انعطاف پذیر کردن تدریجی قوانین خانه، به فرزند شما، هم آزادی و هم حداقل های مجاز را می دهد. پس هدف، رها کردن قفس بازی بچه نیست، بلکه به تدریج بزرگ کردن آن است.

ه. منفرد- بخش خانواده ایرانی تبیان

آیا برای تربیت کودکان اصول یکسانی وجود دارد که والدین با رعایت آن اصول بتوانند به نحو مطلوبی عمل کنند؟ هر چند که شاید نتوان اصول کاملا روشنی را برای تربیت بیان کرد، ولی می توان به چند اصل کلی اشاره کرد که فرآیند تربیت را آسان تر می کند. در زیر به برخی از مهارتها و اصول مهم اشاره می شود:

خودتان الگوی حرف هایتان باشید

یادتان باشد «برای پیدا کردن اعتماد هرگز دیر نیست.» منابع پشتیبانی را قبل از اینکه به آنها نیازمند شوید، پیدا کنید. «آمادگی قبلی در مواجهه با مسائل یکی زا مهارت های شناخته نشده افراد مطمئن به نفس است.» به طور منظم با والدین سایر نوجوان ها ملاقات داشته باشید. دانش یا هنر جدیدی بیاموزید.
رنجش های هیجانی خود را نادیده نگیرید. وقتی را برای ادامه فعالیتی که در آن مهارت دارید، اختصاص دهید. به کلاس افزایش اعتماد به نفس بروید. سعی کنید سطح آگاهی خود را در مورد رشد و حتی فرهنگ نوجوانان بالا ببرید. هر چه بیشتر با والدین نوجوانان در تماس باشید، بهتر می توانید نوجوان خود را ارزیابی کنید.

تهدید نکنید

می خواهید کاری کنید که فرزندتان هیچ وقت به حرف های شما گوش نکند؟ تهدید کنید اما عمل نکنید! می خواهید با شما لجبازی کند و هر وقت که می خواهد از شما انتقام بگیرد آن کار را تکرار کند؟ تهدیدش کنید!  بچه های والدینی که بیش از اندازه از قوه قهریه استفاده می کنند و به خیال خودشان با اقتدار کودک شان را تربیت می کنند، کمتر از دیگر والدین به حرف آنها گوش می دهند. اینکه شما مدام با خشم و اخم و تهدید با رفتارهای بد کودک تان مقابله کنید، او را از انجام این کارها نمی ترساند بلکه انگیزه اش را برای اثبات اینکه از شما قوی تر است و می تواند حرف خودش را به کرسی بنشاند، بیشتر می کند.

خودتان را کنار نکشید

تا به حال چند بار هنگام مقابله با رفتارهای بد کودک تان به او گفته اید «بذار بابات بیاد بهش می گم چکار می کنی!» شاید این راهکار کودک شما را بترساند و از ادامه دادن اشتباهش لااقل تا مدتی منصرف اش کند، اما می دانید پشت این پیام چه حرف هایی پنهان شده؟ «من مادر بی عرضه ای هستم که خودم نمی توانم درست و غلط را به تو یاد دهم و پدرت مرد خشنی است که به محض آمدنش به دلایل بی شماری می تواند تو را تنبیه کند!»

رشوه می دهید

رشوه دادن به بچه ها یکی از آسان ترین کارها برای کنترل رفتار آنهاست. والدین با کمک این رشوه ها می توانند هر زمان که رفتار کودک و نوجوان شان را دوست نداشتند، او را بدون گریه و دلخوری متوقف کنند. اما حاصل چنین روشی چیست؟ شما با انتخاب این راه چه پیامی را به نوجوان و کودک تان می دهید؟ در واقع به او می گویید «هر زمان که اشتباه کنی، یک جایزه خوب پیش من داری.»

بیشتر گوش دهید

«اگر فقط می توانستم یک پیشنهاد برای بهبود بخشیدن به رابطه و حل مسائل خانوادگی ارائه دهم، آن پیشنهاد این بود که سعی کنیم شنونده خوب تری باشیم… شنونده خوب بودن، یک هنر است اگر چه به هیچ وجه کار غامض و پیچیده ای نیست.»
با دقت و توجه گوش کردن، روش موثر برای نشان دادن احترام شما نسبت به کودک و نوجوان و تغذیه اصلی عزت نفس اوست. چند دقیقه اول صحبت، سعی کنید خود را کنترل کنید و میان صحبت او ندوید، حتی با حرکت دست و صورت. سعی کنید خود را با حرکات بدن او هماهنگ کنید. به راحتی سکوت کنید.

قانون های تان را مرور کنید

ارزش های خود را روشن کنید. به طور غیرمستقیم عمل نکنید. قبلا بازبینی کنید که هر دو شما می دانید جرم شکستن قانون یعنی چه؟ آن زمانی را که هر دو روحیه خوب و آرایم دارید، برای بازبینی ها انتخاب کنید. گهگاه تمایل خود را به شکستن مقررات نشان دهید.

در مجادلات دنبال راه حل باشید

قبل از شروع بحث در مورد موضعی که تصمیم دارید بگیرید، خوب فکر و تاکید کنید منظور از گفت و گو، دستیابی به راه حل است. آرامش خود را حفظ کنید و زمانی که شروع به بحث می کنید؛ طرز برخورد شما نباید تهدیدکننده باشد. خواسته تان را روشن بیان کنید. سعی کنید نیازهای آنها را حدس بزنید. مطمئن باشید اگر جایی خطا کنید آنها به شما گوشزد خواهند کرد.

کدام شیوه تربیتی؟

– شما از کدام یک از شیوه های تربیتی پیروی می کنید؟ آیا در یکی از این تله ها افتاده اید؟ یا شاید خطر را به موقع شناخته اید؟
– در دوران کودکی از چه چیزی بیشتر رنج می بردید؟ چه کاری را نمی خواهید به هیچ وجه در مورد فرزند خود انجام دهید؟ در چه موردی می خواهید بهتر از والدین خود باشید؟
– چرا قبلا احساس بهتری داشتید؟ فکر می کنید ترجیح می دهید به چه زمانی برگردید؟
– حد و مرز زمان کودکی شما چگونه بود؟ بسیار محدود، نامحدود، ناراحت کننده؟ حمایت کننده؟
– آرزو دارید که زندگی مشترک شما و روابط اعضای خانواده خودتان چگونه باشد؟
– در دوران کودکی، وقتی غمگین بودید یا مشکلی داشتید، چه چیزی به شما کمک می کرد که خواسته های پدر و مادر خود را برآورده کنید؟
– به نظر شما باید همه چیز کامل و بهترین باشد یا گاهی می توانید یک چشم خود را ببندید و از یک کمبود یا ضعف چشم پوشی کنید؟
نکته آخر
یادتان باشد، بچه ها دوربین های فیلمبرداری متحرکی هستند که همه حرف ها و حرکات ما را ضبط می کنند و حتی واکنش های ما را در شرایط حساس در حافظه شان نگه می دارند تا در اولین فرصت از آنها استفاده کنند.

منابع: هفته نامه سلامت، مجله سیب سبز، کتاب والدین جدی، فرزندان خوشبخت – مونیکا م