یادداشت / تایید اشتباهات به روایت آمار

امروز خراسان جنوبی _ پژوهش

چند سالیست که از فیلترینگ از شبکه‌های اجتماعی خارجی می‌گذرد. فیسبوک، ایکس یا همان توییتر سابق، تلگرام، واتساپ، کلاب هاوس و اینستاگرام از مشهورترین شبکه‌های اجتماعی هستند که در دولت‌های مختلف با توجیهات متفاوت فیلتر شدند. اما روایت شبکه‌های اجتماعی و فیلترینگ آن در حقیقت همان ماجرای تکراری ممنوعیت ویدئو و ماهواره است. روزگاری به همراه داشتن ویدئو مجازات وحشتناکی به دنبال داشت اما با گذشت زمان و درک این موضوع که هر فناوری نوین می‌تواند دو رو داشته باشد یک رو مخالف آنچه ما به دنبالش هستیم و روی دیگر همسو با دیدگاه‌ها و نظرات ما. درک این مسئله مهم برای برخی از مسئولان کشور ما زمان زیادی را به هدر داد. البته تنها زمان نبود و ما در دیگر بخش‌ها مانند منابع انسانی و بحث مالی هم هزینه‌های بسیاری برای درک این مهم صرف کردیم. اما چون هیچگاه نیاموخته‌ایم که از گذشته درس بگیریم تنها و تنها به دنبال آزمون و خطا در بخش‌های مختلف است. اشتباه را با تمام هزینه‌هایش بارها و بارها تکرار می‌کنیم. اما در این میان برخی از مردم راه خود را می‌روند بدون توجه به اینکه سیاسیون چه دیدگاهی دارند و به چه چیزی می اندیشند. این موضوع از زمانی که ویدئو وارد زندگی مردم شد آغاز شد و همچنان ادامه دارد. نکته قابل تأمل اینجاست که در دنیای نوین که در بسیاری از مسائل می‌توان با کمک افکارسنجی نظر مردم را راجع به مسائل مختلف جویا شد پافشاری بر برخی تصمیمات که برخلاف نظر و دیدگاه مردم است تنها باعث بیشتر شدن شکاف بین مردم با مسئولان و حاکمیت می‌شود. فیلترینگ تلگرام، اینستاگرام و واتساپ از یک سو و پافشاری مردم بر استفاده از این شبکه‌های اجتماعی از سوی دیگر نشان داد که مردم و مسئولان به دو راه مختلف می‌روند. بر اساس آخرین نظرسنجی ایسپا؛ اینستاگرام، واتس آپ و تلگرام، رسانه های اجتماعی محبوب ایرانیان بوده اند و فاصله تعداد استفاده کنندگان شبکه های اجتماعی میان آخرین پیام رسان محبوب و خارجی فعال در ایران یعنی تلگرام با اولین پیام رسان محبوب داخلی از نگاه کاربران که ایتا بوده است حدود ۱۰ درصد اختلاف وجود داشته است.بر اساس نتایج آخرین نظرسنجی ایسپا، ۴۶.۵ درصد مردم از ‌‏«اینستاگرام» استفاده می‌کنند. ۳۵.۳ درصد از «واتس‌آپ»، ۳۴.۶درصد از «تلگرام»، ۲۵.۲ درصد از «ایتا»، ۲۴.۱ درصد از «روبیکا» و ۸.۷‏درصد نیز گفته‌اند از «بله» استفاده می‌کنند. میزان استفاده از سایر ‏پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی کمتر از ۷ درصد بوده است. میزان استفاده مردم از پیام‌رسان‌ها و ‏رسانه‌های اجتماعی خارجی از قبیل اینستاگرام، واتس‌آپ و تلگرام در ‏دوسال اخیر با نوساناتی همراه بوده‌است، به طوری که استفاده از ‏پیام رسان واتس‌آپ از ۷۱.۱ درصد در خرداد ۱۴۰۱ به ۳۵.۳ درصد در ‏دیماه ۱۴۰۲ کاهش یافته است. رسانه‌های اجتماعی داخلی مثل روبیکا ‏و ایتا از اسفند ۱۴۰۱ تاکنون، میزان استفاده آنها، تغییر قابل ‏توجهی نداشته است.‏ نگاهی به نظرات مردم در نظرسنجی ایسپا می تواند زنگ خطری برای مسئولان و برنامه ریزان باشد. به طور قطع و یقین می‌توان گفت که بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی ایرانی مانند ایتا، روبیکا و بله؛ برای استفاده از فعالیت‌های اداری خود از شبکه‌های اجتماعی داخلی استفاده می‌کنند و استفاده از این شبکه‌های اجتماعی به منزله تایید آنها نیست. به معنای ساده‌تر اگر بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی مختار به انتخاب شبکه مورد علاقه خود باشند احتمال استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی تک رقمی خواهد شد. بهتر است دولت و مسئولان به جای پیگیری سیاست‌های سلبی به سمت و سوی سیاست‌های ایجابی پیش بروند. چون در ایران تقریباً ثابت شده است که مردم همواره در برابر عملکرد حاکمیت گارد می‌گیرند. این حاکمیت لزوماً بعد از انقلاب اسلامی نیست و پیش از آن هم در دوران قبل از انقلاب اسلامی مردم در مورد تصمیماتی که مورد تاییدشان نبود ایستادگی کرده و مخالفت خود را به شکل‌های مختلف نشان می‌دادند. اگر به جای برخورد سخت و سلبی با دنیای نرم و مجازی به سمت برنامه‌ریزی برای مجاب کردن مردم و جلب اعتمادشان پیش بروند، به طور قطع و یقین در آینده‌ای نه چندان دور شرایط بسیار بهتر از وضعیت کنونی خواهد شد.