هر از گاهی تبلیغات اغواگرایانه از صدا و سیما به سبک شبکه های ماهواره ای پخش میشود و درست روی نقطه ضعفی دست میگذارد که بسیاری از مردم از آن رنج میبرند. یک روز تبلیغ کرم حلزون، یک روز تبلیغ محصول درمان کننده ریزش مو، یک روز افزایش قد و حالا رفع سفیدی مو.
به گزارش خبرنگار سلامت ایرنا، مشکلاتی که در اکثر مردم دنیا وجود دارد و بسیاری از مردم حداقل یکی از این مشکلات را دارند، اما به گواه منابع علمی هیچ درمان قطعی درباره آنها وجود ندارد. مسائلی که شرکت هایی که گویی پشتوانه هایی هم دارند بی مهابا روی آنها دست میگذارد تا محصولاشان را که اغلب بی نام و نشان تبلیغ می شود بیشتر بفروشند و سود کلانی از نا آگاهی مردم کسب کند.
یک بار از بیلبوردهای شهری بالا میروند. یک بار شبکههای ماهوارهای را تسخیر میکنند و یک بار در فضای مجازی و حالا به اشغال شبکههای صدا و سیمای ملی رسیدهاند. صدا و سیما نیز در این آشفته بازار به فکر سود خویش است حتی به قیمت فروش مخاطبان به آگهی دهندگان و حراج اعتبار رسانه ملی.
چندی است که تبلیغ یک محصول که حتی نام آن در آگهی برده نمی شود در شبکه های مختلف سیمای جمهوری اسلامی از صبح تا شام پخش می شود، ارائه کنندگان این آگهی مدعی هستند که محصول آنها درمان قطعی سفید شدن مو است و از سازمان غذا و دارو مجوز دارد و حتی لوگوی سازمان غذا و دارو را کنار محصول خود نشان می دهند و البته زیر آن می نویسند نشان سیب سلامت در حالی که سیب سلامت نشان دیگری است که برای محصولات دارای بالاترین کیفیت از سوی سازمان غذا و دارو داده می شود. بر اساس ادعاهای این آگهی هر فردی به هر دلیلی که دچار سفیدی مو شده باشد با مصرف این محصول که ظاهرا قطره یا تونیک است، ۱۰۰درصد درمان می شود و مدعی می شوند که هر کس با مصرف این محصول سفیدی مویش درمان نشد می تواند حتی اگر یک قطره از آن باقیمانده بود آن را مرجوع کند و تمام پول خود را پس بگیرد.
پیگیری های خبرنگار ایرنا در مسئولان سازمان غذا و دارو ابتدا به اینجا رسید که مشغول بررسی این آگهی هستند و دارند پیگیری می کنند،
محمد بقایی، مشاور مدیر کل فرآورده های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو درباره این آگهی به خبرنگار ایرنا گفت: پیگیری این تبلیغ آسان نیست اما کارشناسان سازمان غذا و دارو در حال بررسی و پیگیری این مورد هستند و مطمئنا اگر خلافی صورت گرفته باشد به شدت با آن برخورد خواهد شد.
وی افزود: تبلیغات مربوط به رفع قطعی سفیدی مو از نظر علمی، بسیار سوال برانگیز است. ما در دنیا چیزی نداریم که کاملا سفیدی موها را درمان مگر آنکه رنگ خاصی باشد.
بقایی اضافه کرد: در حوزه محصولات سنتی و گیاهی، برخی محصولات می توانند سفید شدن مو را به تاخیر بیندازند و گهگاهی کسانی که وارد حوزه تبلیغات می شوند از این موضوع سوء استفاده می کنند اما اینکه محصولی ۱۰۰ درصد بتواند سفیدی مو را بر طرف کند برای خود ما هم سوال است.
مشاور مدیرکل فرآورده های آرایشی سازمان غذا و دارو البته توپ تبلیغات به را زمین سازمان نظام پزشکی انداخت و گفت: موضوع نظارت بر مواد خوراکی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی براساس قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی مصوب سال ۸۳ برعهده سازمان نظام پزشکی است. هر محصول و هر شرکتی برای تبلیغ مواد خوراکی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی حتما باید از سازمان نظام پزشکی مجوز اخذ کند و این سازمان دارای کمیسیونی در این رابطه است.
بقایی افزود: این کمیسیون پرونده ها را بررسی و کارشناسی دقیق می کند و تصمیم گیری می کند که آیا کالا یا شرکت می تواند وارد حوزه تبلیغات عمومی شود.
وی اضافه کرد: تبلیغات در این حوزه منحصرا شامل محصولات و موسسات یا شرکت هایی می شود که قبلا پروانه ساخت و بهره برداری و مجوز تولید، واردات و توزیع را از سازمان غذا و دارو اخذ کرده باشد.
وی یادآور شد: این پروانه ها و مجوزها حتما باید دارای تاریخ زمانی معتبر باشند چون گاهی پروانه ها زمان دار به مدت یک تا پنج سال است و باید پس از این مدت، تمدید شوند؛ بعد از این مدت دوباره پروانه ها براساس قوانین روز، کارشناسی و بررسی می شوند.
مشاور مدیر کل فرآورده های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو درباره محصولی که در حال حاضر در صدا و سیما ادعای پوشاندن کامل سفیدی مو را مطرح می کند، اظهار داشت: « نمی دانیم که آیا این محصول از نظام پزشکی مجوز دارد و آیا مجوزهای مربوطه را از سازمان غذا و دارو اخذ کرده است اما حتما باید در تبلیغ شماره مجوز نظام پزشکی ذکر شود و اگر ذکر نشود، به نظر جای اشکال دارد».
بقایی افزود: همان گونه که یک کالا برای عرضه در بازار مصرف نیاز به شماره مجوز تولید، توزیع و واردات و پروانه ساخت و برچسب اصالت دارد، انتشار یک تبلیغ نیز الزاماتی مانند درج شماره تبلیغ نظام پزشکی دارد.
وی تصریح کرد: البته حتی داشتن مجوز نظام پزشکی برای تبلیغ، متن آن را تائید نمی کند چون قبلا شاهد بودیم کالایی برای تبلیغ، ادعایی مطرح کرده که مشکلی نداشته و تائید شده اما در زمان تبلیغ، ادعا را تغییر داده است.
مشاور مدیر کل فرآورده های آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو تاکید کرد: «تبلیغات محصولات آرایشی و بهداشتی نباید عوام گرایانه و اغواگرایانه باشد و لازم است که این گونه تبلیغات حتما براساس مستندات علمی باشد».
بقایی افزود: تبلیغات محصولات آرایشی و بهداشتی نباید به سلامت مردم، آسیبی وارد کند و از سوی دیگر نگران هستیم که خانواده ها با تبلیغات اغواگرایانه، بخشی از بودجه خانوار را صرف کالاهایی کنند که برای آنان کارآیی ندارد.
کیانوش جهانپور، سازمان غذا و دارو درباره تبلیغ این محصول که ادعا میکند با ۱۸۰ هزار تومان برای همیشه سفیدی مو را از بین میبرد، به خبرنگار سلامت ایرنا گفت: چهار مورد افزایش دهنده حجم آلت مردانه، افزایش دهنده قد، رفع ریزش مو و رفع سفیدی مو هیچ درمان قطعی در جهان ندارد و شرکتها نیز تبلیغات را به این سمت میبرند و سوء استفاده میکنند.
*مجوز دارند، اما تبلیغ کذب میکنند
جهانپور درباره ادعای این شرکتها مبنی بر داشتن مجوز از سازمان غذا و دارو گفت: این محصولات فقط مجوز تولید دارند، اما وقتی محصول را تولید کردند، هنگام تبلیغات از آن مجوز سوء استفاده میکنند و مطالبی میگویند که ارتباطی به مجوز دریافت شده ندارد. این موضوع تبلیغات اغواگرایانه و کاذب در حوزه سلامت است.
وی ادامه میدهد: وقتی یک فرآورده گیاهی به عنوان دارو مجوز میگیرد، به هیچ عنوان اجازه تبلیغ در صدا و سیما و رسانههای عام را ندارد و فقط میتواند در سمینارها و رسانههای تخصصی دارو را معرفی کند. فرآورده طبیعی جزو دارو نیست و در پروانه آن محصول، چیزی درباره اثربخشی قطعی آن نوشته نمیشود. متاسفانه پذیرش مردم درباره این موارد بالاست و این شرکتها نیز سوء استفاده میکنند.
محمد ایمانی، عضو هیئت مدیره انجمن متخصصان پوست و مو نیز همین نظر را دارد و به خبرنگار سلامت ایرنا گفت: ممکن است وزارت بهداشت مجوز تولید به این محصول داده باشد، اما بر اساس قانونی که مجلس تصویب و آیین نامهای که سازمان نظام پزشکی اعلام کرده، تبلیغ اقلام دارویی و آرایشی و بهداشتی ممنوع است و اینکه صدا و سیما این تبلیغ را انجام میدهد صحیح نیست. ضمن اینکه ممکن است مجوز این محصولات مربوط به چیزی متفاوت از ادعای آنها در آگهی تبلیغاتی باشد.
*تمدید مجوزشان با مشکل مواجه میشود
به گفته جهانپور، وقتی این شرکتها برای تمدید مجوز خود به سازمان غذا و دارو مراجعه میکنند، با آنها برخورد میشود.
سخنگوی سازمان غذا و دارو میگوید: اکثر این شرکتها با مشکل تمدید پروانه تولید مواجه میشوند و قبل از آن هم پرونده آنها به اداره کل امور حقوقی و بازرسی سازمان غذا و دارو ارجاع داده شده و بعد به مراجع قضایی ارسال میشود، اما روند رسیدگی طولانی است و به نظر میرسد مجازاتهای فعلی در این رابطه بازدارنده نیست و در نتیجه موجب تکرار این موارد میشود.
*هیچ جای دنیا داروی رفع سفیدی مو وجود ندارد
ادعای این محصول این است که سفیدی مو را کاملا رفع کرده و مو به رنگ طبیعی خود بر میگردد. حتی مدعی هستند که اگر اثربخش نبود، خریدار میتواند محصول را پس فرستاده و پولش را بگیرد؛ اما چه کسی این روزها وقت و انرژی کافی برای سر و کله زدن با این شرکتها را دارد؟ اصلا متخصصان پوست و مو چه نظری درباره این محصول دارند؟
محمد ایمانی، عضو هیئت مدیره انجمن متخصصان پوست و مو ایران در گفتوگو با خبرنگار سلامت ایرنا اصالت و اثربخشی چنین محصولی را رد کرده و میگوید: در هیچ جای دنیا دارویی برای رفع سفیدی مو وجود ندارد و اگر افرادی چنین ادعایی دارند باید محصول خود را ثبت اختراع کنند. برخی از محصولات مجوز تولید میگیرند، اما متخصصان پوست و مو که با آخرین یافتههای علمی طبابت میکنند چنین دارویی را برای رفع سفیدی مو تایید نمیکنند.
این متخصص پوست و مو ادامه میدهد: هرچند ممکن است در مراکز تحقیقاتی دنیا، برخی داروها در این زمینه در مرحله تحقیقات باشند، اما بر اساس آخرین یافتههای علمی که در دانشگاههای علوم پزشکی کشور نیز تدریس و در کنگرههای پوست و مو ارائه میشود، هیچ دارویی برای رفع کامل سفیدی مو وجود ندارد.
ایمانی میگوید: متاسفانه کار صدا و سیما این شده که هر از گاهی با شرکتی قرداد ببندد و محصولی را تبلیغ کنند و بعد تمام شود و دوباره چند ماه بعد همین اتفاق تکرار میشود.
*تبلیغ دارو فقط در رسانههای اختصاصی سلامت مجاز است
جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو درباره تبلیغ دارو نیز میگوید: وقتی محصولی عنوان درمانی داشته باشد، به معنی دارو است و دارو مجوز تبلیغات ندارد. البته معرفی دارو در رسانههای تخصصی سلامت محور تبلیغ محسوب نمیشود و معرفی به متخصصان حوزه سلامت مثل پزشک و داروساز است. در نتیجه اگر این محصول دارو باشد، اجازه تبلیغ عام ندارد و اگر هم ادعای دروغ داشته باشد که باید با آن برخورد شود.
به نظر میرسد این دور باطل همچنان ادامه دارد و تا وقتی که طعم پول تبلیغات این نوع محصولات در دهان صدا و سیما مزه کند، شرکتهای سودجو هم تاسیس شده و مجوز میگیرند و تبلیغات کاذب خود را راه میاندازند. اتفاقی که به سادگی مردم را در دام میاندازد و حتی اگر به اثربخش نبودن محصول هم پی ببرند، دیگر وقت و حوصله پیگیری و پس گرفتن پول و اعتراض به شرکت مربوطه را ندارند.
گزارش از امیر پروسنان