با افشای پرونده فساد باشگاه مس رفسنجان و ورود قوه قضاییه، بحث در خصوص فساد در فوتبال ایران بسیار داغ شده و اهالی فوتبال در انتظار اعلام نتیجه پرونده فساد مس رفسنجان هستند. به همین بهانه خبرگزاری خبرآنلاین میز گردی در خصوص فساد در فوتبال برگزار کرد. در این نشست محمد بهرامی، نماینده کهگیلویه و بویراحمد در مجلس، محمدرضا تهرانی، رئیس کارگروه ورزش حزب موتلفه اسلامی، کاظم اولیایی، مدیرعامل اسبق استقلال، محمد فنایی، داور اسبق و کارشناس داوری و رسول باختر، کارشناس حقوق ورزشی حضور داشتند.

در این نشست در خصوص بحث فساد در فوتبال ایران و عوامل ایجاد آن و راهکارهای مقابله با فساد مورد بررسی قرار گرفت.

محمد بهرامی

من اعتقاد دارم با ۴ سطر دستورالعمل در تدوین استراتژی‌ها با ضمانت اجرایی می‌توان کشور را متحول کرد. در دهه ۶۰ اصلا شرایط قابل قیاس با شرایط فعلی نیست و خیلی عوض شده است.

من خودم هم نقد دارم و خیلی از این دستورالعمل‌ها را داریم ولی در بحث اجرا و نظارت مشکل داریم. من نباید برنامه آماده کنم و متخصصین باید براساس بهترین الگوها برنامه بنویسند و ما در کنارشان هستیم. ما در بعضی بازی‌های بین‌المللی تحقیر شدیم و من نگران هستم. پول هم باید باشد و لازم است ولی جایی است که صاحب آن مشخص نیست که دلسوز باشد. راهی که دنیا رفته بخش خصوصی است.

بحث پرونده فساد مربوط به مجلس قبلی است و مجلس جدید تاره ۳ ماه است شروع کرده و از زمان شروع ما مسائل مختلفی مثل شهادت رئیس جمهور و انتخابات وجود داشت. دولت مستقر شده و در حوزه ورزش هم وزیر مشخص شده و ما هم هستیم. فوتبال ما بیمار است و بالاتر از سرطان بیماری نداریم. ما هم باید مبارزه کنیم و یک جا به نتیجه می‌رسیم. ساختار ما به‌هم ریخته است.

محمدرضا تهرانی

یک نگاه خطرناکی وجود دارد که می‌خواهد فوتبال را از جامعه جدا کند. درحالی که فوتبال در جامعه نقش‌آفرینی می‌کند. شادی و نشاط را فوتبال به وجود می‌آورد. یک پیروزی برای تیم ملی چقدر مردم را خوشحال می‌کند و وقتی به جام جهانی می‌رود، مردم به خیابان می‌روند. فوتبال جزیی از جامعه است. در کشور ما افرادی هستند که به فوتبال چسبیده‌اند و مقام‌پرست و ناپاک هستند و فوتبال را می‌بلعند. مشکل از این‌هاست و از فوتبال نیست و فوتبال یک وزش فسادآفرین نیست.

یک سالی مجلس در فساد فوتبال ورود کرد و کمیسیون اصل ۹۰ گزارشی داد که توسط سخنگوی کمیسیون در صحن علنی قرائت شد. سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ گفت ۳ سال روی این پرونده کار شده و زوایای مختلفی مثل تبانی، رشوه، جعل اسناد، فرار مالیاتی و … کشف کردیم. گفت فشارهایی هم بود که این پرونده منحرف شود ولی مقاوت کردیم. در نهایت این گزارش به کجا رسید؟

الان رسانه‌های ورزشی ۳ دسته هستند. دسته اول رسانه‌های ارزشی و اصوالگراست که تعدادشان کم است و در اقلیت هستند. دسته دوم رسانه‌هایی که مادی هستند و پول‌پرستند و تعدادشان بسیار زیاد است. یک دسته محدود غرب‌گرا هم هستند. متاسفانه مسئولین خوب می‌دادند و پیش خودشان می‌گویند رسانه‌های ارزشی که با ما هستند و چاقو دسته خودش را نمی‌برد و امکانات را معطوف به این قسمت دوم کنیم که رسانه‌های مادی هستند و آن‌ها را جذب کنیم. تمام سفرها هم سهم آن‌ها می‌شود.

من انتظار دارم این جلسه نتایج مثمر ثمر و راهگشایی داشته باشد. اخیرا آقای تاج به باشگاه‌ها اعلام کرده باید تیم زنان داشته باشند. خب تیم زنان ما راه افتاده و تمرین می‌کند. از رسانه‌ها تقاضا دارم نگذارند دلالی و فساد به فوتبال زنان هم وارد شود.

کاظم اولیایی

فوتبال در یک اتاق شیشه‌ای قرار گرفته و فرقش با سایر مقولات این است. در فوتبال فساد داریم ولی شاید کمتر از بقیه جاها باشد. فساد فوتبال بزرگنمایی می‌شود. آقای بهرامی می‌گوید با تدوین اساسنامه اوضاع خوب می‌شود، خب تقصیر شماست! ۲۳ سال است فوتبال ما حرفه‌ای شده و قوانین فوتبال نداریم. طرح جامع مدیریت باشگاهی را با کمک ۱۷ نماینده تدوین کردیم که ۳ سال در مجلس گیر کرد و گفتند مجلس عوض شده و بعد لایحه شد و ۵-۶ ماه پیش نمایندگان گفتند خوب است و چند روز پیش گفتند باطل شد! بهره‌برداری از فوتبال برای مجلس اهمیت دارد ولی یک سطر قانون برای فوتبال ندارد. اگر آقای بهرامی ۲ خط قانون در حوزه فوتبال ارائه دهد، من هر روز کفش او را واکس می‌زنم!

یکی از نمایندگانی که ضربه شدیدی به ورزش زد، همیشه موقع مسابقات اولین نفر می‌رود. احسان قاضی‌زاده هاشمی در همین المپیک اولین نفر وارد شد. مجلس باید قانون بگذارید و به آن نظارت کند و این کم‌کاری مجلس است که به وظیفه‌اش در قبال ورزش عمل نکرده است.

فوتبال بدون و جامعه بدون قانون و دستورالعمل فساد دارد. ما ۷۸ سال پیش عضو فیفا شدیم و موظف هستیم قوانین فیفا را اجرا کنیم. فساد مالی از عدم رعایت فیرپلی مالی می‌آید. فیفا از سازمان ملل هم بزرگ‌تر است و بدون نفت و نیروی نظامی به همه کشورها هم کمک می‌کند. فیفا گفت باشگاه نباید بدهکار باشد و قانون فیرپلی مالی را نوشت. اگر این قانون بخواهد اجرا شود ما چند تیم داریم بتواند در آسیا شرکت کند؟ فوتبال دولتی، عملکرد دولتی و اجرای دولتی اگر می‌خواست موفق باشد، شوروی دنیا را گرفته بود. فساد در دولت است. ما چقدر استادیوم ساختیم ولی چون پول دولت بوده، دور ریختیم. آقای قلعه‌نویی به من گفت بگردیم یک زمین پیدا کنیم بازی تیم ملی را بگذاریم و یک زمین نداریم! شرکت توسعه آمده اماکن ورزشی را توسعه دهد و ۱۰۰۰ کارمند دارد و مجموعه‌های ورزشی را چند برابر اجاره می‌دهد که حقوق کارمند بدهد. فساد از این بیشتر؟ این مدل اداره ورزش در دنیا مسخره است. ورزش ما مشکل ذاتی دارد و در این مشکل استان درکرمان د فوتبالش گرفته و از بیت‌المال ۳۰۰۰ میلیارد به فوتبال آورده. خب معلوم است مگس‌های گرد شیرینی می‌آیند و از آن فساد درمی‌آید. چون در آن هم مدیریت دولتی حاکم است.

محمد فنایی

ما از اول نتوانستیم مقررات و قوانین را به صورت قوی داشته باشیم. چیدمان مدیریت در فوتبال باید بسیار پاک باشد و از فیلترهای خاصی گذر کند. مجمعی که برای انتخاب اعضای فدراسیون انتخاب می‌شود اصلا صحیح نیست. تمام فوتبال ناپاکی نیست. چرا باید تلاش کنیم فوتبال را به عنوان جایگاه ناپاکی قلمداد کنیم؟

پول باید در فوتبال باشد ولی با حساب و کتاب. من ۲ سال پیش گفتم رئیس کمیته داوران خودش داوری و نظارت می‌چیند و کسی توجه نکرد. فیفا تقسیم کرده و گفته هیئت رئیسه یک فدراسیون باید عواملی داشته باشد که پیشرفت فوتبال را بالا ببرند. گفتند یکی از اعضای هیئت رئیسه باید داور باشد که برداشتند. عشو هیئت رئیسه را رئیس کمیته داوران گذاشتند. تو رئیس کمیته هستی، نه رئیس خودت! من نگفتم ایشان فساد می‌کند ولی می‌دانستم این اتفاقات می‌افتد و ایشان گفت از تو شکایت می‌کنم. من نگفتم دزدی می‌کنی ولی عمل تو فساد است. دپارتمان باید چیدمان کند و به نظر تو برساند. مدت‌ها قبل داوری آمد در یک بازی پول گرفت و مشخص شد و کمیته انضباطی محرومیت گذاشت. ایشان را بعد از ۸ ماه بخشیدند و دوباره داوری کرد. الان هم نظارت می‌کند. خیلی فاجعه است. ما تنها کشوری هستیم که فوتبال‌مان سوددهی ندارد. فدراسیون هرجا به مشکل می‌خورد، می‌گوید دولت حق دخالت ندارد و اگر فیفا بفهمد محروم می‌شویم!

ما ۳ رکن انضباطی داریم. کمیته انضباطی، کمیته استیناف و کمیته اخلاق که در گذشته انقدر ضعیف عمل کردند که ما به خصوص جامعه داوری خیلی خسارت دیدیم. وقتی توهین می‌کردند و حتی به داور ضربه می‌زدند و کمیته انضباطی انقدر ضعیف عمل می‌کرد که نوعی تشویق بازیکن بود.

سفره‌ای در فوتبال پهن شده و همه می‌برند جز داور. باور نمی‌کنید در ژاپن چه پول‌هایی به داور می‌دهند. داورها باید طوری حق قضاوت بگیرند که سمت رشوه و فساد نروند. هر مدیری برای داوری آمد گفت دستمزد را بالا می‌بریم و الان برای هر بازی زیر ۱۰ میلیون می‌گیرند که ظلم و فاجعه است. شما به داور پول خوب بدهید و اگر خطا کرد او را به مرجع قضایی معرفی کن. ژاپن برای هر بازی به داور ۵۰۰۰ دلار می‌دهد. الان در جام جهانی هر داور در مقدماتی ۲۵۰۰ دلار می‌گیرد و در مراحل بعدی بیشتر می‌شود و در فینال ۲۰۰۰۰ دلار است. جدا از این برای ورود هم پولی می‌دهند.

رسول باختر

فساد، خیانتی به اعتماد است. وقتی یک پروسه را جلو می‌بریم، فساد باعث می‌شود به درستی جلو نرود. از زمان افشای پرونده فساد، هجمه‌ای به وجود آمد که پس قلان نتیجه هم مشکل داشت و همان اعتماد نسبی هم به طور کامل از بین رفت و در مبحث داوری بیشتر خودش را نشان می‌دهد. بهترین زمینه برای رشد فساد بی‌تفاوتی است. تا روزی که مبارزه واقعی نکنیم توسعه و پیشرفت واقعی را نخواهیم داشت. مبارزه نمادین می‌کنیم و آن افراد پس از چند سال جایگاه‌شان بهتر هم می‌شود.

ما وقتی در مورد دخالت سیاسیون در فوتبال صحبت می‌کنیم، من یک خاطره شخصی دارم که به بحث انحلال پاس تهران برمی‌گردد که به خاطر همین دخالت منحل شد. ما باید مثل کشورهای پیشرفته قانون ملی ورزش داشته باشیم که خیلی از معضلاتی که داشتیم و در آینده خواهیم داشت را حل کند. فدراسیون فوتبال الان یک شرکت خصوصی است که چند نفر ذیل قانون تجارت آن را تشکیل دادند. اگر یکی از آن‌ها فوت کند، ورثه او می‌تواند بگوید حق من را بدهید.

بعضی آدم‌ها می‌گویند مقامات حق دخالت ندارند و هر کاری دل‌مان خواست می‌کنیم و زیرمجموعه فیفا هستیم. فیفا درباره آدم کشتن قانون دارد؟ اگر ۲ عضو هیئت رئیسه در فدراسیون هم را کشتند پس باید طبق مقررات فیفا به آن رسیدگی شود؟ نه باید در کشور و قانون و دادگاه آن رسیدگی شود.

فیفا در ماده ۲۱ مقررات اخلاق درباره هدیه تعریف کرده که می‌توانید بگیرید ولی ارزش آن نباید زیاد باشد که مبلغ مهم نباشد. یک کادوی سمبلیک باشد و مثلا وقتی کسی به ایران می‌آید یک خاتم‌کاری هدیه دهیم که مشخص باشد سوغات ایران است. باید حواسمان باشد شخص هدیه‌گیرنده قرار نباشد کار خاصی کند و امتیاز و مزیتی به وجود نیاد. باید هدف از هدیه دادن مشخص باشد. اگر اینفانتینو به کنگو برود و به او لباس محلی بدهند خب مشخص است می‌خواهند فرهنگ خودشان را ترویج کنند ولی اگر به او دو چمدان پر یورو بدهی، یعنی قرار بوده اتفاقی بیفتد.

در انواع فساد به فساد مالی بیشتر می‌پردازیم و بعد فساد اخلاقی هم مطرح می‌شود اما فساد اصلی که همیشه مغفول می‌ماند، فساد اداری است که اگر نبود فساد مالی و اخلاقی را هم نداشتیم. در فساد اداری یک تعریف قشنگی دارند و ۵ دسته‌بندی دارد. نقض قوانین و مقررات، تغییر و تفسیر قوانین توسط افراد غیرمسئول. بعضا در انتصاب‌ها نگاه می‌کنیم که آشنابازی می‌شود و مثلا طرف در کمیته حقوقی‌ها جایگاه دارد و نمی‌داند فدراسیون فوتبال در چه منطقه‌ای است! این اسامی از جیب کت جادویی می‌آید و اسامی را کنار هم می‌گذاری، نمی‌توانی فکر مثبت کنی. قشنگ‌ترین ژست‌های مبارزه با فساد را داریم ولی در عمل به جایی نمی‌رسد. آقای تاج یک ربع درباره تتوی بازیکن حرف زد ولی یک جمله درباره تهدید زنوزی گفت هرکی هرچی دارد، بیاورد. بازیکن اگر آن حرف را بزند، ۲ میلیارد جریمه می‌شود ولی مالک باشگاه را نمی‌خواهند که مدارک را نشان دهد! همین الان ۳-۴ باشگاه نباید مجوز حرفه‌ای می‌گرفتند. هر باشگاه باید ۲ ورزشگاه معرفی می‌کرد که حداقل شرایط را داشته باشند و الان ۷ تیم مجوز گرفته ولی ما کلا چند ورزشگاه با آن استاندارد داریم؟