کاهش بارندگی، افزایش دمای هوا و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آبی باعث کاهش سطح ذخایر سد‌ها و افت شدید آب‌های زیرزمینی در بسیاری از استان‌ها شده است.

به گزارش سرویس اجتماعی تابناک، استان‌های مرکزی، شرقی و جنوبی کشور بیشترین آسیب را دیده‌اند. در برخی مناطق، کاهش بارش تا ۵۰ درصد نسبت به میانگین بلندمدت گزارش شده است. این شرایط منجر به افت تولیدات کشاورزی، افزایش گرد و غبار و بروز مشکلات جدی در تأمین آب شرب شهری و روستایی شده است.

احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی به تابناک گفت: سال گذشته، پنجمین سال پیاپی بود که کشور به‌طور متوسط با خشکسالی مواجه بود. البته خشکسالی یک پدیده منطقه‌ای است؛ به این معنا که ممکن است یک منطقه در یک سال بارش خوبی داشته باشد، اما در دو یا سه سال بعد بارشی کمتر از حد نرمال را تجربه کند. بنابراین، نمی‌توان گفت که خشکسالی در همه مناطق کشور به‌طور یکسان رخ می‌دهد. بااین‌حال، به‌طور کلی، اکنون پنجمین سالی است که بخش‌های مختلف کشور در شرایط خشکسالی قرار دارند.

وی ادامه داد: در مورد سال ۱۴۰۴، پیش‌بینی دقیق از هم‌اکنون امکان‌پذیر نیست که آیا خشکسالی ادامه خواهد داشت یا خیر. اما یک مسئله مسلم است: ما همچنان کمبود‌های قابل توجهی را از سال‌های گذشته به ارث برده‌ایم. هنگامی که بارندگی در یک سال کمتر از میزان نرمال باشد، اثرات این کمبود به‌سادگی از محیط حذف نمی‌شود. وقتی که طبیعت سهم خود را از بارش دریافت نکند، این کمبود‌ها در اشکال مختلفی مانند کاهش سطح آب‌های زیرزمینی ظاهر می‌شوند. در برخی مناطق، مانند اصفهان و همدان، به دلیل برداشت‌های بیش از حد از منابع آبی، این کمبود‌ها حتی به بروز چاله‌ها و فرونشست زمین منجر شده است.

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی اظهار کرد: در حال حاضر، در برخی استان‌ها، ازجمله تهران، خراسان رضوی، البرز، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و خوزستان، کمبود‌های جدی منابع آبی وجود دارد. خشکسالی نه‌تنها از نظر هواشناسی بلکه در ابعاد کشاورزی و هیدرولوژیکی نیز قابل مشاهده است. متأسفانه، در برخی مناطق، این بحران به مرحله چهارم خشکسالی، یعنی تأثیرات اقتصادی و اجتماعی، رسیده است که شدیدترین مرحله خشکسالی محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: در استان تهران، مسئله خشکسالی حتی در تأمین آب شرب نیز جدی است. اکنون در مرحله سخت خشکسالی قرار داریم و نگرانی‌هایی درباره تأمین کافی آب وجود دارد. ممکن است در آینده با مسئله جیره‌بندی آب مواجه شویم.

وظیفه توضیح داد: براساس آمار ثبت‌شده تا اسفند گذشته، میزان بارندگی کشور نسبت به حد نرمال حدود ۳۷.۵ درصد کاهش داشته است. این وضعیت در برخی استان‌ها شدیدتر است؛ برای مثال، در سیستان و بلوچستان و هرمزگان، میزان بارندگی ۷۱ درصد کمتر از میزان مورد انتظار بوده است.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه بیش از دو سوم بارندگی‌های سال آینده در فصل زمستان رخ می‌دهد، این مسئله برای استان‌هایی مانند بوشهر، جنوب فارس و هرمزگان بسیار حیاتی است، زیرا زمستان مهم‌ترین فصل بارشی آنها محسوب می‌شود. اما متأسفانه، میزان بارش در این فصل بسیار کمتر از حد معمول بوده و جبران این کمبود در بهار پیش رو بعید به نظر می‌رسد. البته این احتمال وجود دارد که مانند سال گذشته، بارندگی‌های سیل‌آسا در سیستان و بلوچستان رخ دهد، اما این نوع بارش‌های ناگهانی و مقطعی، راه‌حلی بلندمدت و قابل‌اتکا برای جبران کمبود بارندگی نیست.

وی در نهایت خاطر نشان کرد: وضعیت کنونی نگران‌کننده است، زیرا آب یک منبع حیاتی است که جایگزین ندارد و بی‌آبی مسئله‌ای نیست که بتوان به‌سادگی با آن کنار آمد.