از زمانی که پسرم می تواند حرف بزند و راه برود، خیلی رفتارهای زشت مثل زدن دیگران، پرت کردن اسباب بازی ها و … را می بینم. مثل آدم های پرخاشگر شده است. نمی دانم واقعا چه کاری باید انجام بدهم و چه برخوردی با او داشته باشم؟

خشم حق است
خشم یک هیجان کاملا طبیعی است که در تمام انسان ها وجود دارد و هیچ فردی را نمی توانیم پیدا کنیم که اصلا خشمگین نشود. اما پرخاشگری کردن طبیعی نیست و افراد دارای بهداشت روان و کسانی که مهارت های زندگی را می دانند، در زمان خشم، پرخاشگری نمی کنند و توانایی کنترل خودشان را دارند. خشم یک واکنش طبیعی است که در انسان ها در برابر موقعیت هایی که در آنها به ناکامی رسیده اند ایجاد می شود.

پرخاشگری و خشونت ممنوع
اگر کسی نتواند خشم خود را کنترل کند، نهایتا منجر به بروز پرخاشگری و خشونت می شود. پرخاشگری به رفتارهایی گفته می شود که هدف آن ها آسیب رساندن به خود یا دیگران و محیط از روی قصد و نیت می باشد.

پرخاشگری به ۲ حالت در افراد دیده می شود:

۱-    پرخاشگری کلامی همانند توهین کردن و ناسزا گفتن

۲-    پرخاشگری غیر کلامی همانند پرت کردن وسایل و زدن دیگران

افرادی که پرخاشگری می کنند، ظاهری کاملا مشخص دارند، این افراد لرزش دست و پا، تعریق بدن، قرمز شدن چشم، سرد شدن انگشتان دست و پا، گرفتگی عضلات و تغییر فشار خون را از خود نشان می دهند. این نشانه ها ممکن است تا حدی در کودکان پرخاشگر هم دیده شود. اگر از دوران کودکی بتوانید مهارت های کنترل خشم را به کودکانتان یاد بدهید، قطعا در آینده هم مشکلی در این زمینه نخواهند داشت و به راحتی می توانند خشمشان را کنترل کنند. در ابتدا برای اولین قدم به عنوان والد، باید عواملی را که باعث ایجاد پرخاشگری در کودکان می شود را شناسایی کنید تا بهتر بتوانید از بروز خشم در فرزندتان جلوگیری کنید.

دلایل بروز پرخاشگری در کودکان
۱- عدم تامین نیازهای اولیه: کمبود محبت و عدم تامین نیازهای اولیه کودکان، به ویژه در سنین صفر تا هفت سالگی، می تواند به عنوان مهم ترین عامل برای ایجاد پرخاشگری در کودکان باشد. کودکانی که نیازهای روانشناختی تامین نشده ای از سمت والدینشان دارند، پرخاشگری را بیشتر نشان می دهند. کودکانی که می بینند والدینشان به آنها توجه نمی کنند و یا به او محبتی ندارند، نهایتا از طریق انجام دادن رفتارهای منفی و نامطلوب، توجه والدینشان را جلب می کنند.

۲-الگوبرداری و مشاهده: کودکان به ویژه در سنین زیر هفت سال، مشاهده گرها و الگوبردارهای بسیار توانمندی هستند. اگر والدین کودکان، پرخاشگری و خشونت را بروز بدهند و یا کودکان فیلم و کارتن های خشونت آمیز ببینند و بازی های همراه با پرخاشگری را انجام بدهند، به راحتی می توانند پرخاشگری را در رفتارهای روزمره خودشان هم نشان بدهند.

۳- ناکام شدن های پی در پی: ناکام شدن کودکان در موقعیت های مختلف زندگی، در بازی کردن، در تامین نیاز های روانشناختی، در درس خواندن و … می تواند باعث ایجاد خشم و بروز پرخاشگری در آنها بشود. اگر افراد نتوانند به اهدافشان در زندگی برسند، قطعا حس خشم را در خودشان تجربه می کنند.

۴- حفظ موقعیت و جایگاه: از دلایل دیگری که باعث بروز خشم در کودکان می شود، از دست دادن جایگاه و موقعیتشان در حضور والدین می باشد. این حالت زمانی در کودکان نشان داده می شود که یا فرزند جدیدی متولد شده باشد و تمام توجه ها به سمت او رفته باشد و به نوعی فرزند اول فراموش یا نادیده شود، یا در حالتی که والدین فرزندشان را با دیگران مقایسه می کنند و یا اینکه فرزندان با انجام دادن رفتار اشتباه یا گرفتن نمرات پایین درسی، متوجه بشوند جایگاهشان را در حضور والدین خود از دست داده اند. پس سعی کنید موقعیت و جایگاه خوب و بالای فرزندانتان را حفظ کنید.

۵- احساس حقارت و عدم اعتماد به نفس: کودکانی که اعتماد به نفس پایین تری دارند و توانایی ها و شایستگی های خود را نمی شناسند، بیشتر ابراز خشونت نشان میدهند.

۶- احساس عدم امنیت: اگر کودکی احساس کند که در خانه ای زندگی می کند که امن نیست بیشتر پرخاشگری را نشان می دهد. امن نبودن محل زندگی در زمانی ایجاد می شود که یا والدین با یکدیگر مداوم در حالت مشاجره به سر می برند و یا حالتی که  والدین فرزندانشان را مورد خشم قرار می دهند.

۷-عوامل محیطی: عوامل زیست محیطی مانند آلودگی های صوتی و هوا، خستگی های ناشی از اتفاقات روزمره زندگی مثل میهمانی رفتن، خرید رفتن، میهمان داشتن و … سطح توانایی و تحمل کودک را پایین می آورد و در نتیجه کودک را وادار به خشونت می کند.

پس والدین عزیز باید در قدم اول عواملی را که باعث ایجاد خشونت در فرزندتان می شود را بشناسید تا راحت تر بتوانید از بروز خشونت در آنها جلوگیری کنید. لطفا راهکارهای مشاوره ای لازم را در مقاله شماره ۲ با همین عنوان مطالعه کنید.