تلاش مسئولان ملی و محلی برای تقویت زندگی عشایر و پایداری مناطق مرزی استان مسیرکوچ عشایر استان به آینده ای نو

در دل دشت‌های خشک و بی‌رحم خراسان جنوبی، جایی که خشکسالی ۱۷ ساله زمین و مراتع را به بیابانی تشنه بدل کرده، زندگی عشایر در تقابل با طبیعت و محدودیت منابع قرار دارد. اما مسئولان استانی و ملی، از مدیریت چاه‌های مرزی گرفته تا ایجاد مشاغل خانگی و انرژی‌های تجدیدپذیر، در تلاشند تا این زندگی سنتی را به مسیر پایداری و استقلال اقتصادی هدایت کنند؛ جایی که امنیت، آب و اشتغال در هم تنیده شده و آینده‌ای متفاوت ممکن است. استاندار دیروز با تأکید بر نظارت مستمر بر منابع آب گفت: باید به‌طور ویژه بر چاه‌های مرزی و برداشت‌های آب در مناطق هم‌مرز با افغانستان نظارت داشته باشیم. کشور افغانستان در زمینه مجوز کف‌شکنی و برداشت آب از منابع مشترک در بالاترین سطح قرار دارد و این امر می‌تواند برای استان چالش‌هایی ایجاد کند. وی ادامه داد: برنامه‌های مدیریتی و نظارتی مستمری اجرا خواهد شد تا از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری شود.
هاشمی افزود: توسعه پایدار مناطق عشایری و تقویت مشاغل خانگی اولویت اصلی است و باید امکانات آموزشی، بهداشتی و اشتغالزایی برای عشایر فراهم شود تا هم سبک زندگی خود را حفظ کنند و هم در مسیر اقتصادی مستقل پیش بروند. سرمایه‌گذاری در مشاغل خانگی و تقویت زنجیره‌های تولید محلی نیز باید به‌طور ویژه در دستور کار قرار گیرد.
استاندار با اشاره به تأمین سوخت زمستانی گفت: هیچ دغدغه‌ای نباید در این زمینه برای مردم استان ایجاد شود و تأمین سوخت در مناطق مرزی و روستایی که دسترسی دشوارتر است، باید به‌موقع انجام شود. برای اطمینان از تأمین نیازهای اساسی، اعتبارات لازم در نظر گرفته شده و هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌ها انجام شده است. وی درباره وضعیت جاده‌ها و زیرساخت‌های مرزی افزود: اقدامات لازم برای بهبود امنیت و حمل‌ونقل در حال انجام است و جاده‌های خاکی که مشکلاتی ایجاد کرده‌اند در اولویت بهسازی قرار دارند. با تخصیص ۵۰ میلیارد تومان اعتبار از محل اعتبارات دولتی و حمایت‌های ملی، پروژه‌های بهسازی و توسعه زیرساخت‌ها در مناطق مرزی اجرا می‌شود. استاندار گفت: برگزاری جلسات مستمر برای بررسی پروژه‌های استان و بهره‌گیری از سفرهای استانی رئیس‌جمهور و سایر مقامات عالی‌رتبه، فرصت مناسبی برای جذب اعتبارات و رفع مشکلات موجود است. در حوزه پروژه‌های عمرانی، با تخصیص اعتبارات مرتبط، امیدواریم مشکلات مناطق مرزی و عشایری به‌طور کامل برطرف شود. قائم‌مقام و معاون توسعه و امور زیربنایی سازمان امور عشایر ایران هم با اشاره به خشکسالی‌های طولانی گفت: الگوهای سنتی زندگی عشایری دیگر پاسخگو نیست و باید الگوهای جدید سازگاری با خشکسالی تدوین شود. وی توضیح داد: زمانی ۷۰ درصد علوفه عشایر از مراتع تأمین می‌شد، اما امروز این مراتع کافی نیست و نیاز است به دنبال راهکارهای جایگزین برای مشاغل و درآمد عشایر باشیم. مهدی میزبان، تأکید کرد: توسعه مشاغل غیرمرتبط با دامداری و کشاورزی، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و سرمایه‌گذاری در زنجیره‌های تولید محلی، راهکارهای عملی برای کاهش آسیب‌پذیری عشایر در برابر خشکسالی هستند. همچنین گفت: بیمه دام یکی از الزامات اساسی برای جلوگیری از خسارت‌های ناشی از بلایای طبیعی است، اما هنوز در بسیاری از مناطق استان اجرا نشده و لازم است با حمایت دولت، دامداران دسترسی بیشتری به بیمه و تسهیلات داشته باشند. وی به مشکل تخصیص نهاده‌های دامی نیز اشاره کرد: با وجود تخصیص، هنوز توزیع به‌موقع این نهاده‌ها برای دامداران به ویژه در دوران خشکسالی کافی نیست و افزایش قیمت‌ها فشار اقتصادی را تشدید می‌کند. از سوی دیگر، امنیت مرزها و تأمین خدمات پایه‌ای مانند آب، برق و سوخت برای عشایر ساکن در نوار مرزی همچنان از دغدغه‌های مهم است. میزبان افزود: یکی از پیشنهادهای جالب عشایر، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند پنل‌های خورشیدی و انرژی باد برای تأمین برق مناطق عشایری است. این فناوری‌ها می‌توانند استقلال انرژی را افزایش دهند و وابستگی به منابع محدود را کاهش دهند. او همچنین بر اهمیت حمایت از تشکل‌های کشاورزی و عشایری تأکید کرد و گفت: این تشکل‌ها در حل مشکلات معیشتی و ارتقای کیفیت زندگی عشایر نقش کلیدی دارند و باید تقویت شوند. ترکیب اقدامات مدیریتی بر منابع آب، توسعه زیرساخت‌ها، سرمایه‌گذاری در مشاغل خانگی و استفاده از انرژی‌های نو، مسیر پایداری اجتماعی و اقتصادی عشایر را هموار می‌کند. تجربه جهانی نشان داده مناطقی که همزمان بر خودکفایی اقتصادی و مدیریت منابع طبیعی تمرکز دارند، تاب‌آوری بیشتری در برابر تغییرات اقلیمی دارند. برنامه‌ریزی برای توسعه مشاغل غیرمرتبط با دامداری، بیمه دام و استفاده از انرژی خورشیدی و بادی، نه تنها آسیب‌پذیری عشایر را کاهش می‌دهد بلکه فرصت‌های جدید اقتصادی ایجاد می‌کند و استقلال آنها را افزایش می‌دهد.
زندگی عشایری در خراسان جنوبی در حال عبور از تقابل سنت و آینده است. وقتی چاه‌های مرزی تحت نظارت قرار می‌گیرند، دام‌ها بیمه می‌شوند و انرژی‌های نو جایگزین می‌شوند، فصل تازه‌ای از زندگی رقم می‌خورد؛ فصلی که در آن خشکسالی دیگر فرمانروای بی‌چون و چرای زندگی عشایر نیست و استقلال اقتصادی، امنیت و امید دوباره در دل مردمانی که سال‌ها با زمین و طبیعت مبارزه کرده‌اند، زنده می‌شود.