انسان ها، مسافرانی هستند که دیر یا زود به «شهر آرمانی» (اتوپیای) خود خواهند رسید و اما این که چقدر شرایط شهروندی را در خود ایجاد کرده اند، پرسشی است که هر کس خود می داند. با نگاهی کوتاه و گذرا به برخی مولفه های آن «مدینه فاضله امیدها» در می یابیم نسبت ما با آن چگونه است. باشد که بتوانیم با دست تدبیر خود، زمینه هر چه بهتر حضور در عصر روشنایی را فراهم سازیم.

شهر ظهور، مدینه قسط و عدل

کمتر بشری بر روی کره خاکی پای گذاشته که فطرت الهی او، همواره او را به عدل و قسط فرا نخوانده باشد، به گونه ای که ظالم ترین انسان ها نیز وقتی به وجدان خویش نظر کنند، «عدالت» را امری نیک، و ظلم و بی عدالتی را بد و ناشایست می یابند. از این روی، بشر از ابتدای آفرینش، همواره به امید بر پایی جامعه ای سرشار از قسط و عدل روزگار سپری کرده است، اگر چه روز به روز بر ابعاد ظلم در زندگی او افزوده شده است. چه جنگ های خونینی که در طول تاریخ رخ نموده و چه خون های پاکی که بر خاک ریخته، چه انسان های مظلومی که تنها بهره آنان از زندگی ظلم و تعدی دیگران بوده است و چه صفات روشن و سفید تاریخ که به ظلم ظالمان تاریک و سیاه شده است و اما خداوند متعال اراده فرموده است که در پایان این کتاب، برگه های سفید و نورانی، رقم خورده و نه تنها کشورمان به حکومتی عادلانه اداره می شود، که تمامی زمین را عدل و قسط فراگیرد و زمام امور جامعه و فرد به دست صالحان و مستضعفان قرار گیرد.

خداوند در این باره فرمود:« در حقیقت در زبور پس از تورات نوشتیم که زمین را بندگان صالح و شایسته ما به ارث خواهند برد.»(۱)

و همچنین فرمود: «خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده اند وعده فرمود که (در ظهور قائم) در زمین خلافت دهد، چنان که امت های صالح پیامبران گذشته را جانشینان خود ساخت و دین پسندیده آنان را بر همه جا مسلط و نافذ گرداند و بر همه مومنان پس از ترس و هراس از دشمنان، ایمنی کامل عطا فرماید که مرا عبادت کرده، هیچ به من شرک نورزند و هر که بعد از آن (وعده) کافر شود پس آن گروه همه فاسقان تبهکارند.»(۲)

و انسانی که وارد این شهر شود، آکنده از عدل خواهد شد. رفتارش عدل، گفتارش عدل، راهش عدل و تمام وجودش سرشار از عدالت. وگرنه او در آن اجتماع جایگاهی نخواهد داشت. چرا که عدل و قسط وارد خانه های مردم و تمامی زوایای زندگی آنها می شود، همانگونه که سرما و گرما وارد می شود.(۳)

در آن زمان است که هیچ گردنی در قید بندگی و بردگی باقی نخواهد ماند. حقوق هیچ انسانی توسط دیگری پایمال نخواهد شد و بندهای پیدا و پنهان بندگی غیر خداوند، از دست و پای انسانیت پاره خواهد شد. تمامی ستمکاران در صورت پافشاری بر رفتار خود، هلاک خواهند شد. مستضعفان پس از سپری کردن یک تاریخ مظلومیت، بر سریر پیشوایی زمین تکیه خواهند زد و این وعده الهی است که فرمود: « و خواستیم بر کسانی که در زمین فرودست شده بودند، منت نهیم و آنان را پیشوایان(مردم) گردانیم و ایشان را وارث زمین کنیم.»(۴)

شهر ظهور، مدینه رفاه

در تنها شهر پایانی تاریخ، همه چیز در تسخیر انسانیت است، تا در راه رسیدن به کمال از آن بهره جوید. برخلاف امروزه که رفاه، مایه طغیان و سرکشی برخی می شود، در آن روز، تمامی واجبات الهی در راه نزدیک شدن به ذات خداوند استفاده خواهد شد.

پیامبر گرامی اسلامی(ص) فرمود:«در امت من مهدی  قیام کند و در زمان او مردم به چنان نعمت و برخورداری رفاه دست یابند که در هیچ زمانی نیافته باشند… آسمان مکرر بر آنها ببارد و زمین چیزی از روییدنی خود را پنهان نسازد…»(۵)

در آن دوران، بی نیازی به حدی خواهد رسید که مردمان جهت بهره مندی از ثواب، پرداخت صدقه  و انفاق ، شهرهای بسیاری را پشت سر می گذارند، ولی هرگز کسی را نخواهند یافت تا به او انفاق نمایند.(۶)

شهر ظهور، مدینه امنیت و سلامتی

وقتی خورشید عدالت طلوع کند، تمام زمین را عدل و قسط و رفاه سرسبز خواهد کرد و امنیت به کامل ترین صورت ممکن، خود را نشان خواهد داد، چرا که در آن زمان تمامی عوامل ناامنی از بین خواهد رفت. امنیت اخلاقی، اقتصادی، حقوقی، اجتماعی و خانوادگی در آن روز به اوج خود خواهید رسید، به گونه ای که اگر یک زن مسافت بین عراق تا شام را به تنهایی سفر نماید هیچگونه خطری او را تهدید نخواهد کرد.(۷)

شهر ظهور، مدینه تربیت

در آن روزگار و آن شهر، زمینه فراهم می شود تا انسان تحت تربیت انسان کامل، تا خدا پرواز کند. عدل به عنوان اساس حکومت و والاترین هدف قیام، زمینه رفاه همراه با امنیت را فراهم می نماید، تا انسان بدون هیچ دغدغه ای تحت تربیت قرار گیرد و به قرب الهی بار یابد.

روشن است که هر آنچه در هنگام ظهور دولت حق آشکار می شود، همه در راستای تربیت انسان ها برای رسیدن به کمال است. در آن شهر، تربیت بر اساس آموزه های تنها دین پذیرفته شده خداوند، اسلام عزیز خواهد بود. و تمامی ادیان دیگر به حقانیت دین خاتم شهادت خواهند داد و سر تعظیم و تسلیم فرود خواهند آورد (۹) و همگان بر توحید و یکتا پرستی اجتماع خواند کرد (۱۰) و تربیت قرآنی، تمامی انسان ها را تحت نفوذ دستورات خود قرار خواهد داد. به گونه ای که حتی زنان در خانه هایشان بر اساس تعالیم کتاب الهی و سنت پیامبر(ص) قضاوت و عمل خواهند کرد(۱۱) و چون چنین شد و هدف بزرگ تربیت انسان برای حرکت به سوی خداوند به اجرا درآمد، چراغ دانش و نور معرفت نقش بسیار مهم و اساسی ایفا خواهد کرد. امام باقر علیه السلام در این باره فرمود: «و آن گاه که قائم ما قیام فرماید، خداوند دست عنایتش را بر سر بندگان کشیده، عقل هایشان جمع و اخلاقشان کامل گردد.»(۱۲) در شهر ظهور  همه چیز عرفان است، آگاهی است، نور است و حکمت. دیگر جایی برای جهل و تاریکی باقی نخواهد ماند و در آن روزگار است که خداوند به نور خود زمین را نورانی خواهد کرد.

«واشرقت الارض بنور ربها»(۱۳)

پی نوشت ها:

۱- سوره انبیاء، آیه ۱۰۵٫

۲- سوره نور، آیه ۵۵٫

۳- ر.ک. نعمانی، کتاب الغیبه، ص ۲۹۶، ج ۱٫

۴- سوره قصص، آیه ۲٫

۵- علی بن عیسی اربلی، کشف الغمه، ج ۲، ص ۴۸۸/ علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۷۸٫

۶- نعمانی، کتاب الغیبه، ص ۱۵۰، ج ۸٫

۷- شیخ صدوق، خصال، ج ۲، ص ۶۲۵٫

۸- ر.ک. شیخ طوسی، کتاب الغیبه، ص ۱۷۸، ج ۱۳۶٫

۹- ر.ک – کلینی، کافی، ج ۱، ص ۴۳۲، ج ۹۱٫

۱۰- شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۱، ص ۵٫

۱۱- نعمانی، کتاب الغیبه، ص ۲۳۸، ج ۳٫

۱۲- کلینی، کافی، ج ۱، ص ۲۵، ج ۲۱٫

۱۳- سوره زمر، آیه ۶۹٫

* نشریه دیدار آشنا، شماره ۴۰٫

“خدامراد سلیمیان”