دانش آموزان می‌توانند از طریق نشانی https://www.irtextbook.ir وارد سامانه فروش و توزیع مواد آموزشی شوند و ثبت سفارش انجام دهند.

همچنین دانش آموزانی که مدرسه محل تحصیل خود را تغییر داده‌اند تا ۳۱ شهریور فرصت دارند نسبت به اصلاح نشانی مدرسه محل تحصیل خود از طریق نشانی مذکور اقدام کنند.
خرید کتاب درسی نیازمند ثبت‌نام دانش آموزان در سامانه پادا و مشخص شدن مدرسه محل تحصیل آنهاست. در صورتی که دانش آموزی در این سامانه ثبت نام نکند موفق به خرید کتاب درسی هم نخواهد شد.
وزارت آموزش و پرورش برای سال جاری بیش از ۱۴۶ میلیون جلد کتاب درسی چاپ کرده است که همه آن‌ها از طریق مدارس توزیع خواهند شد. توزیع کتاب‌های درسی دانش آموزان در همه مقاطع تحصیلی از ۲۰ شهریور در مدارس آغاز می‌شود.

به گفته معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تا این هفته، ۱۲ میلیون و ۸۸۹ هزار دانش‌آموز نسبت به خرید اینترنتی کتاب‌های درسی خود اقدام کرده‌اند و هنوز ۲ میلیون و ۱۱۰ هزار دانش‌آموز کتاب‌های درسی خود را خریداری نکرده‌اند.

همان‌گونه که انتظار می‌رفت طرح ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی بیشتر از سایر برنامه‌های دولت در فضای اقتصادی و اجتماعی کشور مورد توجه و بحث و تبادل نظر قرار گرفته است؛ اما آنچه را که شاهدیم و در محافل و تریبون‌های مختلف به آن پرداخته می‌شود، بحث توانایی یا ناوانایی اجرای این هدف مهم به جای مطالبه‌ برنامه‌ عملی برای تحقق آن است.
به تعبیر دیگر، به نظر می‌رسد به جای آن‌که بحث بر سر راه‌های تحقق این هدف صورت گیرد، بر امکان‌پذیری یا امکان‌ناپذیری آن متمرکز شده و این همان نقطه خطرناک برخورد با برنامه‌ها در ایران است.

افزایش چشمگیر قیمت مسکن
قیمت مسکن در ایران طبق آمارهای رسمی ارائه شده از سوی بانک مرکزی در یک دهه بیش از ۱۷ برابر شده است. آمارها نشان می‌دهد متوسط قیمت مسکن در تهران در سال ۱۳۹۰ حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بود اما اکنون از ۳۰ میلیون تومان گذر کرده و البته این موضوع در شهرهای بزرگ بیشتر به چشم می‌خورد.

باید بررسی کرد چرا با وجود سود عجیب و غریب و هنگفت در بازار مسکن، تمایل برای ساخت‌وساز در ایران بالا نیست و مسکن هنوز وارد مرحله حرفه‌ای ساخت‌وساز نشده است؟

طبق اعلام رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی، مدت زمان انتظار برای خرید مسکن در ایران به ۳۱ سال رسیده که بسیار طولانی است و با عمر مفید کاری در ایران برابری می‌کند. باید توجه داشت که فاصله مالکیت مسکن با عدم مالکیت آن در اقتصاد ایران می‌تواند فاصله تمکن مالی با فقر باشد. بدون تردید مهاجرت مستأجران در موج‌های تورمی به محله‌های ارزان‌تر و واحدهای مسکونی کوچک‌تر گواه این مدعاست. این چنین است که قیمت رهن و اجاره در شهرهای جدید حومه تهران در یک سال با رشد بالای ۱۰۰ درصد مواجه شده است.

به نظر می‌رسد منتقدان این برنامه‌ دولت، فقط اصل این برنامه را بدون توجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی و … کشور مبنای تحلیل قرار می‌دهند. این در حالی است که اقتصاد زنجیره‌ای به هم پیوسته است و اهل فن می‌دانند یک برنامه اقتصادی، نمی‌تواند بدون توجه به سایر حلقه‌های این زنجیر طراحی شود.

کمبود مواد اولیه صحت دارد؟
برنامه ساخت یک میلیون واحد مسکونی در ایران نیز منفک از سایر حلقه‌های زنجیره‌ اقتصاد نیست. پیش‌تر نیز در گزارشی کارشناسی با اعداد و ارقام اعلام کردم که مواد اولیه مورد نیاز برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی در کشور مهیاست، اما به دلیل اظهار تردید و شبهه از سوی برخی، دوباره به این نکته اشاره می‌کنم تا روشن شود حجم تولید مواد اولیه ساخت‌وساز مسکن همچون سیمان، گچ، آهن، کاشی و … مانع اجرای این طرح نخواهد بود.

طبق برآوردهای کارشناسی، میزان سیمان مصرفی برای سازه و فوندانسیون به ازای هر مترمربع ۲۴۰ کیلوگرم و با احتساب سیمان مورد نیاز برای نازک‌کاری، به ازای هر مترمربع ۲۹۰ کیلوگرم است. بنابراین مقدار سیمان مصرفی برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی ۷۰ متری تقریباً برابر با ۲۰ میلیون تن است. در حال حاضر از مجموع ظرفیت حدود ۸۸ میلیون تنی تولید سالیانه سیمان توسط ۷۶ کارخانه با ۹۹ کوره فعال، با توجه به کلینکر تولید شده در سال گذشته، امکان تولید ۷۵ میلیون تن سیمان در کشور وجود داشته است.

بنابراین با توجه به ظرفیت تولیدی کشور و اینکه پارسال فقط حدود ۶۴ میلیون تن سیمان در داخل کشور مصرف شده، می‌توان اطمینان یافت که با حمایت از این صنعت و رفع موانع تولید، سیمان مورد نیاز طرح مذکور تأمین خواهد شد.

از سوی دیگر، میزان میلگرد مصرفی در سازه، فوندانسیون و سقف ساختمان به ازای هر مترمربع ۵۵ کیلوگرم است. به این ترتیب میزان میلگرد مصرفی برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی حدود ۸.۳ میلیون تن است.

براساس آمارها، در سال ۱۳۹۹ میزان تولید میلگرد به حدود ۹ میلیون تن رسیده است. بنابراین تأمین میلگرد مورد نیاز طرح یادشده با توجه ظرفیت تولید کارخانه‌های فولادی کشور قابل دسترس است.

همچنین طبق برآورد، برای ساخت هر مترمربع واحد مسکونی به ۲۰ کیلوگرم گچ نیاز است. بنابراین میزان گچ مورد نیاز برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی برابر با ۲ میلیون تن است که بر اساس آمار تولید ۱۳ میلیون تنی گچ در سال ۱۳۹۹، امکان تأمین گچ برای اجرای طرح یادشده نیز فراهم خواهد بود.

این بررسی در زمینه سایر اقلام از جمله آجر، سرامیک و … نیز مؤید این نکته است که ملزومات مورد نیاز در داخل کشور برای ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی به میزان کافی وجود دارد. تمرکز بر این نکته که با وجود مهیا بودن مواد اولیه، چرا عرضه مسکن همواره از تقاضا برای آن عقب‌تر بوده، محور اصلی بحث است.

سایه تورم بر سر مسکن
در بُعد کلان می‌توان گفت مشکلات اقتصادی و تورم، دیرپایی که سبب هدایت سرمایه‌ها به بازارهای کوتاه‌مدت شده، عامل تأثیرگذار در عقب‌ماندگی عرضه از تقاضاست. به این ترتیب مهار تورم برای پیشگیری از نوسان غیرمعمول بازارهای غیرمولد، حلقه اولیه این زنجیره است و این مهم جز با انضباط پولی و مالی و جبران کسری بودجه از راه‌های غیر تورم‌زا محقق نمی‌شود.

با این حال در سوی دیگر، الزاماتی آشکار برای تأمین مواد اولیه برای دستیابی به هدف ساخت یک میلیون مسکن در سال وجود دارد که به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌شود.

نخستین نکته ایجاد شرایطی برای ماندگاری و تداوم تولید در صنایع مادر و استراتژیکی همچون سیمان، فولاد و… است. کمبود برق در تابستان سال جاری و کمبود گاز در زمستان گذشته روشن می‌کند جریان تولید با چه مشکلاتی در این عرصه روبه‌روست.

در شرایط کنونی، واحدهای تولیدی سیمان فقط اجازه دارند برای ۱۵ روز ذخایر مازوت در اختیار داشته باشند. به نظر می‌رسد گام اول برای تحقق این هدف یعنی تولید مواد اولیه مورد نیاز برای اجرایی شدن این طرح، افزایش این مدت به یک ماه برای زمستان ۱۴۰۰ باشد.

برای واحدهایی که به‌دلیل نزدیکی به تهران، امکان استفاده از مازوت را ندارند باید تدبیری اندیشیده شود. به‌طور نمونه، برای پیشگیری از آلودگی هوا در تهران، می‌توان به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که واحدهای تولیدی در تهران و اطراف آن در فصل زمستان امکان مصرف گاز داشته باشند و سایر واحدهایی که منعی از این بابت ندارند و دور از محدوده شهر قرار دارند، با ذخایر کافی مازوت، دوره کمبود انرژی را سپری کنند.

از سوی دیگر احتمال مواجهه با بحران کمبود برق در سال آینده نیز دور از ذهن نیست. در این صورت مدیریت بحران برای قطع احتمالی برق ضرورت دارد و لازم است از فضای بی‌برنامه‌ای که در نیمه نخست امسال با آن روبه‌رو بودیم فاصله بگیریم تا واحدهای صنعتی امکان فعالیت مستمر را حتی با وجود کمبود برق داشته باشند.

این دو اصل مهم می‌تواند جریان تولید در واحدهایی که مواد اولیه مورد نیاز برای تحقق هدف سخت یک میلیون مسکن را تأمین می‌کنند، برقرار نگه ‌دارد.

یکی دیگر از مباحثی که در حوزه ساخت‌وساز مسکن اهمیت بسیار بالایی دارد، شناسایی زمین مناسب برای ساخت مسکن است؛ آن هم در مراکزی که امکانات زیرساختی در آن وجود داشته باشد زیرا مؤلفه برخورداری از امکانات زیرساختی تا حد زیادی می‌تواند درصد تحقق این هدف را افزایش داده و متضمن حصول موفقیت در این حوزه باشد.

نقش شهرداری‌ها در بهبود فرآیند ساخت مسکن
کاهش هزینه ساخت‌وساز مسکن در کنار ایجاد رونق برای کوتاه شدن زمان حبس سرمایه نیز از مهم‌ترین نکاتی است که باید در نظر قرار گیرد. در حال حاضر فرآیند صدور مجوز ساخت در شهرداری‌ها طولانی و هزینه‌بر است. به‌طور نمونه، عوارض ساخت‌وسازهای سال ۱۴۰۰ در پایتخت با تصویب مدیریت شهری از ۳۷ درصد تا بیش از ۲۵۰ درصد – وابسته به مناطق مختلف شهر- افزایش یافته است.
به این ترتیب حضور فعال شهرداری‌ها در میدان و کاهش دوره صدور مجوز و در نظر گرفتن مشوق‌هایی برای سازندگان در پیشبرد این هدف اهمیت دارد.

با توجه به مباحث مطرح شده، به نظر می‌رسد آنچه باید محل پرسش و بررسی کارشناسان باشد، برنامه کلان اقتصاد برای مهار تورم و امکان‌پذیر شدن پیش‌بینی آینده اقتصاد کشور است.
انتظار می‌رود همه نخبگان با طرح موضوع، ابعاد این مسأله را روشن ساخته و به جای اثبات امکان‌ناپذیری اجرای این برنامه، راهکارهای تحقق آن را روشن سازند.

در پایان باید اذعان کرد که بی‌تردید اقتصاد ایران از محل تحقق این هدف، چند دستاورد خواهد داشت که کمترین آن، ساخت یک میلیون واحد مسکونی و ایجاد میلیون‌ها فرصت شغلی و فعال شدن بیش از صدها رشته صنعتی است.

یکی از دستاوردهای بزرگ حاصل از اجرای این طرح، پیش‌بینی‌پذیر شدن اقتصاد است که در این صورت حرکت سرمایه‌ها به بازارهای بلندمدت و دیربازده محقق می‌شود. نتیجه این اتفاق، خلاصی بازارهای غیرمولد و کوتاه‌مدت مانند ارز و طلا و سکه و… از نوسان‌های مقطعی است.

جلال آل احمد را می توان با نفوذ ترین روشنفکر عصر خود دانست. زندگی و زمانه او ناظر بر یکی از مهم ترین دوره های تاریخ معاصر ایران از نظر ساختار اندیشه سیاسی و ایدئولوژیک در پیوند با ساخت نظام سیاسی و اجتماعی بود. وی در دهه های حادثه خیز سی و چهل خورشیدی با زندگی و آثارش، رویکرد تازه ای برای روشنفکری در فضای فرهنگی و اندیشه ای ایران به وجود آورد.

جلال آل احمد که از دانشسرای عالی در رشتۀ ادبیات فارسی فارغ التحصیل شده بود، تحصیل در دورۀ دکتری ادبیات فارسی را نیز ادامه داد اما در اواخر تحصیل از آن دوری جست و به قول خودش «از آن بیماری(دکتر شدن) شفا یافت». در تیرماه ۱۳۲۶ به خدمت وزارت فرهنگ درآمد و معلم شد و با سیمین دانشور ازدواج کرد.

افکار و گرایش فکری

جلال ال احمد مانند هر نویسنده یا روشنفکر دیگری محصول شرایط و فضای سیاسی، اجتماعی و فکری زمانه خویش است. قرائت خاص او از روشنفکری و تدوین نظریه روشنفکری متعهد و بومی را می بایست در پیوند با تحول ذهن و زبان او در رویکردش به مذهب دید.   دگرگونی ها و نوسات روحی او و دوران گذارش از سنت گرایی به تجدد و از تجدد غربی به سنت اسلامی- ایرانی، معرف روح پر تلاطم، کمال خواه و آرمان گرای آل احمد بود.

او طی سال‌های زندگی خود دارای افکار و گرایش‌های متفاوت فکری بود زیرا زندگی او دوران پرتلاطمی را در ۲ مرحلۀ متفاوت پشت سر گذرد: دورۀ جوانی که دوره‌ای بود که از لحاظ فکری و سیاسی به گروه‌های چپ گرایش پیدا کرد و دورۀ دوم زندگی او از هنگامی آغاز شد که بعد از شکست سیاسی و سفر به مکه به نوشتن سفرنامه‌اش، موسوم به خسی در میقات، نه تنها از افکار و اندیشه‌های گذشته‌اش فاصله گرفت، بلکه نقش تأثیرگذار دین و روحانیت را در درون جریان نهضت اسلامی به رسمیت شناخت.

دوره اول فکری جلال آل احمد اینگونه بود که در اوایل ۱۳۲۳ خورشیدی همراه با افرادی مانند امیرحسین جهانبگلو، رضا زنجانی، علینقلی منزوی، و … به حزب توده پیوستند. چون یک قصه و یک ترجمه از او در مجلۀ سخن چاپ شده بود، به زودی در حزب توده مورد تشویق قرار گرفت. عوامل چندی را می‌توان در تغییر فکر آل احمد مؤثر دانست: دوران پرحرارت بلوغ که شک و تردید لازمۀ آن دوره از زندگی بود، اوج‌گیری حرکت‌های چپ‌گرایانۀ حزب تودۀ ایران و توجه جوانان پرشور آن زمان به شعارهای تند و انقلابی آن حزب، مجموعۀ این عوامل سبب شد تا جلال آل احمد به حزب توده بپیوندد. جلال نزدیک به چهار سال در حزب تودۀ ایران عضویت داشت.

در ۱۳۲۶، پس از شکست مفتضحانۀ رهبری حزب توده در حوادث تاریخی آن سال‌ها با همفکری پنج تن دیگر از اعضای کمیتۀ ایالتی حزب تودۀ تهران- به ویژه حسین ملک و محمد ناصحی و محمد امین ریاحی طرح استعفای دسته جمعی‌شان را نوشتند. جلال آل احمد دلایل انشعاب از حزب توده، به ویژه وابستگی این حزب به سیاست‌های حکومت شوروی را به خوبی در کتاب «در خدمت و خیانت روشنفکران» توضیح می‌دهد.

جلال آل احمد که تجربۀ تلخ حزب توده را امتحان کرده بود اینک عدم توفیق برای هرگونه اصلاح در چارچوب مملکت را بر تجربه های پیشین خود می‌افزود از این جهت است که توجه او به دین، به ویژه در سال‌های پایانی عمر خود اندک اندک آشکار شد. انتشار سفرنامۀ حج به نام «خسی در میقات» به وضوح بیانگر رویکرد جدید آل احمد است.

جلال آل احمد دین را نه تنها به عنوان تحرک‌بخشی جامعه تلقی می‌کرد، بلکه در تلاش بود که احساس و تجربه را با دانش دینی تکمیل کند. آیت‌الله سیدمحمود طالقانی تصریح می‌کند که «جلال در بعضی جلسات تفسیر قرآن که داشتم، شرکت می‌کرد و گاهی اظهاراتی هم داشت» و حتی در روزهای پایانی عمر جلال آل احمد در دیداری که با یکدیگر داشتند «جلال بسیار اظهار علاقه می‌کرد که با هم به صحبت و بحث بنشینیم و از مسایل اسلامی و سیاسی و اجتماعی حرف بزنیم.» این موارد به خوبی نشان می دهد که او در سال‌های پایانی عمر خود رابطۀ نزدیکی با روحانیت، به ویژه با افرادی مانند آیت‌الله سیدمحمود طالقانی هم داشت، که بیشتر در مورد بحث و بیان مسایل روز سیاسی و اجتماعی بود. این نحوۀ رابطۀ جلال با روحانیت را می‌توان به خوبی در گزارش‌های ساواک دید. این امر محصول نوعی تحول فکری در ذهنیت جلال آل احمد به نقش روحانیان در اصلاح جامعه بود. در یکی از این گزارش‌ها آمده که در بررسی مدارک کشف شده از منزل امام خمینی(ره) نامه‌ای به دست آمده که توسط جلال آل احمد به امام خمینی(ره) نوشته شده بود و همین امر مبین توجه جلال آل احمد به اندیشه‌های امام خمینی(ره) بود. بنابراین، ساواک به مأموران خود دستور می‌دهد که اعمال و رفتار جلال آل احمد را از طریق عوامل و منابع موجود تحت مراقبت قرار داده و اخبار و اطلاعات به دست آمده در این ارتباط را به سازمان گزارش دهند. به طوری که در سال ۱۳۴۷ امام خمینی(ره) رساله‌ای را منتشر ساخت و در آن رساله به جای بیان اصول دینی همچون نماز و روزه، ۹ اصل انقلابی را به زبان فارسی و عربی در مورد مبارزه نوشت و از بغداد برای جلال آل احمد ارسال کرد. ساواک گزارش داد که این رساله در منزل جلال آل احمد موجود است و امکان دارد تا چند روز دیگر در بین گروه‌های مخالف دولت و بازاری‌ها توزیع شود. ساواک به مأموران خود دستور می‌دهد با توجه به اینکه رابطۀ جلال آل احمد با امام خمینی(ره) از سال ۱۳۴۰ بوده، هرگونه اطلاعی دربارۀ ارسال این رسالۀ امام خمینی(ره) را اطلاع رسانی کرده و اقدامات لازم را گزارش دهند.

غرب ستیزی و طلب هویت ملی -اسلامی

گفتمان غرب ستیزی و طلب هویت ملی اسلامی در اندیشه آل احمد را می توان در آثاری چون غرب‌زدگی، در خدمت و خیانت روشنفکران و نون و قلم دید. در واقع وی ادبیات را در خدمت بیان اندیشه های سیاسی و دغدغه های اجتماعی اش به کار گرفت. سفرهای آل احمد به نقاط دیگر جهان و مشاهده ساختارهای اجتماعی و سیاسی ملل دیگر، ناامیدی وی از ساختار سیاسی ایران در راه انجام اصلاحات اجتماعی و نوسازی سیاسی را شدت بخشید و همچنین بر این نکته آگاهی یافت که پیوند میان ساخت سیاسی حاکمیت و برنامه ها و طرح های ملازم با آن از یک سو و ایدئولوژی غرب گرایی که از طرف روشنفکران تئوریزه می شد از سوی دیگر، فرهنگ های و سنن بومی را دچار اضمحلال کرده و جامعه ایرانی را به نوعی بی هویتی یا هویتی التقاطی و ناهمگون دچار کرده است که این بی هویتی تمام عرصه های حیات اجتماعی از جمله خانواده، آموزش، صنعت و کشاورزی، هنر و معماری و سبک زندگی را تحت شعاع قرار داده است. او در  برابر غربزدگی و وانهادگیِ روشنفکران ایرانی، احیا و بازگشت به دینی آرمانی و بدور از خرافات، تعصبات، مقدس مابی و تحجر اندیشی که توان رشد و توسعه معنوی و مادی جامعه را در خود داشته باشد، تدوین و تبلیغ کرد.

درگذشت

سرانجام این روشنفکر و نویسنده در ۱۸ شهریور ۱۳۴۸ خورشیدی هنگامی که در اسالم گیلان بود، بر اثر سکتۀ قلبی چشم از جهان فروبست.

تغییر دولت‌ها و اساسا رقابت‌های انتخاباتیِ منتهی به تغییر مدیریت دستگاه اجرایی، همواره با انتقاد از وضع به جا مانده و ترسیم آرمان‌شهری همراه است که وضعیتی متفاوت و البته بهبودیافته درساحت‌های مختلف حیات جمعی را تصویر می‌کند خصوصا برای مردمی که تغییر را مطالبه می‌کنند.

بهبود وضعیت اقتصادی، برقراری عدالت اجتماعی، مبارزه با فساد، ایجاد شفافیت، حل مشکلات جوانان، ارتقای سطح سلامت جامعه، تامین منافع ملی و …  از اهداف کلان و چشم‌نوازی است که در آغاز کار از سوی دولت‌ها مطرح می‌شود و درپایان کار، نامزدهای ریاست‌جمهوری دولت‌های بعدی با گلایه از سطح پایین همین شاخص‌ها در جامعه، بهبود اوضاع را وعده می‌دهند.

کلی‌گویی، خرد نکردن این اهداف کلان به اهداف کوچکتر و احاله مسئولیت بخش‌های مختلف آن به نهادهای مرتبط، عدم برنامه‌ریزی و عدم انتشار زمان‌بندی مشخص برای اجرای این برنامه‌ها از سوی وزارتخانه‌ها و نهادهای اجرایی آسیبی است که تاکنون دامن بسیاری از دولت‌ها را گرفته است. چه بسیار وعده‌های پرطمطراق و البته لازم‌الاجرایی که پس از چهار یا ۸ سال مسئولیت، بخش کمی از آن عملی شده با اصلا به آن پرداخته نشده است.

تعیین زمان‌بندی و ضرب‌الاجلی برای تحقق وعده‌ها

از نگاه ناظران، چاره آسیبِ فراموشی وعده‌ها، تعیین برنامه‌زمانی مشخص از سوی نهادهایی است که پیش از این اهداف و برنامه‌های خود را تعیین و اعلام کرده‌اند. در غیر این صورت، نه تنها ظرفیت ویژه سازمان مربوطه مغفول خواهد ماند، بلکه کارویژه آن هم محقق نخواهد شد.

اعلام زمان‌بندی مشخص، با جهت‌دهی به همه کنش‌ها و فعالیت سازمان‌های متولی و بسیج ظرفیت‌های نهادی در راستای عمل به این برنامه‌ها، مسیر و زمان دستیابی به اهداف اعلانی را کوتاه می‌کند.

با تعیین زمان‌بندی، همچنین مطالبه‌گری عمومی هم کارآمدتر شده و مردم دقیقا می‌دانند چه کارکردی را از چه سازمان و نهادی مطالبه کنند. این مهم به مساله پاسخگویی هم سمت وسویی منطقی می‌دهد.

مطالبه‌ی سخن گفتن با مردم

مسئولان باید مردم را در جریان روند اجرای برنامه ها و میزان و درصد تحقق برنامه‌ها و احتمالا چالش‌های موجود بر سر راه تحقق آنها گذاشته و در خصوص روند انجام کار با مردم سخن بگویند. تنها معیار ارزیابی عملکرد نهادهای اجرایی میزان پیشبرد برنامه‌هایی است که زمان‌بندی مشخص برای آنها تعیین شده باشد.

این همان نکته‌ای است که رهبر انقلاب در دیدار اعضای هیات دولت مورد اشاره قرار داده و تصریح کردند: حرف زدن با مردم و مشکلات را و راه‌حل‌ها را با مردم در میان گذاشتن یکی از جلوه‌های مردمی بودن است. مسائل‌تان را با مردم مطرح کنید. یک وقت مشکلی وجود دارد، راه‌حلّی [هم] وجود دارد. البتّه سعی کنید حرف زدن شما موجب یأس مردم نشود که بعضی بی‌توجّهی می‌کنند به این نکته و حرف نامناسب و خلاف واقع می‌زنند که موجب ناامیدی مردم می‌شود؛ نه، هر مشکلی راه‌حلی هم دارد. با مردم در میان بگذارید، با مردم حرف بزنید، از مردم کمک بخواهید در موارد مختلف، هم کمک فکری، هم کمک عملی.

حتی اگر وعده ای محقق نشد، مسئولان می‌توانند دلایل آن را برای مردم به صورت شفاف تشریح کنند یا اگر از سوی مسئولی کوتاهی صورت گرفته بود، از مردم عذرخواهی کنند. به هر صورت مسئولان باید مردم و جامعه را ولی نعمتان مسلمی بدانند که حق دارند بدانند برای تحقق منافع ملی در نهادهای اجرایی چه برنامه‌هایی در چه مرحله‌ای از اجرا قرار دارد و اگراحیانا مانعی وجود دارد، این موانع کدامند و اگر اشتباهی هم رخ داد، مردم را مخاطب عذرخواهی خود قرار دهند.

در سال‌های گذشته یکی از آسیب‌های جدی برای اعتماد عمومی که این سرمایه اجتماعی را خدشه‌دار کرد، همین دوری‌گزینی از مردم و پناه بردن برخی مسئولان به برج عاج سیاست‌ورزی بود. در شرایطی که مردم تحت سخت‌ترین فشارها قرار گرفتند، ارتباط هرچند یک‌سویه و تلویزیونی رئیس‌جمهوری هم با مردم به نوعی قطع شد و توصیه‌های پرشمار ناظران و دلسوزان نظام به مسئولان برای گفت وگو با مردم، بیان مشکلات و حتی عذرخواهی‌ها مورد بی‌توجهی قرار گرفت.

این در حالی است که رهبری هم ضرورت عذرخواهی از مردم را مورد توجه دولتمردان تازه نفس قرار داده و تصریح کردند: در یک جاهایی یک خطایی اتّفاق می‌افتد -خب همه‌ی ماها اشتباه میکنیم دیگر؛ خطا در کار ماها کم نیست- از مردم عذرخواهی کنید؛ صریحاً [بگویید] این اشتباه شده، از مردم عذرخواهی کنید. مردمی بودن این جهات مختلف را دارد.

وزیران موظف به زمان‌بندی برنامه‌ها هستند

دولتمردان سیزدهم بنا به توصیه رهبری، زمان‌بندی برنامه‌ها را در صدر برنامه‌های خود قرار داده‌اند. رهبر انقلاب در نخستین دیدار رییس جمهوری و اعضای دولت سیزدهم تاکید کردند: اعتماد مردم بزرگترین سرمایه دولت است که متاسفانه تا حدی آسیب دیده است و راه ترمیم آن، «یکی شدن حرف و عمل مسئولان» است. باید در صحبت‌ها بسیار مراقب بود و اگر وعده‌ای داده شد، حتماً به آن عمل شود زیرا دادن وعده و عمل نکردن به آن موجب سلب اعتماد مردم خواهد شد. گزارش خدمات خودتان را هم به مردم بدهید؛ گزارش صادقانه، بدون مبالغه، بدون بزرگ‌نمایی؛ صادقانه [بگویید] این کارها را انجام داده‌اید. مردمی ‌بودن اینها است؛ اینها جهات مختلف مردمی ‌بودن است.

این مهم مورد توجه ویژه دولتمردان قرار دارد. «محمد مخبر» معاون اول رئیس جمهور در اولین جلسه هیات دولت با اشاره به وعده‌های رئیس جمهوری در زمان انتخابات، اظهار کرد: مردم رئیس جمهور را به صدق می‌شناسند. رئیس جمهور وعده‌هایی به مردم داده است، وزرا هم در کمیسیون‌های مجلس شورای اسلامی قول‌هایی داده‌اند.

به گفته مخبر، وعده‌های رئیس جمهور احصاء شده است. باید ظرف زمانی تحقق این وعده‌ها مشخص شود. قول‌های وزرا هم باید احصاء شود، هر وزیری وعده‌های خود را احصاء کرده و زمانبندی و جدول بندی کند تا ماهانه روند پیشرفت وعده‌ها بررسی شود.

معاون اول رئیس جمهوری برای تبیین این موضوع مثالی آورد و افزود: اگر وزیر راه و شهرسازی قرار است یک میلیون مسکن در سال بسازد، باید مشخص کند در هر ماه چه تعدادی مسکن ساخته می‌شود. باید در وزارتخانه‌ها مشخص شود تولید به چه میزان انجام می‌شود؛ یعنی زمانبندی داشته باشد و وزرا هم باید این زمانبندی را مشخص کنند.

نکته مهم و اساسی دیگر را باز هم باید در بیانات رهبری جست که تصریح داشتند «فرصت چهار سال خدمت به سرعت تمام می‌شود و نباید گذاشت حتی یک ساعت از این فرصت که متعلق به مردم و اسلام است، هدر برود.»