وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
در دل کوه‌های صامت و ساکت خراسان جنوبی، غارهایی پنهان مانده‌اند که قرن‌ها رازهای زمین و زمان را در خود نهفته داشته‌اند؛ غارهایی که سکوت‌شان روایت‌گر تاریخ، طبیعت و شگفتی‌های بی‌کران است. حالا برای نخستین بار، نوری از جنس اعتبار ملی بر تاریکنای این ژرفای ناشناخته تابیده است؛ نوری که می‌تواند مسیر تازه‌ای برای شناخت، حفاظت و حتی توسعه گردشگری استان روشن کند. غارها، این شگفتی‌های پنهان طبیعت، بخش مهمی از میراث زمین‌شناسی و زیستی هر سرزمین‌اند. در دل کوه‌های خراسان جنوبی نیز غارهای ناشناخته‌ای قرار دارند که هر یک می‌تواند دنیایی تازه از رمز و راز، تاریخ طبیعی و تنوع زیستی را به نمایش بگذارد. با این حال، نبود مطالعات دقیق و کمبود اعتبار، تاکنون مانع از شناخت کامل این گنجینه‌های ارزشمند شده بود. این روند اما به نقطه عطفی تازه رسیده است. برای نخستین بار، ۱۰۰ میلیون تومان اعتبار ملی از محل بودجه‌های کشور به شناسایی و حفاظت از غارهای داخل محدوده مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اختصاص یافت؛ اعتباری که می‌تواند سرآغاز راهی تازه برای مستندسازی و پاسداری از این سرمایه‌های طبیعی باشد.
طرح مطالعاتی با رویکرد جامع
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی، ارشادی، در گفت‌وگو با خبرنگار صدا و سیما اعلام کرد: «بر اساس این اعتبار، طرح مطالعاتی با موضوع تدوین طرح شناسایی، جمع‌آوری و ثبت اطلاعات غارهای استان، رده‌بندی حفاظت و پایش و حفاظت از فون و فلور آنها در دستور کار اداره کل قرار گرفته است.»
به گفته او، این طرح نه تنها فهرستی دقیق از غارهای استان ارائه خواهد داد، بلکه وضعیت زیستگاه‌ها، گونه‌های جانوری (فون) و گیاهی (فلور) و حتی ظرفیت‌های گردشگری و پژوهشی آنها نیز بررسی خواهد شد. ارشادی افزود: «این طرح توسط یکی از صاحبنظران و اساتید برجسته غارشناسی ایران در حال انجام است و به محض پایان مطالعات، نتایج تحقیقاتی در اختیار علاقه‌مندان و دوستداران طبیعت قرار خواهد گرفت.»
همین نکته نشان می‌دهد که اجرای این پروژه تنها به جمع‌آوری داده‌های اولیه محدود نمی‌شود، بلکه رویکردی تخصصی و مبتنی بر دانش علمی دارد؛ رویکردی که می‌تواند الگویی برای سایر استان‌ها نیز باشد.
گنجینه‌ای ناشناخته در دل زمین
غارهای خراسان جنوبی تاکنون کمتر به‌صورت رسمی در کانون توجه بوده‌اند. در حالی‌که بسیاری از آنها می‌توانند ارزش‌های کم‌نظیر زمین‌شناسی و اکولوژیک داشته باشند، نبود مطالعه و حفاظت کافی، خطر نابودی و تخریب را برایشان جدی‌تر کرده است. اختصاص این اعتبار می‌تواند نقطه شروعی باشد برای تعریف طرح‌های گسترده‌تر در آینده؛ طرح‌هایی که هم به شناخت علمی و هم به جذب گردشگر علاقه‌مند به طبیعت کمک می‌کند.
چشم‌انداز آینده
اقدام اخیر را می‌توان نخستین گام جدی در جهت پیوند میان حفاظت محیط زیست و توسعه پایدار استان دانست. اگرچه ۱۰۰ میلیون تومان در مقیاس ملی رقم بزرگی نیست، اما ارزش آن در باز کردن راهی تازه برای حفاظت از گنجینه‌های زیرزمینی استان است. غارهای خراسان جنوبی هنوز در دل تاریکی‌اند؛ سکوت و ناشناختگی، سایه‌ای قدیمی بر آنها انداخته است. اما با اختصاص این اعتبار ملی و آغاز طرح مطالعاتی، شاید سرانجام چراغی بر دهلیزهای خاموش‌شان روشن شود. و باز این پرسش باقی می‌ماند: آیا این نور نخستین، راهی به کشف تمام رازهای پنهان در دل کوه‌های خاموش استان خواهد گشود، یا غارها همچنان در پرده تاریک خود فرو خواهند ماند؟
