مقاله/ نگاهی به ۱۰ آسیب شبکه های اجتماعی/ از سرد شدن روابط زوجین تا دین گریزی جوانان!

صدیقه رمضانی

موضوع: نگاهی به ۱۰ آسیب شبکه های اجتماعی/ مقاله

نگاهی به ۱۰ آسیب شبکه های اجتماعی

وقتی تکنولوژی به زندگی انسان پا گذاشت، شبکه های اجتماعی هم از وایبر و واتساپ تا ایستاگرام و لاین و تلگرام محبوبیت عجیبی در میان مردم پیدا کردند اما این شبکه ها دارای تفاوت های فرهنگی گسترده ای با جامعه ما به لحاظ ساختارهای مذهبی و سنتی حاکم بر آن بوده و مهمترین اثر این تفاوت فرهنگی، دور شدن جوان ها از محیط خانواده است.

اگر بخواهیم به آسیب شبکه های اجتماعی نگاهی موشکافانه داشته باشیم باید از مشکلات متعددی که این شبکه ها برای خانواده های ایرانی دارند، پرده برداریم. شاید بتوان گفت، این شبکه ها دارای تفاوت های فرهنگی گسترده ای با جامعه ما به لحاظ ساختارهای مذهبی و سنتی حاکم بر آن بوده و مهمترین اثر این تفاوت فرهنگی، دور شدن جوان ها از محیط خانواده است.

کانون خانواده به حاشیه رانده شده است

تا سالها پیش محیط خانواده دارای ارزش و عیار بالایی بود اما با ورود وسایل ارتباط جمعی، کانون خانواده به حاشیه رانده شده است و به همان نسبت حس صمیمیت، همدلی، وفاداری و اعتماد متقابل در میان اعضای خانواده کمرنگ شده است به طوری که افراد مدام در محیط منزل گوشی همراه خود را به دست دارند و در حال چت کردن و ارتباط گرفتن با افرادی خارج از محیط خانواده خود هستند. مطابق بررسی های صورت گرفته به علت استفاده بیش از حد افراد از شبکه­ های اجتماعی، سطح ارتباطات عاطفی و گفتگو با اعضای خانواده به کمتر از ۱۵ دقیقه در روز رسیده است.

حتی کار به جایی رسیده که عده ای برای انجام برخی امور خود به جای مشورت با خانواده، از کسانی که در شبکه های اجتماعی با آنها در ارتباط هستند، مشاوره می گیرند و باید و نبایدهای زندگیشان را کسانی خارج از محیط خانواده تعیین می کنند و این ها به خودی خود آسیبی بس بزرگ است.

افزایش طلاق و سرد شدن روابط زوجین با یکدیگر

دومین آسیب این شبکه ها، به افزایش طلاق ها و سرد شدن روابط زوجین با یکدیگر مربوط می شود، مطالعات مرکز Slater and Gordon  که بر روی ۲ هزار فرد متاهل صورت گرفته، نشان می دهد، حدود یک هفتم از این افراد به خاطر روابط و ارتباطات مشکوک و پنهانی که همسر آنان در این شبکه ها دارند، دچار شک و تردید شده و تصمیم به طلاق گرفته اند.

در مطالعات این مرکز اشاره شده که حدود یک چهارم از کاربران شبکه های اجتماعی عنوان کرده اند که این شبکه ها موجب شده تا آنان هفته ای یک بار با همسر خود دعوای شدید انجام داده و دچار اختلاف شوند.

به همین علت است که فعالان و کارشناسان در حوزه خانواده همواره نسبت به استفاده مکرر از شبکه های اجتماعی به زوج های جوان هشدار داده و گفته اند که این امر احتمال افزایش طلاق در میان این افراد را بالا می برد.

پژوهش بنیاد صیانت از نهاد خانواده نشان می دهد که حدود ۱۷ درصد از زوجین در ۳ سال ابتدایی زندگی مشترک خود به علت توسعه فعالیت در شبکه های اجتماعی طلاق گرفته اند.

بی شک وقتی هریک از زوجین با افراد ناآشنا و غریبه از جنس مخالف ارتباط می گیرند، کاهش سطح اعتماد در میان زوجین کاهش می یابد و در نهایت این مسائل منجر به جدایی می شود.

تغییر سبک و گفتمان زندگی ایرانی

تغییر سبک و گفتمان زندگی ایرانی، سومین آسیب شبکه های اجتماعی است، امروزه نحوه سخن گفتن، لباس پوشیدن و ارتباط و تعامل با بزرگترها نشان می دهد که این موارد اکنون برمبنای سبک زندگی ما تعریف نشده بلکه براساس آموزه های شبکه های اجتماعی است که مجموعه ای از رفتارهای آزادانه و خارج از عرف بدون در نظر گرفتن هنجارها و ناهنجارهای جامعه شکل گرفته است.

اکنون ما با رفتارهای ولنگارانه و دوری از حیا و عفت روبرو هستیم و نباید فراموش کنیم که این شبکه ها و فضاها فرهنگ جدیدی را عرضه می کند که با ارزش های اخلاقی و بومی ما تناقض و تفاوتی آشکار دارد. کاربران شبکه های اجتماعی تحت تاثیر ساختارهایی که حاکم بر این فضاهاست، فرهنگی غیرایرانی را فرا می گیرند و حتی از ارزش های اسلامی ایرانی فاصله گرفته و مسئله انحرافات جنسی و اجتماعی در جامعه تقویت می شود. در این شبکه ها پست هایی با مضامین غیراخلاقی و هنجارشکنانه گذاشته می شود و افراد زیادی با تاثیر گرفتن از این فضا به مرور از سنت های فرهنگی خود دور می شوند.

فاصله گرفتن از دین و باورهای اعتقادی

فاصله گرفتن از دین و باورهای اعتقادی، چهارمین آسیب این شبکه ها به شمار می رود، بیان حرف ها و سخنانی پیرامون دین اسلام و عقب ماندگی مسلمانان یکی دیگر از حربه ها و ابزارهایی است که در این شبکه ها برای دین گریزی جمعیت جوان و حتی میانسال جامعه به کار می رود تا اعتقاد و باورهای دینی در وجود مردم هرچه بیشتر کمرنگ و محدود شود و از این طریق در سایه جامعه ای دین گریز، هجمه های دشمن به هدف اصابت کند.

هم اکنون برخی از جوان ها بر مبنای حرف هایی که در این شبکه ها مطرح شده و پست هایی که گذاشته می شود، گرایش و باور خود را نسبت به دین از دست داده و تصور می کنند، لاقیدی و بی دینی مهمترین اصل موفقیت انسان امروز است در حالی که چنین نیست و اهداف سوء این شبکه ها بر بی دینی جوان ها متمرکز شده است زیرا وقتی یک جامعه راه و رسم بی دینی را پیش بگیرد دیگر به هیچ چیز پایبند نخواهد بود و همین امر همچون سمی مهلک ضمن گسترش آسیب های اجتماعی به فروپاشی ساختار خانواده و عدم پیشرفت در همه حوزه ها منجر می شود.

مختل شدن زندگی حقیقی و سیر کردن در دنیای مجازی

مختل شدن زندگی حقیقی و سیر کردن در دنیای مجازی، پنجمین آسیب شبکه های ارتباط جمعی است. وقتی انسان با افرادی مجازی در ارتباط است، گاهی دچار خسران می شود زیرا برخی افراد به خاطر افزایش هیجان در زندگی خویش و یا بیماری روانی با وجود اینکه مرد هستند خود را زن جلوه داده و این اتفاق به شکل بالعکس هم روی می دهد و هنگامی که ارتباط آنان با طرف مقابل افزایش پیدا کرد و حریم های خصوصی برداشته شد از طرف مقابل اخاذی می کنند.

گاه عده ای دراین فضاها هویت شخصی و اجتماعی خود را تغییر داده و به تعبیری دیگر «خودی جدید» از خود به نمایش می گذارند به طوری که به مرور هویت و شخصیت واقعی خود را از دست داده و دچار بی هویتی می شوند. برخی افراد در این فضاها، عکس هایی را برای پروفایل خود می گذارند که با واقعیت آنان مطابقت نداشته و در واقع عکس حقیقی شان نیست.

این افراد با ورود به فضاهای مجازی برای معرفی خود از ابزار دروغ بهره گرفته و به اغفال دیگران می پردازند.

ترویج بی اخلاقی در شبکه های اجتماعی

ترویج بی اخلاقی توسط کسانی که سلامت اخلاقی ندارند، ششمین آسیب شبکه های اجتماعی است.عده ای که دارای سلامت اخلاقی نیستند، با حضور در این شبکه ها هر حرف و سخنی را به راحتی مطرح می کنند. این افراد علاقه شدیدی به شکستن مرزها و چارچوب های اخلاقی داشته و به سرعت از اخلاق و ادب فاصله می گیرند، بدون تردید این مسئله به تدریج در سطح جامعه نیز تعمیم و گسترش پیدا می کند و به طبع آن، ناهنجاری های اخلاقی و بیان حرف های رکیک در اجتماع افزایش می یابد.

افزایش خیانت زنان و مردان متاهل

افزایش خیانت زنان و مردان متاهل به یکدیگر، هفتمین آسیب شبکه های اجتماعی به شمار می رود. محققان ثابت کرده اند که استفاده گسترده از شبکه های اجتماعی به ویژه تکنولوژی های ارتباطی، کیفیت زندگی زناشویی را پایین آورده و میزان خیانت میان زوجین را افزایش داده است. باز بودن روابط در شبکه های اجتماعی و گذاشتن پست های غیر اخلاقی و فیلم های مستهجن ابتدا منجر به طلاق عاطفی زوجین و سپس سبب بروز خیانت می شود.

اعتیاد به شبکه های مجازی

اعتیاد به شبکه های مجازی را می توان به عنوان هشتمین آسیب این فضاها برشمرد. مسئله وابستگی شدید و اعتیاد به این فضاها موجب می شود تا افراد حجم زیادی از وقت خود را در این شبکه ها سپری کرده و از انجام اموری که در طول روز باید آن را انجام دهند، باز بمانند. باتوجه به اینکه شبکه های اجتماعی به افراد فرصتی برای ارائه تصویری از خود خیالی قرار داده بنابراین ترجیح می دهند زمان های زیادی را در این شبکه ها حضور داشته و به آن وابسته باشند و به این وسیله از دنیای واقعی دور باشند، این مسئله به هیچ وجهه خوب نیست زیرا آنان را به موجودات مجازی تبدیل کرده و قدرت برخوردشان را با واقعیت های پیرامون به طرز چشم گیری کاهش می دهد.

میل به تنوع طلبی و کاهش تمایل به ازدواج

میل به تنوع طلبی و کاهش تمایل به ازدواج، نهمین آسیب شبکه های اجتماعی است. گفته می شود یکی از دلایل کاهش تمایل به ازدواج، حضور گسترده در فضاهای مجازی است زیرا افراد در این شبکه ها نیازهای عاطفی و ارتباطی خود را تامین کرده و با افراد زیادی هم صحبت هستند، بی شک برخی مطالب در این شبکه‌ها مروج فساد و بی‌ بند و باری است و این مسائل نیز به طرز چشم گیری میل به ازدواج را در میان کاربران مجرد کاهش می دهد.

شکستن حریم خصوصی

شکستن حریم خصوصی افراد، دهمین آسیب شبکه های اجتماعی است. هم اکنون عده زیادی از افراد به خاطر حس جوگیری و عدم فرهنگسازی نسبت به این شبکه ها، عکس ها و مسائل خصوصی خود را به اشتراک می گذارند و این موارد عوارض و خسارت های فرهنگی و اجتماعی در پی دارد. هم اکنون افراد زیادی عکس های خصوصی خود را با پوشش های متنوع و بعضا نامناسب در شبکه های اجتماعی قرار می دهند و امکان سوء استفاده را برای همه افراد فراهم می سازند.

در حال حاضر بانوان بدون در نظر گرفتن ملاحظات خانوادگی، فرهنگی و اخلاقی به اشتراک گذاری عکس های شخصی و خانوادگی خود اقدام می کنند و در واقع با دست خودشان اسباب شکستن حریم خصوصی شان را مهیا می کنند.