سرمقاله / وقتی افغانی برتر از ریال عمل می کند

امروز خراسان جنوبی / محمدراعی فرد

ریال، همیشه اینگونه دچار سقوط آزاد نشده بود، زمانی که دو ریالی دارای ارزش فراوان بود، مربوط به عهد دقیانوس نمی شود ، ۴ دهه پیش هنوز ریال کشورمان حرفها برای گفتن داشت، بعد ها کم کم و به دلیل سیاستهای ابن الوقت و من درآوردی، سقوط پول ملی در دستورکار برخی سیاستهای بدون پشتوانه علمی قرار گرفت وتخصص عطایش را به لقایش بخشید و حرفها و دلسوزی های اقتصاد دانان بایگانی شد تا مرغ تصمیم گیران همچنان یک پا داشته باشد. تراز پول های خزانه و بانک ها دچار زلزله ای بزرگ شد و رخنه ها و گسل های باور نکردنی را بوجود آورد. چون یک سیستم پاسخگو و شفاف وجود نداشت. مردم نمی دانستند که دولت ها توسط بانک مرکزی برای تفوق بر کسری های بودجه دست به چاپ انواع اسکناس ها با تیراژ های باورنکردنی زدند و خروجی آن تلنبار وحشتناک نقدینگی در چمبره دردناک زندگی مردم بود. شعارهای عددی چون میزان تولید مسکن و تک رقم کردن تورم و تولید کار و … ، ازجمله ترفندها و مناسبات انتخاباتی بود که تقریبا هیچ یک از آنها عملیاتی نشدند و برعکس ریشه های یک اقتصاد درونزا که ارزش پول مملکت را بالاببرد را سوزاند. افغانستان نیز پس از به قدرت رسیدن گروه طالبان پس از تثبت و حضور خود و ضربات مهلک بر مجموعه سیاست و اقتصاد و فرهنگ، اما ارزش افغانی آنها افزوده و جزو سه ارز باثبات دنیا شناخته شد هرچند که این کشور به دلیل فقرو عقب ماندگی در صنعت و کشاورزی و معدن و خدمات حرفی برای گفتن و تخصصی در این زمینه به دلیل نگاه ایدئولوژیک ندارد اما از سقوط پول ملی اش جلوگیری کرد. سیاست دلارزدایی نیز نتوانست حداقل موفقیتی را به دست آورد چرا که توان تحلیل دنیای جدید و تغییرات شگرف را نداشت، لذا مجموعه ای ازعملکردها باعث گردید که تورم بالای حداقل ۴۰ درصدی زائیده این نوع تصمیم سازی وتصمیم گیری شود. برای به روز بودن باید فکری روشن که مبتنی بر عقلانیت در برنامه ریزی ها را در دستورکار قرار داد و از آمارسازی های دل خوش کُنک و دوری ازشفافیت وپاسخگویی برحذر ماند.