زغالسنگ طبس، بارها شاهد خاموش شدن جانهایی بوده که در تاریکی تونل، میان خاک و آهن، بهدنبال روزیِ خانوادهشان رفتند و هرگز بازنگشتند. سالهاست هشدارها درباره ناایمنی معادن زغالسنگ خراسان جنوبی در گزارشها و نشستها تکرار میشود، اما هنوز صدای انفجار، ریزش و خاموشی در دل کوه، روایت ناتمام کارگرانی است که قربانی چرخه فرسوده استخراج سنتی و نظارتهای نیمبند میشوند. درست همانگونه که در اواخر شهریور سال ۱۴۰۳، حادثه مرگبار در معدن معدنجوی طبس، جان چند کارگر را گرفت و بار دیگر نگاهها را به امنیت معادن دوخت، حالا نیز در مهر ۱۴۰۴، حادثهای دیگر بر زخم قدیمی این خاک افزوده است.
حادثه تازه در روز جمعه، ۲۵ مهر، در یکی از معادن شهرستان طبس رخ داد؛ زمانی که کارگران در حال جابهجایی نوار نقاله بودند.
معاون استاندار و فرماندار ویژه طبس درباره این حادثه گفت: حادثه در زمان جابهجایی نوار نقاله در یکی از تونلهای معدن رخ داد و به جان باختن یکی از کارگران به نام «علی حسینزاده» منجر شد.
علی اشرفیان جزئیات این حادثه را تشریح کرد: «سه نفر در محل حادثه حضور داشتند که دو نفر موفق به خروج از تونل شدند، اما یکی از کارگران در حین خروج، بهدلیل ریزش آوار و شدت جراحات، جان خود را از دست داد. این حادثه هنگام انجام عملیات فنی در بخش جابهجایی نوار نقاله رخ داد. اکنون تیمهای فنی و کارشناسی در محل حضور دارند تا علت دقیق آن را بررسی کنند». او این را هم گفت که هنوز گزارش قطعی از دلیل بروز حادثه اعلام نشده است و منتظر نظر نهایی تیمهای تخصصی هستیم. وی ادامه داد: وضعیت برقی تونلها، نحوه استخراج و شرایط تجهیزات فنی معدن در حال بررسی است. گفته میشود روش استخراج در این معدن به صورت سنتی است که ممکن است در وقوع حادثه مؤثر بوده باشد، با این حال بررسیهای فنی باید این موضوع را تأیید کند. فرماندار طبس با اشاره به اینکه موارد ایمنی به تمام معادن منطقه ابلاغ شده است، اظهار کرد: رعایت الزامات ایمنی مانند استفاده از ستونهای نگهدارنده و تجهیزات پایش سقف از سوی اداره صنعت، معدن و تجارت به معادن اعلام شده و مسئولیت رعایت آن برعهده پیمانکاران است.
ایسنا هم درباره رعایت نکات ایمنی در زمان حادثه پرسشی مطرح کرد و او پاسخ داد: بررسیها در اینباره هنوز نهایی نشده، اما اصول ایمنی از سوی دستگاههای مسئول به همه معادن ابلاغ شده است. اینکه در محل حادثه این موارد رعایت شده یا خیر، پس از تکمیل بررسیها مشخص خواهد شد. اشرفیان تأکید کرد: معدن یادشده پیش از این، مانند سایر معادن بهطور دورهای بازرسی میشد و بازرسان ایمنی از نهادهای ذیربط بهصورت مستمر وضعیت معادن را رصد میکنند. درباره آخرین گزارش ایمنی این معدن، اطلاعات تکمیلی پس از بررسیهای کامل اعلام خواهد شد.
وی افزود: حادثه دردناکی رخ داده است و تیمهای فنی، امدادی و قضایی در حال بررسی جوانب موضوع هستند. تا زمان مشخص شدن نتیجه نهایی، فعالیت بخش حادثهدیده متوقف خواهد بود و نتایج بهصورت شفاف در اختیار مردم قرار میگیرد. اما در این میان، پرسشها همچنان پابرجاست: چند بار باید «توقف موقت» فعالیت یک تونل یا وعده «بررسی فنی» تکرار شود تا جان انسانها از چرخه خطر بیرون کشیده شود؟ در معادن زغالسنگ طبس، هنوز روشهای استخراج سنتی و ابزارهای قدیمی بر جان کارگران سایه انداخته است. ستونهای نگهدارنده، اگر هم نصب شوند، گاهی در برابر فرسودگی خاک و فشار لایهها دوام نمیآورند.
این حادثه، در ظاهر یک سانحه فنی است، اما در عمق خود، تکرار رنجی است که هر سال در دل کوه میپیچد. کارگری دیگر، در تونلی دیگر، زیر آوار ریزش نه فقط خاک، بلکه غفلت و فرسودگیِ نظارتها مدفون شد. تا زمانی که معدن به معنای واقعی کلمه ایمن نشود، جان کارگران در طبس و دیگر شهرهای معدنی، همچنان میان تاریکی و امید، معلق خواهد ماند؛ درست در همان نقطهای که آخرین نفس، با غبار زغال یکی میشود.
وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی