وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
در میانه سال مالی ۱۴۰۴، مسیر تخصیص اعتبارات در خراسان جنوبی تصویری روشن از اولویت‌بندی منابع را نشان می‌دهد؛ جایی که حقوق کارکنان و تعهدات پرسنلی در صدر پرداخت‌ها قرار گرفته و بخش قابل‌توجهی از اعتبارات عمرانی از مسیر ابزارهای نوین مالی تأمین شده است. داده‌های رسمی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان نشان می‌دهد میانگین تخصیص اعتبارات هزینه‌ای تا پایان مهرماه به بیش از ۸/۵۵ درصد رسیده و در همین بازه با استفاده از اوراق مالی اسلامی، روند تأمین مالی پروژه‌های مهم عمرانی بدون توقف ادامه یافته است.
آمارهای سازمان مدیریت و برنامه ریزی، حرف‌های مهمی برای گفتن داشتند؛ نه از جنس جدول‌های خشک و تکراری، بلکه روایت چالش‌ها و تلاش‌هایی که باعث شده پروژه‌ها در خراسان جنوبی متوقف نشوند.
اولویت مدیریت منابع
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، وقتی از آخرین وضعیت تخصیص اعتبارات هزینه‌ای سخن گفت، تصویر روشنی ارائه داد: تا پایان مهرماه ۱۴۰۴، میانگین تخصیص اعتبارات هزینه‌ای استان ۸/۵۵ درصد است. این رقم به‌ظاهر فقط یک عدد است، اما پشت آن مدیریت منابعی قرار دارد که اولویت اولش پرداخت تعهدات پرسنلی بوده است؛ علی بهدانی، توضیح داد که برای حقوق و مزایای کارکنان دستگاه‌های اجرایی ۵۸ درصد و برای پرداخت مطالبات مانده مرخصی بازنشستگان پارسال، ۵۰ درصد تخصیص و پرداخت شده است.
اما همه‌چیز به این سادگی نبود. در بخش هزینه‌هایی که قابل تعویق نبودند، تنها ۳۳ درصد تخصیص داده شد؛ تصمیمی سخت اما ناشی از واقعیتِ محدودیت منابع. بهدانی تأکید کرد که جهت‌گیری تخصیص اعتبارات در سال جاری، با تأکید بر حفظ انضباط مالی، مدیریت کسری منابع و اولویت بخشی به تعهدات پرسنلی تدوین شده است؛ در واقع، استان ابتدا از حقوق و امنیت روانی کارکنان مراقبت کرده و بعد سراغ پروژه‌ها رفته است.
رسیدن از مسیر دیگر
در بخش عمرانی اما داستان دیگری شکل گرفت؛ داستانی از تأمین اعتبار بدون دست‌بردن به بودجه نقدی دولت. با پیگیری‌های سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان و همراهی استاندار، مدیران اجرایی و ذیحسابان، روند تأمین مالی پروژه‌های عمرانی از محل ابزارهای نوین مالی فعال شد. نتیجه آن چیزی بود که بهدانی با صراحت گفت:۵۳ درصد از تخصیص اعتبارات استان، معادل ۱/۲ همت از محل اوراق مالی اسلامی (مرابحه) برای اجرای پروژه‌های اولویت‌دار اختصاص یافته است.
اهمیت این اتفاق فقط در عدد ۱/۲ همت خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در جایگاهی است که خراسان جنوبی در سطح کشور کسب کرده است. بر اساس گزارش عملکرد شش‌ماهه سازمان برنامه و بودجه کشور، استان رتبه دوم کشور در تخصیص اعتبارات عمرانی را به دست آورده است؛ جایگاهی که برای استانی با وسعت زیاد و پراکندگی جمعیت، یعنی شتاب گرفتن توسعه با وجود محدودیت‌ها.
بهدانی توضیح داد که این اعتبارات برای حدود ۷۷۰ پروژه در سطح استان پیش‌بینی شده است؛ پروژه‌هایی در حوزه راه‌سازی، بهداشت و درمان، فضاهای آموزشی، آب‌رسانی، و عمران شهری و روستایی. او اوراق مالی اسلامی را ابزار کارآمدی معرفی کرد که اجازه می‌دهد پروژه‌ها حتی در شرایط کمبود نقدینگی متوقف نشوند؛ ابزارهایی که علاوه بر تأمین سریع منابع، هزینه‌های ناشی از تأخیر در پروژه‌ها و اثر تورم بر رقم قراردادها را کاهش می‌دهد و شفافیت مالی ایجاد می‌کند.
اما غافلگیری اصلی، خبری بود که بسیاری از مدیران هم انتظارش را نداشتند. اعتبارات موضوع ماده (۵۳) قانون الحاق (۲)، که سال گذشته ۵/۵ میلیارد تومان بود، امسال با رشد ۱۷۲ درصدی به ۱۵میلیارد تومان رسید. بهدانی تأکید کرد که این افزایش تقریباً سه‌برابری، بیانگر توجه ویژه استان به توسعه زیرساخت‌های ورزشی و عدالت در توزیع امکانات ورزشی است. این اعتبارات در سال جاری توسط ۹ دستگاه اجرایی جذب شده و انتظار می‌رود سایر دستگاه‌ها نیز از این ظرفیت استفاده کنند.
بر اساس مصوبه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان، این اعتبار به‌طور مساوی در دو بخش هزینه خواهد شد: توسعه فضاهای ورزشی در مدارس استان و تکمیل و تجهیز فضاها و اماکن ورزشی در روستاها و شهرها. نتیجه این تصمیم، از نگاه بهدانی، فراهم شدن دسترسی دانش‌آموزان و اقشار مختلف جامعه به فضاهای استاندارد ورزشی، تقویت نشاط اجتماعی و توسعه ورزش همگانی است. او تأکید کرد که این اعتبارات با پیگیری‌های مستمر و در چارچوب قوانین ماده ۵۳ هزینه خواهد شد.
آن سوی عددها
گرچه تخصیص ۸/۵۵ درصدی اعتبارات هزینه‌ای و جذب ۱/۲ همت از اوراق مالی دستاورد بزرگی است، اما چند پرسش مهم در میان کارشناسان وجود دارد: تأمین منابع از طریق اوراق مالی، در واقع تعهد بدهی آینده است؛ آیا این شیوه در سال‌های بعد بار تعهدی سنگین برای استان ایجاد نخواهد کرد؟
از سوی دیگر، تخصیص فقط ۳۳ درصد به هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر نشان می‌دهد که دستگاه‌ها همچنان برای هزینه‌های جاری تحت فشار هستند.
و سؤال جدی‌تر اینکه ۷۷۰ پروژه عددی قابل‌توجه است، اما اگر منابع تا پایان مسیر تأمین نشود، آیا این حجم از پروژه‌ها باعث افزایش پروژه‌های نیمه‌تمام نخواهد شد؟
افزایش ۱۷۲ درصدی اعتبارات ورزشی ارزشمند است، اما تقسیم مساوی اعتبار میان مدارس و روستاها همیشه به معنای عدالت نیست؛ گاهی تمرکز در نقاط محروم نتیجه عادلانه‌تری دارد.
پروژه‌ها حالا نه روی کاغذ، بلکه روی زمین نفس می‌کشند. اعتبارات رسیده، اما این فقط آغاز مسیر است. ۱/۲ همت از اوراق مالی اسلامی تزریق شده، ۷۷۰ پروژه پشت خط اجرا هستند، توسعه فضاهای ورزشی در مدرسه‌های دورافتاده نقش می‌بندد و روستاها چشم‌انتظار تجهیز سالن‌هایی هستند که سال‌ها فقط وعده‌اش شنیده می‌شد. البته سؤالات دیگری هم مطرح است: آیا این تأمین اعتبار در عمل به سرعت اجرا هم خواهد رسید؟ پروژه‌ها که امروز با عدد و رقم معرفی شدند، چند ماه بعد، چند سال بعد، چه تأثیری از آن ها در زندگی مردم دیده خواهد شد؟
استان کم‌بودجه، بازی را عوض کرده؛ و حالا همه منتظرند ببینند این حرکت، به پایان پروژه‌ها می‌رسد یا فقط آغاز یک فصل تازه از انتظار است.
