برای داشتن کودکانی با هوش هیجانی بالا چکار باید کرد؟

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان؛ اغلب از والدین شنیده می‌شود: «می‌خواهم بدانم هوش هیجانی چیست و چگونه آن را در فرزندم تقویت کنم، گاهی احساس می‌کنم وقتی فرزندم بین همکلاسی‌هایش قرارمی‌گیرد از آنها ضعیف‌تر است یا نسبت به آنها حساس‌تر و روابط ضعیف‌تری دارد.»،  یا گفته می شود: «چگونه به او کمک کنم».

به توانایی افراد در شناخت و کنترل احساسات شخصی خود و دیگران و همچنین استفاده از این توانایی برای تصمیم گیری بهتر، تفکر خلاقانه، انگیزه بخشیدن به خود و دیگران، لذت بردن از سلامتی و روابط بهتر و زندگی شادتر، «هوش هیجانی» می‌گویند.

هوش هیجانی، بهترین پیشگوی دست آوردهای آینده کودک است، همچنین بسیاری از مردم بر این باورند که هوش هیجانی، بیشتر از ضریب هوشی و مهارت های فنی، به موفقیت کودکان کمک می کند.

شکوفه اویار حسینی مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان؛ اظهار کرد: دانش آموزی که شاگرد اول است احتمال دارد بهره هوشی بالایی داشته باشد، اما این به آن معنا نیست که هوش هیجانی او بالا باشد؛ افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند در روابط بین فردی خود موفق‌تر عمل می‌کنند.

این مشاور خانواده بیان کرد: گام اول برای این که هوش هیجانی را در فرزندانمان و حتی خودمان ارتقا دهیم شناخت هیجانات مختلفی از قبیل خشم، غم، ترس، شادمانی، شرم و غیره است، سپس باید برای ابراز آنها راه‌های منطقی پیدا کنیم؛ از خود بپرسید الان دقیقا چه احساسی دارم؟ آیا رنجیده ام، آیا حسودی‌ام شده؟ آیا عصبانی‌ام؟ زمانی که احساس خود را شناسایی کنیم و راهی مناسب برای ابراز آن بیابیم در نهایت به کنترل و ابراز هیجان می‌رسیم.

هوش هیجانی شامل چه بخش‌هایی است؟

اویار حسینی با اشاره به اینکه هوش هیجانی (عاطفی) یا هوش اجتماعی شامل ۴ مهارت است، گفت: این مهارت ها شامل  خود ( Self)،  دیگران (Others)،  آگاهی (Awareness) و اقدام ( Action) است که با ترکیب این ها, مؤلفه‌های بنیادی هوش هیجانی (عاطفی) به دست می‌آید.

وی ادامه داد: خودآگاهی شامل خود ارزیابی، اعتماد به نفس،  خودگردانی شامل خویشتن داری و قابل اعتماد بودن، وجدان سازگاری، انگیزه پیشرفت و ابتکار،  آگاهی اجتماعی شامل همدلی، ‌آگاهی سازمانی و انگیزه خدمت،  مهارت های اجتماعی شامل توان تاثیرگذاری، رهبری، مدیریت تعارض ایجاد رابطه و کار گروهی است.

برای داشتن کودکانی با هوش هیجانی بالا چکار باید کرد؟

این مشاور  خانواده تشریح کرد: متخصصان بر اهمیت بهره هوش هیجانی و نقش آن در کمک به کودکان برای افزایش سطح اعتماد به نفس و مسئولیت پذیری و نهایتا تبدیل شدن به بزرگسالانی که بتوانند با مهارت با دیگر افراد جامعه ارتباط برقرار کنند تاکید دارند اما  شما به عنوان والدین برای ارتقای هوش هیجانی اقداماتی را باید انجام دهید.

اویار حسینی تصریح کرد:  با حفظ آرامش خودتان یک الگوی مناسب برای کودک باشید، همچنین شما می‌خواهید بدانید که در برابر ابراز احساسات کودک خودتان چگونه واکنش نشان می‌دهید؛ بسیار مهم است که در زمان عصبانیت جملات و حرف‌های نامناسب، تند و زننده به کار نبرید.

از انتقاد بیش از حد کودک بپرهیزید

وی ادامه داد: بهتر است به جای گفتن اینکه «تو من رو دیوونه می‌کنی» بگویید «وقتی این کار را می‌کنی من عصبانی می شوم»؛ در این صورت کودک شما می فهمد که مشکل به رفتار او بر می‌گردد نه به خود او، از انتقاد بیش از حد خودداری کنید زیرا موجب می شود که کودک اعتماد به نفس خود را از دست دهد.

آرامش یکی از اصلی‌ترین نیاز کودک

این مشاور خانواده افزود: آرامش را به کودک بیاموزید، به او یاد دهید که چگونه خودش را تسکین دهد و آرام کند؛ کودک، معنای آرامش بخشیدن را از والدین می‌آموزد و یاد می‌گیرد که چگونه نیازهای خود را کنترل کند و در زندگی، چگونه خود را در برابر مشکلات آرام نگه دارد.

اویار حسینی گفت: کودکی که بهره هوش عاطفی او بالاتر باشد قادر است ارتباط بهتری با احساسات خود برقرار و در هنگام اوج هیجان‌های عاطفی خود را آرامتر کند؛ دیگران را بهتر درک کرده و با آنها بهتر ارتباط برقرار می‌کند و ایجاد روابط دوستانه محکم‌تر برای او آسان تر است.

وی تشریح کرد: بازی «شاید…» را جدی بگیرید، بازی «شاید…» یکی دیگر از بازی‌هایی است که به کودک کمک می‌کند احساسات گوناگون را درک کند؛ وقتی که در خیابان هستید و کسی را غمگین می‌بینید، این بازی را شروع کنید، اجازه دهید هر کس، دلیل ناراحتی او را حدس بزند «شاید او دیر به محل کار خود رسیده است»، «شاید با کسی بحث کرده است».

هیجانات کودک را بشناسید

این مشاور خانواده گفت:  از هیجانات کودکان مطلع باشید، هیجانات را به عنوان فرصتی برای ایجاد صمیمیت در نظر بگیرید، با همدلی و صادقانه به احساسات کودکان گوش کنید، به کودکان کمک کنید تا هیجانات خود را به نحو صحیح بیان کنند.

اویار حسینی با تاکید بر اینکه نباید کودکان را تحقیر کرد، ادامه داد: به کودک اجازه دهید احساساتش را بیان کند، به جای نادیده گرفتن یا تحقیر کردن احساسات فرزندتان، به او اجازه دهید آنها را بیان کند برای مثال، به او نگویید زخمی به این کوچکی که درد ندارد با او طوری رفتار کنید که بتواند احساساتش را برایتان بازگو کند.

وی اظهار کرد: نادیده گرفتن خشم و ناراحتی کودک، باعث نمی‌شود دردهایش را فراموش کند، بلکه او  احساساتش را درون خود می‌ریزد؛ این احساسات، نابود نمی‌شوند و دنبال راهی برای بروز آن می‌گردند و ممکن است خود را به صورت کابوس نشان دهند.

نحوه حل مشکلات عاطفی را بشناسید

این مشاور خانواده گفت: از مشکلات عاطفی برای آموزش نحوه حل مشکلات استفاده کنید؛ هنگامی که کودک با شما با کودک دیگری مشکل پیدا می کند محدودیت‌های او را به وضوح برایش توضیح دهید سپس او را به سمت پیدا کردن راه حل مناسب راهنمایی کنید مثلا شما می توانید بگویید «می دانم از اینکه خواهرت ساختمانی را که با آجرهای اسباب بازی ساخته بود خراب کرد عصبانی هستی، اما نباید او را بزنی، پس وقتی عصبانی می‌شوی چه کار دیگری می توانی بکنی؟».

وی یادآوری کرد: موقعیت سازی کنید، از او بپرسید «تو، چه کار می‌کردی اگر…؟» شما می توانید هنگامی که در ماشین و پشت ترافیک هستید یا هنگام صرف شام دور میز، این بازی را با کودکان انجام دهید؛ سوال های مختلف، به او کمک می‌کنند تا در مورد راه‌های مختلف واکنش نشان دهد و در موقعیت‌های مختلف، فکر کند برای مثال، از او بپرسید «اگر من، تو را به خاطر کاری که نکردی، سرزنش کنم، چه کار می کنی؟