وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
امروز خراسان جنوبی – صادقی
در سال‌های اخیر، بحران کم‌آبی به یکی از مسائل اساسی در مناطق مختلف ایران تبدیل شده است. یکی از شهرستان‌هایی که این روزها با این مشکل مواجه شده، شهرستان نهبندان در استان خراسان جنوبی است. این منطقه که به دلیل موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی‌اش به شدت تحت تأثیر تغییرات اقلیمی و خشکسالی قرار دارد، شاهد تغییرات چشمگیری در زیست‌بوم خود بوده است. تنش آبی در این منطقه نه تنها بر کشاورزی و منابع آبی تأثیر گذاشته، بلکه باعث شده تا حیات وحش این مناطق به سکونتگاه‌های انسانی پناه بیاورند و در این مسیر با خطرات متعددی روبرو شوند.
خشکسالی و تأثیر آن بر حیات وحش
بر اساس گزارش‌های موجود، کاهش بارندگی‌ها در استان خراسان جنوبی به‌ویژه در شهرستان نهبندان، به شدت بر اکوسیستم‌های طبیعی و حیات وحش تأثیر گذاشته است. در این شهرستان، پوشش گیاهی مراتع به دلیل کم‌آبی به شدت کاهش یافته و منابع آبی طبیعی نیز در بسیاری از مناطق خشک شده‌اند. چنین شرایطی باعث شده تا حیوانات برای تأمین آب و غذای خود به مناطق نزدیک به سکونتگاه‌ها و مزارع کشاورزی مهاجرت کنند. این موضوع علاوه بر اینکه موجب آسیب به منابع کشاورزی می‌شود، خطراتی را برای حیات وحش به دنبال دارد.
رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نهبندان به وضوح اشاره کرده که خشکسالی تأثیرات مستقیمی بر تمامی اکوسیستم‌ها به‌ویژه زیستگاه‌های حیات وحش داشته؛ با کاهش شدید علوفه و آب در زیستگاه‌های طبیعی، حیوانات برای زنده ماندن مجبور به مهاجرت به مناطق انسانی شده‌اند. این پناه بردن حیوانات به سکونتگاه‌ها و مزارع کشاورزی، نه تنها خطراتی برای خود آنها به همراه دارد، بلکه کشاورزان و دامداران را نیز در شرایط دشواری قرار می‌دهد.
خطرات برای حیات وحش
در شرایط بحرانی ناشی از خشکسالی، حیات وحش با چالش‌های جدی روبرو است. ورود این حیوانات به مناطق انسانی ممکن است منجر به برخوردهای مستقیم با انسان‌ها و آسیب به محصولات کشاورزی شود. علاوه بر این، حیوانات مهاجر به دلیل ناچاری ممکن است از سوی افراد سودجو شکار شوند یا دچار حوادث مختلف شوند. طبق گفته‌های مسئولان محیط زیست، برخی از این حیوانات توسط انسان‌ها کشته می‌شوند، در حالی که آنها تنها به دنبال آب و غذا هستند. اما این وضعیت همچنین باعث می‌شود که حیات وحش با خطرات بیشتری مواجه شود. بسیاری از این حیوانات که به دلیل گرسنگی و تشنگی به سکونتگاه‌ها پناه می‌آورند، ممکن است از سوی خودروها زیر گرفته شوند یا درگیر شکارهای غیرقانونی شوند. همچنین، تنش آبی در مناطق خشک باعث کاهش شدید زیستگاه‌های طبیعی شده و می‌تواند در آینده‌ای نه چندان دور نسل بسیاری از گونه‌های جانوری را در معرض تهدید قرار دهد.
تأثیرات بلندمدت خشکسالی
بر اکوسیستم‌ها
خشکسالی تنها یک بحران کوتاه‌مدت نیست بلکه تأثیرات بلندمدتی بر اکوسیستم‌ها خواهد گذاشت. با توجه به تغییرات اقلیمی و احتمال افزایش خشکسالی‌ها در آینده، وضعیت نهبندان ممکن است به یکی از سناریوهای رایج در بسیاری از نقاط ایران تبدیل شود. در این شرایط، باید به فکر راهکارهایی برای حفاظت از حیات وحش و تقویت تاب‌آوری اکوسیستم‌ها در برابر بحران‌های آبی باشیم.
پیشنهادات برای مقابله با بحران
برای مقابله با این بحران، ابتدا باید به اهمیت حفاظت از منابع طبیعی و آبی توجه ویژه‌ای داشته باشیم. کاهش مصرف آب در کشاورزی و مدیریت صحیح منابع آبی از اقدامات ضروری است. در این میان، همکاری مردم و مسئولان در حفاظت از حیات وحش و زیستگاه‌های طبیعی بسیار مهم است. رییس اداره حفاظت محیط زیست نهبندان از مردم و کشاورزان خواسته است که در این شرایط سخت، با حیوانات مدارا کنند و از هرگونه آسیب به آنها خودداری کنند. یکی از راهکارهای مؤثر در این زمینه، راه‌اندازی طرح‌هایی مانند «نذر طبیعت» است که می‌تواند به تأمین آب و غذا برای حیات وحش در این دوران خشکسالی کمک کند. همچنین، ایجاد مناطق امن و پناهگاه‌های حیوانات برای جلوگیری از ورود آنها به سکونتگاه‌ها و مزارع کشاورزی، می‌تواند از وقوع بسیاری از مشکلات جلوگیری کند.
اقدامات حفاظتی و همکاری عمومی
مسئولان محیط زیست نهبندان تأکید کرده‌اند که مردم و دوستداران محیط زیست نیز می‌توانند با همکاری با سازمان‌های محیط زیست، نقشی مؤثر در کاهش آسیب‌های ناشی از خشکسالی ایفا کنند. مثلاً در صورت مشاهده حیات وحش در مناطق سکونتگاهی، بهتر است که هیچ‌گونه اقدام غیرقانونی یا خشونت‌آمیزی انجام نشود و مراتب از طریق سامانه‌های اطلاع‌رسانی مانند شماره تلفن ۱۵۴۰ یا به اداره حفاظت محیط زیست اطلاع دهند.
با توجه به شرایط بحرانی و تأثیرات جدی خشکسالی بر حیات وحش استان و به‌ویژه نهبندان، به نظر می‌رسد که حل این بحران تنها با همکاری جامع و هم‌افزایی مردم، مسئولان و سازمان‌های محیط زیست امکان‌پذیر است. در حالی که این منطقه در مواجهه با چالش‌های بی‌سابقه‌ای قرار دارد، باید به یاد داشت که حفاظت از منابع طبیعی و توجه به حیات وحش نه تنها به سلامت محیط زیست بلکه به حفظ منابع آبی و کشاورزی در بلندمدت نیز کمک می‌کند.
همچنان که حیوانات در جستجوی منابع آبی به مناطق انسانی نزدیک می‌شوند، آیا انسان‌ها می‌توانند در کنار هم، محیطی امن‌تر برای این موجودات فراهم و در برابر چالش‌های طبیعی ایستادگی کنند؟
بازدیدها: ۲۴
