برخی از والدین به سادگی فکر می کنند در این روزگاری که در اینترنت و ماهواره همه چیز وجود دارد، نوجوانان خودشان همه چیز را می دانند و به همین دلیل از مکالمه و صحبت با فرزند خود در زمینه تربیت جنسی سر باز می زنند. آیا واقعاً بچه های امروزی از همه چیز مطلع‌اند و دیگر نیازی به آگاه سازی و تربیت جنسی والدین نیست؟

مریم عطاریان _ بخش خانواده ایرانی تبیان

ممکن است فکر کنید که والدین امروزی در مقایسه با مادر یا مادربزرگ‌های قدیم، کمی راحت تر می توانند در مورد مسائل جنسی صحبت کنند، چون امروزه برخی از رسانه ها، اینترنت، ماهواره و.. مسائل جنسی را خیلی بیشتر مطرح می کنند. اما علی رغم همه این‌ها هنوز هم بچه ها، در شرایطی وارد نوجوانی می شوند که والدین، رهنمودهای بسیار اندکی در مورد مسائل جنسی به آن‌ها می دهند یا در مواردی هم اصلاً راهنمایی نمی شوند.

نوجوانان، همیشه نیازمند کمک والدین در راستای کنار آمدن با جنبه های پیچیده بلوغ جنسی خود هستند؛ چه بسا که نوجوان نسل امروز بیش از پیش نیازمند کمک و حمایت والدین خود هستند چرا که امروز بیش از هر دوره دیگری مطالب مضر در محیط نوجوان وجود دارد که می تواند ذهن او را به خود مشغول سازد. بدون شک با این همه خطرات بزرگ که در کمین نوجوان امروزی است، تربیت جنسی از اهمیت بیشتری برخوردار شده است.

موانع یک ارتباط خوب

احتمالاً برای شما که والدین یک یا چند نوجوان هستید، هیچ کاری مهم‌تر از کمک و راهنمایی به فرزندتان نیست. این زمانه بسیار پیچیده تر شده و دغدغه های فکری نوجوانان نیز بسیار تغییر کرده است.

اما به واقع چند درصد از والدین به اندازه کافی این دغدغه را دارند که در این راستا احساس مسئولیت کنند؟ در حالی که خیلی از والدین معتقدند پیرامون مسائل جنسی باید با فرزند نوجوانشان صحبت کنند اما تعداد بسیار اندکی از والدین برای این امر اقدام می کنند و بخش اعظم والدین در این راستا یا احساس خجالت می کنند و یا اینکه احساس توانایی لازم در این زمینه را ندارند و البته برخی هم معتقدند این ارزش محسوب می شود که نگذارند بچه ها “زیادی” بدانند.

خیلی هم معتقدند” والدینم در این زمینه چیزی به من نگفتند، من هم به نوجوانم چیزی نمی گویم”

اما شرایط جامعه امروزی جوابگوی نیازهای زیاد بچه های امروز نیست. در شرایطی که بیشتر نوجوان‌ها هیچ راهنمایی و توصیه ای از والدین خود دریافت نمی کنند، آن‌ها باز هم ترجیح می دهند پدر و مادرشان منبعی برای ارائه اطلاعات و تربیت جنسی باشند حتی آن‌هایی که در این راستا مقاومت به خرج داده و در مقابل دخالت والدین مقاومت نشان می دهند.

اگر تربیت جنسی را فراموش کنید، چه اتفاقی می افتد؟

نتایج این سبک رفتاری می تواند ویرانگر باشد. برخی از تحقیقات نشان داده است که اگر اطلاعات جنسی از شخصی غیر از والدین به نوجوان‌ها داده شود، احتمال خیلی بیشتری وجود دارد که دچار آسیب‌های جدی در این زمینه شوند. اما از طریق تسهیل ارتباطات، ارائه اطلاعات درست، مشتاقانه گوش کردن و ایجاد مقداری حمایت دلسوزانه می توانید به نوجوانتان کمک کنید که به شکلی مسئولانه با جنسیت خود کنار بیایند.

تبادل نظر با نوجوان در حیطه مسائل جنسی

چگونه برای انتقال اطلاعات و راهنمایی در مورد مسائل جنسی ارتباط برقرار کنیم؟ اولین نکته این است که فرایند آموزش رسمی در مورد مسائل جنسی باید در سال‌های کودکی دست کم تا حدودی عملی شده باشد. به طور ایده ال از همان سال‌های اولیه زندگی فرزندتان، باید تمام راه‌های ارتباطی را باز نگه دارید. در همان زمانی که سؤالات جنسی فرزندتان شروع می شود، در همان زمانی که متوجه تفاوت‌های دختر و پسر می شود و در همان زمانی که کنجکاو می شود تا بداند نوزاد از کجا می آید باید بتوانید پاسخ‌هایی مناسب و در حد سن و سال فرزندتان به او ارائه دهید.

به مرور فرزندتان که بزرگ تر می شود و وارد سنین نوجوانی می شود، مطالبی که در تعلیمات شما می گنجد تغییر می کند. فرزند نوجوان شما به همان اندازه که باید در مورد تغییرات طبیعی جسمانی و حتی روحی خود شوند، در مرتبه بعدی باید او را متوجه ارزش‌ها کنید. شما باید به مطالبی بپردازید که به نوجوانتان کمک کند که به سؤال‌هایی از این قبیل بتواند پاسخ درست و متناسب با شرایط اعتقادی، فرهنگی و تربیتی خود و خانواده اش دهد:

– ارتباط با جنس مخالف در چه حد و چگونه باید باشد؟

– از چه کارهایی در برابر جنس مخالف باید خودداری کنم؟

– چه زمانی برای ازدواج آماده هستم؟

– آمادگی برای ازدواج به چه معناست؟

و …

به خاطر داشته باشید که نظام ارزش‌های خودتان حتی اگر با ملاک‌های امروزی متفاوت است، باید بتواند به سؤال هایی از این قبیل پاسخ دهد. درست است که باید قبول کنیم امروزه مسائل جنسی در جامعه آشکارتر از گذشته است اما اینکه دیگران در مورد عقاید شما چه نظری داشته باشند نباید باعث شود احساس شرمندگی کنید و نباید نظر دیگران در روابط خانوادگی شما دخالت کند. ارزش‌های شما هرچه که باشد، بسیاری از آن‌ها از ارزش‌های نوجوانتان خواهد شد اما به شرطی که آن‌ها را با صراحت مطرح کنید و نوجوان خود را از آن‌ها آگاه کنید.

در ضمن لازم است در حین گفتگو با نوجوانتان به صحبت‌های او هم گوش دهید. به جای موعظه کردن، صحبت‌هایتان را دوطرفه کنید. کشف کنید آن‌ها در مورد مسائل جنسی چه چیزهایی می دانند و سعی کنید که به سؤال‌های آن‌ها تا جایی که می شود پاسخ‌های شفاف و مستقیمی دهید.

اما اگر به نظر برسد که نوجوانتان به حرف‌های شما گوش نمی دهد چه اتفاقی خواهد افتاد؟

اگر می بینید وقتی در مورد مسائل جنسی با نوجوانتان صحبت می کنید او هیچ توجهی به صحبت شما نکرده و اصلاً وارد بحث نمی شود، قطعاً این وضعیت بسیار ناراحت کننده است و البته این سبک رفتاری از طرف نوجوان بسیار شایع است. لذا شما به عنوان والدین باید زمان زیادی برای واکنش یا پذیرش آن‌ها بدهید و زود ناامید نشوید. چون اگرچه ممکن است نوجوان ها واکنشی ندهند اما حرف‌های شما را می شنوند پس حتی این مکالمه های یک طرفه هم خالی از فایده نیست.

حتی اگر عقاید شما با عکس العمل تند نوجوانتان روبه رو شد، باز هم نشان دهنده درست بودن کار شماست و بالاخره بخشی از صحبت‌های شما بر روی فرزندتان تأثیر خواهد گذاشت. بنابراین مکالمه ای دو طرفه حتی اگر گاهی آتشین شوند، باز هم به نوجوان کمک می کند ارزش‌هایی به دستاورد که مسئولانه رفتار کند و او را در امان نگه دارد، اگرچه ممکن است ارزش‌های او با شما متفاوت باشد.

البته برخی از والدین هم از این دست گفتگوها نگرانند چرا که هراس دارند این دست گفتگوها باعث شود که فرزندشان به همه امور مشروعیت ببخشد و از این دست موارد بسیار هراسناک هستند. اما این طرز فکر اصلاً درست نیست. داشتن یک رابطه خوب، واقعاً می تواند اثر حفاظتی داشته باشد. یعنی وقتی والدین و نوجوان با هم صحبت کنند رفتارهای غیر مسئولانه بسیار کمتر می گردد. مطالعات نشان داده است که عمدتاً کمبود اطلاعات و عدم تربیت درست جنسی است که فرزندان ما را به دردسر انداخته و هیچ‌گاه جهالت و نادانی باعث خوشبختی افراد نمی گردد.

اگر انجام این کار برایتان دشوار است

صحبت کردن در مورد مسائل جنسی با فرزندان برای برخی از والدین کاملاً غیرممکن است. اگر شما هم جز والدینی هستید که چنین احساسی دارید، اصلاً به این معنا نیست که دیگر هیچ کاری نمی توان کرد. درست است که هیچ‌کس به اندازه خودتان و همسرتان نمی تواند در تربیت جنسی فرزندتان نقش داشته باشد و ارزش‌های خانوادگی تان را به وی منتقل کند اما اگر از عهده این کار بر نمی آیید راه‌های دیگری هم وجود دارد:

اولین راه کمک گرفتن از مدرسه است. در خیلی از مدارس آموزش‌های جنسی مناسبی توسط مشاور، معلم بهداشت و یا حتی دبیر معارف ارائه می گردد.

گاهی اوقات روحانی محل می تواند این نقش را بر عهده بگیرد. ضمن اینکه استفاده از کتاب‌های مرتبط در این حوزه نیز بسیار اثرگذار بوده و می تواند به نوجوان شما کمک کند.