تکدی گری؛ داستان بی پایان

این روزها بیش از گذشته شاهد بروز پدیده تکدی گری در سطح شهر بیرجند هستیم. افرادی در سنین مختلف، با وضعیت های ظاهری متفاوت و یا ادبیات و ترفندهای متنوع در سطح شهر به دنبال برانگیختن احساسات پاک و حس ترحم و نوع دوستی شهروندان با هدف جلب اعتماد و گرفتن کمک از آنها هستند. این افراد را می توان در سر چهار راهها، جلوی داروخانه ها، مقابل یا حتی داخل محوطه و سالن بیمارستان ها و … در حال تکدی گری مشاهده کرد.  برخی از زنان متکدی با در بغل داشتن طفلی معصوم در سرمای هوای شبانه در تقاطع دست به تکدی گری می زنند.
عده ای از آنان نداری و گرسنگی فرزندانشان را بهانه قرار می دهند، برخی بیماری و نداشتن پول درمان خود یا فرزندان خود را مطرح می کنند، برخی بیماری و از کار افتادگی شوهرانشان را علت تکدی گری خود عنوان می کنند، افرادی می نالند که کرایه برگشتن به روستایشان را ندارند و خلاصه به بهانه های مختلف تظاهر به نیازمندی می نمایند. البته بسیاری از آنان ظاهرشان به خوبی نشان می دهد که به مواد مخدر اعتیاد دارند و شاید هدف اصلی آنان از تکدی گری بدست آوردن پول تهیه مواد مخدر مورد نیازشان است.
متکدیان و شگردهای مختلف آنان برای گرفتن پول
در این بین اگر شما به فردی که برگه ای تحت عنوان نسخه یا تجویز آزمایش و … در دست دارد و برای تامین پول آن از شما طلب کمک می کند بگویید همراه من بیا تا هزینه این برگه را بپردازم، ناراحت می شود و از همراه شدن با شما به بهانه های مختلف سرباز می زند و شاید بگوید اگر می خواهی کمک کنی کمک کن و گرنه راهت را بگیر و برو!!
همینطور اگر از فردی که تقاضای کمک برای تأمین کرایه بازگشت به روستایش را دارد بخواهی که به اتفاق به محل سوار شدن برای رفتن به روستایش بروید و کرایه وسیله نقلیه تا روستایش را حساب کنید باز هم طفره می رود و می گوید شما قصد کمک کردن به من را ندارید!!!….. این موارد و موارد مشابه را حداقل نگارنده بارها در سطح شهر تجربه کرده است. یک روز به زنی که ادعا می کرد می خواهد به روستایش باز گردد و به مبلغی برای کرایه راه نیاز دارد، به همان مقدار که ادعا می کرد کمک کردم. چند روز بعد دقیقاً در همان محدوده همان زن را دیدم که جلویم را گرفت و همان ادعای قبلی را تکرار کرد! از او پرسیدم مگر دو سه روز پیش که پول کرایه ات را دادم به روستایت نرفتی و وی که تازه متوجه اشتباهش شده بود بلافاصله و بدون آنکه چیزی بگوید، از آنجا دور شد…
به هر حال تکدی گری و تظاهر به آن در سطح شهر، وجهه خوبی ندارد. ضمن اینکه معمولاً این افراد نیازمند واقعی نیستند و حتی از سوی نهادهای حمایتی به آنان کمک می شود.
مشکل تردد مینی بوس جمع آوری متکدیان
مسئول مرکز متکدیان شهرستان بیرجند با بیان اینکه طبق برنامه از ۱۵ اسفند ماه تا پایان این ماه اجرای طرح ضربتی جمع آوری متکدیان در شیفت های صبح و بعدازظهر را داریم، گفت: قبلاً کار جمع آوری متکدیان را با مینی بوس به صورت روزانه انجام می دادیم اما از اول بهمن ماه با مشکلاتی در بحث تردد این مینی بوس روبروشدیم و لذا کار جمع آوری را در حال حاضر با آژانس انجام می دهیم که کار سختی است و باید یک نفر، یک نفر متکدیان را با خودروی سواری جمع آوری نماییم.
شهروندان از حضور کمرنگ ما می پرسند
منصوره امیرآبادی افزود: با توجه به اینکه در آستانه سال نو قرار داریم، مهاجرت به شهر بیرجند بیشتر شده و خیلی ها برای خرید به این شهر می آیند و در این بین تعداد متکدیان هم افزایش می یابد. خیلی از شهروندان هم تماس می گیرند و از حضور کمرنگ ما برای جمع آوری متکدیان گلایه می کنند.
به گفته وی ، در سال جاری به طور میانگین در هر ماه ۳۰ تا ۴۰ نفر متکدی را جمع آوری کرده ایم که نسبت به سال ۹۴ کاهش داشته است. کار جمع آوری را نیز در قالب یک تیم به صورت میدانی و با همراهی کمیته امداد، اورژانس اجتماعی بهزیستی، نیروی انتظامی و بنا به نیاز دستگاه قضایی انجام می دهیم و در ادامه شرایط و وضعیت آنان مورد بررسی قرار گرفته و با کمک نهادهای حمایتی و به خصوص کمیته امداد که همکاری خوبی دارند برای رفع مشکلاتشان اقدام می شود.
اخذ تعهد از متکدیان و خانواده های آنان
امیرآبادی تصریح کرد: در این بین برخی از متکدیان که به مواد مخدر اعتیاد دارند چنانچه تصمیم قطعی برای ترک اعتیاد داشته باشند به مراکز ترک اعتیاد میان مدت معرفی می گردند و مبالغی از سوی بهزیستی و کمیته امداد برای درمان آنان هزینه می شود. افرادی که قصدی برای ترک اعتیاد ندارند نیز به درمانگاه های متادون ارجاع و خدمات سرپایی دریافت می کنند. وی با بیان اینکه متکدیان افاغنه به اداره امور اتباع و مهاجرین خارجی ارجاع داده می شوند، گفت: در خصوص کودکانی که اقدام به تکدی گری می کنند نیز ابتدای سال تعداد ۶۰ نفر که ۴۰ نفرشان ایرانی و ۲۰۰ نفر افاغنه بودند، جمع آوری شده اند. تعداد ۱۶ نفر از آنان معتاد به مواد مخدر بودند که برای درمان به بیمارستان ارجاع و سپس با حکم قضایی به بهزیستی معرفی می شدند. کودکان افاغنه نیز به اداره امور اتباع معرفی تا اقدامات لازم در مورد آنان به عمل آید. البته ما از تمامی این افراد یا خانواده هایشان تعهد می گیریم که دیگر تکدی گری نکنند.
اهمیت اشتغال متکدیان معتاد
 پس از ترک اعتیاد
وی در پاسخ به این سوال که تکلیف افراد معتاد پس از ارجاع برای ترک اعتیاد چه می شود؟ نیز گفت: متاسفانه برخی از کسانی که اعتیادشان را ترک می کنند به ما مراجعه دارند و از بیکاری گلایه می کنند و جا دارد که تمهیداتی برای اشتغال آنان پس از ترک اعتیاد اندیشیده شود. اخیراً شهرداری پیشنهادی مبنی بر به کارگیری تعدادی از این افراد در کار بازیافت مطرح کرده که امیدواریم اجرایی شود زیرا ساماندهی متکدیان، دغدغه تمامی اعضای ستاد ساماندهی متکدیان است. تعدادی از کودکان بازمانده از تحصیل نیز با کمک کمیته امداد برای ادامه تحصیل به آموزش و پرورش معرفی شده اند. ضمن اینکه وضعیت خانوادگی دانش آموزان و یا کودکان قبل از سنین مدرسه نیز مورد بررسی قرار گرفته و افرادی که به دلیل نیاز واقعی مجبور به تکدی گری شده اند به کمیته امداد معرفی می شوند تا کمک ها و خدماتی به آنان ارائه شود. البته از افرادی که برحسب عادت و یا بر اثر رفاقت با متکدیان دیگر، تکدی گری می کنند تعهد می گیریم تا دیگر سراغ تکدی گری نروند.
کمک به متکدیان باعث ترویج تکدی گری و عادت به کسب درآمد بادآورده و بدون زحمت می شود
امیرآبادی خطاب به شهروندان هم گفت: از آنجا که اغلب متکدیان، درآمد تکدی گری را صرف اعتیادشان می کنند، بهتر است به آنها کمک نشود زیرا این نوع کمک باعث ترویج تکدی گری و عادت افراد به راحت طلبی کسب درآمد بادآورده و بدون زحمت می شود. با اینحال اگر باز هم شهروندان اصرار دارند که به این افراد کمک کنند می توانند از طریق مرکز متکدیان و یا کمیته امداد پیگیر وضعیت آنان و خانواده هایشان شوند.  عضو کمیسیون خدمات شهری شورای شهر بیرجند هم با اشاره به مشکلی که برای تردد مینی بوس جمع آوری متکدیان در بیرجند پیش آمده، گفت: پیگیری ها برای رفع این مشکل ادامه دارد و فرمانداری هم مساعدت لازم را داشته، اما باید  از زمان به بهترین شکل ممکن استفاده شود.
اهمیت کار ساماندهی متکدیان، پس از جمع آوری
حسنی صفت تصریح کرد: نباید از طرح ضربتی جمع آوری متکدیان که هر ساله از ۱۵ اسفند ماه تا پنجم یا ششم فروردین ماه عملی می شود، غفلت کرد. هر چند که زمان نگهداری متکدیان پس از جمع آوری بسیار محدود و در حد یک شب است اما کار ساماندهی این افراد پس از جمع آوری از اهمیت زیادی برخوردار می باشد.
رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر بیرجند هم در این باره گفت: همسایگی با کشور جنگ زده افغانستان و مهاجرت و اسکان افاغنه که اغلب بیکار هستند و پیگیر کارگری، مشاغل غیر رسمی و موقت می باشند خود یک معضل برای استان و شهر بیرجند است.
اخیرا فردی کودکان افغان را برای عرضه دستمال کاغذی دور خود جمع کرده است
عباسعلی نیک تصریح کرد: اغلب بچه های این افراد در سطح شهر در قالب فروش دعا، آدامس و … در حقیقت به نوعی تکدی گری می کنند. اخیراً هم که شنیده می شود فردی کودکان افغان را دور خود جمع کرده و از آنان به عنوان فروشنده دستمال کاغذی در سطح شهر استفاده می کند. وی با بیان اینکه البته تعداد متکدیان در شهر بیرجند نسبت به جاهای دیگر کمتر است، گفت: مرکز متکدیان نسبت به جمع آوری این افراد از سطح شهر اقدام می کند و پس از مدتی مجدداً به سطح شهر باز می گردند و روز از نو و روزی از نو ….
سوء استفاده از حس ترحم و نوع دوستی شهروندان
وی با اشاره به اینکه برخی از متکدیان توان کار کردن دارند، گفت: این افراد با سوء استفاده از حس ترحم و نوع دوستی شهروندان به تکدی گری به عنوان یک منبع درآمدی خوب، بدون دردسر و بدون سرمایه اولیه عادت کرده اند و جا دارد که شهروندان هم در کمک به این افراد تجدید نظر کنند و کمک هایشان را از طرق دیگر و به نیازمندان واقعی و آبرومند برسانند. شهروندان به راحتی می توانند در همسایگی شان افراد مستحق و نیازمندان واقعی را شناسایی و به آنها کمک کنند و یا از طریق نهادهای حمایتی اقدام به کمک نمایند.  معاون خدمات شهری شهرداری بیرجند نیز با ذکر این نکته که در ۶ ماهه اول سال و فصول گرم افرادی از حاشیه شهر و یا حتی نقاط دورتر برای تکدی گری به بیرجند می آیند، گفت: در ۶ ماهه دوم و فصول سرد سال، تعداد متکدیان کمتر می شود.
۷۰ درصد متکدیان معتادند
خانزاد تعداد متکدیان جمع آوری شده در سال ۹۴ را ۴۴۸ نفر ذکر کرد و گفت: ۶۰ درصد این افراد زن بودند و ۱۰ درصد این افراد به دستگاه قضایی معرفی شدند. ضمن اینکه ۱۰ درصد آنها افاغنه بودند که ۸۰ درصد این افاغنه زیر ۱۸ سال سن داشتند. همچنین ۶۰ درصد کل متکدیان به مواد مخدر اعتیاد داشتند که با توجه به عدم اعتیاد افاغنه به مواد مخدر و کسر ۱۰ درصد آنها از مجموع متکدیان در حقیقت می توان گفت ۷۰ درصد متکدیان جمع آوری شده در سال ۹۴ اعتیاد به مواد مخدر داشته اند.
وی با بیان اینکه آدرس دقیق ۴۴۸ نفر متکدی جمع آوری شده در سال ۹۴ را در اختیار داریم، اظهار کرد: امکان نظارت، ردیابی و بررسی این افراد و مددکاری و ساماندهی آنان وجود دارد.
متکدیان پس از جمع آوری در ادامه
 به حال خود رها می شوند
وی در خصوص اقدامات صورت گرفته پس از جمع آوری متکدیان گفت: کمیته ساماندهی متکدیان شهرستان به ریاست فرماندار تشکیل شده و اعضای آن هم شامل شهرداری، کمیته امداد، بهزیستی، قوه قضائیه و اداره اتباع هستند و بیمارستان امام رضا(ع) هم به نوعی با این کمیته همکاری دارد. اغلب متکدیان منزل ملکی دارند و یا در منزل والدینشان زندگی می کنند. در فروردین ماه تعداد ۱۲ نفر متکدی جمع آوری شده که زیر ۱۸ سال سن داشته و به مواد مخدر معتاد بودند، موفق به ترک اعتیاد شده اند که می توانستند با معرفی به فنی و حرفه ای دوره های کارآموزی را طی کنند اما پس از تحویل به بیمارستان دیگر کسی پیگیر کار آنها نمی شود. افاغنه ای که به اداره اتباع تحویل داده شده اند پس از مدتی به حال خود رها شده اند. اکثر مصوبات جلسات مرتبط هم معمولاً اجرایی نمی شود.
شهرداری باید با جدیت بیشتری به بحث جمع آوری متکدیان ورود کند
در پایان با فرماندار شهرستان بیرجند گفتگو کردیم. علی ناصری با بیان اینکه در آستانه عید نوروز، طبق روال قبل، شهرداری باید طرح ضربتی جمع آوری متکدیان از سطح شهر را اجرا کند، گفت: در حال حاضر مشکل تردد مینی بوس را برای جمع آوری متکدیان مطرح می کنند که قابل حل است و راهکار لازم به آنان ارائه شده و شهرداری باید با جدیت بیشتری به این موضوع ورود پیدا کند.
متکدیان بعضا نیاز مالی ندارند
وی افزود: افرادی که اقدام به تکدی گری می کنند معمولاً از روستاها و شهرهای اطراف می آیند و بعضاً ممکن است نیاز مالی هم نداشته باشند اما از آنجا که تکدی گری درآمد بی دردسر و خوبی دارد و مردم هم به متکدیان کمک می کنند به تکدی گری، روی آورده اند.
فرماندار شهرستان بیرجند اضافه کرد: در بحث کودکان هم که می توان گفت همگی افاغنه هستند، بهزیستی مکلف به جمع آوری شده و با پیگیری استانداری و هماهنگی های لازم با اداره اتباع و مهاجرین خارجی از این طریق به وضعیت آنان رسیدگی می شود.