علیرضا خامه‌زر،رئیس اتاق بازرگانی خراسان جنوبی در تشریح زمینه‌های مشترک همکاری‌های اقتصادی ایرانی‌ها و افغانستانی‌ها به خبرنگار ایلنا گفت: با روی کار آمدن حکومت سرپرست امارت اسلامی در افغانستان سازوکار جدیدی بر کسب‌وکارهای افغانستان حاکم شده و این موضوع می‌طلبد که ایران جایگاه خود را در این همسایه ۴۰ میلیون نفری بازیابی کند.

وی افزود: افغانستان ذخایر معدنی بکری دارد و این ذخایر با روی کار آمدن حکومت جدید مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته و این در حالی است که ایران هم مصرف‌کننده شماری از مواد معدنی موجود در خاک افغانستان است و هم در خدمات فنی و مهندسی در بخش معدن از توانمندی‌هایی برخوردار است که در اکتشاف، استخراج و فرآوری مواد معدنی این کشور به کار می‌آید.

خامه‌زر خاطرنشان کرد: موضوع مهم دیگر ضعف افغانستان در تامین انرژی موردنیاز تولید به ویژه برق است و این ضعف فرصتی را برای ایران فراهم می‌آورد تا مواد معدنی خام افغانستان را به کشور وارد و پس از فرآوری در قالب مواد نیمه‌خام بار دیگر به افغانستان صادر کند؛ زغال سنگ، سنگ روی، سنگ سرب، تالک، سنگ آهن، کانی مس و سنگ‌های ساختمانی ذخایری هستند که در افغانستان وجود دارند و صنایع ایران می‌توانند آنها را فرآوری و سپس مصرف و یا صادر کنند.

وی تصریح کرد: برای تحقق این امور نیاز به افزایش رفت‌وآمدهای دیپلماتیک میان دو کشور است. همچنین به همین منظور در اواخر ماه جاری نمایشگاه دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران در کابل برگزار می‌شود، علاوه بر اینها کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و افغانستان در سال گذشته با حضور هیات طالبان در ایران تشکیل شد و وزارت جهاد کشاورزی از سوی ایران به عنوان مسئول این کمیسیون مشترک انتخاب شد؛ در پی این فعالیت‌ها فعالان تجاری در استان‌های مرزی نیز فعالیت خود را در رابطه با افغانستان توسعه دادند.

رئیس اتاق بازرگانی خراسان جنوبی در ادامه از راه‌اندازی دفتر نظام مهندسی معدن ایران در کابل به عنوان اقدام موثر دیگری برای توسعه همکاری معدنی دو کشور یاد کرد و ادامه داد: ایران فارغ از معادن بر واردات محصولات کشاورزی و در ادامه محصولات دامی از افغانستان نیز متمرکز است، این اقدام از آنجا اهمیت دارد که در حال حاضر ایران در تجارت با افغانستان در جایگاه صادرکننده نقش بسیار پررنگ‌تری دارد و ارزش واردات ایران از افغانستان از سالانه ۴۰ میلیون دلار بیشتر نمی‌شود، بنابراین از موازنه تجاری فاصله زیادی داریم.

خامه‌زر یادآور شد: ارزش سالانه صادرات ایران به افغانستان ۲ تا ۳ میلیارد دلار است و البته کشور ما بیشترین سهم را از بازار کالاهای صادراتی به افغانستان دارد و ۶۰۰ قلم کالا از ایران به افغانستان می‌رود، گفتی است در سال گذشته ارزش واردات افغانستان از کل دنیا ۹ میلیارد دلار بوده و صادرات افغانستان به جهان حدود ۱.۵ میلیارد دلار بوده است.

وی استانداردهای سختگیرانه وزارت کشاورزی ایران را اصلی‌ترین چالش در واردات محصولات کشاورزی و دامی از افغانستان دانست و افزود: انار قندهار، انگور، زردآلو، هندوانه و خشکبار افغانستان می‌تواند در سردخانه‌های ایران ذخیره و به مقاصد دیگر صادر شود، افغانستان به دلیل ضعف در تامین برق که پیش‌تر به آن اشاره شد امکان انبار کردن محصولات کشاورزی را ندارد همچنین واردات محصولات کشاورزی و معدنی افغانستان می‌تواند به هموار شدن مسیر صادرات ایرانی‌ها به این کشور بینجامد.

وی در ادامه به عزم دو کشور برای ایجاد مناطق آزاد تجاری در مرزهای مشترک اشاره کرد و گفت: اکنون منطقه ویژه اقتصادی ماهیرود در مرز ماهیرود برقرار است و تمام این پروژه به طور کامل در مالکیت بخش خصوصی ایران قرار دارد و توسط این بخش مدیریت می‌شود و البته افغانستانی‌ها هم در این منطقه سرمایه‌گذاری‌های بسیاری کرده‌اند، گفتنی است این مرز در انتقال مشتقات نفتی و سوخت به افغانستان اهمیت زیادی برای افغانستانی‌ها دارد.

رئیس اتاق بازرگانی خراسان جنوبی گفت: از مرز ماهیرود تا ولایت فراه افغانستان جاده‌ای به طول ۱۲۰ کیلومتر ایجاد شده و اتاق بازرگانی خراسان جنوبی از دولتمردان تقاضای تکمیل این جاده را دارد، احداث این جاده از ۱۵ سال پیش آغاز شده اما هنوز به پایان نرسیده و البته دولت ایران متعهد به اجرای این پروژه است، پایان این پروژه قیمت تمام‌شده تجارت کالا از ایران را کاهش می‌دهد.

وی از اقدام افغانستانی‌ها به تولید مواد غذایی و نوشیدنی‌ها در خاک این کشور خبر داد و گفت: این اتفاق می‌تواند فرصتی برای سرمایه‌گذاری مشترک تولیدی ایرانی‌ها در افغانستان باشد.

خامه‌زر در نهایت بر حضور رقبای گوناگون در بازار افغانستان تاکید کرد و گفت: از دیرباز میان ایران و پاکستان رقابت تنگاتنگی برای حضور در بازار افغانستان وجود داشت اما امروز ترکیه، امارات، هند، چین، ازبکستان و حتی روسیه نیز علاوه بر پاکستان و ایران برای حضور در بازار افغانستان در تکاپو هستند.