وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
در خراسان جنوبی، هر سنگ، هر دیوار و هر خاک ورزشگاه‌های نیمه‌تمام، حکایتی از انتظار و عقب‌ماندگی دارد. بیش از ۱۰ سال است که بسیاری از پروژه‌های ورزشی استان، از سالن‌ها و استخرها گرفته تا زمین‌های چمن مصنوعی، در نیمه راه مانده‌اند و همچنان چشم به تأمین اعتبار و تصمیم‌های کلان دارند.
مهدی قناد، سرپرست اداره کل ورزش و جوانان استان، حجم این نیمه‌تمام‌ها را ۱۷۵ پروژه عنوان می‌کند که تکمیل آن‌ها حدود هشت هزار میلیارد ریال نیاز دارد و تأکید می‌کند این عقب‌ماندگی نه تنها روند ورزش همگانی، که رشد حرفه‌ای و میزبانی رقابت‌های ملی و بین‌المللی را هم تحت تأثیر قرار داده است. از بیرجند تا دورافتاده‌ترین شهرستان‌های مرزی، ورزش استان با پروژه‌هایی نیمه‌تمام، روبه‌روست که سال‌هاست نفس می‌کشند اما تکمیل نمی‌شوند. قناد می‌گوید: «از مجموع اعتبار مورد نیاز، پنج هزار میلیارد ریال برای طرح‌هایی است که کمتر از ۵۰ درصد پیشرفت دارند و مابقی پروژه‌ها بالای ۵۰ درصد اجرا شده‌اند.» این نیمه‌تمام‌ها شامل سالن‌های ورزشی شهرستان‌ها، استخرهای نیمه‌تمام، نگهداری زیرساخت‌های موجود و توسعه روشنایی چمن‌های مصنوعی است؛ عملاً هیچ شهرستانی خالی از پروژه نیمه‌تمام نیست. در کنار این حجم گسترده، محرومیت خراسان جنوبی از زیرساخت‌های ورزش قهرمانی به چشم می‌آید؛ استانی که نه استخر قهرمانی دارد، نه سالن تخصصی استاندارد دوومیدانی، و نه مجموعه‌ای مجهز برای میزبانی مسابقات ملی و آسیایی. حجم مالی تنها این سه پروژه، حدود یک همت (۱۰هزار میلیارد ریال) برآورد می‌شود؛ رقمی که برای بسیاری از استان‌ها چند پروژه کوچک است، اما برای خراسان جنوبی، نماد نابرابری و عقب‌ماندگی است. قناد به محدودیت‌های طرح‌های قابل ارائه در سفر رئیس‌جمهور اشاره می‌کند: تنها پروژه‌هایی که بالای ۷۰ درصد پیشرفت دارند، در دستور کار مصوبات قرار می‌گیرند؛ به همین دلیل، بسیاری از زیرساخت‌های اصلی استان، حتی امکان مطرح شدن در فهرست مصوبات را پیدا نمی‌کنند. او می‌گوید: «برای تکمیل پروژه‌های بالای ۷۰ درصد، حدود ۲ هزار میلیارد ریال درخواست شده بود اما پیش‌نویس اولیه تنها هزار میلیارد ریال تصویب شد.»
زیر ساخت ضعیف‌‌تر ۴ شهرستان
وضعیت توزیع پروژه‌ها میان شهرستان‌ها نیز متفاوت است. تقریباً همه شهرستان‌ها پروژه فعال دارند، اما شهرستان‌های طبس، نهبندان، درمیان و قاینات به دلیل شرایط جغرافیایی و جمعیتی، از نظر زیرساخت ورزشی در وضعیت ضعیف‌تری قرار دارند؛ حتی بیرجند، با جمعیت بالای خود، کمبود زیرساخت‌ها را تجربه می‌کند. با این حال، سرپرست اداره کل ورزش و جوانان تأکید دارد که تلاش‌ها بر پایه توازن و عدالت منطقه‌ای است؛ حتی روستاهای بالای ۱۰۰ خانوار نیز در برنامه توسعه چمن مصنوعی قرار گرفته‌اند. روند طولانی اجرای پروژه‌ها نیز خود چالش بزرگی است. متوسط عمر ساخت پروژه‌های ورزشی استان بالای ۱۰ سال است. نمونه‌هایی مانند خانه جوان بیرجند یا سالن‌های نیمه‌تمام مناطق مرزی نهبندان، سربیشه، طبس و قاینات بیش از یک دهه از آغازشان می‌گذرد. این تأخیرها، تورم و محدودیت‌های مالی، روند تکمیل پروژه‌ها را با چالش جدی مواجه کرده است.
۵۳ سانتی متر برای هر نفر
سرانه ورزشی استان نیز نشان‌دهنده فاصله قابل توجه با استاندارد است. اگر فقط اماکن وزارت ورزش مبنا قرار گیرد، سرانه ورزشی استان حدود ۵۳ سانتی‌متر مربع به ازای هر نفر است، در حالی که هدف، رسیدن به یک متر مربع است. تحقق کامل اعتبارات سفرهای استاندار و مصوبات سفر رئیس‌جمهور می‌تواند بخشی از پروژه‌های اولویت‌دار را تکمیل کند، اما ساختارهای ناپایدار، محدودیت‌های مالی و مدیریت ناکافی، همچنان سد راه توسعه ورزش استان است.
راهکار چیست؟
چالش ورزش خراسان جنوبی، ترکیبی از محرومیت تاریخی، محدودیت مالی و کمبود زیرساخت است و نیمه‌تمام بودن پروژه‌ها نه تنها روند ورزش همگانی را کند کرده، بلکه مانع رشد ورزش قهرمانی و میزبانی رقابت‌های ملی و بین‌المللی شده است. برای تغییر این وضعیت، نیاز است این مراحل شامل تأمین و تخصیص مستمر بودجه، برنامه‌ریزی منطقه‌ای و توازن توسعه، مدیریت پروژه‌ها و پیمانکاران، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و تمرکز بر ورزش همگانی و پایه، طی شود. لازم است بودجه کافی به پروژه‌های نیمه‌تمام اختصاص یابد و تخصیص منابع مستقل از محدودیت‌های سفرها و مصوبات موقت تضمین شود. توسعه زیرساخت‌ها باید با تمرکز بر توازن منطقه‌ای و اولویت‌بندی شهرستان‌های محروم و مرزی پیش رود تا پروژه‌های کلیدی مانند استخر قهرمانی، سالن تخصصی دوومیدانی و سالن مسابقات ملی در اولویت تکمیل قرار گیرند. نظارت مستمر و اعمال قراردادهای مشروط به پیشرفت با پیمانکاران، می‌تواند از توقف طولانی‌مدت و هدررفت منابع جلوگیری کند و در کنار آن، جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در سالن‌ها، زمین‌های چمن و باشگاه‌های تخصصی با حمایت‌های قانونی و مشوق‌های مالی، ظرفیت‌های استان را تکمیل کند. همزمان، توسعه ورزش همگانی و پایه، حتی در پروژه‌های کوچک، می‌تواند سرانه ورزشی استان را افزایش دهد و حضور ورزش در زندگی مردم نهادینه شود تا هر سالن، هر زمین و هر استخر نه تنها نماد سرمایه‌گذاری، که محرک رشد و امید ورزشی باشد. ورزش خراسان جنوبی، با پروژه‌های نیمه‌تمام و سال‌ها انتظار، همچنان در مرز امید و واقعیت ایستاده است. هر سالن نیمه‌تمام، هر زمین خاکی و هر استخر نیمه‌ساخته، قصه‌ای از پشتکار مردم، کمبودها و وعده‌های تحقق‌نیافته دارد. آینده ورزش استان، بسته به تصمیم مسئولان، تخصیص درست بودجه و همراهی جامعه محلی است؛ آیا این نفس‌های نیمه‌تمام، بالاخره به نفس تازه‌ای تبدیل خواهند شد؟ آیا روزی می‌رسد که جوانان این سرزمین، روی چمن‌های استاندارد، در استخرهای قهرمانی و سالن‌های مجهز، آینده ورزشی خود را بسازند؟ تنها زمان و اراده مشترک، پاسخ این پرسش را خواهد داد.
