هشدار استانداری به مدیران سهل‌انگار؛ فسادهای خاموش پشت میزهای اداری

گاه درنظام اداری،‌ میان لایه‌های پیچیده‌ امضاها و فرم‌ها، «شفافیت» گم می‌شود، حالا هشدارها از درون خود دولت به صدا درآمده است. حسین موهبتی، معاون توسعه مدیریت و منابع استاندار خراسان جنوبی، در جلسه کارگروه سلامت اداری و صیانت از حقوق مردم، صریح و بی‌پرده گفت: «هیچ قصوری در رفع گلوگاه‌های فساد قابل پذیرش نیست.»
این جمله نه‌فقط یک تذکر اداری، بلکه هشداری روشن است برای تمام مدیرانی که هنوز رفع فساد را در حد شعار می‌دانند. موهبتی با تأکید بر اینکه اولویت‌بندی برای شناسایی و رفع گلوگاه‌های فساد باید در دستور کار مدیران باشد، تأکید کرد: پاسخگویی به‌موقع و شفاف، اساس نظام اداری کارآمد است و باید در این زمینه فرهنگ‌سازی جدی شکل بگیرد.
او با یادآوری اینکه اعتماد عمومی از مسیر شفافیت و پاسخگویی می‌گذرد، گفت: «دولت بر این باور است که سلامت اداری زمانی معنا دارد که هر دستگاه اجرایی، از کوچک‌ترین تصمیم تا بزرگ‌ترین قراردادش، در معرض دید مردم و نهادهای نظارتی باشد.»
در این نشست، گزارشی از اقدامات انجام‌شده برای «جشنواره ملی رفع تعارض منافع» ارائه شد؛ طرحی که قرار است تابوی تعارض منافع را در ادارات بشکند و جایگاه مدیرانی را که در مرز منافع شخصی و عمومی حرکت می‌کنند، مشخص کند.
موهبتی این جشنواره را فرصتی برای ارزیابی واقع‌بینانه دستگاه‌ها دانست و گفت: «نتیجه این ارزیابی‌ها باید به برنامه‌ای اجرایی برای رفع مصادیق تعارض منافع تبدیل شود؛ نه صرفاً گزارشی برای بایگانی.»
بر اساس اعلام وی، دستگاه‌ها مکلف شده‌اند تا پایان وقت اداری پنجم آبان ماه، اطلاعات خود را در سامانه مربوطه بارگذاری کنند تا ارزیابی عملکرد در مسیر رفع تعارض منافع به‌درستی انجام گیرد. دستگاه‌های برتر نیز بر پایه همین داده‌ها، در ۱۸ آذرماه معرفی خواهند شد.
اما در لایه‌های پنهان این سخنان، هشدار جدی‌تری نهفته است؛ هشدار نسبت به آن بخش از نظام اداری که سال‌هاست زیر سایه‌ تعارفات اداری، با گلوگاه‌هایی از فساد کوچک اما مزمن روبه‌روست؛ همان نقاطی که گاهی یک امضا، یک تصمیم یا یک چشم‌پوشی، می‌تواند هزینه‌ای سنگین برای اعتماد عمومی باشد. سخنان معاون استاندار را می‌توان پیامی روشن به مدیران دستگاه‌های اجرایی دانست؛ پیامی که یادآور می‌شود فساد تنها در معاملات کلان یا پرونده‌های اقتصادی خلاصه نمی‌شود، بلکه در کوتاهی‌های کوچک و تصمیم‌های روزمره هم می‌تواند ریشه بدواند.
اکنون که دولت شعار «شفافیت و سلامت اداری» را سرلوحه قرار داده، همه نگاه‌ها به عملکرد مدیرانی دوخته شده که باید در میدان عمل، نشان دهند مبارزه با فساد یک مأموریت واقعی است، نه یک بخش‌نامه‌ تکراری.
هشدار موهبتی در خراسان جنوبی، زنگ خطری است برای همه دستگاه‌ها؛ زنگی که اگر شنیده نشود، شاید فردا در گزارش‌ها و پرونده‌ها، صدایش بلندتر و رساتر بازتاب پیدا کند. اما این هشدار فقط یک تهدید اداری نیست؛ نشانه‌ای است از خستگی جامعه از وعده‌های بی‌نتیجه. مردم سال‌هاست از کنار میزهایی عبور می‌کنند که روی آن مهر «در دست بررسی» خورده، اما گاه هرگز به نتیجه نمی‌رسد. در چنین فضایی، هر بار که مسئولی از شفافیت و سلامت اداری می‌گوید، نگاه‌ها منتظرند ببینند این بار چه اندازه از حرف تا عمل فاصله خواهد بود.
فساد همیشه با صدای بلند نمی‌آید؛ گاهی آرام، بی‌صدا، در حاشیه دستور جلسات و امضاهای روتین رشد می‌کند. در چرخ‌دنده‌های کند ادارات، در تأخیرهای بی‌دلیل و در انبوه پرونده‌هایی که «فردا امضا می‌شوند». درست در همان لحظه‌ای که یک مدیر، کوچک‌ترین تعلل را عادی می‌پندارد، اعتماد مردم ترک برمی‌دارد؛ اعتمادی که وقتی بشکند، هیچ بخش‌نامه‌ای ترمیمش نمی‌کند.
خراسان جنوبی، استانی که به قانون‌مداری شهره است، امروز در آزمونی تازه قرار دارد؛ آزمون پاسخ‌گویی. اگر مدیران این استان بتوانند گلوگاه‌های فساد را نه در کلام، بلکه در ساختار و رفتار ببندند، می‌توان گفت: این هشدار شنیده شده است. اما اگر نه، همین هشدار روزی در تیترهای تند و گزارش‌های تحقیقی، بازتابی تلخ‌تر خواهد یافت. شفافیت فقط واژه‌ای در سخنرانی‌ها نیست؛ چراغی است که باید در راهروهای ادارات روشن بماند، نکند روزی خاموش شود و در تاریکی آن، فساد دوباره راه خود را پیدا کند. شاید حالا زمان آن رسیده که مدیران پیش از هر امضا، از خود بپرسند: آیا این تصمیم، روزی در پرونده‌ای به نام «قصور» بازخوانی نخواهد شد؟