کودک وقتی در سنین کمتر از سه سال، همه زیر و بم گوشی والدین اش را می داند، آنها از میزان هوش بالای کودکشان خرسند می شوند، اما این خوشحالی زمانی نمی گذرد که به یک اعتیاد بزرگ تبدیل می شود. موقع غذا خوردن، خوابیدن و بازی کردن حتما این ابزار الکترونیکی باید در کنار کودک باشد در غیر این صورت بهانه های او آرام نمی گیرد.

 

بسیار پیش آمده که پدر و مادرها برای آنکه فرزندشان از یکی دو سالگی آرام شود، بهانه نگیرد و یا شلوغ نکند تلفن همراه خود را به او می دهند که با آن سرگرم شوند. کنجکاوی کودک برای کشف این موجود ناشناخته موجب می شود تا ابتدا همه دکمه هایی را که می بیند امتحان کند، چراغ صفحه آن که روشن شد و  واکنشی را نمی بیند صدای گریه اش به والدین می فهماند که آن را قفل نکنید. مجددا پدر و مادر برای ساکت ماندنش تلفن همراه بدون رمز و قفل را در اختیار او قرار می دهند و او شروع به گشت و گذار در تلفن والدین اش می کند. در یک پوشه عکس های خودش را می بیند، در یک پوشه صدای آهنگی به گوشش می خورد، در یک برنامه عکس های از کسانی که احساس می کند برایش آشناست می بیند، فیلم های دانلود شده، بازی و …. و در نهایت هیچ جایی از وارسی هایش در امان نمی ماند.

کودک طوری رفتار می‌کند که آدم فکر می‌کند به محض تولد، یک پلاگین در مغزشان نصب می‌شود که دانش استفاده از ابزارهای الکترونیکی مانند تلفن همراه، تبلت، کامپیوتر و… را به‌صورت یک‌جا به آنها منتقل می‌کند. بدون ترس و دلهره از خراب شدن، آنها را در دست می‌گیرند و خیلی مسلط و حرفه‌ای در منوها و برنامه‌های آنها سرک می‌کشند. این موضوع شاید در نگاه اول، جذاب به‌نظر برسد و از توانمندی و هوش کودک ذوق‌زده شویم اما نباید احساساتی شد! کوتاهی والدین در کنترل فرزندانشان و هم‌نشینی بیش از حد بچه‌ها با ابزارهای الکترونیکی و فضای مجازی، آنها را زودتر از آنچه باید، وارد چالش‌های این فضا می کند.

ابزارهای الکترونیکی لمسی برای کودکان زیر ۳ سال موجب تخریب مهارت های مورد نیاز برای درک ریاضیات و علوم خواهد شد. از این رو  مربیان بالینی پزشکی رفتاری کودکان از والدین درخواست می کنند تا حد امکان با کودکان خود به شکل فیزیکی یا تعامل های مستقیم انسان به انسان رفتار کنند.

محققان می گویند کودکان زیر ۳۰ ماه، به اندازه ای که تعامل های انسانی را درک کرده و از آن یاد می گیرند، قادر به یادگیری از تلویزیون و ویدیو نیستند. گرچه از نظر آموزشی گفته می شود که برنامه های تلویزیونی یا اپلیکیشن های آموزش خواندن در دستگاه های هوشمند و نیز کتاب های الکترونیک می تواند موجب بهبود گنجینه واژگان و مهارت درک مطلب شود؛ اما این مساله نیز تنها در صورتی روی خواهد داد که کودک به سن مدرسه نزدیک باشد.

از بین بردن احساس نیاز به تبلت در کودکان
از چند سال پیش که تبلت برای نخستین بار به دنیای کودکان ما راه پیدا کرد، فکر نمی کردیم که امروزه جوک داشتن تبلت در سیسمونی کودکان به یک واقعیت تبدیل شود. حتی باور نداشتیم که یک کودک یکی دو ساله به نرم افزار و برنامه های تلفن های همراه و تبلت به گونه ای مسلط شود که خودش در پی حذف یا نصب آنها برآید.

با توجه به شرایط زندگی و آموزش های جدید برای کودکان، نمی توان داشتن تبلت برای کودکان را امری منفی قلمداد کرد بلکه علاوه بر آسیب هایی که در پی خواهد داشت باید به اثرات مثبت آن نیز واقف باشیم. آنچه بیش از داشتن این ابزارهای الکترونیکی مهم است، آشنایی والدین و در کنار آنها فرزندان به تهدیدهای پیش رو و مهارت تبدیل کردن این تهدید ها به فرصت برای خلق یک زندگی خوب و سالم است. اما اگر خانواده و کودک مهارت کنترل تهدید های پیش رو در استفاده از تبلت را بلد نباشد، رفته رفته کودکی کردن را از کودک می گیرد و او را غرف در فضای بازی های الکترونیکی و نرم افزارهای این چنینی می کند که این یک اعتیاد مانند دیگر اعتیادها است.

والدین از خود شروع کنید
اعتیاد نداشتن خود پدر و مادر به تبلت، عامل مهمی است که در پیشگیری موثر است. بدیهی است والدینی که در همه زمان ها و موقعیت ها نمی توانند از گوشی خود دست بکشند، این در ذهن کودک به عنوان یک امر واجب ثبت می شود. گاهی والدین تا این مرز پیش می روند که هوا برای تنفس اگر نداشته باشند مسئله ای ندارند اما حتما موبایل شان باید همراهشان باشد.

اجازه بدهید حوصله کودک سر برود
نترسیدن والدین از «سر رفتن حوصله» بچه ها در عدم اعتیاد آنها به تبلت مفید است. بعضی پدر و مادرها که حوصله بلند شدن صدای بچه یا به هم ریختگی اثاثیه خانه را ندارند، به محض اینکه کودک از سر رفتن حوصله اش شکایت می کند یا حتی پیش از آن، تبلت را به دست او می دهند، او را ساکت می کنند و به این ترتیب این پیام را به او می رسانند که «تو برای پرهیز از سر رفتن حوصله ات که خیلی هم چیز بدی است، نیازمند تبلت هستی!» غافل از اینکه «سر رفتن حوصله» موهبت بزرگی برای خلاقیت کودک است و او بدون نیاز به تبلت هم قادر به آرام کردن این احساس است.

ارتباط گیری والدین با فرزندان
آنچه در ارتباط بین فردی نقش عمده ای ایفا می کند و می تواند تسهیل کننده تأثیرگذاری مطلوب والدین نسبت به فرزند باشد، نگرش مثبت والدین نسبت به فرزند است; بدین معنا که به فرزند به عنوان هدیه و امانت الهی و حتی به صرف انسان بودن باید ارج نهاد و بدون توجه به مشکلات و رفتارهای ناهنجار وی، او را به عنوان انسانی که دارای همه گونه توانایی و قابلیت های بالقوه است نگریست و توجه کرد. با این نوع نگرش می توان به او امکان داد تا آنچه هست باشد و احساسات واقعی خویش را بیان و ابراز کند. در حقیقت، نگرش مثبت شامل یک نوع عشق و علاقه انسانی به فرزند است; عشق توأم با احترام.

ارتباط عاطفی بین اعضای خانواده و توجه آنها به مهارت های گفتگو، عامل مهمی در پیشگیری از اعتیاد به تبلت است. والدینی که هر روز با کودکان خود حرف می زنند (یعنی فقط سوالات بله یا خیر از آنها نمی پرسند، بلکه از آنها می خواهند احساسات شان را بیان کنند) و با حوصله به آنها گوش می کنند، این شانس را دارند که ضمن پیشگیری از به وجود آمدن خلأ روانی در کودک شان، با او درباره عوامل اعتیادزا از جمله تبلت و مضرات آن صحبت کنند.

این والدین می توانند در قالب قصه، نمایش، شعر یا بازی اطلاعات لازم را به کودک شان بدهند. البته شرط اولیه این مسئله آن است که پدر و مادر در این زمینه از آگاهی کافی برخوردار باشند.

 تقویت صله رحم و رفت و آمد با اقوام و دوستان
همانطور که در دین اسلام بارها بر مسئله صله رحم به عنوان یک امر نیکو تاکید شده، علم رواشناسی نیز معتقد است ارتباط با فامیل و اقوام و دوستان می‌تواند آثار مطلوبی بویژه در بحث رشد شخصیت اجتماعی کودکان داشته باشد. این گردهمایی ها و دور هم بودن و بازی کردن کودکان با یکدیگر، خاطره یک زندگی خوب بدون وجود تبلت را به آنها یاد می دهد.