سید جلال ساداتیان دیپلمات با سابقه وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با ابعاد تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان و علل گسترش درگیری‌ها در منطقه عنوان کرد: به نظر می‌رسد چندین عامل تأثیرگذار در این موضوع وجود دارد که تا حدودی پیش از حملات، در تحلیل‌هایی که ارائه شده بود، مورد بحث قرار گرفته‌اند. نه تنها من، بلکه دیگران نیز در تحلیل‌های خود به این مسئله اشاره کرده‌اند. در حال حاضر، دو یا سه نکته را مطرح می‌کنم؛ حمله اسرائیل به احتمال قوی به دلیل انتخابات ایالات متحده محدود بود. به عبارت دیگر، دولت حاکم بر ایالات متحده که متشکل از دموکرات‌ها است و کاندیدای آن‌ها، خانم کامالا هریس، در رقابتی نزدیک با ترامپ قرار دارد، اگر تنش‌ها افزایش یابد و حملات به نحوی پیش رود که اسرائیل بخواهد به زیرساخت‌های ایران حمله کند، این امر می‌تواند ایران را وادار کند که نقاطی از اراضی اشغالی را هدف قرار دهد و در نتیجه ایالات متحده را به دخالت وادار کند؛ چراکه ایالات متحده متعهد به حفظ امنیت اسرائیل است، اما در عین حال منافع ملی خود را نیز مدنظر دارد.

منافع ملی ایالات متحده در این مقطع زمانی اقتضا نمی‌کند که قیمت انرژی افزایش یابد

وی ادامه داد: منافع ملی ایالات متحده در این مقطع زمانی اقتضا نمی‌کند که قیمت انرژی افزایش یابد، زیرا این امر می‌تواند تأثیرات جهانی به همراه داشته باشد. شاهد تلاش‌های آمریکایی‌ها برای جلوگیری از این وضعیت بوده‌ایم، از جمله اینکه آقای بایدن به‌صراحت اعلام کرده است که به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله نشود. این امر نوعی دستور به اسرائیل تلقی می‌شود. همچنین بایدن در خصوص حمله به تأسیسات نفتی ایران نیز بیان کرده است که اگر جای اسرائیل بود، به این موضوع فکر نمی‌کرد.

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل تصریح کرد: شاهد بودیم که فرمانده سنتکام، یعنی فرمانده نیروهای نظامی ایالات متحده در منطقه، به اراضی اشغالی سفر کرد و چندین بار این سفرها انجام شد. همچنین چند شب پیش، گفت‌وگوی یک‌ساعته‌ای بین بایدن و نتانیاهو صورت گرفت که پس از آن، شاهد حمله با هواپیمای ب ۲ اسپیریت، یعنی رادار گریز آمریکایی با بمب‌های نفوذ کننده در عمق زمین به یمن بودیم. این مسائل به اسرائیل اطمینان می‌دهد که ایالات متحده در این منطقه حضور دارد و در صورت بروز هرگونه حادثه، با آن برخورد خواهد کرد.

غربی‌ها نمی‌خواهند به نتانیاهو اجازه دهند به طور افسارگسیخته با ایران درگیر شود

وی با اشاره به سکوت جامعه جهانی در برابر جنایات اسرائیل، بیان کرد: غربی‌ها نسبت به جنایت‌هایی که اسرائیل در غزه و جنوب لبنان انجام می‌دهد، به نوعی سکوت کرده‌اند و این اقدامات را به عنوان حق اسرائیل در دفاع از خود تلقی می‌کنند، در حالی که از دیدگاه حقوق بشر، این اقدامات جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی محسوب می‌شود. در جبهه‌ای که باید بجنگد، نیروهای زمینی دچار لطماتی هستند و هنوز موفق نشده‌اند که از نظر زمینی در جنوب لبنان نفوذ کنند.

این دیپلمات با سابقه وزارت خارجه یادآورد شد: اقدامات اسرائیل، از جمله ترور فرماندهان حزب‌الله و حمله به مناطق مسکونی، نشان‌دهنده تروریسم دولتی است که به منظور حفظ موقعیت اسرائیل در این منطقه انجام می‌شود، اما در عین حال، نمی‌خواهند به او اجازه دهند که به طور افسارگسیخته با ایران درگیر شود. البته این موضوع آرزوی دیرینه نتانیاهو بوده است.

درگیری ایالات متحده در این منطقه به نفع روسیه و چین خواهد بود

سفیر سابق ایران در انگلستان افزود: آمریکا و ناتو نیز در این خصوص محتاط هستند، زیرا درگیری ایالات متحده در این منطقه به نفع روسیه و چین خواهد بود. این در حالی است که بسیاری بر این باورند که آمریکا از لحاظ نظامی قادر است به زیرساخت‌های ایران آسیب جدی وارد کند، اما این امر به سادگی قابل تحقق نیست. همان‌طور که اشاره شده است، انتخابات ممکن است به نفع  ترامپ تمام شود و در این صورت، او ممکن است از این شرایط بهره‌برداری کند. به همین دلیل، تلاش‌ها برای جلوگیری از درگیری‌ها ادامه دارد تا این تنش‌ها به حدی نرسد که منجر به بحران شود.

حدود ۶۸ موشک در آسمان عراق و حدود ۱۰ موشک دیگر در فراز خلیج فارس از بین رفتند

وی در رابطه با ابعاد تجاوز اسرائیل به ایران، عنوان کرد: این حمله با استفاده از هواپیما و فضایی که آمریکایی‌ها در آسمان عراق در اختیار دارند، انجام شد و از آنجا موشک‌هایی به سمت مراکز نظامی و امنیتی ایران شلیک گردید. همچنین، خبری منتشر شده بود که زمان و نحوه حمله اسرائیل را مشخص می‌کرد و ادعا شده بود که یک خانم در پنتاگون ارتباطی با ایران داشته و این خبر را منتشر کرده است. به نظر من، این اقدام به صورت مدیریت شده انجام شده تا ایران آمادگی‌های لازم را داشته باشد. در نتیجه، به این ۸۷ موشک به اصطلاح هوا به زمین که از این هواپیماها از حدود ۱۰۰ کیلومتری مرزهای ایران شلیک شد، عمدتاً پاسخ داده شد و بسیاری از آن‌ها منهدم شدند. به طور دقیق‌تر، اگر اشتباه نکرده باشم، حدود ۶۸ موشک در آسمان عراق و حدود ۱۰ موشک دیگر در فراز خلیج فارس از بین رفتند.

تحلیل‌گر سیاست خارجی ایران با بیان اینکه آماری که من مطالعه کردم نشان می‌دهد که شش موشک به هدف اصابت کرده است، گفت: یکی از این موشک‌ها در بندر امام به یکی از رادارها آسیب وارد کرده است و در این حادثه چهار نفر شهید شدند. واقعیت این است که شش موشک به هدف اصابت کرده، اما تعداد زیادی از آن‌ها را ایران با آمادگی‌هایی که داشته، منهدم کرده است. بنابراین، اسرائیل که به دنبال نشان دادن هیمنه و قدرت خود بود، با استفاده از فضای عراق که در اختیار آمریکایی‌هاست و احتمالاً با کمک هواپیماهای آمریکایی و به ویژه اف ۱۶های اسرائیلی این حملات را انجام داد. آنچه که آن‌ها به شدت تبلیغ کردند، در واقع محقق نشد. به‌علاوه، حملات به سه نقطه اصلی شامل خوزستان، ایلام و تهران محدود بود.

ایران در ۱۵ روز باقی‌مانده تا انتخابات آمریکا پاسخی نخواهد داد

برای مقابله با کشورهای متخاصم باید قدرت لازم متناسب با ژئوپلیتیک را فراهم کرد

ساداتیان در پاسخ به این پرسش که ایران در پاسخ چه اقدامی انجام خواهد داد، مدعی شد: ایران در این ۱۵ روز باقی‌مانده تا انتخابات آمریکا پاسخی نخواهد داد و اگر پاسخی هم بدهد، در آینده‌ای نزدیک نخواهد بود.

وی در خصوص اعلام مواضع سایر کشورها نسبت به تهاجم نظامی رژیم اشغالگر قدس به مرزهای کشورمان، مطرح کرد: ما شاهد بودیم که کشورهای منطقه به‌صورت بی‌سابقه‌ای متحد و یکپارچه اقدام اسرائیل را محکوم کردند؛ هرچند کشورهای غربی و روسیه نیز از این موضوع حمایت کردند. عمان، اردن، بحرین و امارات نیز به این محکومیت پیوستند. این کشورها به‌دلیل اینکه در حال رشد و توسعه هستند، اگر جنگی در این منطقه شکل بگیرد، متضرر خواهند شد و لذا با این حمله اسرائیل به ایران موافق نبودند. این محکومیت نیز به نوعی برای جلوگیری از واکنش‌های بعدی ایران صورت گرفت. همچنین، فشارهایی که آمریکایی‌ها به این کشورها وارد می‌کنند، ممکن است باعث تمایل آن‌ها به عادی‌سازی روابط با اسرائیل باشد. به‌ویژه این‌که بحرین و امارات در ادامه طرح ابراهیم روابطی با اسرائیل برقرار کردند و عربستان نیز در حال بررسی چنین روابطی است.

این کارشناس سیاست خارجی گفت: برای مقابله با کشورهایی که نیت تخاصم با ما دارند، باید قدرت لازم متناسب با ژئوپلیتیک را فراهم کرد. دیپلماسی و افزایش قدرت نظامی از جمله عناصر قدرت هستند.

باید از افکار و خواسته های عموم مردم محافظت کرد که آسیب نبینند

وی تصریح کرد: قدرت به عناصر مختلفی بستگی دارد: وسعت سرزمین، جمعیت آموزش‌دیده، منابع زیرزمینی و سواحل مطمئن. همچنین، فلسفه وجودی که باعث وحدت مردم می‌شود و رضایت آن‌ها، از دیگر عناصر مهم به شمار می‌رود. علاوه بر این، اقتصاد در ابعاد مختلف، از جمله صنعت، کشاورزی و فناوری‌های نوین نیز اهمیت دارد. همه این عوامل، به همراه ارتباطات بین‌المللی و دیپلماسی می‌تواند به تقویت قدرت ملی کمک کند. در نهایت، باید توجه داشت که باید از افکار و خواسته های عموم مردم محافظت کرد که آسیب نبینند و باید به وعده‌های داده‌شده به مردم عمل شود.

اگر همه چیز را به قدرت نظامی اختصاص دهیم، عملاً به نارضایتی‌های مردم، بی‌توجهی کرده‌ایم

قدرت نظامی حتما لازم است، اما کافی نیست

سفیر سابق ایران در انگلستان با توجه به بحث عناصر قدرت، گفت: باید به این نکته توجه داشت که وفاق به معنای استفاده از افراد شایسته و دارای توانمندی و مدیریت خوب از جناح‌های مختلف است و نباید تابع جریانات خاص به افرادی بی صلاحیت مسئولیت‌ داده شود. اگر مجموعه‌ای از جوانب را مورد توجه قرار ندهیم، به اقتصاد و پشتوانه مردم بی‌توجهی کرده‌ایم. در این صورت، قدرت نظامی به تنهایی پاسخگو نخواهد بود. قدرت نظامی حتما لازم است، اما کافی نیست. در نتیجه، سایر عناصر قدرت شامل اقتصاد مردم، معیشت، زندگی و رضایت آن‌ها و همچنین مدیریت صحیح در این زمینه اهمیت دارد. در رأس این موارد، موضوع دیپلماسی قرار دارد که باید به آن توجه ویژه‌ای شود.

وی گفت: پشتوانه‌های نظامی در زمان خود می‌توانند مؤثر واقع شوند، اما اقداماتی مانند آنچه در وعده صادق دو اتفاق افتاد، در موقع خود لازم است. اما اگر همه چیز را مختص به قدرت نظامی کنیم، عملاً به نارضایتی‌هایی که در مردم وجود دارد، بی‌توجهی کرده‌ایم.

برای داشتن قدرت و اقتدار منطقه‌ای، صرفاً تکیه بر نیروی نظامی کافی نیست

ساداتیان اظهار کرد: در زمان جنگ ایران و عراق، اگرچه شرایط به سامان نبود، اما رضایت مردم وجود داشت. اما اکنون با نابسامانی‌ها، اختلاس‌ها و تفاوت‌های معیشتی مواجه هستیم که باعث فاصله‌گیری بخشی از مردم از دولت شده است. باید به تمامی عناصر قدرت توجه کرد و تنها به یک بعد قضیه بسنده نکرد. اگر این مجموعه عناصر قدرت برقرار باشد، کشور می‌تواند در مسیر توسعه، رشد و پیشرفت قرار بگیرد. در این راستا، می‌توانیم روابط خود را با سایر کشورها عادی کنیم و به توازن در روابط خارجی برسیم.

وی خاطرنشان کرد: استفاده از توانمندی‌های داخلی و جذب سرمایه‌هایی که از کشور فرار کرده یا در خارج از کشور وجود دارد، می‌تواند به پیشرفت کشور کمک کند. همچنین، استفاده از فناوری‌های روز و جذب نخبگان خارجی در زمینه‌های مختلف، از جمله اقتصاد، بسیار حائز اهمیت است. اگر ما به دنبال ایجاد تغییرات واقعی و مؤثر در کشور هستیم، باید از همه پتانسیل‌ها و ظرفیت‌ها بهره‌برداری کنیم. در غیر این صورت، با توجه به رشد کشورهای همسایه، روز به روز ضعیف‌تر خواهیم شد. لذا، در پایان تکرار می کنم که باید به این نکته توجه داشته باشیم که برای داشتن قدرت و اقتدار منطقه‌ای، صرفاً تکیه بر نیروی نظامی کافی نیست. توسعه امکانات نظامی لازم است، اما باید به سایر ابعاد قدرت از جمله کسب رضایت مردم نیز توجه کنیم.