وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
حضور پررنگ جوانان در فضای مجازی، پدیده‌ای انکارناپذیر است، اما وقتی این سرگرمی‌ها از تعادل خارج می‌شود، به‌جای نشاط و خلاقیت، سایه‌هایی از اضطراب، تنهایی و افت انگیزه را بر ذهن جوانان می‌افکند.
در روزگاری که تکنولوژی با سرعت سرسام‌آوری پیش می‌رود، شبکه‌های اجتماعی به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی جوانان تبدیل شده‌اند. پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام، به‌واسطه تلفیق تصویر، موسیقی و ارتباطات سریع، جذابیتی گسترده در میان نسل جوان ایجاد کرده، اما این جذابیت، همواره مثبت و بی‌خطر نیست. در همین راستا، خبرنگار ایرنا با حامد کاظمی‌تبار، کارشناس رسانه و مدیر دفتر استانی سازمان فضای مجازی سراج در خراسان جنوبی، گفت و گویی ترتیب داده تا با نگاهی آسیب‌شناسانه به این موضوع، چرایی گرایش گسترده جوانان به سرگرمی‌های مجازی و راهکارهای مقابله با آسیب‌های آن را بررسی کند.
افسردگی و استفاده افراطی
مسئول فضای مجازی سازمان سراج در خراسان جنوبی گفت: جوانان به‌طور طبیعی به دنبال هیجان، سرگرمی و هویت‌سازی هستند و اینستاگرام و شبکه‌های اجتماعی مشابه، امکان ترکیب تصویر، موسیقی و ارتباطات سریع را فراهم کرده‌اند که در دنیای واقعی به این سرعت و گستردگی امکان‌پذیر نیست. حامد کاظمی تبار افزود: آمارها نشان می‌دهد که میانگین حضور روزانه کاربران در اینستاگرام بین ۵۰ تا ۶۰ دقیقه است، اما در ایران جوانان گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال روزانه بیش از سه ساعت در شبکه‌های اجتماعی وقت می‌گذرانند لذا این مصرف زیاد اگر بدون برنامه و هدف باشد، می‌تواند زمینه‌ساز کاهش تمرکز، اضطراب، مقایسه منفی و آسیب‌های روانی شود. وی ادامه داد: بخشی از محتواهای پرطرفدار در اینستاگرام سطحی، مبتذل و حتی ضدفرهنگی هستند از همین رو جوانانی که ساعت‌های طولانی وقت خود را صرف چنین محتواهایی می‌کنند، به تدریج دچار تخلیه ذهنی بی‌ثمر می‌شوند. از طرفی پژوهش‌های داخلی نیز نشان داده است که استفاده افراطی از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند باعث کاهش تمرکز، افت تحصیلی و حتی افسردگی شود. تبدیل نقش از مصرف‌کننده صرف به تولیدکننده محتوا می‌تواند فرصت‌های کسب‌وکار و رشد فردی را برای جوانان فراهم کند. مسئول فضای مجازی سازمان سراج در خراسان جنوبی همچنین راهکارهایی برای مقابله با این آسیب‌ها مطرح کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین اقدامات، تعیین سقف زمانی برای استفاده روزانه از شبکه‌های اجتماعی است لذا توصیه می‌شود جوانان حداکثر یک ساعت در روز را به سرگرمی مجازی اختصاص دهند. وی افزود: انتخاب محتوای هوشمندانه و مفید به جای صفحات سطحی و مبتذل، یکی دیگر از راهکارهای مهم است، همچنین تبدیل نقش از مصرف‌کننده صرف به تولیدکننده محتوا می‌تواند فرصت‌های کسب‌وکار و رشد فردی را برای جوانان فراهم کند. کاظمی تبار ادامه داد: به جای آنکه فقط بیننده باشیم، می‌توانیم تولیدکننده محتوا باشیم لذا جوانان خلاق می‌توانند از همین سرگرمی‌ها به فرصت کسب‌وکار برسند؛ چه در حوزه فروش محصولات، چه آموزش آنلاین و چه تولید محتواهای فرهنگی و اجتماعی زیرا امروز هزاران صفحه ایرانی در اینستاگرام به‌عنوان کسب‌وکار کوچک فعالیت می‌کنند و درآمدهای واقعی دارند.
تعادل بین دنیای مجازی و واقعی
وی تاکید کرد: هیچ چیز جایگزین روابط واقعی، ورزش و فعالیت‌های اجتماعی نمی‌شود و حفظ تعادل میان دنیای واقعی و مجازی برای سلامت روان جوانان ضروری بوده لذا سرگرمی حق جوان است، اما اگر به ابتذال یا اتلاف وقت تبدیل شود، از حق به خطر تبدیل خواهد شد. کاظمی تبار با تأکید بر اینکه فضای مجازی ابزار قدرتمندی است که می‌تواند هم فرصت و هم تهدید باشد یادآور شد: سرگرمی در این فضا حق طبیعی جوانان است، اما مدیریت صحیح و آگاهانه آن نقش تعیین‌کننده‌ای در تبدیل این فرصت به تهدید دارد لذا انتخاب مسیر استفاده از این ابزارها بر عهده خود جوانان است تا بتوانند از آن به‌عنوان سکوی پرش برای رشد و موفقیت بهره‌مند شوند. وی یادآور شد: سرگرمی حق جوان است، اما اگر به ابتذال یا اتلاف وقت منجر شود، از «حق» به «خطر» تبدیل خواهد شد زیرا شبکه‌های اجتماعی ابزار هستند؛ می‌توانند نردبان رشد باشند یا چاهی برای غرق شدن، پس انتخاب این مسیر به خود جوانان بستگی دارد.
