رابطه میان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و طلاق خوشبختی گم شده در صفر و یک‌های مجازی

گروه خانواده؛ سیده راضیه حسینی:  فرقی هم ندارد چه سن و سالی دارند؛ پدر، مادر و بچه‌ها هر کدام مدت زمان طولانی را صرف چرخیدن در این شبکه‌ها و جواب دادن به پیام‌های دریافتی می‌کنند. اما همزمان از کنار هم بودن‌ها و حرف زدن‌های اعضای خانواده کم شده و همین باعث شده صمیمیت بین آن‌ها کمتر شود. استفاده زیاد از شبکه‌های اجتماعی بیشترین مشکل را برای رابطه همسران به وجود آورده است. این مشکلات در کشورهای مختلف آنقدر زیاد و پرتعداد شده‌ که نگرانی‌های جدی در مورد آسیب استفاده از شبکه‌های اجتماعی به دوام ازدواج بوجود آورده است. چند نفر از اساتید دانشگاه‌های طراز اول ارتباطات دنیا، یک تحقیق مفصل انجام داده‌اند تا تاثیر گذران وقت در این شبکه‌ها بر میزان رضایت زوج‌ها از زندگی مشترک و همینطور میزان طلاق را بسنجند. نتایج تحقیق درست بودن این نگرانی‌ها را نشان می‌دهد.

صفر و یک‌ها احساس خوشبختی را می‌بلعند

دکتر جیمز کتز یکی از اساتید برجسته ارتباطات در دنیاست و الان رییس دپارتمان رسانه‌ای نوظهور در دانشگاه بوستون آمریکا. با همکارانش در یکی از دانشگاه‌های شیلی در تحقیق‌شان نرخ طلاق در ایالت‌های مختلف آمریکا را با میزان استفاده خانواده از فیس‌بوک مقایسه کرده‌اند. پروفسور کتز می‌نویسد: ممکن است تعجب‌آور باشد که پروفایل فیس‌بوک بعنوان یکی از فاکتورهایی که نسبت به سایر رفتارهای افراد کم اهمیت بنظر می‌رسد، می‌تواند یک ارتباط آماری مهم با نرخ طلاق و نارضایتی از زندگی مشترک داشته باشد.

وی می‌گوید: این تحقیق نشان داد گذران وقت در شبکه‌های اجتماعی کیفیت ازدواج و احساس خوشبختی را کاهش می‌دهد و باعث بروز مشکلات در ارتباط زوج‌ها و سوق پیدا کردن به سمت طلاق می‌شود.

در یک پژوهش جداگانه که در در دانشگاه تگزاس بر روی افراد ازدواج کرده صورت گرفت، محققین فهمیدند کسانی که زمان بیشتری را بر روی سایت‌های شبکه‌های اجتماعی می‌گذرنند، میزان خوشبختی کمتری را احساس می‌کنند. این تحقیق نشان میدهد که افرادی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده نمی‌کنند، ۱۱ درصد نسبت به کسانی که از به صورت مرتب در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند، احساس خوشبختی کنند.

شبکه‌های اجتماعی شک را به یقین تبدیل می‌کند

نه تنها شکل فعالیت‌هایی که یک نفر در شبکه‌های اجتماعی دارد بلکه مدت زمان صرف شده می‌تواند ایجاد مشکل کند. شبکه‌های اجتماعی این امکان را فراهم می‌کنند که یک فرد شکاک خیلی راحت بتواند اطلاعاتی در مورد ارتباطات و تعاملات مختلف همسرش به دست بیاورد. چه مساله‌ای وجود داشته باشد و چه وجود نداشته باشد، این ارتباطات احساس ناخوشایندی برای او بوجود می‌آورد و همین، منجر به تلاش برای چک کردن بیشتر این ارتباطات، جدل، درگیری و بروز مشکلات جدی می‌شود.

مشکل دیگر اینکه متاسفانه موارد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد شک فرد نسبت ارتباطات همسرش در شبکه‌های اجتماعی به‌جاست. این شبکه‌های فضایی را به وجود آورده است که اگر فرد مشکل یا خلأیی در زندگی مشترک خود داشته باشد، به جای تلاش برای حل کردنش به دنبال تسکین آن از طریق ارتباطات مجازی بیفتد. این تحقیقات نشان داده که از هر ده نفر یکی گفته‌اند پیام‌های و پست‌هایشان را از دیگری مخفی می‌کنند. هشت درصد افراد بزرگسال گفته‌اند اکانت‌های مختلفی دارند و از هر سه طلاقی یکی به خاطر این مسائل جرقه خورده است.

ماسک‌های مجازی دوگانگی می‌آورد

کارشناسان و متخصصان خانواده و ازدواج در کشور خودمان هم در تحقیقاتشان به نتیجه‌های مشابهی رسیده‌اند. آنان معتقدند یکی از اثرات شبکه‌های اجتماعی این است که به افراد هویت کاذب و غیر واقعی می‌دهد. کسانی که در ارتباطات و گفتگوهای خود فقط به فضای مجازی اکتفا می‌کنند کم‌کم یک هویت کاذب برایشان ایجاد می‌شود و به سمت توهم‌پردازی و خیال‌بافی می‌روند که این مشکل باعث می‌شود که بیشتر این افراد نتوانند تصمیم‌هایی مناسب، به موقع، عینی و واقعی در زندگی خود بگیرند. بررسی‌ها نشان داده که شخصیتی که فضای مجازی به افراد می‌دهد تا حد زیادی با شخصیت اصلی او متفاوت است؛ یک کاربر تلاش می‌کند نداشته‌های خودش را به صورت مجازی جبران کند و یا اینکه تحت تأثیر مقایسه خود با باقیه کاربرها قرار می‌گیرد و از شخصیت‌های کاذب آن‌ها برای شکل دادن به شخصیت مجازی خودش استفاده کند. تمام این‌ها فرد را دچار دوگانگی می‌کند و رابطه‌های واقعی در خانواده را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

رابطه‌های جدید راهی برای فرار از نارضایتی

بخاطر وجود گوشی‌های هوشمند و اپلیکیشن‌های شبکه‌‌های اجتماعی، هیچ زمانی تا این اندازه شرایطی فراهم نشده تا فرد ناراضی از زندگی مشترک دنبال رابطه برقرارکردن‌های جدید، رابطه گرفتن با افرادی که پیش از ازدواج ارتباطی عاطفی با او داشته‌اند یا به دنبال وقت‌گذرانی و رابطه موقت باشند.

هر روز در صفحه حوداث برخی روزنامه‌ها و مجلات خبرهایی می‌بینیم که زندگی یک زوج تنها به دلیل اینکه زن یا مرد، فرد دیگری را از طریق همین شبکه‌های اجتماعی وارد زندگی خود کرده، به جدایی کشیده شده است؛ خیلی از اتفاقات خشونت‌آمیز در این خبرها نیز مربوط به مواردی است که فرد متوجه می‌شود همسرش با شخص دیگری در فضای مجازی در ارتباط است.

عاطفه‌ها طلاق می‌گیرند

کارشناس‌ها می‌گویند یکی از مهمترین تاثیراتی که شبکه اجتماعی می‌تواند در مدت زمانی طولانی ایجاد ‌کند، گرفتن نبوغ و خلاقیت فرد است که باعث ایجاد تنبلی، افسردگی و بوجود آمدن یک سری حالت‌های روانی غیر عادی می‌شود. این حالت‌های روانی باعث رفتارها و ناسازگاری‌هایی می‌شود که با ادامه پیدا کردنش و پایین آمدن آستانه تحمل طرف مقابل، زمینه جدایی زوج‌ها از هم را بوجود می‌آورند.

تبعات شبکه‌های اجتماعی بر روی خانواده‌ها، از طلاق‌های رسمی هم فراتر است. ممکن است دو نفر به خاطر بروز چنین رفتارهایی بصورت رسمی از هم جدا نشوند اما نوعی از سردی ارتباط یا طلاق عاطفی را به وجود بیاید که اثرات آن از طلاق رسمی بسیار بیشتر است و متأسفانه آمار این نوع طلاق به شدت زیاد شده است.

آسیب‌ها قابل مدیریت هستند

به‌واسطه این تحقیقات و نتایجی که در رسانه‌ها منتشر شده، بسیاری از زوج‌ها در آمریکا که تلاش کرده‌اند تاثیراستفاده از شبکه‌های اجتماعی بر روی روابط‌شان را درک کنند و تلاش کنند مدت زمانی که در فیس بوک یا دیگر شبکه‌ها صرف می‌کنند را محدود کنند. بعضی از زوج‌ها حتی برای شکل استفاده‌شان از شبکه اجتماعی قواعدی را تنظیم کرده‌اند؛ مانند ارتباط نگرفتن با افرادی که پیش از ازدواج با آنان رابطه عاطفی داشته‌اند و به اشتراک نگذاشتن اطلاعات خصوصی و عکس‌هایشان بدون کسب اجازه از یکدیگر.

در شرایطی که شبکه‌های اجتماعی به جزء جدانشدنی زندگی خانواده‌های امروز تبدیل شده‌اند، اگر شناخت نسبت به اثرات آن برای زندگی مشترک بیشتر شود، افراد دنبال راه‌حل می‌روند و می‌توانند راه‌هایی برای کم کردن این آسیب‌ها بیابند.