دانش آموزان مقاطع متوسطه به خصوص کنکوری‌ها جزو آن دسته افرادی هستند که در تعطیلات نوروز نه تنها تعطیل نیستند بلکه باید از این فرصت برای مطالعه و مرور درس‌ها نهایت استفاده را ببرند اما معمولاً با توجه به اینکه در فروردین میزان ساعات روز به ۱۲ ساعت می‌رسد، داشن آموزان تصور می‌کنند زمان زیادی برای مطالعه باقی مانده است در حالیکه به دلیل جلو کشیدن ساعت‌ها زمان به سرعت سپری می‌شود لذا مدیریت زمان برای درس خواندن یکی از نکات مهم در این ایام است اما سؤال اساسی این است که دانش آموزان مقاطع متوسطه و کنکوری‌ها که از حساسیت بیشتری نسبت به بقیه مقاطع برخوردار هستند، چگونه می‌توانند در عین تفریح و استراحت در ایام عید، برنامه مطالعاتی مناسبی داشته باشند تا دچار افت تحصیلی نشوند؟

دکتر الناز صالحی پور روانشناس نوجوان و مدرس دانشگاه در گفت و گو با تبیان به بررسی این سؤال می‌پردازد:

دانش آموزان چند روز باید مطالعه کنند و چند روز استراحت؟

با نزدیک شدن به ایام نوروز این نگرانی در بین والدین ایجاد می‌شود که دو الی سه هفته تعطیلی نوروز باعث کم رغبتی دانش آموزان برای شروع سال تحصیلی می شود؛ در حقیقت آنها انگیزه و شور مطالعه‌ای که قبل از تعطیلات داشتند را ندارند؛ سؤالی که عمدتاً پیش می‌آید این است که دانش آموزان چند روز باید مطالعه کنند و چند روز استراحت؟

دکتر صالحی پور می گوید: «باید به این نکته توجه داشت که دانش آموزان ۶ ماه قبل به‌طور سنگین مطالعه داشتند و در دی‌ماه، امتحانات سنگینی را گذراندند و بعد از ۱۷ روز تعطیلی مجدداً باید برای امتحانات پایان‌ترم آماده شوند اما در صورتی این تعطیلات می‌تواند برای آمادگی پایان‌ترم مفید باشد که آنها بتوانند این روزها را مدیریت کنندکه این مسئله بستگی به پایه و مقطع تحصیلی دانش‌آموز دارد. من به دانش‌آموزانی که در متوسطه اول تحصیل می‌کنند پیشنهاد می‌کنم، سعی کنند بیشتر به تفریح و استراحت و دیدوبازدیدشان برسند اما یکسری داشتن آموزان هستند که به دلایلی در ۶ ماه گذشته نتوانستند توجه لازم را در مباحث درسی داشته باشند و دچار عقب‌ماندگی تحصیلی شدند لذا این تعطیلات زمان مناسبی است تا آنها بتوانند عقب ماندگی شان را جبران کنند؛ دانش آموزان متوسطه دوم (پایه دهم و یازدهم) با توجه به اینکه در حال آمادگی برای کنکور هستند و در یکسری از مباحث به دلایلی دچار ضعف هستند: یا آن مبحث را درست متوجه نشدند یا تست کافی برای آن مبحث نزدند یا آن مبحث پراهمیت است و نیاز به تمرکز بیشتری دارد، این تعطیلات فرصت مناسبی برای رفع این خلأها است.»

دانش آموزان مقطع متوسطه به چند ساعت مطالعه نیاز دارند؟

صالحی پور در رابطه بااینکه ساعت مطالعه چقدر باشدمی‌گوید: «ساعت مطالعه به پارامترهای مختلفی مثل تیپ شخصیتی، ویژگی‌ها فردی، میزان تمرکز حافظه و حتی مبحث موردمطالعه بستگی دارد اما اگر بخواهم به‌صورت میانگین ساعتی را بیان کنم، برای متوسطه اول میانگین ۲ تا ۳ ساعت و برای متوسطه دوم ۴ تا ۵ ساعت و برای پایه دوازدهم (کنکوری ها) ۶ تا ۸ ساعت را پیشنهاد و روی این مسئله تأکید می‌کنم که شاید دانش‌آموزی به زمان بیشتر و دانش‌آموز دیگر به میزان مطالعه کمتری نیاز داشته باشد لذا این ساعتی که مطرح شد برای میانگین است و نمی‌توان ساعت کلی و مشخصی را برای تمام افراد تعیین کرد.»

آیا دانش آموزان پایه دوازدهم (کنکوری ها) بهتر است به اردوی مطالعاتی بروند یا خیر؟

یکی از رسم و رسومات دیرینه ایام عید، دید و بازدید اقوام است که این مسئله باعث می شود خانه ها آرامش و سکوت همیشگی را نداشته باشد؛ به همین دلیل خیلی از موسسات و گروه های آموزشی برای رفع این مشکل اقدام به برگزاری اردو مطالعاتی نوروزی می کنند. صالحی پور در رابطه با رفتن یا نرفتن به اردوهای مطالعاتی اظهار می کند: «مسئله‌ای که وجود دارد این است که اولویت ما خانه است چراکه شرایط خانه به‌گونه‌ای است که دانش‌آموز می‌تواند در آنجا احساس راحتی و آرامش کند؛ زمانی ما اردوی مطالعاتی را پیشنهاد می‌کنیم که شرایط مطالعه در خانه وجود نداشته باشد مثلاً خانه شلوغ و میزان رفت‌وآمد در آن زیاد باشد. پیشنهادی که به این داشتن آموزان می‌کنم این است که چون در ایام عید افراد خانواده در خانه حضور دارند و این ایام کمی از حالت زندگی روزمره خارج است، مباحث را به صبح و عصر تقسیم کنند؛ همچنین با توجه به اینکه ایام عید مثل روزهای جمعه دلگیر است به همین خاطر عصرها را بیشتر به یادآوری دروس اختصاص دهند نه یادگیری درس جدید و سنگین.»

 والدین به نکاتی باید توجه کنند؟

والدین معمولاً دائماً در این مدت به فرزندشان گوشزد می‌کنند که درس خواندی؟ بیا ۱۰ تا مسئله ریاضی حل کنیم، تست زدی؟ از درست عقب نمونیا؟ از این فرصت استفاده کن پس‌فردا بری مدرسه دیگه مثل الآن انرژی نداری درس بخونی ها! و…دکتر صالحی پور در این زمینه توصیه می‌کند: «والدین از افراط گری پیش‌گیری کنند؛ از والدین خواهش می‌کنم این فشارها را از روی دانش آموزان بردارند و اجازه دهند که دانش آموزان خودشان زمان را مدیریت کنند چراکه درس خواندن یکی از بزرگ‌ترین مسئولیت‌های نوجوان است و اگر ما به‌جای او تصمیم بگیریم یا او را به سمت برنامه موردنظر خودمان سوق دهیم، درواقع با این کار عدم مسئولیت‌پذیری را به آنها آموزش می‌دهیم.»