به گزارش روز یکشنبه ایرنا از منابع رسمی پاکستان، لحظاتی پس از انحلال پارلمان ملی پاکستان وزیر اطلاع رسانی این کشور منحل شدن رسمی کابینه دولت را نیز اعلام کرد.

نخست وزیر پاکستان با تاکید بر مقابله با توطئه‌های خارجی از مردم خود خواست تا برای انتخابات عمومی آینده آماده شوند.

در همین حال دیوان عالی پاکستان در واکنش به تصمیم ریاست مجلس در نحوه استفاده از اختیارات خود برای رد طرح عدم اعتماد علیه نخست وزیر و سپس انحلال پارلمان از سوی ریاست جمهوری واکنش نشان داد.

قوه قضاییه پاکستان کمیته ویژه‌ای را مامور رسیدگی دقیق و کامل به نحوه رد طرح عدم اعتماد از سوی نائب رئیس مجلس این کشور کرد.

حقوق دانان پاکستانی و کارشناسان قانون اساسی این کشور گفتند که ریاست مجلس فراتر از اختیارات خود و در دفاع از نخست وزیر، جلوی طرح عدم اعتماد را گرفت؛ درحالی که نمایندگان جناح مخالف از اکثریت برای تصویب این طرح برخوردار بودند.

این در حالی است که امروز رئیس مجلس ملی پاکستان با محکومیت مداخله خارجی در امور داخلی این کشور رسما هرگونه طرح عدم اعتماد علیه «عمران‌خان» نخست وزیر پاکستان برپایه مداخله خارجی را مردود اعلام کرد.

جلسه نهایی برای رای گیری درخصوص طرح عدم اعتماد علیه نخست وزیر این کشور امروز به ریاست «قاسم خان سوری» نائب رئیس مجلس پاکستان برگزار شد.

ریاست مجلس پاکستان طرح ارائه شده از اپوزیسیون برای رای عدم اعتماد علیه عمران‌خان را مغایر با قانون اساسی کشور و استقلال و حاکمیت کشور دانست‌.

قاسم خان سوری با مردود اعلام کردن طرح ارائه عدم اعتماد علیه نخست وزیر پاکستان اعلام کرد: به هیچ قیمتی براساس مداخله خارجی و توطئه، طرح عدم اعتماد علیه نخست وزیر پاکستان یا برکناری دولت قابل قبول نیست.

نمایندگان مجلس از حزب حاکم پاکستان با سردادن شعارهای ضدآمریکایی اپوزیسیون را به شدت سرزنش کردند.

وزیر اطلاع رسانی پاکستان در این جلسه که البته بدون حضور عمران‌خان نخست وزیر این کشور برگزار شد، اعلام کرد: اوایل ماه گذشته سفیر پاکستان در یک کشور خارجی متوجه رفتار غیردیپلماتیک کشور میزبان شده و نامه‌ای مبنی بر حمایت از طرح عدم اعتماد علیه نخست وزیر پاکستان دریافت می‌کند.

وی تاکید کرد: مردم پاکستان هرگز مداخله خارجی را نپذیرفته و مقابل تهدیدات علیه استقلال و حاکمیت کشورشان تسلیم نمی‌شوند.

عمران‌خان سومین نخست وزیر پاکستان است که با چالش عدم اعتماد از سوی اپوزیسیون در مجلس مواجه می شود.

وی پیش‌تر اعلام کرده بود که از سوی آمریکا تهدید شده و این کشور درپی توطئه علیه یک دولت منتخب در پاکستان است. عمران‌خان همچنین اپوزیسیون را به همدستی با توطئه خارجی از جمله آمریکا برای از بین بردن نظام دمکراتیک متهم کرده است.

با این وجود، اپوزیسیون پاکستان مدعی خاتمه دادن به دولت عمران‌خان است و برای تصدی کرسی نخست وزیری «شهباز شریف» رئیس حزب مسلم لیگ نواز و رهبر جناح مخالف در مجلس را به عنوان نامزد مشترک معرفی کرده است.

امروز «عارف علوی» رئیس جمهوری پاکستان در موافقت با پیشنهاد “عمران‌خان” نخست وزیر این کشور، دستور انحلال پارلمان را صادر کرد.

«عمران‌خان» روز یکشنبه و ساعاتی پس از پایان جلسه پارلمان طی گفت‌وگوی زنده تلویزیونی، از مردم پاکستان خواسته بود تا خود را برای انتخابات زودهنگام پارلمانی در این کشور آماده کنند.

وی به طور تلویحی خطاب به عناصر پشت پرده مداخله خارجی در امور داخلی پاکستان گفت که باید مردم پاکستان تصمیم بگیرند که چه دولتی  قدرت را در کشور به دست داشته باشد.

«عارف علوی» رئیس جمهوری پاکستان امروز پیشنهاد نخست وزیر این کشور برای انحلال پارلمان را پذیرفت و به این ترتیب پاکستان خود را برای انتخابات زودهنگام آماده می‌کند.

در همین حال اپوزیسیون پاکستان مردود اعلام شدن طرح عدم اعتماد علیه نخست وزیر توسط ریاست مجلس را یک اقدام غیرقانونی خواند و اعلام کرد: جناح مخالف علیه دستورالعمل امروز ریاست مجلس به دیوان عالی پاکستان شکایت خواهد کرد.

رئیس حزب مردم پاکستان نیز مدعی شد که اقدام عمران‌خان برای طرح پیشنهاد انحلال پارلمان ملی نیز مغایر با مفاد قانون اساسی است.

**روند تشکیل دولت موقت و برگزاری انتخابات تا ۹۰ روز آینده
وزیر اطلاع رسانی پاکستان لحظاتی پیش اعلام کرد که کابینه دولت منحل شده است، اما عمران‌خان تا زمان تشکیل دولت موقت (انتقالی) همچنان کرسی نخست وزیری را در اختیار خواهد داشت.

براساس قانون اساسی پاکستان، پس از انحلال پارلمان ملی، دولت موقت (انتقالی) برای تامین مقدمات برگزاری انتخابات آتی تشکیل شده و در عرض ۹۰ روز انتخابات عمومی باید در این کشور برگزار شود.

رهبران اپوزیسیون پاکستان اقدام دولت عمران‌خان را نقض آشکار قانون اساسی کشور دانسته و از آمادگی خود برای مراجعه به دیوان عالی و به چالش کشاندن تصمیم ریاست مجلس و انحلال پارلمان خبر دادند.

عمران‌خان پیش‌تر نسبت به مداخله خارجی به ویژه تحرکات آمریکا برای تحریک اپوزیسیون علیه دولت منتخب در پاکستان هشدار داده و افشا کرد که واشنگتن در تلاش برای تغییر دولت منتخب است زیرا ما زیر بار حرف زور نرفته و درپی پیروی از سیاست مستقل خارجی هستیم.

**پایان متفاوت نخست وزیری عمران‌خان
ˈعمران احمد خان نیازیˈ رییس حزب تحریک انصاف با کسب اکثریت آرای نمایندگان مجلس ملی به عنوان بیست و دومین نخست وزیر پاکستان انتخاب شد و روز ۲۷ مرداد ۱۳۹۷ (۱۸ اوت ۲۰۱۸) سوگند خدمت یاد کرد.

عمران‌خان بازیکن بین‌المللی کریکت و رهبر حزب تحریک انصاف پاکستان، با وعده ‘پاکستان جدید و پایان دادن به فساد در این کشور’ در انتخابات عمومی سال ۲۰۱۸ حضور یافت و پیروز آن شد اما جناح مخالف مدعی تقلب گسترده در انتخابات و تبانی عمران‌خان با تشکیلات قدرتمند نظامی شدند.

عمران‌خان ۶۹ ساله، چندین سال است برای جلب حمایت عمومی در انتخابات تلاش می‌کند؛ او در سال ۱۹۹۶ حزب تحریک انصاف پاکستان را تاسیس کرد.

وی تنها کاندیدای این حزب در انتخابات ۲۰۰۲ برای کسب کرسی پارلمان این کشور بود و این حزب، انتخابات سال ۲۰۰۸ را تحریم کرد.

تلاش او سرانجام در انتخابات عمومی گذشته در سال ۲۰۱۳ نتیجه داد و حزب او به عنوان بازیگری جدی در صحنه سیاسی پاکستان ظاهر شد. حزب تحریک انصاف در آن سال به عنوان دومین حزب بزرگ آرا را به خود اختصاص داد.

از سال ۱۳۲۶ شمسی (۱۹۴۷میلادی) که جمهوری اسلامی پاکستان به استقلال دست یافت، تا به امروز هیچ یک از ۲۱ نخست وزیر این کشور نتوانستند دوره ۵ ساله نخست وزیری خود را کامل کنند. هر کدام از آن‌ها به دلایل مختلف از جمله ترور، کودتای نظامی، پرونده‌های فسادمالی، عدم توانایی اداره کشور ویا عدم ایجاد امنیت در کشور زودتر از موعد پنج ساله صندلی نخست وزیری را ترک کرده‌اند.

گروه ایرنا زندگی – امسال همزمان با شروع ماه مبارک رمضان شاهد بازگشایی مدارس هم هستیم. خیلی از والدین از این بازگشایی استقبال کرده‌اند اما برخی با نگرانی از همزمان شدن ماه روزه داری و بازگشایی مدارس حرف می‌زنند. بازگشایی مدارس به خودی خود و لغو کلاس‌های آنلاین برنامه روتین دانش آموزان را با تغییرانی رو به رو می کند حالا این اتفاق با تغییر در برنامه خواب و غذای آن ها نیز قرار است همزمان شود. این میان سوال خیلی از والدین این است که با چه برنامه غذایی کودک و نوجوان شان را برای استقبال از ماه مبارک رمضان آماده کنند. برخلاف آنچه تبلیغ می شود روزه‌داری آنقدر ها هم برای کودکان و نوجوانان طاقت فرسا نیست. اگر راهکارهای رسیدن به یک برنامه غذایی سالم در ماه رمضان را بشناسیم و به آن عمل می کنیم این گروه سنی نیز در کنار بزرگ تر های خود می‌توانند تکلیف روزه‌داری شان را به سلامت به انجام برسانند. در این گزارش راهکارهایی که «سمیرا تاجدینی »کارشناس ارشد تغذیه برای روزه اولی ها توصیه کرده را معرفی می‌کنیم. این کارشناس تغذیه باور دارد روزه برای نوجوانان نه تنها ضرری ندارد بلکه می تواند باعث دفع سموم و ایجاد تعادل در بافت چربی بدن شود و به سلامتی بیشتر آن ها کمک کند.

***حذف سحری ممنوع!

راست گفته اند که «خواب در وقت سحرگاه گران می گردد».بیدار کردن نوجوان ها و کوچکتر ها برای سحری شاید سخت ترین خان روزه داری برای این گروه سنی باشد. والدین روزه اولی ها باید تلاش زیادی برای آماده کردن یک سحری مقوی و کامل انجام دهند، اما خیلی از روزه اولی ها به خیال این که می توانند بدون این وعده از پس روزه داری بربیایند قید سحری خوردن را می‌زنند. تاجدینی متخصص تغذیه نوجوانان در این زمینه می‌گوید: «این گروه سنی در حال رشد هستند و بیشتر از دیگر گروه ها به چهار دسته غذایی نیاز دارند. حذف وعده سحری در ماه رمضان می تواند مشکلات جسمی زیادی را به نوجوانان تحمیل کند. تقریبا تمام انرژی مورد نیاز نوجوانان در طول روز از طریق سحری تامین می‌شود و با حذف آن، بدن آن ها مجبور به سوزاندن عضلات خواهد شد. پس سحری سر فرصت، بدون عجله و خواب‌آلودگی باید در برنامه غذایی قرار بگیرد. نوجوانان و روزه اولی‌ها باید در این زمینه توجیه شوند تا بتوانند در طول روز با انرژی کافی به کارهای روزمره شان بپردازند. اولین پیامد حذف سحری افت شدید قند خون است و سرگیجه، تهوع، بی حالی از عوارض آن خواهد بود. پس این وعده غذایی ماه رمضانی را جدی بگیرید.»

*** از مکمل ها غافل نشوید

گنجاندن تمام مواد غذایی مورد نیاز یک نوجوان در یک وعده کار ساده‌ای نیست اما این کارشناس تغذیه می‌گوید با یک برنامه ریزی صحیح غذایی می‌توان بسیاری از کمبود ها را جبران کرد: «غذای های مقوی لزوما غذاهای گران قیمت نیستند. بسیاری از انرژی زاهای طبیعی در بسیاری از خانه ها مصرف می شوند. وعده سحری بهتر است از غذاهای بسیار چرب و سنگین نباشد و در کنار آن از گروه سبزیجات و فیبر ها و غلات نیز استفاده شود. یک نوجوان بیش از یک بزرگسال نیاز به تامین ویتامین ها و املاح ضروری برای رشد دارد، بنابراین باید وعده های غذای این گروه سنی  کامل تر باشد. بسیاری از والدین نگران کمبود ویتامین ها و املاح معدنی در این دوره هستند. بهتر است با مشورت یک پزشک در زمان روزه داری از قرص های مکمل مولتی ویتامین، کلسیم و آهن نیز استفاده شود.»

*** پرخوری کمکی به رفع گرسنگی نمی کند!

پر کردن معده در وعده سحری چندان کار عاقلانه‌ای به نظر نمی‌رسد. این وعده غذایی بین دو تا سه ساعت به صورت کامل هضم می شود و پر خوری کمک چندانی به رفع گرسنگی در طول روز نمی‌کند. پس والدین باید از بیش از پیش غذا خوراندن به کودکان و نوجوانان پرهیز داشته باشند. «تاجدینی » در این باره می‌گوید بهترین وعده های غذایی وعده های ترکیبی هستند: «زیاد خوردن سحری هم همانقدر مضر است که نخوردن آن. این وعده باید متعادل و مهم تر از آن متناسب مصرف شود. یعنی تمام گروه های غذایی در آن وجود داشته باشد و نیازهای جسمی نوجوان در نظر گرفته شود. مصرف نان سبوس دار، شیر و لبنیات، گوشت و سبزیجات در وعده سحری الزامی است و می تواند وعده غذایی سالمی برای نوجوان فراهم کند.»

*** چالش تامین آب روزانه

بهتر است در وعده سحری بیشتر از غذاهایی مثل عدس پلو و لوبیاپلو که برنج های مرکب هستند استفاده شود. «سمیرا تاجدینی» متخصص تغذیه می‌گوید این نوع از پلو ها به زمان طولانی تری برای هضم احتیاج دارند و بنابراین کمتر باعث گرسنگی و افت قند خون می‌شوند: «متاسفانه در وعده سحری کمتر به این نوع از غذاهای سنتی مان توجه می شود در حالی که مصرف این ترکیب ها می‌تواند برای نوجوانان بسیار مقوی باشد. در کنار این غذاها باید به تامین آب بدن نیز توجه شود. مصرف سبزیجات و میوه‌های آبدار مثل کاهو، خیار و هندوانه در سحری به تأمین آب مورد نیاز بدن در طول روز و کاهش تشنگی کمک می کند. همراه سحری، مصرف دو یا سه عدد خرما و کمی آجیل بدون نمک می تواند به تامین انرژی نوجوانان در طول روز کمک زیادی کند. فندق، گردو و بادام بهترین آجیل هایی هستند که می توانید در وعده سحری بخورید. مصرف کافئین توصیه نمی‌شود اما نوشیدن یک فنجان چای کمرنگ همراه با شیرین کننده های طبیعی مانند عسل، توت و خرما برای روزه اولی ها مفید است.»

*** ویژگی های یک افطاری سالم

شاید باورش کمی سخت باشد اما در روزهای ابتدایی ماه مبارک رمضان بسیاری از درمانگاه ها بعد از ساعات افطار پذیرای اورژانسی افرادی می شوند که قند خون شان ناگهان بالا رفته و مشکلات گوارشی مانند تهوع و دلپیچه پیدا کرده اند. تاجدینی متخصص تغذیه در این باره می گوید افطاری های سنگین لطف به روزه اولی ها نیست و آن ها را دچار مشکلات گوارشی می کند:«والدین همواره دلسوز فرزندان شان هستند.خیلی از آن ها به گمان این که روزه داری را برای فرزندان شان شیرین تر کنند در یک وعده غذایی چند مدل غذا و مخلفات و تنقلات می‌گنجانند. نوجوانی که روزه بوده آگاهی زیادی درباره این مواد غذایی ندارد و معمولا آن ها را پشت سر هم و به مقدار زیاد و یک جا مصرف می کند. به همین دلیل خیلی از روزه اولی ها در ساعت های پس از افطار دچار مشکلات گوارشی می شوند.» تاجدینی می‌گوید یک افطار سالم ویژگی هایی دارد که در صورت رعایت شدن می تواند به سلامت جسمانی فرد کمک کند: «یک افطار سالم، افطاری است که معده شما را سنگین نکند و در عین حال مواد مورد نیاز را به بدنتان برساند. بزرگترین مشکلی که روزه دارها در افطار دارند این است که ناگهان قند خونشان بالا می رود یا ناگهان معده شان که ساعت ها خالی بوده پر می شود و دیگر نمی توانند از جا تکان بخورند. پس بهتر است در همین ابتدای ماه مبارک رمضان این رویه را اصلاح کنیم.افطار زمانی برای پرخوری نیست.بهتر است افطارمان  را با شیر گرم، یک عدد خرما یا چند دانه کشمش شروع کنیم. یک کاسه سوپ رقیق شده بدون رشته می‌تواند انتخاب خوبی برای غذای ساده افطار یک نوجوان باشد.»

*** دور ناسالم ها را قلم بگیرید

از خوردن همزمان افطار و شام پرهیز کنید. بهتر است روزه اولی ها در فواصل زمانی مختلف این وعده ها را مصرف کنند. دو ساعت بعد از افطار، می توانند شام سبکی بخورند. خوردن سرخ کردنی ها و سوسیس و کالباس، کباب و غذاهای پرادویه در ماه رمضان ممنوع است چون باعث تشنگی بیشتر می شوند. روزه اولی ها را توجیه کنید که سراغ شکلات، قهوه و چای هم نروند چون کافئین آنها عطش می آورد. به جای این نوشیدنی ها می توانند از  چای سبز، گل گاوزبان یا دمنوش های دیگر استفاده کنند. نوشیدن آب میوه های طبیعی بهترین پیشنهاد هستند. قبل از خواب حتما یک لیوان شیر گرم به روزه اولی ها بدهید. اگر در فاصله افطار تا سحر خوردن میوه برای شان  سخت است، میوه های خشک شده مثل برگه زردآلو که سرشار از آهن است یا آلو که حاوی روی زیادی است را در برنامه غذایی شان بگنجانید. چیپس میوه اگرچه به اندازه خود میوه موثر نیست اما برای کسانی که مایل به خوردن هله هوله هستند یا میلشان به میوه نمی رود، مناسب است و تا حد زیادی می تواند ویتامین های ضروری را تامین کند.»

 بحث‌ و گفت‌وگو در محافل فناوری دیجیتال درباره مفهوم جدیدی به نام «فرا-جهان» (Metaverse)، افزایش یافته است. ایده فرا-جهان که طرفدارانش باور دارند تحول تکامل بعدی اینترنت است، در حال ورود به حیطه‌های اصلی اندیشه‌ورزی در جهان است که این مساله انگیزه‌ای برای علاقه‌مندی شرکت‌ها و سرازیر شدن سرمایه‌گذاری‌ها به این حوزه شده است و در پی آن به احتمال زیاد مسائل امنیتی و تنظیم مقررات این فضای جدید مطرح خواهد شد.

نهادهای قانونگذاری و تنظیم مقررات با چالش‌های مهمی در زمینه کنار آمدن با نوآوری‌ها در این فضای جدید دیجیتال رو به رو خواهند بود و در همین حال انتظار می‌رود که ژئوپلتیک فرا-جهان نیز بازتابی از رقابت‌های ژئوپلتیک در دنیای واقعی باشد و در پیرامون رقابت‌های فناورانه شرکت‌های چینی و غربی شکل گیرد.

نهادهای قانونگذاری و تنظیم مقررات با چالش‌های مهمی در زمینه کنار آمدن با نوآوری‌ها در این فضای جدید دیجیتال رو به رو خواهند بود و در همین حال انتظار می‌رود که ژئوپلتیک فرا-جهان نیز بازتابی از رقابت‌های ژئوپلتیک در دنیای واقعی باشد و در پیرامون رقابت‌های فناورانه شرکت‌های چینی و غربی شکل گیردموضوع فرا-جهان زمانی داغ‌تر شد که«مارک زوکربرگ»مدیر اجرایی شرکت فیسبوک اواسط سال ۱۴۰۰ طرح خود را برای متمرکز ساختن فعالیت این شرکت بر ساختن آینده‌ فعالیت‌های اجتماعی، تجاری، فرهنگی و سرگرمی خود در چهارچوب فرا-جهان مطابق تصور او اعلام کرد و حتی نام شرکت خود را نیز از فیسبوک به «متا» تغییر داد. جهان مورد تصور زوکربرگ، جهانی مجازی است که مصرف‌کنندگان، بخش رو به افزایشی از زندگی خود را در آن و بر اساس هوش مصنوعی و فناوری واقعیت مجازی سپری خواهند کرد. کارشناسان این فناوری را تحولی مهم و جدید در جهان دیجیتال می‌دانند.

پلتفرم چندرسانه‌ای آنلاین «زندگی دوم» (Second Life) که در سال ۲۰۰۳ شروع به کار کرده است یک نمونه اولیه از چنین جهانی است. کاربران این شبکه، شخص‌نماها یا «آواتارهایی» برای تعامل با دیگران هستند که هزینه و درآمدهای آن‌ها توسط یک پول مجازی انجام می‌شود. واقعیت مجازی (VR) در بازی‌های آنلاین و نیز در شماری از حوزه‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان نمونه، مدرسه تجاری INSEAD در سال ۲۰۰۷ اقدام به تاسیس اولین محوطه مجازی دانشگاهی در پلتفرم «زندگی دوم» کرد.  «ایتایی اشترن» یکی از استادان این مدرسه تجاری هم‌اکنون از واقعیت مجازی به عنوان یک پلتفرم تدریس استفاده می‌کند.

برخی از مزایای کلیدی فرا-جهان مبتنی بر واقعیت مجازی عبارت از بی‌دردسربودن و سهولت امور و واقع‌گرایی است. به عنوان مثال، استفاده از واقعیت مجازی در تدریس به دانشجویان مدرسه تجاری INSEAD کمک می‌کند که بدون نیاز به مسافرت هوایی، خود را در کشورهای مختلف احساس کنند.

کنکاشی در تعریف و مفهوم فراجهان

شاید بتوان گفت صحبت کردن درباره معنا و مفهوم «فرا-جهان» مانند این است که خواسته باشیم در دهه ۱۳۵۰ (۱۹۷۰ میلادی) درباره معنای «اینترنت»صحبت کنیم. در آن زمان نیز سنگ‌بنای شکل جدیدی از ارتباطات در حال پایه‌گذاری بود اما کسی بطور دقیق نمی‌دانست که اینترنت در واقعیت چه شکلی خواهد داشت.

در واقع هرچند مشخص بود که اینترنت در راه است اما همه ایده‌ها و نظرات مطرح شده آن زمان درباره شکل و ماهیت اینترنت درست از کار نیامد.  برای درک اینکه واژه فرا-جهان تا چه حد مبهم و پیچیده است، می‌توان در ذهن خود در یک جمله دو واژه فرا-جهان و فضای‌سایبری را به جای هم به کار برد و مشاهده کرد که در اکثر موارد معنای جمله تفاوت زیادی نخواهد کرد؛ علت این امر آن است که واژه فرا-جهان واقعا به هیچ نوع مشخصی از فناوری اشاره ندارد بلکه بر تغییری گسترده در راه و روش تعامل انسان با فناوری دلالت می‌کند.

فرا-جهان یا مِتاوِرس در واقع خلاصه شده meta-universe است که برای اشاره به جهانی دیجیتال به کار می‌رود که در آن دنیای واقعی و مجازی ترکیب می‌شوند و با ایجاد فضایی شبیه داستان‌های تخیلی امکان ارتباطات مجازی و حرکت میان دستگاه‌های مختلف را فراهم می‌سازد. به بیان دیگر، فرا-جهان یک فضای سایبری به موازات واقعیت فیزیکی را مشخص می‌کند که در آن اجتماعی از مردم می‌توانند از طریق «آواتار»(شخص‌نما) با یکدیگر تعامل داشته باشند.

کارشناسان فناوری‌ نظر یکسانی درباره تعریف فرا-جهان ندارند اما شکل و شمایل کلی و مبهم ایده نوین این است که در آینده، مردم در محیط‌های شبیه‌سازی شده در واقعیت مجازی با یکدیگر تعامل خواهند داشت          واژه فرا-جهان (متاورس) را اولین بار«نیل استیفنسون» در سال ۱۹۹۲ میلادی در داستان تخیلی«سقوط برف» (Snow Crash) به کار برد.  در این داستان با شخصیتی رو به رو می‌شویم که روزها راننده تحویل پیتزا است اما شب‌ها به عنوان یک هکر قدرتمند در یک جهان مجازی غوطه‌ورساز فعالیت می‌کند. در داستان‌های علمی – تخیلی دیگری مانند «ماتریکس» هم این ایده مطرح شده و در این داستان‌ها از یک فرا-جهان واحد سخن رفته است. اما نتیجه محتمل در آینده این است که فرا-جهان‌های متعددی وجود خواهند داشت، زیرا شرکت‌های مختلف فرا-جهان‌های تحت مالکیت و کنترل خود را ایجاد خواهند کرد.

فرا-جهان با وب-۳ هم متفاوت است و این دو واژه مفاهیم متفاوتی را توصیف می‌کنند. در ادامه وب-۱ (اطلاعات) و وب-۲ (تعاملی) ، وب-۳ اینترنت نامتمرکز است که برپایه فناوری‌های توزیعی مانند بلاک‌چِین و سازمان‌های خودمحور نامتمرکز (DAO) ساخته شده، به جای اینکه بر سِروِرهای تحت مالکیت افراد یا شرکت‌ها متمرکز باشد.

هر چند کارشناسان فناوری‌ نظر یکسانی درباره تعریف فرا-جهان ندارند اما شکل و شمایل کلی و مبهم ایده نوین این است که در آینده ، مردم در محیط‌های شبیه‌سازی شده در واقعیت مجازی با یکدیگر تعامل خواهند داشت. نمادهای مجازی موسوم به «شخص‌نما» (Avatar) به نمایندگی از افراد واقعی در فضاهای مجازی حضور خواهند داشت. برخی از فعالیت‌هایی که ما امروزه در دنیای واقعی انجام می‌دهیم از جمله امور آموزشی، هنری، دیدارهای کاری و بسیاری کارهای دیگر در آینده در محیط مجازی فرا-جهان قابل اجرا خواهد بود.

فناوری‌های تشکیل دهنده فرا-جهان به طور کلی می‌توانند دربرگیرنده واقعیت مجازی و نیز واقعیت پُربارشده (augmented reality) باشند. واقعیت پُربارشده ( یا واقعیت افزوده – AR) نوعی از تجربه نوظهور است که در آن، جهان واقعی از طریق محتوای تولیدشده رایانه‌ای مرتبط با موقعیت‌های مکانی ویا فعالیت‌های خاص، ارتقا می‌یابد.

به بیانی ساده، واقعیت پربارشده این امکان را فراهم می‌سازد که محتوای دیجیتال با ادراکات ما از جهان واقعی ترکیب شود. علاوه بر اشیای دوبُعدی و سه‌بُعدی، محتوای دیجیتال دیگری مانند پرونده (فایل)‌های صوتی و تصویری، اطلاعات متنی و حتی اطلاعات بویایی و لمسی می‌توانند وارد ادراک کاربر از جهان واقعی شوند.

باور کلی بر این است که در چهارچوب فرا-جهان ، ترکیبی از فناوری‌ها شامل واقعیت مجازی (VR) و واقعیت پُربار شده (AR) در کنار شبکه‌های داده (دیتا) نسل بعدی و نیز فاینانس و سامانه‌های پرداختی نامتمرکز (DeFi) ، سنگ بنای یک جهان دیجیتال واقع‌گرایانه‌تر و غوطه‌ورساز را خواهد گذاشت که مردم در آن قادر به تعامل با یکدیگر با تجربه مشترک و نیز ایجاد و خرید و فروش دارایی‌های دیجیتال خواهند بود.

زوکربرگ در تعریف  فرا-جهان گفته است که این یک محیط مجازی است که می‌توانید با افراد دیگری در فضاهای مجازی حضور داشته باشید… این یک اینترنت تجسم‌یافته است که شما «در درون آن» حضور دارید به جای اینکه صرفا (از طریق صفحات رایانه‌ای) به آن نگاه کنید.

الزامات ناشی از همه‌گیری جهانی کووید-۱۹ که بسیاری از مردم را وادار به یافتن جایگزین‌هایی برای حضور در دفتر کار، مدرسه و ارتباطات اجتماعی کرده نیز به نوبه خود موجب شتاب گرفتن روند حرکت به سمت تجربه‌های کاملا مجازی شده است

نکته دیگر اینکه مفهوم فرا-جهان بنا به دلایل مرتبط با بازاریابی شرکت‌های خاص از جنبه‌های ویژه‌ای مورد توجه و تاکید قرار گرفته و به رقابت‌های میان شرکت‌هایی مانند «مِتا» (فیسبوک) سابق و «اپل» دامن زده است. به‌دشواری می‌توان دیدگاه فیسبوک درباره آینده‌ای را که در آن هر شخصی یک کمد جالباسی دیجیتال دارد، از این حقیقت که فیسبوک به‌دنبال کاسبی از فروش لباس‌های دیجیتال است، جدا کرد.

هرچند این مفهوم در حدود ۳۰ سال قدمت دارد اما در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های مهم در زمینه توانایی افراد برای انتقال و ذخیره‌سازی اطلاعات موجب حرکت به سمت تحقق این مفهوم شده است. عوامل دیگری نیز از جمله ارتباطات و به‌هم‌پیوستگی بهتر ، ارتقای شبکه‌های داده ، ابزارهای مالی جدید و نیز حضور یک نسل جدید از جوانان رشد یافته در عصر اینترنت و فضاهای مجازی نیز موجب افزایش علاقه‌مندی به تعامل‌های اجتماعی و تجاری در محیط‌های مجازی شده است.

علاوه براین، الزامات ناشی از همه‌گیری جهانی کووید-۱۹ که بسیاری از مردم را وادار به یافتن جایگزین‌هایی برای حضور در دفتر کار، مدرسه و ارتباطات اجتماعی کرده نیز به نوبه خود موجب شتاب گرفتن روند حرکت به سمت تجربه‌های کاملا مجازی شده است.

ژئوپلتیک فرا-جهان؛ رقابت جهانی برسر اینترنت نسل۵

ناگفته پیداست که تحقق فرا-جهان نیازمند زیرساخت‌های فنی و اینترنت پرسرعت بوده و اینجا جایی است که رقابت جهانی بر سر نسل پنجم اینترنت (۵G) مطرح می‌شود. پوشش گسترده  ارتباطات اینترنتی فوق‌سریع نسل پنجم از الزامات مهم واقعیت مجازی و واقعیت پربارشده است. در این حال ایالات متحده آمریکا و چین در رقابتی جهانی برای استقرار شبکه‌های بی‌سیم نسل پنجم اینترنت هستند و کشوری که در این رقابت برنده شود و بر نسل پنجم مسلط شود، می‌تواند استانداردهای جهانی را مشخص نماید.

در مقایسه با اینترنت نسل چهارم ۴G یا LTE ، انتظار می‌رود که شبکه‌های موبایل نسل پنجم سرعت دانلود حداکثر ۲۰ گیگابیت (gigabit) بر ثانیه داشته باشند که این سرعت اینترنت، امکان تحقق کارکردهای خاص مانند واقعیت‌ مجازی و واقعیت پربارشده را فراهم می‌سازد.

یک گزارش اخیر مجمع جهانی اقتصاد حاکی از آن بود که شبکه‌های نسل پنجم ۱۳.۲ تریلیون دلار ارزش اقتصادی در سطح جهانی و همچنین ۲۲.۳ میلیون شغل ایجاد خواهند کرد. انتظار می‌رود که شبکه‌های نسل پنجم و کاربردهای مرتبط با آنها در ایالات متحده آمریکا، سه میلیون شغل و ۱.۲ تریلیون دلار ارزش اقتصادی ایجاد کنند.

در حالی که برخی تحلیلگران می‌گویند چین با شتاب در حال حرکت برای رسیدن به نسل پنجم اینترنت در سطح ملی است، مقامات دولتی و بخش خصوصی در آمریکا به علت بوروکراسی‌های محلی و فدرال و همچنین وجود مقررات قدیمی و محدودکننده در این زمینه آهسته عمل کرده‌اند.

مجمع جهانی اقتصاد گزارش داد شبکه‌های نسل پنجم ۱۳.۲ تریلیون دلار ارزش اقتصادی در سطح جهان و همچنین ۲۲.۳ میلیون شغل ایجاد خواهند کرد. انتظار می‌رود که شبکه‌های نسل پنجم و کاربردهای مرتبط با آنها در  آمریکا، سه میلیون شغل و ۱.۲ تریلیون دلار ارزش اقتصادی ایجاد کنندهرچند گوشی‌های هوشمند به کاربران اجازه می‌دهد که از دور به فرا-جهان سرک بکشند اما اتصال کامل به فرا-جهان نیازمند تجهیزات سخت‌افزاری خاص است. انجمن فناوری مصرفی (CTA) که بیش از دو هزار و ۲۰۰ شرکت فناوری را در آمریکا نمایندگی می‌کند،  اعلام کرده که هزینه‌های مصرف‌کنندگان برای«هدست‌ها» و گوشی‌های واقعیت مجازی در سال گذشته میلادی به حدود ۷۷۴ میلیون دلار رسیده است.

اقتصاد فرا-جهان : بلاک‌چِین وارد می‌شود…

روند فزاینده علاقه‌مندی به فرا-جهان همزمان شده است با افزایش شدید در توسعه و کاربرد شیوه‌های جدید پرداخت‌های دیجیتال و مبادله دارایی‌های مجازی . این حیطه شامل فناوری بلاک‌چِین و فناوری‌ و اپلیکیشن‌های مرتبط با آن می‌شود که به افراد اجازه می‌دهند تا نسبت به مالکیت و مبادله اشیای دیجیتال اقدام نمایند؛ اشیایی که هیچ حضوری در جهان واقعی و همچنین هیچ مابه‌ازا یا نظیر فیزیکی ندارند.

ایده خرید کالاهای مجازی برای برخی کاربران مثلا کاربران بازی آنلاین «فورتنایت» (Fortnite) با استفاده از پول‌های مجازی (V-bucks) به یک کار معمول تبدیل شده است. اما بسیاری از حامیان فرا-جهان یک اقتصاد مجازی فراگیرتر و گسترده‌تر از این را در ذهن دارند. در این ارتباط می‌توان تصور کرد که افراد و شرکت‌ها در میان محیط‌های آنلاین متفاوت با استفاده از یک ابزار مشترک مبادله اقدام به ایجاد، خرید، فروش و انتقال انواع مختلفی از کالاها نمایند.

این ایده موجب افزایش علاقه‌مندی‌ها به امکان بالقوه برای ابزارهای دیجیتال جدیدی شده است که با دارایی‌های جهان واقعی پشتیبانی بشوند و بتوانند ستون فقرات مالی فرا-جهان را تشکیل دهند. دیدگاه معطوف به یک اقتصاد فرا-جهانی کاملا فعال با مفهوم بلاک‌چِین‌های قابل اعتماد در هم تنیده شده است.

«نشان‌های غیر قابل تعویض» (non-fungible tokens) یا «ان اف‌ تی‌»ها (NFTs) از دیگر فناوری‌های مبتنی بر بلاک‌چِین هستند که از آنها به عنوان ابزاری برای اداره اقتصاد فرا-جهان یاد می‌شود. ان‌اف‌تی‌ها دارایی‌های دیجیتالی هستند که به عنوان نوعی سند مالکیت مجازی عمل می‌کنند. اپلیکیشن‌هایی مانند DeFi که بر بستر بلاک‌چِین‌هایی مانند«اتریوم» (Ethereum) کار می‌کنند نیز می‌توانند پایه و اساسی برای مبادلات مطمئن بین حاضران در فرا-جهان باشند.

در بستر زمان، مشارکت‌کنندگان در اقتصاد  فرا-جهان احتمالا پلتفرم‌هایی را ترجیح خواهند داد که به باور آنان بهترین ترکیب امنیت، حریم خصوصی و سایر خصوصیات مهم برای کاربران را ارائه خواهد داد.

فرا-جهان و تحول در آموزش

اکنون در کشورهای توسعه یافته و صنعتی بحث‌هایی مطرح شده است که باید دانش‌آموزان و معلمان را برای استفاده از فرصت‌های ناشی از فناوری‌های جدید آماده کرد. زمانی که آموزش از جهش‌های فناوری عقب بماند، این فناوری است که به جای معلمان و مربیان تعریف خواهد کرد که چه چیزی به عنوان فرصت آموزشی محسوب خواهد شد.

مرکز آموزش جهانی در موسسه آمریکایی «بروکینگز» در فوریه سال جاری میلادی در گزارشی با عنوان «یک جهان کاملا جدید: تلاقی آموزش با متاوِرس» خاطرنشان کرد: امروز در حالی که زیرساخت فرا-جهان هنوز در حال ایجاد است، پژوهشگران، مربیان، سیاست‌گذاران و طراحان دیجیتال این بخت را دارند تا با اقدام به موقع رهبری خط مشی‌های آموزشی در فضای فرا-جهان را به دست گیرند.

در این ارتباط ، برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های بالقوه فرا-جهان به عنوان یک فضای آنلاین سه‌بُعدی، جهانی، به‌هم‌پیوسته، غوطه‌ورساز و همزمان (real-time)، نیازمند راه‌های جدیدی برای مرتبط ساختن جهان فیزیکی با تجربه‌های واقعیت مجازی و واقعیت بارورشده هستیم.

اکنون در کشورهای توسعه یافته و صنعتی بحث‌هایی مطرح شده است که باید دانش‌آموزان و معلمان را برای استفاده از فرصت‌های ناشی از فناوری‌های جدید آماده کرددر حالی که کاربرد پلتفرم‌های واقعیت مجازی آسان‌تر می‌شود و به‌هم‌پیوستگی این پلتفرم‌ها افزایش می‌یابد، تعداد کاربران هم بیشتر می‌شود و با گسترش استفاده از لوازم مرتبط مانند «عینک‌های مخصوص واقعیت مجازی» (VR goggles) می‌توان انتظار داشت که کاربرد این لوازم و پلتفرم‌ها در محیط‌های آموزشی گسترش یابد.

بنابراین لازم است که در این خصوص اندیشه کنیم که پژوهشگران از چه راه‌هایی می‌توانند طراحان را آگاه سازند تا بدین ترتیب محصولات آموزشی آینده در فضای فرا-جهان دارای کیفیت بالا و بهینه‌سازی شده باشند. در همین ارتباط موسسات تحقیقاتی در برخی کشورهای توسعه یافته در حال بررسی اصول و معیارهای لازم برای ایجاد اپلیکیشن‌های آموزشی آینده هستند.

معرفی سامانه آموزشی نظامی برمبنای فرا-جهان

شرکت «اپتیموس سیستم» کره جنوبی که در زمینه تولید و عرضه شبیه‌سازهای (سیمولاتور) آموزشی نظامی فعالیت می‌کند، با ارائه یک طرح آموزشی بر مبنای فناوری فراجهان، درصدد تقویت حضور خود در بازار نظامی جهان است. این شرکت با ایجاد سامانه‌های آموزشی نظامی مبتنی بر فراجهان در جهت ایجاد محیط‌های مختلفی برای آموزش‌های نظامی حرفه‌ای شامل آموزش تیراندازی دقیق، آموزش رفتار تاکتیکی و آموزش مراقبت نظامی حرکت کرده است.

این شرکت مفهوم جدیدی از یک محیط آموزش تیراندازی بر مبنای فناوری هماهنگ‌سازی (سنکرونیزه کردن) فضایی ایجاد کرده که موقعیت فیزیکی و مسیر کاربران و اشیاء را از زاویه دید فرد تحت آموزش به طور دقیق با یک جهان واقعیت مجازی مطابقت می‌دهد. به این ترتیب افراد تحت آموزش می‌توانند همانند یک شرایط جنگی واقعی واکنش نشان دهند.

نیروی فضایی آمریکا نیز با بهره‌برداری از سرمایه‌گذاری‌های کلان در فناوری دیجیتالی غوطه‌ورساز، در حال توسعه محیط‌های مجازی است که اعضای این نیروی فضایی بدون نیاز به رفتن به فضا بتوانند تجربه فضانوردی کسب کنند.

«لیزا کاستا» مدیر بخش فناوری و نوآوری نیروی فضایی آمریکا بتازگی در کنفرانس فناوری اطلاعات این نیرو گفت: فراجهان برای نیروی فضایی، جذاب است زیرا نیروهای ما به طور طبیعی بر نمودهای دیجیتالی قلمرو فضایی برای انجام کارهای خود متکی هستند. ملوانان نیروی دریایی برای آموزش به دریا و سربازان نیروی زمینی نیز در رزمایش‌هایی شرکت می‌کنند اما سربازان نیروی فضایی موسوم به «نگهبان» (گاردین) تا زمانی که عضو «ناسا» نشوند، نمی‌توانند به فضا بروند.

در جهان امروز مقوله آب از اهمیت بالایی برخوردار است و کشورهای مختلف در تلاش برای یافتن راه‌­های مطلوب صرفه­‌جویی در مصرف آب هستند. به منظور آگاه­‌سازی مردم در مورد اهمیت آب، ۲۲ مارس هر سال (دوم فروردین) از سوی سازمان ملل به ­عنوان «روز جهانی آب» نام‌گذاری شده است. از سال۱۹۹۳ تاکنون هر سال یک شعار جدید درباره مسائل حساس آن زمان برگزیده می‌شود تا فعالیت‌­های جامعه بر پایه آن شعار شکل گیرد. شعار امسال روز جهانی آب هم «آب زیرزمینی: مرئی کردن نامرئی» نامیده شده است.

عواقب بحران آب چیست؟

بحران آب به­ معنای فقدان دسترسی بسیاری از مردم به آب سالم و کافی است. در سال­‌های اخیر به ­علت رشد شهرنشینی و توسعه کشاورزی، در بسیاری از کشورهای جهان برداشت آب از منابع زیرزمینی از میزان تغذیه سالانه آن‌ها بیشتر شده و این به معنای استخراج و استفاده از آبی است که در طول هزاران سال در لایه­‌های آبدار زمین ذخیره شده ‌است. سفره‌های آب زیرزمینی به‌عنوان یکی از مخازن ذخیره آب جهان، در حال از دست دادن ظرفیت‌ خود و خشک شدن هستند و این می‌تواند عواقب جدی ایجاد کند. به‌گونه‌ای که ادامه این روند موجب خشک شدن چاه­‌ها، قنات‌­ها و چشمه‌­ها می‌­شود. بیشترین تاثیر مستقیم تخریب این منابع خدادادی هم کاهش سطح آن‌هاست.

سفره‌های آب زیرزمینی به‌عنوان یکی از مخازن ذخیره آب جهان، در حال از دست دادن ظرفیت‌ خود و خشک شدن هستند و این می‌تواند عواقب جدی ایجاد کند. به‌گونه‌ای که ادامه این روند موجب خشک شدن چاه­‌ها، قنات‌­ها و چشمه‌­ها می‌­شودتأثیر مستقیم بعدی، افزایش هزینه‌­های «پمپاژ» است. بدین معنا که هزینه‌­های حفر چاه‌­های عمیق‌­تر نیز افزایش خواهد یافت. یکی از عوارض غیرمستقیم کاهش سطح آب، «تخلیه بافت زمین» است. تخلیه بافت زمین به حدی است که در شرایط فعلی در حال فروپاشی تدریجی آن است. در کنار این، کاهش سطح آب‌های زیرزمینی منجر به کاهش ورود آب­‌های زیرزمینی به رودخانه‌ها، تالاب‌­ها و دریاچه‌­ها می‌شود که این امر موجب ظهور رودخانه‌­هایی است که خشک شده، تالاب‌هایی است که دیگر پایدار نیستند و در نتیجه آن اکوسیستم‌­های وابسته به آب زیرزمینی نیز به شدت آسیب دیده‌­اند.

پدیده فرونشست موجب از بین رفتن تخلخل در لایه‌های آبرفتی زمین و از دست دادن توان نگهداری آب در دشت‌ها می‌شود. این موضوع نیز به حدی پیچیده و جدی است که با کاهش سطح آب‌­های زیرزمینی، روند «توسعه محلی» هم کاهشی و نزولی شده و تنشی بزرگ در نظام اجتماعی و اقتصادی ایجاد خواهد کرد. آب‌­های زیرزمینی مهم‌­ترین منبع آب شیرین جهان هستند.

اکنون آب آشامیدنی حدود ۲ میلیارد نفر مستقیماً از آب­‌های زیرزمینی تأمین می‌­شود و برای آبیاری بزرگ‌ترین بخش تهیه غذا در جهان از آن استفاده شده و آبیاری در مناطق خشک از طریق آب‌­های زیرزمینی انجام می‌­شود. این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته بیش از ۲۰ درصد از آب سفره‌های زیرزمینی را برداشت نمی‌­کنند، مگر این‌که در شرایط بسیار بحرانی و در شرایط تنش آب باشند که در این صورت هم مشروط به تعادل‌­بخشی و تغذیه سفره‌ها، حداکثر تا ۴۰ درصد اجازه برداشت دارند.

ایران در منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده و دارای منابع آب محدود است، از این رو نیاکان ما در چندین هزار سالی که در این مناطق زندگی می‌­کردند همواره آب را در زیر زمین نگه می‌­داشتند، زیرا معتقد بودند با اطمینان‌ترین منابع آبی، آب‌های زیرزمینی است.

این موضوع راه حل دارد

باید در نظر داشت که تمام آب‌های موجود در ایران قابل استفاده نیست و درصد بالایی  از آن را آب­‌های شور تشکیل می‌­دهند که روزبه روز بر میزان آن هم افزوده می‌شود. برداشت بی­‌رویه آب‌های زیرزمینی شیرین از طریق چاه‌­های عمیق و نیمه عمیق موجب کاهش میزان آب شیرین و افزایش آب‌های شور می‌شود. تبدیل آب‌های شور به شیرین و همچنین انتقال آب بین حوضه‌ای هم به دلیل هزینه زیاد، مقرون به صرفه نیست. در چند سال اخیر برداشت بی رویه منابع آب زیرزمینی مشکلاتی ایجاد کرده که باید با برنامه‌ریزی‌های اصولی و علمی راهی برای جبران آن پیدا کنیم.

اقدام قوی‌تر برای جلوگیری از آلودگی آب‌های سطحی به مراتب از حفظ آب‌های زیرزمینی ساده‌تر است. استفاده از آبخوان‌ها باید آخرین راه‌حل تأمین آب باشد. این منابع باید برای نسل آینده نگه‌داری شوند            اولین قدم در اصلاح وضعیت بحرانی آب‌های زیرزمینی این است که بدانیم چه میزان آب زیرزمینی را برای چه نیازهایی مصرف کرده‌ایم. قدم مهم دیگر این است که مدیریت منابع آب زیرزمینی را با مشارکت کشاورزان انجام دهیم. درصد بالایی از مصارف آب زیرزمینی به کشاورزی اختصاص دارد که با مدیریت صحیح می‌توان از تخلیه سفره‌های آب زیرزمینی کاست.

نکته مهم دیگر قیمت‌گذاری آب‌های زیرزمینی است که می‌باید اصلاح شود. تلاش برای تغذیه آبخوان‌ها هم می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. گام دیگر  بهبود مدیریت آب‌های سطحی است که در نتیجه، استفاده از آب‌های زیرزمینی را کاهش می‌دهد. حدود ۸۰ درصد از پساب‌ها و فاضلاب‌ها بدون تصفیه در محیط رها می‌شوند که غالباً به رودخانه‌ها می‌رسند و آن‌ها را آلوده می‌­کنند.

اقدام قوی‌تر برای جلوگیری از آلودگی آب‌های سطحی به مراتب از حفظ آب‌های زیرزمینی ساده‌تر است. استفاده از آبخوان‌ها باید آخرین راه‌حل تأمین آب باشد. این منابع باید برای نسل آینده نگه‌داری شوند. بنابراین با استمرار صرفه­‌جویی عمومی، برنامه‌­ریزی دقیق و مدیریت کلان، استفاده بهینه از آب و جلوگیری از هدر رفتن منابع موجود، باید کمبود آب را جبران کرد و تحقق این مسئله در وهله اول نیاز به اشاعه فرهنگ مصرف بهینه آب دارد.

اصلاح الگوی مصرف در بخش کشاورزی، صنایع و آب آشامیدنی از اقدامات موثر در رفع چالش کم‌­آبی در کشور ماست. افزایش نرخ بهره­‌وری آب در بخش کشاورزی، از طریق استفاده از سامانه‌­های نوین کشت باید به صورت اصولی مدیریت شود. در بخش صنعت باید طرح بازچرخانی در بخش فاضلاب اجرایی شود و از این آب برای آبیاری فضای سبز نواحی و شهرک‌­های صنعتی استفاده شود.

در بخش آب آشامیدنی باید طرح‌­های بازچرخانی به‌­معنای واقعی اجرا شود. رونق اقتصادی و کاهش آمار بیکاری در کشور در گروی تأمین آب پایدار است. مساله کاهش تدریجی منابع زیرزمینی و سطحی آب در استان‌ها را باید به مردم گوشزد کرد، در واقع کاهش میزان برداشت آب‌­های زیرزمینی نیازمند فرهنگ‌­سازی و زمینه‌­سازی قانونی و فنی است.

به گزارش خبرنگار مهر، در سالی که گذشت وزارت اقتصاد با رویکرد اصلاح رویه و سیاست‌های بانکی کشور، اقدام به صدور ۵ دستور مهم گرفت که در رأس آنها الزام بانک‌های دولتی برای انتشار اسامی ابربدهکاران بانکی بود. علاوه بر این تسهیل پرداخت تسهیلات خرد بدون ضامن و همچنین پرداخت وام ۱۰ میلیون تومانی قرض الحسنه به سرپرستان خانواده‌های دچار شده به بیماری کرونا در کنار الزام بانک‌ها به ارائه یک نسخه از قرارداد تسهیلات بانکی و برگشت وجوه اضافی از وام گیرندگان از دیگر ابلاغیه‌های وزارت اقتصاد بود که در کانون توجه مردم قرار گرفت.

در عین حال برگزاری جلسه بررسی عملکرد هر یک از بانک‌های دولتی نیز در حالی همچنان دنبال شد که به نظر می‌رسد همچنان مدیران ارشد بانک‌ها نسبت به انتشار اسامی بدهکاران بدحساب بانکی به دلایل عجیب و قابل تأملی امتناع و سرپیچی می‌کنند.

این رفتار در حالی است که رهبر انقلاب ابربدهکاران بانکی را به عنوان مجرمان اقتصادی اعلام و بر لزوم تعقیب و مجازات آنها تاکید کرده‌اند.

ایشان با تاکید بر «مبارزه جدّی با بدحساب‌های بانکی» با بیان اینکه «یک عدّه‌ای هستند که از تسهیلات بانکی، بناحق و نادرست استفاده می‌کنند» یادآور شدند: اینها «برای یک کار تسهیلات می‌گیرند، در کار دیگری آن را مصرف می‌کنند که مصلحت کشور نیست؛ بعد هم بدهی خودشان را با بانک‌ها تسویه نمی‌کنند؛ این‌ها واقعاً مجرمند. بنده نمی‌گویم هرکسی بدهکار بانکی است مجرم است؛ نه، یکی هست ممکن است بدهکار بانکی باشد، [ولی] کمک هم باید به او کرد؛ هستند مواردی که حتّی بدهکارند ولیکن بایستی کمک هم به او بکنند امّا بعضی هم هستند که باید مورد مؤاخذه قرار بگیرند، مورد سوال قرار بگیرند. این کارها باید در کشور انجام بگیرد.»

مدیران و اعضای هیأت مدیره برخی بانک‌ها، انتشار اسامی مجرمان بانکی را مساوری با ایجاد ناامنی اقتصادی و لطمه‌های جبران ناپذیر به این افراد دانسته و در عین حال برخی از آنها نیز به بهانه دولتی بودن یا وابستگی برخی از بدهکاران به نهادها یا ارگان‌های مختلف، انتشار اسامی آنها را غیرممکن و خلاف مصلحت می‌دانند.

احسان خاندوزی وزیر اقتصاد اما مماشات با بدهکاران بدحساب بانکی را بی معنی دانسته و با بیان اینکه با انتشار اسامی بدهکاران بانکی و مطالبه افکار عمومی برای ضابطه‌مند کردن آنها به طور حتم وصول مطالبات بانکی تسریع خواهد شد، معتقد است: «خیلی صریح می‌گویم بدهکاران بدحساب بانکی ولو دولتی و وابسته به ارگان‌های نظام باشند، باید به افکار عمومی معرفی‌شده و از دریافت مجدد تسهیلات توسط آنها جلوگیری شود.»

در همین راستا وزیر اقتصاد طی نامه‌ای از رئیس‌کل بانک مرکزی درخواست کرده بود شورای پول و اعتبار “الزام بانک‌ها به انتشار اسامی ابربدهکاران خود هر سه ماه یک بار در سایت بانک مربوطه به نحوی که مشخصات تسهیلات گیرنده یا متعهد، توجیه بانک برای تخصیص منابع، مبلغ تسهیلات یا تعهدات، میزان بازپرداخت، مانده بدهی، نرخ سود و نوع کلی تضامین برای عموم قابل مشاهده باشد” را مصوب نماید که تا این لحظه خبری از آن نیست.

در قانون بودجه ۱۴۰۱ بانک مرکزی مکلف به انتشار اسامی دریافت‌کنندگان دانه‌درشت وام‌های بانکی شده است.

به گزارش خبرگزاری ایرنا ، حمیدرضا حاجی بابایی در گفتگویی تلویزیونی با اشاره به اینکه هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام، مصوبه واردات خودروی سواری را مغایر با سیاست‌های کلی نظام دانست، گفت: شورای نگهبان بدون تأیید مجمع، امکان تأیید بودجه را نداشت‎ و لذا کمیسیون تلفیق با مجوز هیئت رئیسه مجلس، نظر مجمع را اعمال کرد.

وی تصریح کرد: در تصویب بودجه، مجلس باید اشکالات و ابهامات شورای نگهبان و همچنین موارد مغایر با سیاست‌های کلی نظام را رفع کند که با توجه به تعطیلی جلسات علنی مجلس در روزهای پایانی سال و احتمال تأیید نشدن لایحه بودجه در شورای نگهبان، کمیسیون تلفیق مجوز داشت در هماهنگی با شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و هیئت رئیسه مجلس ایرادات باقی مانده را برطرف و بودجه را نهایی کند.

رئیس کمیسیون تلفیق لایحه بودجه اظهار داشت: چندین ایراد شورای نگهبان و هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت در خصوص تبصره‌های مختلف، از جمله مصوبه واردات خودروی سواری باقی مانده بود، لذا بنده و تعدادی از اعضای کمیسیون تلفیق برای هماهنگی جهت رفع این ایرادات یک روز از صبح تا اذان ظهر در شورای نگهبان و از ساعت ۱۳ و ۳۰ دقیقه تا اذان مغرب در مجمع تشخیص مصلحت نظام جلسه داشتیم.

حاجی بابایی متذکر شد: در جلسه با اعضای هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام، در خصوص مصوبه مجلس درباره واردات خودروی سواری رأی‌گیری شد که مخالفت با این مصوبه شدید و تقریباً اجماعی بود.

وی گفت: کمیسیون تلفیق نمی‌تواند از طرف خود مصوبه‌ای را تغییر دهد مگر آنکه شورای نگهبان یا مجمع تشخیص مصلحت نظام، آن را مغایر با شرع، قانون اساسی یا سیاست‌های کلی بداند. حتی اگر ما مجوزی برای حذف این مصوبه نداشتیم، با توجه به مخالفت شدید هیئت عالی نظارت با واردات خودرو سواری، ارسال این مصوبه به مجمع راه به جایی نمی‌برد.