این مشکل که در فرهنگ عامه به اسم دهن بینی شناخته می شود، کنترل زندگی را از دست خارج میکند؛ معمولاً افراد دهن بین طرز پوشش، رفتار و گفتار و بهطورکلی زندگی خود را بر اساس نظر مردم پیش میبرند.
اما دهن بینی فقط زندگی فرد را مختل نمی کند بلکه در زندگی مشترک هم دردسرساز است و زوجین عمدتا راهحل مناسبی برای حل این مسئله پیدا نمیکنند و بهترین و آخرین گزینه برای حل این مشکل را طلاق میدانند چنانچه سؤالات زیادی در رابطه با دهنبینی از سوی کاربران پرسیده شده است که ما به برخی از آنها اشاره میکنیم:
-“شوهر من دهن بینه، یعنی مدام حرفش را عوض میکنه…بیشتر به حرف همکاراش در محل کار توجه میکنه؛ خسته شدم لطفاً راهنمایی کنید.”
-“من فردی هستم که خیلی زود و راحت تحت تأثیر حرف اطرافیانم قرار میگیرم؛ واقعاً نمیدانم چه کار کنم شوهرم همیشه به من میگوید تو دهن بین هستی و من جرئت ندارم با تو به مهمانی بروم چون بعدش مدام بحث و دعوا داریم؛ من ۱۹ ساله و همسرم ۳۱ سال دارد. تقریباً یک ماه پیش یک نفر به من گفت:”شما بااینهمه اختلاف سنی باهم تفاهم ندارید”من هم دقیقاً از همان روز هرچه پیش میآید را به اختلاف سنیمان ربط میدهم؛ درصورتیکه تا قبل از آن خیلی رابطمان بهتر بود اما الآن نسبت به هم سرد شدیم.”
-“شوهر من آدم منطقی نیست و متأسفانه دهن بین مادرش است و به نظرش هر چه مادرش بگوید درست است؛ اصلاً نمیتوانم با او منطقی صحبت کنم؛ گاهی فکر جدایی به سرم میزند. واقعاً نمیدانم چهکار کنم؟”
ازآنجاییکه این مشکلات ممکن است در زندگی شما و خیلی از افراد دیگر هم وجود داشته باشد تبیان در این زمینه به گفتوگو با سهیل رضایی روانشناس و سارا گلستانی مشاور خانواده پرداخته است:
سهیل رضایی در تعریف دهنبینی میگوید: افرادی که دچار دهنبینی هستند معیار درونی ندارند و با هر معیار بیرونی تحت تأثیر قرارمی گیرند و تغییر نظر میدهند. در این صورت باید بگوییم که چنین افرادی از اعتمادبهنفس پایینی برخوردارند و هنوز به بلوغ نرسیدهاند تا بتوانند نظراتشان را بر اساس معیارهای درونیشان انتخاب کنند. بنابراین تأیید دیگران برای آنها اهمیت پیدا میکند و تحت نظر دیگران به زندگی خود ادامه میدهند لذا این مسائل باعث میشود که در اثر صحبت دیگران تحت تأثیر قرار بگیرند و نظراتشان را تغییر دهند.
رضایی بهشدت و ضعف دهنبینی در افراد و نحوه رفتار با افراد دهن بین اشاره میکند و میگوید: دهنبینی میتواند شدت و ضعف داشته باشد که نوع ضعیف آن تقریباً در همه انسانها وجود دارد و شدت آن میتواند به یک اختلال منجر شود.
برخی از زنها و مردها دچار مادل کامپلیکس (عقده مادر) هستند یعنی به اصطلاحی هنوز بند نافشان از بند ناف مادر جدا نشده است و بالغ نشدهاند لذا توصیه میکنم که قبل از ازدواج دقت کنید فردی را که انتخاب میکنید بالغ و عاقل باشد.
از طرف دیگر گاهی ما تماماً روبروی خانواده همسر قرار میگیریم و این باعث میشود موضعگیری افراطی ما در مقابل خانواده همسرمان، خودبهخود او را به دفاع از خانوادهاش وادار کند که در آن زمان ما تصور میکنیم که تحت تأثیر آنها تصمیم میگیرد و به او برچسب دهنبینی میزنیم.
اما سارا گلستانی معتقد است که دهن بینی لزوما اختلال نیست بلکه دهنبینی ویژگی است که میتواند در افرادی که دارای اختلالاتی همچون اختلال تمرکز هستند، وجود داشته باشد.
گلستانی در تعریف دهنبینی میگوید: فردی که ثبات رأی ندارد و با حرفهای دیگران نظرش را تغییر میدهد، فردی دهن بین است.
وی دلیل دهنبینی و بیثباتی در افراد را عدم داشتن استقلال میداند و میگوید: یکی از مشکلاتی که باعث دهنبینی میشود این است که فرد در روال تربیتیاش در طول دوران زندگی، استقلال انتخاب را آموزش ندیده است؛ فرد در دوران کودکی در مواقع انتخاب، این فضا به او داده نشده و دائما والدین اش برای او تعیین تکلیف کردهاند، بنابراین چنین فردی دارای ثبات رأی نیست و نظر دیگران را بر نظر خود ارجح میداند.
دومین دلیل دهن بین بودن افراد، اختلال تمرکز و اختلال خلقی است؛ افرادی که دچار اختلال تمرکز هستند به دلیل اینکه تمرکز کردن روی مسائل مختلف برای آنها دشوار است. آن ها اگر در شرایطی قرار بگیرند که نظر دیگران نسبت به نظر خودشان متفاوت باشد یا حتی یکی ازنظرت خودشان را شامل شود آنجاست که تغییر عقیده میدهند و بیثباتی را میتوانیم در آنها ببینیم.
افرادی که اختلال خلقی دارند یکی از مسائل اصلیشان این است که ثبات رأی ندارند. باید توجه داشت که دلیل دهن بین بودن این افراد، تغییرات خلقی و درونی است چنانچه در یک فضای هیجانی این اختلال خلقی تشدید میشود و بعد دهنبینی را به این افراد نسبت میدهیم درحالیکه دلیل اصلی آنها خلق متفاوتشان با محیط است.
گلستانی به نحوه برخورد با همسر دهن بین میپردازد و میگوید: لازم است در مواقع تصمیمگیری، فضایی را برای آن ها ایجاد کنید که دیگران حضور نداشته باشند تا آنها به راحتی قادر به تصمیم گیری باشند. به عبارتی باید به افراد دهن بین فرصت تصمیمگیری داد؛ باید اجازه دهید تا دادههای زیادی را ببینند و بر اساس آن تصمیم بگیرند. پس باید اطلاعاتی را که مدنظرتان است تا آنها در تصمیم شان اتخاذ کنند، دستهبندی کنید تا آنها بتوانند همه اطلاعات را باهم ببینید؛ در این صورت احتمال این خطای شناختی که باعث تأثیرپذیرشان میشود، کاهش پیدا کند.
دهنبینی هم مانند هر مشکل و بیماری دیگری قابلدرمان است و برای درمان هر مشکلی ازجمله دهنبینی لازم است ابتدا علت آن را کشف کرد و سپس به درمان آن پرداخت. همانطور که گفته شد ممکن است علت دهنبینی اختلال تمرکز، اختلال خلقی، عدم بلوغ، نداشتن اعتمادبهنفس و گرفتن تأیید دیگران باشد که در این صورت هر علت درمان مخصوص به خود را دارد لذا افراد میتوانند علت دهنبینی خود را بهتنهایی شناسایی کنند و برای درمان آن به یک مشاور متخصص مراجعه نمایند.