابانزدایی پیشنهاد داده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در ادامه با اشاره به آخرین برآوردهای سالانه خسارت ناشی از گرد و غبار به منابع مختلف زیست ‌محیطی و زیرساخت های اقتصادی استان، گفت: برآورد شده که گرد و غبار سالانه ۱۰۰ میلیارد تومان به منابع زیستی و زیرساخت ها خسارت وارد می کند.

براساس آخرین برآوردها سالانه خسارت جبران‌ ناپذیر ناشی از گرد و غبار به منابع مختلف استان وارد می ‌شود که اگر اقدام مثبتی برای کاهش گرد و غبار انجام نشود، اوضاع بدتر هم خواهد شد.

۱۳۵ روز گرد و غباری در خراسان جنوبی

«علیرضا خندان رو» مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی هم در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان اظهار کرد: از ابتدای امسال مجموع روزهای گرد و غباری استان ۱۳۵ روز بوده است.

وی با بیان اینکه سال گذشته تعداد روزهای گرد و غباری استان در فروردین و اردیبهشت ۴۰ روز بوده است، گفت: تعداد روزهای آلوده استان نسبت به بلند مدت ۵۲ روز است؛ و امسال تعداد روزهای گرد و غباری استان نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از سه برابر افزایش داشته است.

وی تصریح کرد: بیشترین روزهای آلوده را در نهبندان با ۲۲ روز و سربیشه با ۲۱ روز داشته ایم، همچنین شهرستان زیرکوه با ۱۹ روز بیشترین افزایش را نسبت به مدت بلند مدت و سال گذشته داشته است.

خندان رو ادامه داد: در شهرستان بیرجند ۱۹ روز، ۲۱ روز در سربیشه، ۲۲ روز در نهبندان و ۱۹ روز در شهرستان سربیشه روز آلوده داشته ایم که افزایش دما، خشکسالی های پی در پی، کاهش رطوبت خاک و کاهش بارندگی ها دلیل اصلی این افزایش روزهای گرد و خاکی است.

کاهش بی سابقه بارندگی طی ۷۰ سال گذشته/ کاهش ۳۱ درصدی بارندگی

وی با بیان اینکه چندین سال است که کاهش بارندگی شدیدی را شاهدیم، ادامه داد: سال گذشته تنها ۶۰ میلیمتر بارندگی داشته ایم و سال ۹۹ هم ۸۰ میلیمتر بارندگی داشته ایم، لذا دو سال پشت سر هم بارندگی بسیار کاهش داشته است که در ۶۰ تا ۷۰ سال گذشته بی سابقه بوده است.

مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی در پایان گفت: امسال افزایش بارندگی داشتیم اما نسبت به بلند مدت بازهم ۳۱ درصد کاهش بارندگی داریم که این مهم سبب افزایش روزهای آلوده در استان خراسان جنوبی شده است.

در پایان باید گفت استان کویری و بیابانی خراسان جنوبی برای مقابله با ریزگردها نیازمند برنامه ریزی دقیق و عملیاتی برای جلویگری از بحران ناشی از گرد و غبار و اعتبارات بیشتری از اعتبارات ملی است که اگر به موقع اختصاص داده نشود در آینده با مشکلات و خسارات های جبران ناپذیری مواجه خواهیم شد.