رئیس بسیج سازندگی در آیین افتتاحیه بیست‌وچهارمین کنفرانس هیدرولیک ایران و همایش ملی قنوات در دانشگاه بیرجند: قنات نماد پیوند علم، ایمان و مهندسی ایرانی است

رئیس سازمان بسیج سازندگی با تأکید بر ضرورت بازنگری در نگاه مدیریتی به منابع آب گفت: قنات‌ها تنها سازه‌هایی فنی نیستند بلکه نماد پیوند علم، ایمان و مهندسی ایرانی هستند. به گزارش ایرنا، سردار محمد زهرایی در آیین افتتاحیه بیست‌وچهارمین کنفرانس هیدرولیک ایران و همایش ملی قنوات در دانشگاه بیرجند افزود: قنات‌ها جلوه‌ای از هوش مهندسی، دانش بومی و ایمان عمیق ایرانیان به سازگاری با طبیعت‌اند و امروز نیز باید از این میراث علمی و فرهنگی برای عبور از بحران آب الهام بگیریم.وی بیان کرد: امروز اساتید گرانقدر، دانشجویان و مجاهدان خاموشی که در دل زمین و در عرصه‌های سازندگی کشور تلاش می‌کنند، سرمایه‌های واقعی ایران هستند.
رئیس سازمان بسیج سازندگی تصریح کرد: امروز در شرایطی هستیم که ایران عزیز ما با خشکسالی‌های متمادی مواجه است و باید این واقعیت را در همه سطوح تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی بپذیریم.وی عنوان کرد: وقتی شرایط اقلیمی کشور تغییر کرده و منابع آبی کاهش یافته است، دیگر نمی‌توان با نگاه گذشته برنامه‌ریزی کرد.سردار زهرایی اضافه کرد: مگر می‌شود کشوری در بحران آب باشد اما نظام بودجه‌ریزی و توسعه‌اش با پیش‌فرض کم‌آبی تنظیم نشده باشد؟ چگونه می‌توان از کمبود آب سخن گفت اما همچنان کشت‌های آب‌بر یا صنایع پرمصرف را توسعه داد؟ این‌ها نشانه ناترازی در فهم مسئله و نیز در تصمیم‌گیری و اجراست.وی تأکید کرد: نیازمند تغییر نگاه علمی، دقیق و مبتنی بر واقعیت‌های اقلیمی در سیاست‌های کلان آبی کشور هستیم، هر اقدام عمرانی و توسعه‌ای باید بر پایه درک صحیح از وضعیت منابع آب انجام شود.رئیس سازمان بسیج سازندگی با اشاره به اینکه ایران خاستگاه دانش قنات و مهندسی آب در جهان است، یادآور شد: قنات‌ها تنها سازه‌های تجربی نیستند، بلکه نتیجه دانش، دقت و هوشمندی مهندسان و مقنیان ایرانی‌اند.وی افزود: برای نمونه، قنات دوطبقه اردستان در استان اصفهان، قنات قصبه گناباد با بیش از دو هزار سال قدمت و مادرچاه با عمق بیش از ۲۲۰ متر، یا قنات زارچ در یزد با طول ۷۰ کیلومتر، نشان می‌دهند که ایرانیان قرن‌ها پیش به سطحی از مهندسی رسیده بودند که حتی امروز نیز با فناوری‌های نوین به‌ سختی قابل دستیابی است.سردار زهرایی بیان کرد: در مهندسی امروز، زمانی که برای شیب‌بندی مسیرها در راه‌سازی یا سازه‌های عمرانی از تجهیزات دقیق استفاده می‌کنیم، باید در نظر بگیریم که مقنیان گذشته در دل زمین، با شیب یک در هزار و بدون هیچ ابزار دیجیتالی، مسیرهایی چندین کیلومتری را طراحی می‌کردند تا آب به‌ صورت ثقلی جریان یابد، این کار تنها تجربه نبود، بلکه علم، الهام و دقتی مثال‌زدنی در آن نهفته بود.وی با ذکر خاطره‌ای از تلاش‌های میدانی فعالان این حوزه گفت: در یکی از مناطق شهرستان سرایان، قناتی به طول بیش از ۱۵۰ متر دچار ریزش شده بود و با هیچ ابزار نقشه‌برداری یا تجهیزاتی امکان تشخیص موقعیت دقیق و ترمیم آن وجود نداشت، اما یکی از استادکاران مقنی با تجربه، تنها با حس و شناخت خود از زمین و مسیر قنات، پس از بیست روز تلاش در دل زمین، توانست ارتباط کانال‌ها را بازسازی کند، این اتفاق نمادی از پیوند علم، تجربه و ایمان در سنت مهندسی ایرانی است.رئیس سازمان بسیج سازندگی ادامه داد: این همایش فرصتی است تا میان علم دانشگاهی و تجربه میدانی پلی واقعی برقرار شود. باید دانش نظری و تئوری‌های علمی در کنار تجربه عملی مقنیان و کارشناسان بومی قرار گیرد تا نتیجه‌ای ملموس و ماندگار حاصل شود.وی با اعلام آمادگی برای همکاری با مراکز علمی و دانشگاه‌ها اظهار کرد: بسیج سازندگی متعهد است از پایان‌نامه‌ها و پژوهش‌های دانشگاهی در زمینه آب و قنات حمایت کند.وی عنوان کرد: از استادان و دانشجویان می‌خواهیم پروژه‌های تحقیقاتی خود را به مسائل واقعی میدان و مناطق کم‌آب پیوند بزنند، ما نیز آماده‌ایم در حد توان، امکانات و حمایت‌های لازم برای اجرای این تحقیقات از تأمین هزینه‌های حضور دانشجویان در مناطق تا همکاری با مردم محلی برای اجرای طرح‌ها را فراهم کنیم.وی با اشاره به پیشینه تاریخی مدیریت آب در ایران یادآور شد: در دوران حکومت طاهریان، برای نخستین‌بار از فقها خواسته شد درباره بهره‌برداری از آب قنات‌ها کتاب بنویسند، این نشان می‌دهد که ایرانیان از قرن‌ها پیش درک عمیقی از عدالت و مشارکت اجتماعی در استفاده از منابع آب داشته‌اند.
دبیر بیست‌وچهارمین کنفرانس هیدرولیک ایران و همایش ملی قنوات نیز در آیین افتتاحیه این همایش گفت: برگزاری کنفرانس در سرزمینی که خود میزبان قنوات تاریخی متعددی است، فرصتی ارزشمند برای هم‌افزایی میان دانش بومی و دانش نوین است.ابوالفضل اکبرپور افزود: امید داریم که نتایج این همایش گامی در جهت ارائه راهکارهای علمی برای احیای قنوات و توسعه پایدار منابع آب کشور باشد.
وی درباره برنامه‌های علمی کنفرانس نیز اظهار کرد: از سال گذشته مسئولیت برگزاری این کنفرانس به دانشگاه بیرجند سپرده شده و تاکنون سه سمینار تخصصی با همکاری دانشگاه‌های مختلف جهان برگزار شده که محورهای آن شامل مدیریت مشارکتی منابع آب کشاورزی، آب‌شناسی اجتماعی قنات‌ها و نقش سازه‌های تاریخی در پایداری منابع آبی خراسان جنوبی بوده است.عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند بیان کرد: در مجموع ۱۱۴ مقاله به دبیرخانه این همایش ارسال شده که پس از داوری ۹۶ مقاله پذیرفته شده که از این تعداد ۲۸ مقاله به‌صورت شفاهی و مابقی به صورت خلاصه و پوستر ارائه می شود.وی محور اصلی این همایش را «هیدرولیک جریان پایدار آب زیرزمینی با تأکید بر قنات» دانست و افزود: هیدرولیک سازه‌های آبی باستانی، مهندسی رودخانه و هیدرولیک رسوب، هیدرودینامیک و هیدرولیک محاسباتی، هیدرولیک سیلاب در محیط‌های شهری، هیدرولیک جریان در محیط‌های متخلخل از جمله محورهای فرعی کنفرانس است.اکبرپور ادامه داد: تجهیزات و فناوری نوین در مهندسی رودخانه و سیلاب سازه‌های هیدرولیکی و هیدرولیک مدل‌های فیزیکی و آزمایشگاهی سازه‌های آبی، هیدرولیک جریان و رسوب سواحل تالاب‌ها، خلیج ، دریا و بنادر، هیدروانفورماتیک، کاربرد RS و GIS در هیدرولیک، هیدرولیک و هیدرودینامیک محیط زیستی از دیگر محورهای فرعی کنفرانس در نظر گرفته شده است.وی قنات را نمادی از هوشمندی انسان در سازگاری با طبیعت دانست و تأکید کرد: بازنگری در تجربه قنات‌ها می‌تواند راهگشای بحران آب در کشور باشد.
دبیر بیست‌وچهارمین کنفرانس هیدرولیک ایران و همایش ملی قنوات با بیان اینکه این همایش محفل پیوند سنت دیرینه مهندسی آب با فناوری‌های نوین روز است یادآور شد: قنات، این شاهکار مهندسی ایرانی، نمادی از هوشمندسازی و سازگاری انسان با طبیعت است.وی اظهار کرد: در روزگاری که فناوری‌های پیچیده وجود نداشت، نیاکان ما با درک دقیق از شیب زمین و رفتار آب‌های زیرزمینی، سازه‌ای را پدید آوردند که نه‌تنها منبعی پایدار برای تأمین آب بود، بلکه الگویی از مدیریت عادلانه و جمعی در بهره‌برداری از منابع به شمار می‌رفت.
وی با اشاره به چالش‌های کنونی منابع آبی کشور افزود: در شرایطی که بحران آب یکی از مهم‌ترین چالش‌های ایران است، بازنگری در تجربه قنات‌ها می‌تواند الهام‌بخش راهکارهای نوین برای مدیریت پایدار آب باشد.اکبرپور ادامه داد: اصول مهندسی قنات همچون جریان پایدار، تعادل و تغذیه مستمر، همان مؤلفه‌هایی است که امروزه در علم هیدرولیک مدرن نیز ارزشمند تلقی می‌شود.وی تصریح کرد: با پیشرفت فناوری، می‌توانیم این میراث ارزشمند را با ابزارهای نوینی همچون مدل‌سازی عددی جریان آب زیرزمینی، داده‌های ژئوفیزیکی و سامانه‌های پایش هوشمند ترکیب کنیم. عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند اضافه کرد: این روش‌ها به ما امکان می‌دهند افت سطح آب‌های زیرزمینی را پیش‌بینی کرده و از نابودی تدریجی این سازه‌های تاریخی جلوگیری کنیم.
وی همچنین بر اهمیت ابعاد فرهنگی و اجتماعی قنات‌ها تأکید کرد و گفت: قنات تنها یک سامانه فنی نیست، بلکه نمادی از مدیریت مشارکتی، عدالت آبی و پیوند انسان با سرزمین است.اکبرپور یادآور شد: توجه به این جنبه‌ها در برنامه‌ریزی منابع آب، می‌تواند به بهبود پایداری و افزایش بهره‌وری در کشور بینجامد.
وی از حمایت و همکاری نهادها و سازمان‌های مختلف از جمله انجمن هیدرولیک ایران، شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی، شرکت آب و فاضلاب استان، شهرداری بیرجند، شرکت مهندسی مشاور آب ایران، شرکت آبان پلیمر شرق و منطقه ویژه اقتصادی بیرجند قدردانی کرد و افزود:برگزاری این رویداد نتیجه تلاش مشترک اعضای هیأت علمی، دانشجویان و همکاران مهندسی آب و عمران دانشگاه بیرجند است.