سازندگان مسکن ملی یکلگنهپا معطل ارزانی سیمان
بازار سیمان در قبضه ۳۰ نفر!
به دنبال صعود قیمت هر پاکت سیمان به ۷۰ تا ۱۰۰ هزار تومان، پروژههای اقدام ملی مسکن دچار اختلال شده و سازندگان امیدوارند با وصل شدن برق شبانه کارخانجات سیمان و تحقق وعده ارزانی تا دو سه هفته آینده کارها را از سر بگیرند؛ در عین حال تولیدکنندگان سیمان از چنبره زدن ۳۰ نفر در بازار محصولات خود سخن میگویند.
به گزارش ایسنا، قطعی برق کارخانجات، کاهش عرضه سیمان و افزایش قیمت از حدود ۳۵ هزار تومان به ۷۰ تا ۱۰۰ هزار تومان به شکل تعطیلی بسیاری از کارگاههای ساختمانی بخش خصوصی و طرح اقدام ملی مسکن بروز پیدا کرد. محمود محمودزاده ـ معاون وزیر راه و شهرسازی ـ در گفتوگو با ایسنا گفت که به هر حال افزایش روزهای اخیر قیمت سیمان و فولاد در سرعت اجرای پروژههای مسکن ملی تاثیرگذار بوده است.
وزارتخانههای نیرو و صمت توافق کردهاند برق شبانه کارخانجات از ساعت ۲۴ تا ۸ صبح وصل شود و کارخانههای سیمان در شب با ۱۰۰ درصد و در روز با ۳۰ درصد توان کار کنند. این مساله امیدواری را برای کاهش قیمتها ایجاد کرد. رئیس انجمن سیمان هم وعده داد: از لحظهای که برق کارخانجات به صورت مستمر وصل و تولید سیمان شروع شود حداکثر فاصله بین دو الی سه هفته زمان میبرد تا قیمت تعادل پیدا کند و به قیمتهای قبلی باز گردد.
رضا جمارانیان با تقسیمبندی قیمت سیمان به قبل و بعد از قطع برق گفت: «در زمستان ۱۳۹۹ قیمت هر پاکت سیمان ۵۰ کیلویی طبق مصوبه ۱۶ هزار تومان بود که با همین نرخ از درب کارخانه به بازار بورس میرسید. اما به دلیل آنکه عوامل توزیع و واسطهها آن را میخریدند تا به مصرف کننده میرسید به ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان افزایش پیدا میکرد». این عدد ما را به یک مبلغ ۶۰۰۰ میلیارد تومانی میرساند که به جیب دلالان روانه شد.
با اینکه سیمان در بورس کالا عرضه میشود و همه افراد دارای کد بورسی میتوانند دست کم ۱۰ تن خریداری کنند، به دلیل ماهیت سیمان هنوز قیمتگذاری سنتی سیمان در بازار وجود دارد. هماکنون ۴۴ شرکت سیمانی در بورس کالا پذیرش شدهاند که این تعداد ۷۰ درصد ظرفیت تولید سیمان کشور را در اختیار دارند. اما بنا به گفته سیدجواد جهرمی ـ معاون بورس کالا ـ منافع ۳۰ درصد باقی مانده به اندازهای است که نمیخواهند وارد بورس شوند. بنابراین توافق شده سایر شرکتها طی هفتههای آینده در بورس پذیرش شوند اما وزارت صمت همراهی نکرده؛ چون بخشی از وزارتخانه مخالف و بخشی دیگر موافق عرضه سیمان در بورس هستند.
در حال حاضر حدود ۳۰۰۰ نفر کد برای خرید سیمان دریافت و ۱۴۰۰ نفر خرید کردهاند. سازمان بورس موافقت کرده هر فردی که کد بورسی در اختیار دارد میتواند حداقل ۱۰ تن سیمان خریداری کند که از هفتههای آینده اعلام خواهد شد تا مشتریان برای خرید سیمان مشکل نداشته باشند. البته خرید باید در سامانه جامع تجارت و سامانه انبار رصد شود تا فردی که خرید انجام داده کالا را به کجا برده و در زنجیره چه اتفاقی برای کالا افتاده است.
این موضوع که تا چه حد باید به برگشت قیمت سیمان به نرخهای قبل از قطعیهای برق امیدوار باشیم یک موضوع است اما وجود دلالان و واسطهها هنوز این بخش را آزار میدهد؛ تا جایی که رضا جمارانیان ـ رئیس انجمن تولیدکنندگان صنعت سیمان ـ دو شب قبل در یک برنامه تلویزیونی از وجود۳۰ نفر واسطه سیمان که مصرف کننده و تولیدکننده را نابود کردهاند صحبت کرد. به گفته جماران، این عده بیش از ۱۵ سال است که بازار سیمان را در دست دارند.
الزامات رشد آمار ازدواج؛ تامین معیشت تا مشاوره تخصصی
محمدرضا رئیسی
تهران- ایرناپلاس- در میان اخبار منفی و نگرانکننده مربوط به ویروس کرونا، یک خبر خوب در هفتههای اخیر منتشر شد که البته کمتر مورد توجه قرار گرفت و آن رشد آمار ازدواج در کشور پس از ۱۷ سال بود.
به گزارش ایرناپلاس، محمدمهدی تندگویان معاون وزیر ورزش و جوانان خبر داده «شاخص نزولی ازدواج در کشور پس از ۱۷ سال، به رغم شیوع کرونا و تبعات اقتصادی آن، صعودی شده و ایران رشد پنج درصدی ازدواج را تجربه کرده است که حاصل همکاری نهادهای مربوطه بود».
وی البته به عامل مهم افزایش ۱۰ برابری وام ازدواج از سال ۹۶ تا کنون اشاره کرده است که در نوع خود قابل توجه و تحسین است.
پس از سالها نزول میزان ازدواج و رشد نگرانکننده طلاق در جامعه، لازم است از نگاهی کارشناسی و تخصصی به صعود آمار ازدواج پرداخت و از آن مهمتر عوامل «پایداری» آن را متذکر شد.
سنتهای زاید و رسوم دستوپاگیر
برآوردهای اولیه نشان میدهد با توجه به عدم تغییر اوضاع معیشتی و اقتصادی خانوارها، آنچه باعث رشد پنج درصدی آمار ازدواج شده، حذف سنتهای غلط و رسوم غیرضروری در فرآیند ازدواج است؛ از مراسم خواستگاری تا عقد و عروسی و میهمانیهای تجملاتی بعدی.
ویروس کرونا باوجود همه پیامدهایش، باعث شده فوایدی هم به ویژه در بحث فاصلهگذاری اجتماعی داشته باشد.
به نظر میرسد لزوم رعایت شیوهنامههای بهداشتی و دوری از تجمعهای غیرضروری، عامل مهمی در لغو یا کاهش جمعیت حاضر در مراسم شلوغ و پرهزینه عقد و عروسی شده و بخش مهمی از دغدغه خانوادهها و زوجها را برطرف کرده است؛ مراسم و سنتهای غلط، پر خرج و بیهودهای که گاهی حتی خود آنها موجب اختلافهای جدید میشوند.
با یک حساب سرانگشتی میتوان برآورد کرد که یک مراسم عروسی معمولی با همه تدارکاتش، چه هزینه گزافی را در این اوضاع اقتصادی به زوجهای جوان تحمیل میکند.
مشاوره تخصصی قبل و بعد از ازدواج
در سالهای اخیر خوشبختانه موضوع مشاوره پیش از ازدواج تا حدودی وارد فرهنگ مردم شده و در کنار آزمایشهای پزشکی و تست اعتیاد قرار گرفته است. با این حال کیفیت و شیوه مشاوره و تاثیر قطعی آن بر شکلگیری یا عدم شکلگیری ازدواج مهمتر است.
به نظر میرسد برخی مشاورههای روانشناختی پیش از ازدواج از استحکام علمی لازم برخوردار نبوده و یه عنوان یک عامل واقعی در تصمیمگیری نهایی زوجین و خانوادهها تلقی نمیشود. از آن مهمتر ادامه و پیگیری مشاورههای تخصصی بعد از ازدواج است.
براساس آمارهای رسمی، بخش زیادی از طلاقها در ۳ تا ۵ سال نخست پس از ازدواج رخ میدهد که نشان از نداشتن مهارتهای لازم برای زندگی مشترک است.
در صورتی که عزمی ملی برای ادامه مشاورههای تخصصی و حرفهای برای حداقل دو سال نخست زندگی مشترک جوانان شکل گیرد و توانمندیهای متخصصان زوج درمانی و خانواده درمانی به درستی به کار گرفته شود، در فرآیندی میان مدت، شاهد کاهش قابل توجه آمار اختلافها و طلاق خواهیم بود.
در این راستا، یکی از بهترین و آزمودهشدهترین گزینهها، الزام قانونی و اجتماعی زوجها به پیگیری مراجعه به روانشناس و متخصصان حرفهای یاورانه است از روانپزشک تا روانشناس، مشاور و مددکار اجتماعی.
اقدام ارزشمند قوه قضائیه در گنجاندن اجباری برنامه مشاوره برای متقاضیان طلاق، لازم است به شکلی غیرفرمالیته تقویت شود و تا کار به اقدام قضایی نرسیده، فکری برای آن کرد.
درصد بالایی از ناسازگاریها در صورت شناخت پیش از ازدواج و مهارتآموزی برای زندگی پس از ازدواج، قابل پیشگیری و تدبیر است، به شرطی که همه نهادهای متولی ازدواج از وزارت ورزش و جوانان تا دستگاه قضایی و وزارت بهداشت و سازمان نظام مشاوره و روانشناسی پیگیر جدی آن باشند. در این میان میتوان یکی از شروط اعطای وام ۱۰۰ میلیونی ازدواج را مراجعه مستمر و پایش هر سه ماه یکبار سلامت و بهزیستی روان افراد قرار داد، تا به مرور فرهنگ مراجعه به روانشناس و مشاور ریشه دار شود.
در کنار خیران مدرسهساز و مسکنساز، میتوان از «خیران مشاوره و زوج درمانی» کمک گرفت و بنیان چنین اقدام مهمی را در پویشهای ملی و منطقهای پیریزی کرد.
تامین معیشت و مسکن زوجهای جوان
در کنار موراد یادشده، بخش مهمی از انرژی مادی و فکری زوجهای جوان و خانوادههایشان مصروف تامین معاش و مسکن مناسب میشود. در سه سال اخیر با اوج گیری تحریمهای ظالمانه اقتصادی و تاثیرات مخرب آن بر اقتصاد کشور، دغدغه افراد و خانوارها به طور روزافزونی به سمت معضل گرانی و تورم و نیز اشتغال متمایل شده است. اگرچه لازم است این موضوع را در فرآیندی ملی و ذیل مباحث کلی و کلان اقتصادی کشور سنجید، اما نمیتوان از توجهات ویژه به مایحتاج اولیه جوانان برای تشکیل خانواده غافل ماند.
حتی اگر بتوان هزینههای مربوط به مراسم و مقدمات عقد وعروسی را حذف یا کاهش داد، یک زوج جوان برای شروع زندگی مشترک حداقلی، نیاز دارند هزینه چند ده میلیونی را متقبل شوند تا بتوانند یک مسکن متعارف، لوازم و اثاث خانگی و معاش اولیه خود را تامین کنند.
این تازه در صورتی است که حداقل یکی از زوجین، اشتغال به کار دائمی داشته باشد و نگران پایداری درآمد خود نباشد. به این ترتیب در کنار وامهای اولیه ازدواج، لزوم ورود نهادهای فرادولتی و ملی برای تامین زندگی مناسب با شان جوان ایرانی به خوبی حس میشود؛ از ستاد اجرایی فرمان امام تا بنیادهای اقتصادی عمومی و برخوردار از ثروت ملی کشور.
دقت در این عوامل سهگانه و تلاش در جهت برآوردن آنها میتواند در آیندهای نه چندان دور، رشد آمار ازدواج را تداوم داده و مانع مهمی برای اختلافها و جداییها باشد.
خشکسالی و بحران آب در ایران؛ راهحل چیست؟
بحران آب در ایران از بُعد محیط زیستی خارج شده و ابعاد اقتصادی_اجتماعی به خود گرفته؛ مردمی که کسبوکارشان به آب وابسته است حالا معیشت خود را در خطر میبینند و بیکاری تهدیدشان میکند. دلیل قرار گرفتن در این وضعیت و راهکار خروج از آن چیست؟
به گزارش ایرناپلاس، ساکنان فلات مرکزی ایران از همسایگی با دشت کویر و دشت لوت در طول زمان، درسهای زیادی درباره آب آموختند. قناتهایی که در خشکترین مناطق کشور ایران، آب را به مردم حاشیه کویر میرساند، یکی از شیوههای سنتی دسترسی به آب و منابع آبی هستند.
حتی در مناطقی از ایران که با کویر فاصله دارند و بهعنوان مناطق پرآب و حاصلخیز شناخته میشوند نیز شیوههایی برای مدیریت آب بهکار گرفته میشد. سازههای آبی شوشتر در استان خوزستان نمونهای از ابتکار عمل ایرانیان آن هم پیش از انقلاب صنعتی در مدیریت منابع آب است که در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده.
اما این روزها مناطق زیادی بویژه استان خوزستان با وجود منابع آبی قابل توجه شامل رودها و تالابها و نیز مجاورت با خلیج فارس با کمبود شدید آب روبهروست و این موضوع نه تنها مصرفکنندگان خانگی، بلکه صدای اعتراض کشاورزان و دامداران را نیز که حیات کسبوکارشان به آب گره خورده بلند کرده است.
ریسک جهانی بحران آب
امروز مساله آب، نه تنها چالش استان خوزستان، بلکه تهدیدی برای کل کشور است. آخرین تصاویر ما از جریان آب در زایندهرود یا سایر رودهای مناطق مرکزی کشور، به خاطرات سالهای گذشته باز میگردد و این موضوع، ابعاد مختلفی از زندگی ما را تحت تأثیر قرار خواهد داد، صنایع، کشاورزی، تولید برق، امنیت غذایی و بهداشت و سلامت همگی به آب وابسته هستند.
بحران آب، یکی از ریسکهایی است که براساس گزارشهای سالانه مجمع جهانی اقتصاد از ریسکهای جهانی، به دلیل کاهش قابل توجه مقدار و همچنین کیفیت آب شیرین در دسترس به تهدیدی برای سلامت انسان و نیز فعالیتهای اقتصادی او تبدیل شده است. مؤسسه منابع جهان (WRI) در نیز این موضوع را با انتشار اطلس ریسک آب، مورد تأیید قرار میدهد.
بر این اساس، ۱۷ کشور دنیا که بخش عمدهای از آنها در منطقه خاورمیانه و آفریقا قرار دارند، در شرایط تنش آبی بسیار بالا هستند. تنش آبی، نسبت کل آب برداشت شده به منابع آبی تجدیدپذیر را محاسبه میکند. برداشت آب به مصارف خانگی، صنعتی، آبیاری، دامداری و سایر استفادههای غیرمصرفی تخصیص پیدا میکند. منابع آب تجدیدپذیر شامل منابع آبی سطحی و زیرزمینی هستند. ایران، پنجمین کشور دارای نسبت تنش آبی بسیار بالاست اما دلیل بروز بحران آب در ایران چیست؟
۱۷ کشور دنیا که بخش عمدهای از آنها در منطقه خاورمیانه و آفریقا قرار دارند، در شرایط تنش آبی بسیار بالا قرار دارند. تنش آبی، نسبت کل آب برداشت شده به منابع آبی تجدیدپذیر را محاسبه میکند. منابع آب تجدیدپذیر شامل منابع آبی سطحی و زیرزمینی هستند. ایران، پنجمین کشور دارای نسبت تنش آبی بسیار بالاست.سهم کشاورزی و صنعت در بحران آب
بخش عمده منابع آب مصرفی کشور از طریق آبهای زیر زمینی تأمین میشود. آبهای زیرزمینی از منابع آبی تجدیدپذیرند اما زمان زیادی برای تجدید این منابع آبی نیاز است و برداشت از این منابع موجب شده میزان آبهای زیرزمینی کشور رو به کاهش باشد.
بخش کشاورزی بیشترین مصرف آب در مقایسه با سایر بخشها را دارد و یکی از مصرفکنندگان اصلی آب در کشور است. وجود ریسک تحریمهای اقتصادی که میتواند تهدیدی برای امنیت غذایی مردم باشد، دولتهای مختلف را به خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی استراتژیک هدایت کرده است. تولید بیشتر این محصولات کشاورزی و دستیابی به خودکفایی با مصرف آب بیشتر همراه است و مصرف آب بیشتر به معنای برداشت بیتشر از منابع محدود آب است.
از طرف دیگر، قرارگیری صنایع آببری مانند فولاد در مناطق مرکزی کشور مانند استان اصفهان، برداشت از منابع آبی در این مناطق را تشدید کرده است و موجب راهاندازی طرحهایی همچون انتقال آب خلیجفارس به استانهای مرکزی شده است. در حقیقت جانمایی نادرست صنایع و بیتوجهی به مسائل محیط زیستی در مکانیابی این صنایع نه تنها موجب کمبود آب در این مناطق شده بلکه راهحلهای رفع آن، تغییرات اقلیمی در سایر مناطق را به همراه خواهد داشت.
تحریم و پیامدهای بحران آب
مؤسسه آیندهپژوهش Geopolitical Futures پیش از این در گزارشی درباره بحران آب در کشورمان، ابعاد مختلف آن را مورد بررسی قرار داده است. سرمایهگذاری بیش از حد در سدهایی که بسیاری از آنها کیفیت لازم را ندارند در کنار زمینهایی که توان جذب سریع آب در زمان بارندگی را از دست دادهاند و کنار هم قرار گرفتن سیل و خشکسالی، چالشهایی هستند که به اعتقاد این مؤسسه میتوانند به اعترضهای مدنی ختم شوند.
با توجه به اینکه حدود ۹۰ درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف میشود، کشاورزی که دیگر به منابع آبی دسترسی ندارند در جستوجوی شغل و درآمد به مناطق شهری مهاجرت خواهد کرد اما فرصتهای شغلی در شهرها نیز برای جذب این تعداد نیروی کار کافی نیست و اعتراضهای اجتماعیِ جمعیت آسیبدیده را بهدنبال خواهد داشت.
در چنین وضعیتی، کمبود منابع مالی و فاصلهای که بهدلیل تحریم از فناوریهایی که میتوانند بهرهوری آب را ارتقا دهند گرفتهایم، اجرای راهحلهای موجود برای خروج از بحران آب را دشوار میکند.
راهحلهای پیشنهادی برای خروج از بحران آب
به گفته اسماعیل نجار رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، امسال نسبت به سال گذشته حدود ۵۴ درصد کاهش بارندگی داشتیم.
این کاهش شدید بارندگی در حالی است که در سال ۹۸، با آن بارشهای بیسابقه، ۲۵۰ سد پُر از آب شد و دریاچه ارومیه ۵۵ سانتیمتر افزایش سطح آب داشت اما کاهش شدید بارشها در سال گذشته و حتی در زمستان ۹۹، فضایی ایجاد که در این روزهای گرم تابستان، بسیاری از چشمهها، رودخانهها و سدها یا خشک شده و یا در حال خشک شدن هستند.
با توجه به این مشکلات و بحران کمآبی، کارشناسان به راهحلهای مختلفی اشاره دارند؛ از جمله برخی تاکید دارند، افزایش واردات مواد غذایی بهجای پافشاری بر خودکفایی راهحلی است که پس از بهبود روابط بینالمللی و رفع تحریمها میتواند قابل بررسی باشد.
پیشنهاد دیگر، انتقال آب به مناطق مرکزی و شیرین کردن آن برای بهرهبرداری در مصارف گوناگون است. با این حال نمکزدایی نیز چالشهای خود را دارد زیرا شورابهها بار دیگر به منبع اصلی برداشت آب باز میگردند و تنوع محیطزیستی و اقتصاد دریا را تحت تأثیر خود قرار میدهند.
موضوع آب نه تنها یک مساله محیط زیستی بلکه موضوعی است که با برنامهریزی صنعتی و تولید کشاورزی ارتباط تنگاتنگ دارد و شاید بتوان سرمایهگذاریهای هنگفتی که در صف ساخت سد و بهرهبرداری از طرحهای انتقال آب هستند را به شیوههای نوین و مبتنی بر فناوری تخصیص داد که بهرهوری در مصرف آب در بخشهای مختلف و بهویژه کشاورزی را ارتقا میدهند.
علاوه بر این، توجه به الگوی کشت نیز در بهبود بهرهوری آب در بخش کشاورزی اهمیت دارد. همچنین لازم است در طرحهای توسعه صنایع آببری که در مناطق مرکزی و خشک کشور فعالیت میکنند، تجدیدنظر شود.
سرگذشت لباسهای جنجالی ایران در المپیک
سالها از حضور تیم ایران در مسابقات المپیک و عرصههای جهانی میگذرد اما هر دوره لباس کاروان ایران در این میدان جهانی سوژه میشود و مورد پسند برخی از مردم نیست؛ چنانکه دبیرکل کمیته ملی المپیک هم معتقد است «۸۰ میلیون ایرانی هستیم و هر کسی یک سلیقه دارد».
لباس کاروان ورزشی ایران چند سالی است که بواسطه توسعه شبکههای اجتماعی مورد توجه بیشتری نسبت به قبل قرار گرفته است و درباره آن اظهارنظرهای متفاوتی دیده میشود.
«توقع خوشسلیقگی از مسئولان کمیته ملی المپیک نداریم اما اگر میرفتید از میدون هفت تیر مانتوی خانمها و از یه کت و شلوار فروشی زیر پل کالج یا باب همایون لباس آقایون رو میگرفتید خیلی آبرومندتر و شیکتر بود»، «توان و حوصله اعتراضکردن به لباس المپیکیها رو هم نداریم دیگه وگرنه اولین سوال شاید این بود که دلیل انتخاب این رنگ چی بوده و با کدوم رنگ پرچم همخونی داره که شده رنگ مانتو و مقنعه المپیکیها؟»، «از این بهتر نمیشد ظاهر خانمها و البته تیم المپیک را خراب کرد. میشد؟!» این فقط چند نظر از میان صدها اظهارنظر کاربران شبکههای اجتماعی در انتقاد از لباس کاروان ورزشی ایران است. البته برخی هم به رانتی که ممکن است در این بین پیش وجود داشته باشد اشاره و این سوال را مطرح کردهاند که «طراحی این لباسها چقدر آب خورده است؟»
عکسی که از ورزشکاران ایرانی در ۴۵ سال پیش وجود دارد نشان میدهد کاروان ایران با کت و شلوارهایی به رنگ طوسی و سفید و کراواتهایی به رنگ آجری در المپیک مونترال حاضر شده است.
همچنین ورزشکاران در المپیک سیدنی با کت و شلوارهای خاکستری و پیراهنهای راهراه سفید و قرمز در مراسم افتتاحیه حاضر شدند.
کت و شلوار و مانتو شلوارهای سورمهای و مقنعههای کرم، رنگهایی بود که کاروان ایران با آن در مراسم افتتاحیه المپیک ۲۰۰۴ آتن حاضر شد.
کاروان ورزشی ایران در سال ۲۰۰۸ نیز با لباسهایی به رنگ سفید و سبز در پکن رژه رفت.
در سال ۲۰۱۲ هم زنان و مردان کاروان ورزشی ایران با مانتو، مقنعه و کت و شلوارهایی به رنگ سورمهای و آبی که بیشتر شبیه لباس فرم مدارس بود در لندن رژه رفتند.
اما وقتی لباس ورزشی کاروان کشورمان برای المپیک ریو رونمایی شد، اغلب شوکه شدند؛ پیراهن آجریرنگ با کت آبی و شلوار سورمهای برای مردان و مانتو و شلوارهایی با همین رنگها برای بانوان؛ با این تفاوت که پایین مانتوی بانوان گلدوزی ضعیفی هم داشت.
این لباس با واکنشها و حاشیههای گستردهای همراه شد تا جایی که کمیته ملی المپیک مجبور شد در کمترین فرصت لباسهای دیگری سفارش دهد تا آبروی ایران در بزرگترین رقابتهای ورزشی جهان حفظ شود. در نهایت بدون اعلام رسمی کمیته ملی المپیک طراحی لباسهای کاروان ورزشی ایران در برزیل به کامران بختیاری – طراح لباس – واگذار شد. سرانجام ورزشکاران ایرانی با کت و شلوار و مانتو و شلوارهایی به رنگ پرچم ایران در افتتاحیه مسابقات حاضر شدند.
تا این لحظه مشخص نبود کمیته ملی المپیک بر چه اساسی طراحی لباس کاروان ورزشی ایران را انجام میدهد تا اینکه دبیر وقت کارگروه مد و لباسِ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی – حمید قبادی – اعلام آمادگی کرد تا طراحی لباس ورزشکاران در برزیل را بر عهده بگیرد. او حتی در اینباره با کمیته ملی المپیک هم مکاتبه کرد اما پاسخی دریافت نکرد. سپس روابط عمومی کمیته ملی المپیک به اظهارات دبیر کارگروه مد و لباس واکنش نشان داد و اعلام کرد: «لباسهای ورزشی کاروان ایران تولید شده و اگر قرار بود پیشنهادی برای طراحی آن مطرح شود باید حداقل دو سال قبل از المپیک ارائه میشد، نه الان».
در این گزارش میتوانید تصاویر لباسهای کاروان ایران در دورههای مختلف المپیک را ببینید.
در نهایت قرار شد طراحی لباس ورزشکاران برای المپیک توکیو به کارگروه مد و لباس واگذار شود و در سال ۱۳۹۸ فراخوانی در این زمینه منتشر شد اما در شرایطی که بیشتر کشورهای حاضر در المپیک، از لباسشان رونمایی کرده بودند ایران هنوز در مرحله انتخاب طرح مانده بود. به گفته پیمان فخری – معاون اجرایی کاروان ایران در المپیک توکیو – بیش از یکصد طرح در این زمینه به دبیرخانه ارسال شد که از این بین طرح فعلی انتخاب شد. پس از نهاییشدن طرح، حامی لباس رسمی کاروان، انتخاب و قرارداد همکاری امضا شد. مزون «ایرانزمین» خود را حامی و مجری دوخت لباس کاروان المپیک بانوان ایران معرفی کرد. ادمین صفحه این مزون در پاسخ به انتقاد یکی از کاربران که نوشته بود «کاش به جای آبی، رنگ لباس سفید بود، چقدر مسئولان بیسلیقه هستن» پاسخ داده «ابتدا رنگ ارائهشده سفید بود. رنگ تعیینشده از طرف سازمان فیروزهای است».
مهنوش تیمورزاده یکی از مدیران این مزون در مصاحبهای گفته بود: «نزدیک به ۳۰ دست لباس برای خانمها تعریف شده که شامل ست کامل شامل کلاه حجاب، شال حجاب، مانتو و لباس رویه، شلوار و کفش است. همچنین رنگ قالب ورزشکاران المپیک خانم که در توکیو حضور دارند فیروزهای با ترکیب سفید است. دلیل استفاده از رنگ سفید هم این است که سفید نماد آزادی و صلح است.»
خروجی این طراحی، کت و شلوار سورمهای برای آقایان شد که طراحی و اجرای آن را برند «زاگرسپوش» به عهده داشته است. لباس بانوان هم شامل مانتو و شال فیروزهای همراه با پرچم ایران است که توسط مزون ایران زمین اجرا شده است.
تماسهای خبرنگار ایسنا با مهنوش تیمورزاده برای دریافت جزئیاتی از طراحی لباس بانوان کاروان ورزشی ایران در توکیو بیپاسخ ماند. این مزون طراحی لباسهای مجلسی هنرپیشه های سینمایی از جمله فاطمه گودرزی، مرجان گلچین، پوران درخشنده، نفیسه روشن، الهام پاوهنژاد، مرحومه ماهچهره خلیلی و حریر شریعتزاده همسر سالار عقیلی را انجام داده و عکسهایی از این لباسها در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرده است.
بعد از انتقادها به لباس کاروان ورزشی ایران، برخی از گروههای طراحی که تا مرحله نیمهنهایی پیش رفته بودند اما در نهایت طرحشان مورد تایید قرار نگرفت، توضیحات و عکسهایی از طرحهای خود ارائه دادند. یکی از این گروهها توضیحاتی در صفحه اینستاگرام خود منتشر و اعلام کرد طراحیای که برای این رویداد انجام داده بود برگرفته از کاشیهای فیروزهای و لاجوردی اِلمان و رنگ مسجد کبود تبریزبوده است.
حتی کارشناسان مد و لباس هم به طراحی لباس بانوان کاروان ورزشی ایران نقدهایی وارد کردند.
بنفشه مقدم- مدیر گروه طراحی پارچه و لباس دانشگاه هنر در اینباره به ایسنا میگوید: «نمیدانم طراحی لباس کاروان ورزشی ایران را چه گروهی بر عهده داشته است اما میتوانستند اقدامات بهتری انجام دهند. اولین قدم، مطالعه جامع و درست طراحی لباس برای این مناسبت در دنیاست تا بررسی کنند برای چنین رویداد ورزشی هر کشوری با چه سطح لباسی حاضر میشود. طبیعتا برخی از لباسهای کشورهای مختلف مطابق با قوانین جمهوری اسلامی نیست بنابراین برای ورزشکاران کشور ما مناسب نخواهد بود اما در چارچوب قوانین پوششی ایران هم میتوان لباسهای خاص و زیبایی را تولید کرد؛ همان طور که در دورههای قبل کشورهایی مثل عربستان، فلسطین و افغانستان لباسهایی متناسب با قوانین کشور خود طراحی کرده بودند یا کشوری مثل هندوستان از طرحهای سنتی خود برای رژه کاروان ورزشی کشورش در بازیهای المپیک استفاده کرد.»
به عقیده او مناسبسازی لباسهایی با اِلمانهای ایرانی نیازمند مطالعه درست و حرفهای درباره سبک لباس برای این مناسبتهاست تا بعد از جمعآوری مجموعهای کامل، لباسهایی با توجه به قوانین کشورمان طراحی شود که قابل ارائه در انظار عمومی باشد. به هر حال المپیک رویدادی است که بینندههای بسیاری از سراسر کره زمین دارد و به عبارتی شناسنامه یک کشور محسوب میشود.
مقدم میگوید: «در طراحی لباس بانوان کاروان المپیک توکیو سعی شده از رنگهای زنده و خنک و ورزشی استفاده شود اما میشد استفاده بهتری از این رنگ شود. حجم زیاد رنگ فیروزهای به این شکل مناسب نیست و معمولا باید با رنگهای دیگر در طراحی لباس کنترل شود. کنترل این رنگ با استفاده از رنگهای پرچم ایران روی سرشانه همراه با آستینهای چیندار مناسبتی ندارد. لزوما رنگ پرچم هر کشوری را نباید بطور مستقیم و به شکل تکهتکه در ظاهر لباس به کار برد و میشد به شکل هوشمندانهتری مورد استفاده قرار بگیرد. اگر گرافیستها با همراهی طراحان لباس ورزشی این کار را انجام میدادند قطعا نتیجه بهتری حاصل میشد. لزوما هر کسی که طراحی لباس مجلسی را انجام میدهد نباید کار طراحی لباس المپیک را هم انجام دهد. سرآستینهای چیندار و نحوه بستن شال بانوان اصلا ورزشی نیست و به نظر میرسد طراح از سر ناچاری پرچم را روی سرشانه قرار داده است و چینها هم مدل لباس را قدیمی و مشابه لباسهایی با اوپلهای بسیار بزرگ دهه ۷۰ جلوه میدهند. به نظر میرسد از کسانی که طراحی لباس مجلسی و مانتو انجام میدهند برای لباس کاروان المپیک کمک گرفته شده است. ای کاش به این مقوله توجه بیشتری شود زیرا المپیک ویترین کشوری است که بسیاری از مردم دنیا بیننده آن هستند. میشد با مطالعه پوشش دقیق این رویداد ورزشی در دنیا و همکاری و همیاری گرافیستها و طراحان حرفهای ورزشی نتیجه بهتری گرفت.»
مرضیه ریحانی – کارشناس طراحی لباس – هم معتقد است طراحی لباس کاروان ورزشی بانوان ایران در المپیک توکیو جالب و زیبا نیست: «به نظر میآید سعی شده اِلمان ایرانیبودن را با رنگ پرچم و چین روی لباس نشان دهند. به خاطر میآورم استفاده از تصویر پوزپلنگ ایرانی روی لباس تیم ملی فوتبال ایران در راستای حفاظت و حمایت از محیط زیست بود و نشان میداد ایران داری چه گونههای جانوریای است. از طرفی ما آثار تاریخی بسیاری داریم که مردم دنیا آن را نمیشناسند و از آن اطلاعی ندارند. میشد از فرصت المپیک توکیو برای معرفی این آثار استفاده کرد و اِلمانهای تاریخی را در طراحی لباس کاروان ورزشی ایران لحاظ کرد؛ با این کار هم فرهنگ کشورمان را ترویج میدادیم و هم هنر طراحانمان را به نمایش میگذاشتیم. در عین حال اسلامی و ایرانیبودن آن را نشان میدادیم اما متاسفانه لباسهایی که برای کاروان ورزشی طراحی میشود هر دوره نسبت به قبل افت بیشتری میکند.»
او با بیان اینکه طراحان قوی زیادی در کشورمان داریم به ایسنا میگوید: «میشد این اتفاق را به شکل مسابقهای بین طراحان لباس برگزار کرد و طرحهای زیبایی برای کاروان ورزشی ایران طراحی میشد. به نظر میآید لباس کاروان ایران را کسی طراحی کرده که حتی یک ترم هم دوره طراحی لباس را نگذرانده است زیرا این طرح نه مجلسی، نه فرهنگی و حتی نه ورزشی است.»
بعد از نقدهای واردشده به لباس کاروان ورزشی ایران و حاشیههایی که در این زمینه بوجود آمد، کیکاووس سعیدی – دبیرکل کمیته ملی المپیک – به انتقادها واکنش نشان داد: «طراحی لباس در تخصص کمیته ملی المپیک نیست و ما آن را به ستاد مد و لباس وزارت فرهنگ و ارشاد ارجاع دادیم. ۲۳۰ طرح ارائه شد که مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت این طرح که مشاهد کردید، انتخاب شد. ما از تولیدکنندگان خارجی با قیمت پایینتر پیشنهاد داشتیم اما بخاطر حمایت از تولید داخلی به این سمت رفتیم. البته این موضوع سلیقهای است و دیدهام کشورهای دیگر هم از لباس کاروان خود گلایه داشتهاند. من از ورزشکاران سوال کردم و آنان گفتند که در این لباس راحتند و این راحتی از اولویتهای ماست. دمای هوا در توکیو بسیار بالاست به همین دلیل از رنگ لباس تیره کمتر استفاده شد.»
در نهایت بعد از حاشیههای بسیار تصمیم گرفته شد بدلیل هجمههای ایجادشده نسبت به طراحی لباس، ورزشکاران و دیگر نمایندگان کاروان ایران در مراسم افتتاحیه با «پوشش ورزشی» حاضر شوند!