چند وقتی است که حضور فرزندان سینماگران در آثار سینمایی بیشتر شده است، تا جایی که خیلی از منتقدان این مسأله، از آن با عناوینی چون حضور آقازادههای سینمایی و یا ورود «ژن خوب» به این عرصه یاد میکنند.
در طول تاریخ سینما بازیگران و بالاخص کارگردانان مطرح بسیاری بودهاند که فرزندانشان توانستهاند به دنیای سینما وارد و اغلب مواقع هم در آن ماندگار شوند؛ حتی در بعضی از موارد فرزندان مطرحتر و مشهورتر از والدین شدهاند. کارگردانان مطرح دنیا هم از این قاعده مستثنی نبودهاند، طوری که پاتریشیا تنها فرزند آلفرد هیچکاک توانست با حمایت پدرش به بازیگری روی آورد و بعدها هم تهیهکننده سینما شود. سوفیا کوپولا هم از دیگر بازیگرانی است که هنگام دریافت جایزهاش از حمایتهای پدرش یعنی فرانسیس فوردکوپولا قدردانی کرد.
** خودنمایی حضور بازیگران در سینما به واسطه والدین کارگردان
در سینمای کشور هم بارها شاهد این اتفاق بودهایم و هستیم. در سالهای اخیر شاید بیشتر از هر زمان دیگری در تاریخ سینما این اتفاق افتاده باشد و حضور بازیگران به واسطه پدر و مادران بازیگر و کارگردانشان بیشتر خودنمایی کرده است. بیشک این بازیگران زحمات و سختیهایی که هر بازیگر تازهکار و علاقهمندی که میخواهد به این عرصه ورود کند و تواناییهای خود را به منصه ظهور برساند را ندارند و تنها بر حسب علاقه میتوانند خود را به راحتی محک بزنند. البته اینها هم دلیل نمیشوند که استعداد و توانایی برخی از این بازیگران را نادیده گرفت و تنها با پدر و مادر هنرمند و بدون استعداد و تلاش نمیتوان این مسیر را تا آخر پیمود. برای اینکه ارزیابی درستی از موقعیت یا استعداد بازیگرانی که به واسطه والدین هنری وارد سینما شدهاند، داشته باشیم، به بررسی آغاز کار و تثبیت چند بازیگر مطرح سینمای ایران که خانواده هنری سینمایی داشتند، میپردازیم.
**لیلا حاتمی و کودکی کمالالملک
لیلا حاتمی بازیگری است که نمیتوان از تاثیر پدرش علی حاتمی برای ورودش به عرصه بازیگری چشمپوشی کرد. اولین تجربهاش را در سینما با ایفای نقش کودکی کمالالملک در فیلمی با همین عنوان و با کارگردانی علی حاتمی آغاز کرد. «دلشدگان» هم دومین اثری است که در آن حضور پیدا کرد. فیلمی که باز هم علی حاتمی کارگردانش بود. در سال ۱۳۷۵ برای بازی در فیلم «لیلا» انتخاب شد؛ سومین اثر سینمایی که این بار شخصی غیر از پدرش کارگردان بود، البته وی توانست دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول زن را برای حضور در این فیلم کسب کند.
**ردپایی از منیژه حکمت
پگاه آهنگرانی در سن شش سالگی اولین حضورش در سینما را با بازی در فیلم «گربه آوازهخوان» کامبوزیا پرتوی آغاز کرد؛ اثری که مادرش یعنی منیژه حکمت منشی صحنه آن بود. وی در سال ۱۳۷۷ با بازی در فیلم «دختری با کفشهای کتانی» به کارگردانی رسول صدرعاملی دیده شد و توانست چندین جایزه سینمایی هم از آن خود کند. البته دوباره ردپایی از منیژه حکمت در این اثر به چشم میخورد. حکمت، مدیر تولید این فیلم سینمایی بود.
**حمایت خالق قیصر از پسرش
شاید نقش و تلاش مسعود کیمیایی برای بازیگر شدن پسرش پولاد، از هر سینماگری که فرزندش وارد عرصه سینما شده است، پررنگتر باشد. شش فیلم نخست پولاد کیمیایی که در کارنامه بازیگریاش در آنها به ایفای نقش پرداخته، همه به کارگردانی پدرش مسعود کیمیایی اختصاص پیدا کرده است. پس از حمایتهای خالق قیصر بود که پولاد کیمیایی با کارگردانان دیگری همکاری کرد، اما بیش از نیمی از آثار بازیگریاش به کارگردانی مسعود کیمیایی بوده است.
**تثبیت باران کوثری
درست است که باران کوثری اولین حضور سینماییاش را با بازی در فیلمی با عنوان «بهترین بابای دنیا» به کارگردانی داریوش فرهنگ رقم زد، اما نمیتوان حضورش در آثار مادرش رخشان بنیاعتماد را در تثبیت و پیشرفت بازیگریاش نادیده گرفت. او با بازی در فیلمهای «نرگس»، «روسری آبی»، «زیر پوست شهر»، «بانوی اردیبهشت» و «داستانهای جزیره» به کارگردانی بنیاعتماد توانست نظر کارگردانانی غیر از مادرش را هم جلب کند.
** ورود برادران سهیلی به سینما با فیلم پدرشان
ساعد سهیلی که امروزه یکی از بازیگران پرکار سینما محسوب میشود، فرزند سعید سهیلی کارگردان سینما است. این بازیگر برای اولین بار مقابل دوربین پدرش در فیلم «شب برهنه» حاضر شد. دومین حضورش هم مقابل سعید سهیلی بود. او توانست با بازی در فیلم «چند متر مکعب عشق» برنده تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد از جشن خانه سینما شود. برادر او سینا که خود را با نام هنری «سینا مهراد» مطرح کرده، با بازی در سریال «پدر» توانست به شهرت دست پیدا کند. او هم با ایفای نقش در فیلم «شب برهنه» اولین تجربه سینمایاش را تجربه کرده است. جدیدترین اثر مهراد که این روزها هم رسانهای شد، بازی در فیلم جدید پدرش با عنوان «ژن خوک» است که فیلمبرداریاش آغاز شده است.
**دختر سیروس الوند در «دختر» میرکریمی
تنها در طول سه سال توانست در پنج فیلم سینمایی و یک فیلم کوتاه حضور پیدا کند. بازی نخست ماهور الوند در فیلم «دختر» به کارگردانی رضا میرکریمی بسیار دیده شد. فرزند سیروس الوند بعد از آن توانست در آثاری چون «ملی و راههای نرفتهاش»، «هتتریک»، «چهارراه استانبول»حضور پیدا کند، وی برای بازی در فیلم «غلامرضا تختی» هم انتخاب شده است. ماهور الوند برخلاف دیگر بازیگرانی که به واسطه والدینشان وارد سینما شدهاند تا کنون در هیچ یک ازآثار پدرش به ایفای نقش نپرداخته است.
**بازی در فیلمهای دوستان والدین
نکتهای که در اکثر کارنامه این افراد مشترک بود، بازی در آثار کارگردانانی است که اغلبشان از دوستان نزدیک والدین سینمایی این بازیگران هستند و به نوعی انتخاب آن بازیگران در فیلمهایشان را نوعی کمک و ادای دین به یکدیگر میدانند. اما این واقعیت را نمیتوان نادیده گرفت که خیلی از جوانان با استعداد در شهرهای دور و نزدیک کشور که از این امکانات و اقبال داشتن والدین سینماگر و یا به اصطلاح «ژن خوب» برخوردار نیستند، به سختی میتوانند به این عرصه ورود پیدا کنند و خود را تثبیت کنند. امید است که این بازیگران تنها بر حسب استعداد ذاتیشان در دنیای سینما فعالیت کنند نه تنها صرف حضور والدینشان.
گزارش از هنگامه ملکی