انسان موجودی اجتماعی است و علاقه مند به این که مورد پذیرش دیگران قرار بگیرد. نعمتی که خدا به انسان عطا فرموده تا به وسیله آن بتواند در میان جمع پذیرفته شود نعمت سخن گفتن است.
سخن گفتن پل ارتباطی میان انسان ها است، توانایی است که انسان ها می توانند تفکرات و منویات درونی خود را به دیگران منتقل کنند. شیوه سخن گفتن هر انسانی نه تنها نشان دهنده شخصیت اوست بلکه می تواند آنها را به سمت ترقی و پیشرفت و یا سقوء تباهی هدایت کند.
زیبا سخن بگو
روش های گوناگونی برای سخن گفتن وجود دارد و افراد می تواند صریح و بی پروا سخن بگویند و یا منطقی. می توانند بی پروا باشند و یا اینکه در پس پرده ای از ادب سخن بگویند، اما یکی از روش های سخن وری زیبا سخن گفتن است.
امام علی (ع) که خود سلطان سخن وری و فضل و دانش است در این زمینه می فرمایند: «زیبایی سخن نشانه فزونی خرد است» (شرح غرر الحکم، ج۳، ص ۳۶۹) و همچنین می فرمایند: «سخن گفتن با دیگران را زیبا کنید تا پاسخ زیبا بشنوید» (غرر الحکم ، ص ۱۳۹)
زیبایی در سخن و کلام می تواند باعث محبوبیت روز افزون هر انسانی گردد. برای رسیدن به این مقصود راه های پیشنهاد می شود که میتوان به وسیله آن زیبا سخن گفت و در مقابل این زیبایی، پاسخ هایی زیبا دریافت کرد.
ریتم و ضرب آهنگ
هر کلامی که از دهان خارج می شود دارای طنین و ضرب آهنگ خاصی است. اینکه افراد بتوانند سخنان خود را شمرده و موزون بیان کنند و در انتخاب کلمات دقت و ظرافت کافی رابه کار ببندند، تاثیر فراوانی در زیبایی کلام آنها خواهد داشت. انتقال صحیح کلام، داشتن تن صدای مناسب، درست و واضح بیان کردن کلمات نیز از اصول سخن وری زیبا است.
از جملات درست استفاده کنید
هر انسانی برای حرف زدن از کلمات، جملات و ترکیبات ادبی استفاده می کند. اینکه فرد بتواند از جمله بندی صحیح ادبی استفاده کرده و ترکیبات صحیح را بکار برد نقش به سزایی در زیبایی کلام او دارد. بهتر است در هنگام سخن گفتن از جملات ساده و پیش پا افتاده و یا مبتذل، و اصطلاحات کوچه بازاری استفاده نشود. البته باید توجه داشت که کلام علاوه بر زیبایی و ساختار بندی درست باید برای همگان قابل فهم باشد.
مهربان باشید
اگر می خواهید سخنان شما بر دل بنشیند و زیبا جلو کند، مهربان باشید و در کلام، عاطفه را بگنجانید. افراد پرخاشگر و عصبی هیچ گاه دارای محبوبیت نبودند. پس زمانی که محبت در کلام می نشیند آرامش به مخاطب انتقال یافته و سخن بر دل مخاطب می نشیند. یکی از بهترین سخنان زیبا، سخنی است رفتار نیک گوینده اش به آن گواهی دهد و موید آن باشد.
از نیش و کنایه برحذر باشید
اگر شما بهترین کلام را هم بگویید اما در هنگام سخن گفتن نیش و کنایه را در آن بگنجانید زیبایی کلام شما محو خواهد شد. شما جملاتی زیبا به زبان آورده اید اما با یک کنایه ساده تمام تاثیرات کلام خود را از بین برده و یا حتی نتیجه معکوس دریافت خواهید کرد.
زبان خوش با بدگویان
مجادله و جر و بحث نوعی از گفتار و کلام است که مورد نکوهش خداوند قرار گرفته است. خداوند در قرآن کریم علاوه بر توصیه به بندگانش در پرهیز از مجادله تاکید می فرماید در مقابل انسان های ضعیف و جاهل که سخنان جاهلانه و نابخردانه می گویند با زبان خوش و نیکو پاسخگو باشید. «و اذ خاطبکم الجاهلون قالو سلاما» (آیه ۶۳ سوره فرقان)
چهره بشاش
اگر شما کلام زیبا بگویید اما کلام خود را در پس چهره ای عبوس و خشمگین بیان کنید، جملات و منطق کلام شما کاملاً بی تاثیر خواهد بود پس با داشتن تبسم بر لب سخن بگویید تا دیگران علاوه بر کلام زیبا از تبسم زیبای شما لذت ببرند.
او می شنود
اگر هر روز به خودمان یادآوری کنیم که خداوند شنونده سخنان ماست و این نکته رابه خاطر بسپاریم که خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد آنگاه تمام تلاش خود را خواهیم کرد تا زشتی و بی توجهی از کلام ما رخت بربندد و آنگاه زیبایی مهمان زبان و کلام ما خواهد شد.