دکتر رضا رستمی روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا در زمینه خود مراقبتی ازمغز وداشتن یک مغز سالم افزود: زمانی که بحث بهداشت و پیشگیری از بیماری مغز پیش می آید می توانیم درقالب بهداشت روان به آن بپردازیم؛ بهداشت روان عبارت است ازانتخاب شرایطی برای زندگی، کار و تعاملات بین فردی و سبک زندگی است که مغز را دچار آسیب نکند.
وی ادامه داد:مغزمانند همه اجزاء بدن تحت تاثیر نوع زندگی ونوع برخوردی است که ما با آن می کنیم، اگر با پوستمان مهربان نباشیم دچار مشکلات پوستی می شویم، در خصوص مغز هم دقیقا مثل قلب، پوست وهرعضو دیگربدن نیاز است که نسبت به ضروریات یک مغزسالم آگاه باشیم و نسبت به رعایت و تامین آن ها اقدام کنیم.
رستمی گفت:حداکثر ‌وزن مغز یک فرد ۷۰ کیلویی یک کیلو و ۴۰۰ گرم است که ۲۰ درصد انرژی مصرفی مربوط به مغز است، به همین دلیل ما نیازمند میزان خواب مناسب و به اندازه هستیم.
دانشیاردانشگاه تهران تصریح کرد:ساعت خواب مناسب برای افراد مختلف بین ۶ تا ۹ ساعت است؛ اگر کسی هفت ساعت خواب نیاز دارد اگر ۶ ساعت بخوابد، این مقدارخوابیدن یک جور فشار به مغز است که ممکن است خود را درکوتاه مدت نشان ندهد، اما در طولانی مدت می تواند آسیب های جدی به مغز بزند.
این روانپزشک با اشاره به اینکه پژوهش هایی منتشر شده نشان می دهد، بی خوابی به اندازه و شاید شدید تر از ضربه مغزی می تواند به سلول های مغزی آسیب برساند، تاکید کرد:‌همچنین تامین انرژی مناسب برای بدن، رعایت رژیم غذای مناسب و سالم و به موقع بودن مصرف غذا برای حفظ سلامت مغز مفید است.
وی گفت:ناشتایی طولانی مدت نیز به مغز فشارخواهد آورد، همانطورکه بی خوابی ها می تواند به مغز فشاربیاورد غذاهای نامناسب هم می تواند به مغز فشار بیاورد.
وی گفت:بی خوابی، بدغذایی،ضربه مغزی و رانندگی بی محابا به مغز آسیب می زند؛ ممکن است در حین رانندگی تصادف کنیم سرمان دچار شکستگی نشود اما دیده شده محکم ترمز کردن سبب جابجایی مغز و به بخش هایی از آن فشار آورده شده وعملکرد طبیعی مغز را تحت تاثیر قرار می دهد.
وی ادامه داد: انتظار از مغز باید معقول و منطقی باشد، تعدادی از مردم انتظاری که از مغزشان دارند از راه معمول به آن نمی رسند و دست به کارهای خطرناکی مثل دوپینگ کردن می زنند.
رستمی افزود:دوپینگ در ورزشکاران برای این است که رکوردی را بزنند که رکورد خود شان نیست، دردوپینگ مغز نیزهمینطور است، می خواهیم مغز کاری را برای ما انجام دهد که کار خودش نیست، استفاده از مواد مخدر، فشار آوردن غیرطبیعی به مغز است و می تواند سلامت مغز انسان ها را تحت تاثیر قراردهد.
این متخصص گفت: اینها جنبه های فیزیکی مراقبت از مغز است اما جنبه های روانی قطعا با سبک زندگی که ما انتخاب می کنیم باید همراه با آرامش، استراحت و لحظه های خوش آیند برای مغز باشد تا بتواند به سلامت مغز کمک کند.
رستمی ادامه داد: افرادی که ساعت های طولانی در معرض استرس شغلی و رقابت قرار دارند، قطعا ازنظر سلامت مغزی آسیب می بینند وعملکرد و کارایی بهینه مغز را از دست می دهند.
وی یادآور شد: در بحث مهارت های روانی، برای کنترل نگرانی های اضطرابی و وسواسی که ما آن را تحت عنوان مهارت های زندگی می شناسیم، باید مدیریت هیجان و اضطراب یاد بگیریم، نتیجه نهایی آن یعنی اینکه به مغز خود کمک می کند که آرامش بیشتری داشته باشد و کمتر زمینه ابتلا به بیماری های روانی برای فرد فراهم می شود.
بنابراین مجموعه ای ازعوامل دست انسان ها است، از زمان تقسیم وقتمان به کار، استراحت، وتفریح و فعالیت های خوشایند مانند ورزش، تعاملات مناسب ، انتخاب سبک زندگی مناسب و رانندگی های بی خطر ، مصرف غذاهای سالم ، مصرف نکردن موادی که می توانند در کوتاه مدت جنبه های مثبت ولی آسیب زننده داشته باشند می توانند به سلامت مغز کمک کنند.

***رژیم غذایی کربوهیدارت برای سلامت مغز
رستمی افزود: عمدتا رژیم غذایی مناسب به رژیمی گفته می شود که از کربوهیدرات ها گرفته شده است ، در رژیم غذایی خود باید مواد گیاهی استفاده کنیم ، قسمت عمده رژیم غذایی نامناسبی که می تواند به مغز آسیب برساند غذاهای پر چرب هستند.
وی تصریح کرد:این نوع رژیم می تواند زمینه های وسواس فکری مغزی را فراهم کند ،غذاهایی که انرژی آنی تولید می کنند و تمرکز ویژه ایجاد می کنند مانند مواد قندی خیلی زیاد نیز می توانند آسیب زا باشند، چون انرژی را آزاد می کنند.
این روانپزشک گفت: کسی که صبحانه قندی می خورد می تواند برای شروع خیلی خوب باشد اما صبحانه قندی برای دو ساعت بعد معمولا همراه با اضطراب و تنش است و مغز دچار بی قراری می شود.
وی تاکید کرد:رژیم غذایی مناسب است که قسمت عمده آن فیبر داشته باشد، مواد کربوهیدارتی و مواد گیاهی باشد که به مرور در بدن قند آن آزاد شود، مواد پروتئینی در حد معمول لازم است.
رستمی گفت: رژیم غذایی پرگوشت که در فرهنگ ما شایعه است رژیم خوبی برای مغز محسوب نمی شود، غذاهای سرخ کردنی و پرچرب علی رغم خوشمره بودن رژیم سالمی برای مغز نیستند.

*** ساعت خواب در بین سنین مختلف
این روانپزشک افزود: بر اساس تحقیقات در سن دانش آموزی که از۱۲ تا ۱۵ سالگی گفته می شود خواب کمتر از ۹ تا ۱۰ ساعت نتیجه معکوس در توانایی یادگیری دارد. در کودکی که تازه متولد شده است انتظار می رود که بالای ۲۰ ساعت بخوابد، قطعا برای رشد مغز آن لازم است.
وی ادامه داد: دربچه ها مقطع ابتدایی نیز بالای ۹ تا ۱۰ ساعت خواب نیاز است، بچه هایی که اواخر ابتدایی و راهنمایی هستند نباید خواب آن ها کمتر از ۸ و ۹ ساعت باشد.
وی یادآور شد: نظم خواب نیز خیلی مهم است و رعایت نکردن بهداشت خواب نیز جزء مواردی است که می تواند به مغز آسیب بزند ، یعنی اینکه باید شرایط را در طول شب طوری فراهم کنیم که وقتی به رختخواب برای خواب رفتیم ، خوابمان ببرد، فیلم های هیجانی، خوردن مواد محرک مثل کاکائو، شکلات و قهوه همه می تواند تاثیر منفی بر روی خواب بگذارد.