اعتراف مسئولان به ناکارآمدی طرح ۱۲ ساله فرزان: پایان یک رؤیا

پس از گذشت ۱۲ سال از اجرای طرح فرزان و نارضایتی مردم، اکنون مسئولان امر به ناکارآمدی این طرح اعتراف کرده اند و در صددند طرحی نو در اندازند و این پروژه پیر را به سرانجام برسانند، پروژه ای که در سال ۸۴ آغاز شد و قرار بود بافت فرسوده بازسازی و در دل شهر، شهری جدید ایجاد شود. اکنون متولیان امر از ناکارآمدی این طرح سخن می گویند و از آن باید به عنوان پایان یک رؤیا نام برد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری با اشاره به رواج مهاجرت ها به حاشیه شهرها به واسطه خشکسالی ها و نبود شغل و درآمد در روستاها، گفت: بحث سکونت در حاشیه شهرها و ایجاد بافت های ناکارآمد جدید در ذهن مردم وجود دارد و با توجه به افزایش قیمت مصالح ساختمانی و عدم امکان استقرار در نقاط امن، مشکلات حاشیه نشینی به وجود می آید که مسائل شهرها را مضاعف می کند.
علوی مقدم در جلسه ستاد باز آفرینی پایدار شهری استان با بیان اینکه توانمندسازی بالغ بر ۱۳۳۴ محله در کشور با اعتبار ۱۲۳۰ میلیارد ریال در برنامه پیش بینی شده، افزود: در این بین مشکلات استان خراسان جنوبی، بیشتر است و لذا نسخه واحد برای بافت های ناکارآمد کل کشور در استان هایی مثل خراسان جنوبی قابل اجرا نیست و باید برای رفع مشکل بافت های ناکارآمد که در این استان بر روی گسل ها واقع شده، تهمیدات ویژه ای اندیشیده شود در غیر این صورت در آینده با مشکلات جدی روبرو خواهیم شد.
۱۶ شهر استان طرح تفضیلی دارد
مدیر کل راه و شهرسازی استان نیز در این جلسه با تاکید بر برنامه ریزی برای استفاده از ثروت عظیمی که در بافت های تاریخی شهرهای استان وجود دارد، گفت: تمامی ۲۸ شهر استان دارای طرح جامع و ۱۶ شهر دارای طرح تفضیلی مصوب است و طرح تفضیلی سایر شهرها نیز با پیشرفت ۷۰ درصدی در دست تهیه می باشد.
نبود نقشه پایدار در شهرهای بیرجند و قاین
جعفری به نبود نقشه پایدار در شهرهای بیرجند و قاین اشاره کرد و افزود: مقرر شده با استفاده از نقشه های موجود، طرح جامع این شهرها را بازنگری و مصوب کنیم.
به گفته وی، ۱۲روستای حریم شهر بیرجند با رشد بالای ۱۵ درصدی باید مورد بررسی قرار گیرد. ایجاد بندر خشک نیز باید پیگیری شود و تعیین محدوده و تهیه طرح بازآفرینی برای شهرها مدنظر بوده که امیدواریم عملیاتی شود. بازآفرینی محدوده ۱۷ شهریور در شهر بیرجند را مصوب داریم و ۵محله هدف در این شهر وجود دارد و با توجه به درخواست های سایر شهرها، در آینده باید بازآفرینی محدوده های دیگری در دستور کار قرار گیرد.
بازگشایی محور فرزان نیازمند مساعدت
مدیر کل راه و شهرسازی استان از تهیه ۵طرح و اجرای ۱۸پروژه توسط شرکت عمران و بهسازی شهری ایران در استان خبر داد و با بیان اینکه برای بازگشایی محور فرزان در شهر بیرجند نیازمند کمک هستیم تا با تحقق آن محله های موسی بن جعفر(ع) و کارگران به لحاظ ارتقای شاخص ها و بازآفرینی رونق گیرد و ارتباط آن ها با سایر نقاط شهر برقرار شود، اظهار کرد: در این راستا پلی بنا شده که تکمیل آن نیازمند مساعدت است.
جعفری به راه اندازی ۳نهاد توسعه محله در خیرآباد، امام حسین(ع) و ۱۷شهریور بیرجند نیز اشاره کرد و در ادامه پیشنهاداتی ۱۴گانه را برای تصویب در جلسه ارائه داد.
دانشگاه ها خارج از محدوده ولی خدماتشان را از شهر می گیرند
شهردار بیرجند نیز درآمد این شهرداری را درمیان تمامی مراکز استان ها در پایین ترین رده ذکر کرد و گفت: بافت ناکارآمد شهر بیرجند عمدتا در منطقه یک شهرداری واقع شده در حالی که در بهترین شرایط، درآمد روزانه ما در منطقه یک حدود ۵ میلیون تومان و در منطقه ۲ حدود ۱۰۰ میلیون تومان می باشد. جاوید با بیان منصفانه نیست که دانشگاه های ما که اغلب در خارج از محدوده شهر قرار دارند همه خدمات خود را از شهر دریافت کنند، افزود: شهروندان ساکن بافت ناکارآمد ۱۰۰ درصد معاف از عوارض هستند و عوارض نوسازی را هم تا ۳ سال نمی پردازند در حالی که املاک توسط شهرداری به روز تملک می شود.
کاش طرح فرزان اصلا اجرا نمی شد
شهردار با اشاره به اینکه ۷۰۰ واحد در شهرک فرهیختگان بیرجند احداث شده و حکم تخریب صادر گردیده اما به تحصن انجامید و ایجاد مشکل کرده است، اظهار کرد: کاش پروژه فرزان از همان ابتدا اجرا نمی شد و اینقدر به طول نمی انجامید. املاکی را که می توانستیم با متری ۵۰۰ هزار تومان در این محدوده تملک کنیم باید با متری حدود ۲ میلیون تومان تملک کنیم و شرکت مسکن و عمران سازان هم پروژه فرزان را رها کرده و پل فرزان هم از محل منابع شهرداری در دست احداث است.
اراضی پادگان در مرکز شهر، بافت ناکارآمد شهری است
جاوید گفت: اراضی پادگان به وسعت ۷۵۰ هکتار در مرکز شهر، خود بافت ناکارآمد است و فضای مشجر چند ده ساله آن که براساس توافقات در اختیار وزارت راه و شهرسازی می باشد را عملا نمی توانیم آبیاری کنیم و در حال خشک شدن است.
توجه به روستاهای حاشیه شهر و تملک املاک طرح فرزان
فرماندار بیرجند نیز خواستار اجرایی شدن مصوبات ستاد ملی بازآفرینی در سال ۹۵ شد و گفت: روستاهای حاشیه شهر بیرجند به لحاظ خشکسالی به وضعیت زندگی شهری درآمده و رشد غیرعادی دارند که نیازمند توجه و انجام مطالعات برای پیوند به بافت ناکارآمد هستند.
ناصری افزود: تملک املاک باقیمانده در طرح فرزان از توان شهرداری خارج است و بازگشایی محور که تاثیر زیادی بر رفع مشکلات ترافیکی شهر دارد، نیازمند کمک و مساعدت می باشد.
یکسال انتظار پشت در اتاق شهردار سابق
ادیب زاده مدیرعامل شرکت مشاور رازاندیشان عمران نیز با اشاره به اینکه یکسال پشت در اتاق شهردار سابق بیرجند معظل بودم تا بگویم چه اتفاقی در بافت ناکارآمد این شهر رخ داده است، با بیان اینکه بازآفرینی و تهیه سند محله ۱۷ شهریور بیرجند به عنوان پایلوت در این شهر در دستور کار قرار گرفت، افزود: محله ۱۷ شهریور بیرجند حدود ۴۴ هکتار وسعت و ۵ هزار نفر جمعیت دارد و با توجه به مشکلات کمتری که دارد به عنوان محله پایلوت بیرجند انتخاب شد و حدود ۱۳ پروژه برای این محله در نظر گرفته شده که یکی از آنها تبدیل زمین آرگینی به زمین فوتبال ساحلی با توجه به ظرفیت توسعه این رشته ورزشی در بیرجند می باشد.
اجرای طرح بازآفرینی در شهرهای کوچک تر و روستاها
امیرحسنخانی نماینده مردم شهرستان های طبس، فردوس، سرایان و بشرویه در مجلس خواستار اجرای طرح بازآفرینی پایدار شهری در شهرهای کوچکتر استان شد و گفت: چنانچه بازآفرینی پایدار روستاها را هم بتوان در دستور کار قرار داد به ثبات جمعیت روستایی و جلوگیری از مهاجرت ها کمک خواهد شد. قرائی رئیس شورای استان نیز خواستار تهیه و اجرای طرح بازآفرینی پایدار شهری در سایر شهرها استان شد .
کمک ۵۷ میلیاردی به بازگشایی محور فرزان
عضو هیات مدیره شرکت عمران و بهسازی شهری ایران نیز با اشاره به اینکه در فرآیند بازآفرینی شهری نمی توان مردم را نادیده گرفت، گفت: چنانچه در چارچوب برنامه اقدام مشترک، هریک از دستگاه های ذیربط نقش خود را به درستی ایفا کنند مسایل مالی نیز قابل رفع خواهد بود. البته کمک های ما در برخی نقاط ممکن است آموزشی و در برخی نقاط مالی باشد.
مهندس روستا با اشاره به اینکه سند برنامه ریزی بازآفرینی محله باید در دستور کار شورای برنامه ریزی قرار گیرد، افزود: طرح فرزان یک جراحی بی هدف شهری بودکه مردم و مدیریت شهری را درگیر خود کرده است. چند سال پیش که اصلا بحث کمک ما به احداث پل فرزان مطرح نبود گفتند برای تکمیل پل و بازگشایی محور ۲ میلیارد تومان بدهید و ما تاکنون ۵ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان برای بازگشایی محور کمک کرده ایم و هنوز این محور بازگشایی نشده است و از نظر ما نیاز به بازنگری در پروژه فرزان داریم.
بیرجند بیشترین روستاهای حاشیه ای و در معرض بحران دارد
وی با ذکر اینکه اسناد بازآفرینی باید از کانال شهرداری در جلسات ارائه و مصوب شود، اظهار کرد: نباید از منظر و موضوع بخشی و دستگاهی به بحث بازآفرینی شهری نگاه کرد و در رویکرد جدید باید به کل محله به عنوان سرمایه شهر نگاه کنیم و با رویکرد بازآفرینی از تمام ظرفیت ها استفاده نماییم. روستا همچنین گفت: شهر بیرجند بیشترین روستاهای ادغام شده، در حال ادغام و در معرض بحران های شهری را دارد.
تسهیلات با نرخ صفر درصد
استاندار خراسان جنوبی نیز بر ضرورت مشارکت مردم برای پیشرفت و توسعه تاکید کرد و با اشاره به فاصله خراسان جنوبی در شاخص ها با سایر استان ها، گفت: خراسان جنوبی استان بکری است که دست مهندسان بازآفرینی شهری برای پیاده کردن به تفکر عمران شهری سنجیده در این استان باز است.
مروج الشریعه تصریح کرد: در استان هایی که به لحاظ شاخص ها با سایر استان ها فاصله دارند اقداماتی که با موازین مهندسی عمران شهری مطابق نیست انجام می شود و گرفتاری ها را مضاف می کند. به عنوان مثال بیش از ۵۵ میلیارد تومان صرف توسعه شهرستان نهبندان شده و در پایان کار ۷ هزار نفر از جمعیت این شهرستان مراجعه کرده اند.
استاندار از آمادگی برای تعامل با ستاد بازآفرینی که با محوریت مشارکت مردم فعالیت می کند در استان خبر داد و وجود معادن غنی و امکان مطالعات طرح های آب های ژرف را از آثار مثبت گسل ها در استان ذکر کرد و افزود: البته بحث گسل ها نیازمند مدیریت است.
مروج الشریعه با اشاره به ثروت انباشته در بازآفرینی های شهری، چگونگی جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی را در این زمینه حائز اهمیت دانست و گفت: آمادگی داریم تسهیلاتی با نرخ صفر با هدف اجرای پروژه های عمران شهری در اختیار سرمایه گذاران این بخش قرار دهیم.
بازگشایی محور فرزان تا خرداد ۹۷
در پایان این جلسه معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی با اشاره به بازدید خود از ۸ شهر استان بر ضرورت پیگیری و اجرای پروژه های ۱۴ گانه پیشنهادی مدیرکل راه وشهرسازی استان در جلسه تاکید کرد و در خصوص پروژه فرزان در شهر بیرجند گفت: این پروژه باید از بلاتکلیفی فعلی خارج شود و ما با ایجاد دفتر محلی، مذاکرات را با ساکنین آغاز کرده ایم و امیدواریم با استفاده از منابع پروژه، ابتدا پل فرزان را تکمیل کرده و سپس نوسازی املاک تملک شده را پیگیر شویم.
ایزدی اظهار امیدواری کرد: تا پایان فصل اول سال ۹۷ پل فرزان تکمیل و بازگشایی محور انجام شود و شرکت عمران و بهسازی شهری ایران نیز در این راستا کمک کرده و در ادامه هم کمک خواهد کرد.
فقر مردم در کنار ثروت های عظیم
وی با بیان اینکه با وجود ثروت های گسترده و عظیم شهرهای استان، بخشی از مردم این شهرها در فقر به سر می برند، گفت: خراسان جنوبی قطب زعفران دنیاست و میراث فرهنگی ، بناهای ارزشمند تاریخی و طبیعی استان و ثروت موجود در شهرهای آن منحصر به فرد است، اما مردم در کنار این ثروت ها منتظر دریافت یارانه هستند و اگر نخواهیم به این مسایل توجه کنیم، ثروت های موجود در استان، تحلیل خواهد رفت و پیشنهاد ما تغییر رویه گذشته بدون انقطاع گذشته است و همه باید دست به دست هم داده و شهرهای استان را از وضعیت موجود نجات دهیم و تحرک بخشی را در بنیان اقتصادی شهرها ایجاد کنیم که این امر جز با تغییر فرایندهای ناکارآمد گذشته میسر نخواهد شد.
توانمندسازی ساکنین محدوده طرح فرزان در اولویت است
وی با ذکر اینکه ساکنین محدوده فرزان از بلاتکلیفی طرح فرزان مستاصل شده اند، افزود: ما به دنبال تغییر و تحول در نظام طرح ریزی و برنامه ریزی هستیم و اولویت را در ایجاد فضاهایی برای اشتغال ساکنین و توانمندسازی آنان می دانیم.