به گزارش ایرنا استان خراسان جنوبی از نظر موقعیت مکانی و داشتن عناصر مهم جذب گردشگر مانند چشم انداز و مناظر طبیعی، آثار تاریخی، تنوع اقلیمی، آداب و رسوم و سنن اجتماعی زمینه‌های مناسبی برای توسعه فعالیت‌های گردشگری دارد اما نبود زیرساخت‌های حمل و نقل جاده‌ای، ریلی و هوایی مناسب و نحوه انتخاب عرصه معرفی جاذبه‌های گردشگری در سطح ملی و بین المللی موجب شده تا در حوزه گردشگری ناشناخته باقی بماند.

بیش از ۲ هزار اثر تاریخی در خراسان جنوبی شناسایی شده که از این تعداد تاکنون هزار و ۱۴ اثر به ثبت ملی رسیده و سال گذشته با دریافت رای مثبت یونسکو برای ثبت جهانی ژئوپارک طبس به عنوان سومین ژئوپارک ایران، تعداد آثار ثبت جهانی این استان به پنج اثر افزایش یافت.

پیش از این سه اثر تاریخی و طبیعی خراسان جنوبی شامل باغ و عمارت اکبریه بیرجند، بیابان لوت مشترک بین استان‌های خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان و قنات بلده فردوس در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد و روستای خراشاد از توابع شهرستان بیرجند نیز به عنوان روستای جهانی توبافی (حوله‌بافی سنتی) از سوی شورای جهانی صنایع دستی به ثبت رسید و در ردیف روستاهای جهانی قرار گرفت که معرفی همه این ظرفیت‌ها می‌تواند گردشگرای زیادی را به استان دعوت کند.

کارشناس و راهنمای گردشگری اداره کل میرث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی در این باره گفت: گردشگردی در خراسان جنوبی فصلی است و اوایل تا اواسط فصل پاییز و فصل بهار بهترین زمان برای ورود گردشگران به این استان است.

احسان درستکار در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در دیگر فصول سال ورود گرشگران را به استان کم داریم مگر در کریدورهای استان که شهرستان‌هایی مانند طبس، فردوس و نهبندان هستند شاهد گردشگرانی باشیم که گذر سفر محسوب می‌شوند و استان ما مقصد سفرشان نیست اما با یکسری از سیاست‌های اجرایی و خط‌مشی گذاری‌ها می‌توانیم نگهداشت آنان را بیشتر کنیم.

وی گفت: همین مساله موجب شد تا یکسری اقدامات را برای بازاریابی و تبلیغات سفر انجام دهیم و در فصل گردشگری استان رویدادهایی را مستمر و سالانه برگزار کنیم که نمونه آن جشنواره ملی زرشک با همت دستگاه‌های اجرایی استان در مهر سال گذشته بود و در فاصله زمای چند روزه توانستیم بسته های سفر را آماده و به دفاتر خدمات مسافرتی و آژانس‌های گردشگری ارسال کنیم که باعث افزایش ورود گردشگران به استان شد.

این راهنمای گردشگری ادامه داد: در روستای افین شهرستان زیرکوه که پایتخت زرشک بی‌دانه در دنیاست یکسری کلیپ‌های دو زبانه تهیه شد و از این قیبل روستاها می‌توانند نمونه موفقی برای جذب گردشگر باشند.

نبود حمل و نقل ریلی و لغو و کاهش پروازها با توجه به بعد مسافتی که خراسان جنوبی از مرکز کشور داردیکی از موارد آسیب‌زا به صنعت گردشگری استان است.

وی در عین حال گفت: نبود زیرساخت مناسب حمل و نقل ریلی، لغو و کاهش پروازها با توجه به بعد مسافتی که خراسان جنوبی از مرکز کشور دارد یکی از موارد آسیب‌زا به صنعت گردشگری استان است، نداشتن زیرساخت ریلی آسیب‌ جدی به حوزه گردشگری وارد می‌کند در حالی که صنعت ریلی یکی از معیار اساسی برای توسعه ملی است.

درستکار افزود: در زمینه بازاریابی و تبلیغات سال گذشته اقدامات خوبی انجام شد به ویژه کلیپ‌های چند زبانه برای کشورهای بازار هدف تهیه شد که نمونه آن معرفی پنج اثر جهانی به زبان روسی بود.

وی گفت: گردشگران خارجی به دنبال «ترین‌های» آثار جهانی مانند مرتفع‌ترین و گرمترین و سایر موارد هستند که در این راستا ژئو پارک طبس و بیابان لوت از آثار طبیعی و جهانی ثبت شده استان، حائز شرایطی هستند که توجه گردشگران با علایق ویژه را به خود جلب می‌کند.

کارشناس و راهنمای گردشگری اداره کل میرث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی اظهار کرد: اخیرا طبق نتایج نهایی تحقیقات علمی، گرمترین نقطه زمین در بیابان لوت خراسان جنوبی با ثبت زمینی دمای ۷۳.۵ درجه‌ای به ثبت رسید.

وی افزود: یکی دیگر از جاذبه‌های استان بافته‌های صنایع دستی است که می‌توان به پارچه برک سربیشه و مَله خوسف که خاص این منطقه بوده اشاره کرد و معرفی آن برای جذب گردشگران دارای اهمیت است.

درستکار بر لزوم معرفی آیین‌های مختلف، آداب و رسوم سنتی خاص استان مانند آیین بیل زنی خوسف در روز عاشورا تاکید کرد و گفت: معرفی این نوع آیین‌ها کمک به جذب گردشگر است.

وی ادامه داد: همچنین نقش مهم شهرداری‌ها در توسعه گردشگری بسیار پررنگ و غیرقابل انکار است و این روند در نهایت به حفظ میراث تاریخی و ظرفیت‌های گردشگری و ایجاد درآمد پایدار برای مردم و مدیریت شهری می‌انجامد.

به گفته وی در صورتی که جوامع محلی و بومیان ساکن در مقاصد گردشگری توانمند شود و با توسعه خرده فرهنگ‌ها خود را برای پذیرش گردشگر آماده کنند می‌توان به بهره گیری این جوامع از صنعت درآمدزای گردشگری امیدوار باشیم.

عرصه معرفی جاذبه‌های گردشگری ملی باشد

مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان‌ جنوبی هم با اشاره به اینکه عرصه معرفی جاذبه‌های گردشگری و تاریخی استان باید ملی باشد گفت: در سال‌های اخیر جاذبه‌های استان به صورت تصویری، کلیپ یا برنامه‌های مستند خیلی کم در رسانه ملی به تصویر کشیده شده است.

احمد کاشانی افزود: برنامه‌های متعددی در حوزه گردشگری در شبکه‌های مختلف رسانه ملی در حال پخش است که سهم خراسان جنوبی در این برنامه‌ها اندک بوده در صورتی که می‌توان از قبل با تهیه کنندگان برنامه رایزنی و با حمایت مالی، معرفی جاذبه‌های استان در حوزه ملی انجام شود همان اتفاقی که در سایر استان‌ها برای شناخته‌شدن جاذبه‌ها دنبال می‌شود.

وی گفت: صدا و سیمای خراسان جنوبی در این زمینه خوب کار کرده و در مسیر افزایش آگاهی مردم نسبت به زیبایی‌ها و جاذبه‌ها گام برداشته که قابل تقدیر است اما بُرد آن استانی است لذا باید فراتر از این عمل کنیم و وارد شبکه‌های ملی شویم که قطعا حضور در رسانه ملی می‌تواند برای خراسان جنوبی فرصت بزرگی باشد.

این فعال گردشگری با مثال زدن برنامه‌های پرطرفدار مثل برنامه‌های صبحگاهی شبکه‌های مختلف صدا و سیما که مخاطبان زیادی به ویژه زنان خانه‌دار را به خود اختصاص می‌دهد گفت: اگر بتوانیم داده‌های اطلاعاتی جذاب و مناسبی درخصوص توانمندی‌های گردشگری استان را به عنوان مسیر جدید و بکر به خانواده‌ها معرفی کنیم استان ما در برنامه سفر آنان قرار خواهد گرفت.

وی ادامه داد: طی یک و سال نیم اخیر شهرداری تهران همگام با وزارت میراث فرهنگی، پویش‌های متعددی را برای معرفی جاذبه‌های گردشگری ایران برگزار می‌کند که یکی از پویش‌ها با نام “ایران زیبا” در نوروز امسال برگزار شد و حدود ۴۰ درصد از بیلبوردهای پرطرفدار، مهم و پر بازدید تهران به این پویش اختصاص یافت و خراسان جنوبی نتواست از این پویش سهم قابل توجهی به خود اختصاص دهد.

کاشانی گفت: با توجه به اینکه انباشت حضور گردشگران داخلی در تهران است باید ارتباط خود را به خصوص با شهرداری تهران افزایش دهیم تا بتوانیم در بیلبوردهای تبلیغاتی به ویژه در ایام نوروز به معرفی جاذبه‌های استان بپردازیم.

وی افزود: پویش دیگری را اخیرا شهرداری تهران انجام داد به طوری که در ایستگاه‌های مترو که محل تجمع مسافران است به معرفی جاذبه‌های ایران پرداختند و باز هم خراسان جنوبی سهم کمی در این زمینه داشت.

مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان‌ جنوبی گفت: پویش دیگری را شهرداری تهران با وزارت میراث فرهنگی برگزار کرد که جاذبه ثبت شده ایران در یونسکو را به تصویر می‌کشد و خوشبختانه عکس‌های پنج اثر خراسان جنوبی که ثبت جهانی شده در این بیلبوردها معرفی شد و خبرگزاری‌ها هم به این موضوع پرداختند.

به یکباره نمی‌توان خراسان جنوبی را معرفی کرد

وی گفت: به یکباره نمی‌توانیم خراسان جنوبی را به همگان معرفی کنیم ما سرزمین کمتر شناخته شده هستیم اما ظرفیت‌های فراوانی داریم لذا باید مسیر صحیح و دقیق معرفی جاذبه‌ها را در عرصه ملی و بین المللی تعریف کنیم که تاکنون انجام نشده اما طی چند برنامه‌ای که در حوزه میراث فرهنگی دنبال می‌شود این حرکت آغاز شده است.

حضور خراسان جنوبی در نمایشگاه های بین المللی گردشکری کمرنگ است

کاشانی با تاکید بر معرفی خراسان جنوبی و جاذبه‌های گردشکری استان در عرصه‌های بین المللی افزود: هر سال ۲ نمایشگاه مهم گردشگری در جهان شامل «فیتور» اسپانیا و نمایشگاه «ی بی تی» آلمان برگزار می‌شود که آژانس‌های زیادی در مورد ورودی تورها کار می‌کنند اما هیچگاه نماینده‌ای از استان نتوانسته در این نمایشگاه حضور یابد.

وی گفت: شاید هزینه سفر به اروپا و گرفتن غرفه در نمایشگاه‌های آن سنگین باشد اما با کمک دولت و اتاق بازرگانی، بخش خصوصی می‌تواند این مسیر را برای معرفی جاذبه‌های گردشگری و تاریخی استان دنبال کند و اگر به درستی انجام شود نوعی سرمایه‌گذاری است.

راه برای گردشگر مهم است

مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان‌ جنوبی با تاکید بر تقویت زیرساخت‌های حمل و نقل در این استان گفت: اکنون وضعیت جاده‌ها، ریلی و پروازهای استان مطلوب نیست بنابراین وقتی گردشگر می‌خواهد برنامه‌ریزی کند جاده برایش مهم است که چطور به آن مقصد دست پیدا کند.

وی افزود: از طرفی وقتی گردشگرانی وارد مقصد می‌شوند و آنجا به آنان خوش بگذرد و از جاذبه‌های گردشگری لذت ببرند، سفیران ارزشمندی برای مقصد گردشگری و دعوت کننده برای سفر به آن می‌شوند.

کاشانی تصریح کرد: باید کمک کنیم زیرساخت‌های ریلی، جاده‌ای و هوایی استان فراهم شود تا بتوانیم برگزاری رویدادهای ملی، بین المللی و منطقه‌ای منظم و مستمر در حوزه گردشگری و صنایع دستی را داشته باشیم که تاثیر بسزایی در معرفی جاذبه‌های گردشگری دارد.

وی گفت: برگزاری رویدادهای گردشگری موجب می‌شود در یک زمان و مکان خاص انبوهی از گردشگران که علاقه دارند وارد استان شوند و اگر مستمر باشد باید تلاش کنیم به نقطه‌ای برسیم که برای مثال اگر اسمی از رویداد زرشک در خراسان جنوبی برده می‌شود در ذهن‌ها یادآوری شود.

این فعال گردشگری گفت: باید با ایجاد هم افزایی بین بخش خصوصی و دولتی استان اهمیت صنعت گردشگری برای آنها تبیین شود تا بخشی از سود خود را در حوزه فرهنگی هزینه کنند زیرا معرفی جاذبه‌ها در عرصه ملی و بین المللی هزینه‌بر است اما باید با دید سرمایه‌گذاری کوتاه مدت به آن نگاه کنیم که این رویکرد، ورود گردشگران را به استان افزایش می‌دهد.

برگزاری مستمر رویدادهای گردشگری

وی گفت: خراسان جنوبی با داشتن پنج اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو و بیش از هزار اثر در فهرست میراث ملی جایگاه ویژه‌ای در کمربند گردشگری شرق کشور به خود اختصاص داده اما آنطور که باید و شاید در برابر استان‌های دیگر که به لحاظ آمار و ارقام، جاذبه‌های جهانی و ملی کمتری دارند، شناخته شده نیست.

کاشانی با بیان اینکه خراسان جنوبی سرزمینی کهن و ناشناخته با جذابیت‌های فراوان است اظهار کرد: برگزاری رویدادهای گردشگری مختلف در استان گامی مهم برای معرفی ظرفیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی استان است.

وی گفت: زمان پر تردد برای گردشگری استان از اواسط شهریور تا آخر دی ماه است که بهترین آب و هوا را در این زمان داریم و فصل برداشت محصولات ویژه کشاورزی استان مانند گل نرگس، عناب، زرشک، زعفران و پنبه در این بازه زمانی است البته فصل مناسب برای سفر به کویر نیز هست.

این فعال گردشگری افزود: پیشنهاد می‌شود رویدادهای مختلف و متنوع گردشگری را در این بازه زمانی تعریف کنیم از جمله رویداد بیابان لوت که می‌تواند معرف بیابان لوت همراه با روستاهای همجوار آن در خراسان جنوبی باشد و نیز رویدادهای گردشگری مزرعه همچون رویدادهای گردشگری زرشک، زعفران، گل نرگس، انار، پنبه مله همه اینها می‌تواند در جای جای استان و روستاها برگزار شود.

وی بیان کرد: رویداد گردشگری خوراک یکی از جذاب‌ترین رویدادهایی است که اگر در استان برگزار و به صورت ملی تبلیغ شود با توجه به ظرفیت ویژه‌ای که غذاهای محلی خراسان جنوبی دارد از سایر نقاط کشور هم می‌توانیم در این رویداد گردشگر داشته باشیم.

به گفته کاشانی رویدادهای ویژه صنایع دستی همچون پارچه‌های دستباف و سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی نیز می‌توانند جذاب باشند و رویدادهای مختلف برای طبیعت‌گردی از جمله برگزاری تورهای بیابان گردی دارای اهمیت است.

وی تصریح کرد: در کنار اینها می‌توان رویدادهای حوزه گردشگری فرهنگی و گردشگری تاریخی را برگزار کرد از جمله بافت تاریخی بشرویه ظرفیت مهمی در حوزه برگزاری رویداد فرهنگی تاریخی دارد و بافت تاریخی بیرجند و فردوس هم ظرفیت‌های ویژه‌ای در حوزه گردشگری دارند.

کاشانی گفت: خراسان جنوبی در حوزه گردشگری کشاورزی هم روستاهای زیبایی دارد که مزارع پهناور زرشک را در دل خود جای داده‌اند و همه آنها می‌تواند هدف رویداد گردشکری باشد و برای گل نرگس و شهرستان خوسف می‌توان رویداد گردشگری ویژه تعریف کرد که در قالب آن بزرگداشت ابن حسام خوسفی و استاد ناقوس و معرفی بافت تاریخی خوسف، روستای خور، سنگ‌های قیمتی، بیابان اکبرآباد و برداشت گل نرگس گنجانده شود.

وی افزود: پیشنهاد می شود رویدادهای مختلفی در حوزه گردشگری برگزار شود رویدادهایی که می‌توانند استانی، منطقه‌ای و ملی باشند که با توجه به ظرفیت‌های ویژه‌ای که استان دارد اگر چند رویداد را تعریف کنیم و برای این رویدادها بسته‌های سفر تهیه و در حوزه ملی و بین المللی تبلیغ شود از این طریق ظرفیت‌ها و مسیرهای گردشگری به ویژه روستایی استان معرفی می‌شود و شاهد حضور گردشگران بیشتری خواهیم بود.

مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان‌جنوبی گفت: این گونه جشنواره‌ها هر سال در استان‌های مختلف کشور برگزار می‌شود و علاقه مندان در انتظار آن هستند لذا برگزاری این رویدادها در سه رده استانی، منطقه‌ای و بین‌المللی می‌تواند در معرفی گردشگری خراسان جنوبی موثر باشد.

ظرفیت‌های استان معرفی نشده است

و اما معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی هم مرداد ماه امسال در نشست با فعالان گردشگری استان اعلام کرد: معرفی نشدن ظرفیت‌های استان سبب شده است که خراسان جنوبی در مقایسه با سایر نقاط کشور، گردشگران معدودتری را میزبانی کند.

به گفته جواد اشرفی خراسان جنوبی با وجود محصولات کشاورزی خاص و جاذبه‌های گردشگری ویژه، هنوز ناشناخته مانده است.

وی تصریح کرد: بکرترین کویرها، چشمه‌ها و کوه‌ها و نیز مناطق تفریحی و گردشگری در این منطقه وجود دارند اما به خوبی معرفی نشده‌اند.

معاون استاندار خراسان جنوبی صنعت گردشگری را از پیشران‌های اقتصادی این استان ذکر کرد و افزود: یکی از اهداف ما در راهبری زنجیره ارزش استان، فعال کردن صنعت گردشگری است.

استان ناشناخته‌ها

مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان جنوبی هم گفت: پنج اثر ثبت جهانی و هزار و ۱۴ اثر ثبت شده در فهرست ملی کشور داریم اما استان ناشناخته‌ها هستیم، چون عموما مقصد گردشگری نیستیم.

هادی شاهوردی با بیان اینکه بیرجند به عنوان مرکز استان، بیشترین آثار ثبتی را با ۱۷۵ اثر دارد افزود: خراسان جنوبی سه پایگاه جهانی (باغ و عمارت اکبریه، قنات بلده فردوس، بیابان لوت) و پنج پایگاه ملی دارد که بافت تاریخی تون، بافت تاریخی بیرجند و آسبادهای خراسان جنوبی از جمله آنهاست.

وی گفت: ۶۰ بسته سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری از سوی این اداره کل تهیه شده که آماده واگذاری به سرمایه‌گذاران است.

مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان جنوبی اظهار کرد: صنعت گردشگری از پیشران‌های اقتصادی استان است و باید به حوزه گردشگری توجه ویژه شود.

وی بر لزوم معرفی هرچه بیشتر، بهتر و هدفمند جاذبه‌ها و معرفی ظرفیت‌های خراسان جنوبی تاکید کرد و افزود: معرفی و نمایش جاذبه‌های گردشگری، تاریخی و صنایع‌ دستی استان باعث رونق‌بخشی به حوزه گردشگری می‌شود.

شاهوردی بیان کرد: فصل گردشگری خراسان جنوبی برای پاییز تدوین و برنامه‌ریزی شده که هدف اصلی فصل گردشگری معرفی قابلیت‌های حوزه گردشگری، میراث فرهنگی، صنایع دستی، اقتصادی و کشاورزی استان است.

وی گفت: در زمینه معرفی جاذبه‌های گردشگری و اقلام فرهنگی و تبلیغاتی استان، برنامه جامعی در حال انجام است تا با تولید اقلام و محتوا بتوانیم استان را به خوبی معرفی کنیم.

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام کاظم رنجبر محمدی مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات همزمان با افزایش حرکت هموطنان عزیز به سمت مرزها برای تشرف به عتبات، رعایت ۱۰ نکته مهم را برای برپایی هرچه باشکوه‌تر پیاده روی اربعین حسینی به زائران و خادمان موکب‌ها توصیه کرد.

وی احترام به میزبان را اولین نکته مهم در سفر به زیارت اربعین برشمرد و گفت: میزبانان اصلی راهپیمایی عظیم اربعین حسینی، دولت و مردم و عشایر عزیز عراق هستند که انصافاً آنچه دارند را خالصانه تقدیم زائران اربعین می‌کنند.حضور موکب‌های ایرانی تنها با هدف مشارکت و سهیم شدن در فیض و ثواب میزبانی است لذا باید به گونه‌ای فرهنگ‌سازی کرد که از این حضور و مشارکت مواکب ما، تلقی «مداخله در امور کشور میزبان» نشود.

مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در ستاد توسعه و بازسازی عتبات، رعایت آداب مهمانی را نکته دوم در سفر اربعین برشمرد و اظهار داشت: خانواده‌های ایرانی از همان کودکی آداب مهمانی رفتن و احترام به میزبان را می‌آموزند.این مسأله در اربعین نیز باید رعایت شود.زائران و مواکب ما باید نسبت به فرهنگ، قوانین، آداب و رسوم و خطوط قرمز کشوری که در آن مهمان هستند، آموزش ببینند و آنها را رعایت کنند.

وی پرهیز از ایجاد فضای رقابت منفی را نکته سوم در برپایی آئین پیاده روی اربعین دانست و گفت: مردم و عشایر عزیز عراق، گاه با برپا کردن یک خیمه ساده و تقدیم خرما و قوطی آب، خالصانه و با تمام وجود به میزبانی از زائران اربعین حسینی می‌پردازند، لذا هر اقدامی از سوی موکب‌های ایرانی که القاکننده فضای رقابتی یا تفاخر به امکانات و توزیع اقلام خوراکی متنوع باشد، امری ناپسند است. رقابت منفی در طبخ و توزیع غذاهای رنگین چه بین موکب‌های ایرانی و چه در برابر موکب‌های عراقی نه تنها برازنده نیست بلکه به شکوه معنوی مراسم اربعین نیز آسیب می‌زند.

حجت الاسلام رنجبر محمدی داشتن روحیه خدمت و مدیرت جهادی را نکته چهارم برشمرد و گفت: قرار گرفتن در حلقه خادمان سیدالشهداء (ع) می‌طلبد تا موکب داران و خادمان مواکب ایرانی با تمام توان و روی گشاده به استقبال زائران حسینی بروند و خدای ناکرده با تند رویی ناشی از خستگی، زائران را رنجیده خاطر نکنند. بهتر است مدیران مواکب برای پیشگیری از چنین اتفاقات ناپسند، فعالیت خادمان را شیفت‌بندی کنند.

وی پرهیز از تبعیض در ارائه خدمات از سوی موکب‌ها را نکته پنجم برشمرد و گفت: مراسم اربعین حسینی تجلی امت واحده اسلامی است، موکب داران باید تا زمان تکمیل ظرفیت، پذیرای همه زائران چه ایرانی و چه غیر ایرانی باشند و خدای ناکرده به بهانه اینکه موکب مختص زائران فلان شهرستان یا گروه است، مانع ورود سایر زائران حتی زائران خارجی نشوند. یکی از اتفاقات ناپسندی که در برخی از موکب‌ها دیده شده، تقسیم بندی موکب به عمومی و VIP است، چنین تقسیم‌بندی‌های زیر خیمه امام حسین(ع) بی‌معناست.

مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در ستاد توسعه و بازسازی عتبات «چشیدن سختی راه» را نکته ششم در سفر معنوی اربعین برشمرد و گفت: بسیاری از آداب توصیه شده در زیارات اماکن مقدسه مانند استعمال عطر، پوشیدن بهترین جامه‌ها و… برای زیارت امام حسین (ع) برداشته شده است. حتی تاکید شده زائر در حالی که گرد راه بر روی او نشسته و ژولیده مو وارد حرم شود. این حالت اضطراب در طی مسیر و غذا خوردن نیز باید رعایت شود.

حجت الاسلام رنجبر محمدی با بیان اینکه اربعین یک سفر توریستی نیست در توضیح نکته هفتم گفت: در این عصر که با عنایت سید الشهدا (ع) و همراهی و همکاری دو ملت و دولت ایران و عراق، بسیاری از هزینه‌های سفر معمول به عتبات در اربعین به صفر می‌رسد، نباید این طی طریق معنوی و سلوک الی الله را با یک سفر توریستی ارزان قیمت که دارای خدمات اسکان و تغذیه رایگان است، اشتباه گرفت. هرچند با همت ناظران، موکب‌های ایرانی و غیر ایرانی انواع غذاهای نذری را تقدیم زائران می‌کنند و اسباب استراحت را فراهم می‌کنند اما باید توجه داشت که اربعین یعنی زیارت گذری است و نباید بیتوته بلند مدت در موکب‌ها داشت.

وی «خدمت مشترک با عراقی‌ها» را نکته مهم دیگر در برپایی آئین اربعین حسینی برشمرد و گفت: تشکیل موکب‌های مشترک با برادران عراقی افزون بر جلوگیری از ایجاد فضای رقابتی منفی و مخرب، پیامدهای مثبت فرهنگی بسیاری دارد که یکی از آنها بی‌اثر کردن تبلیغات مسموم بدخواهان دو ملت و دشمنان وحدت است. همچنین برپایی موکب مشترک به کاهش هزینه‌هایی مثل حمل و نقل، انبارداری، تأمین زمین و زیرساخت‌ها و… نیز کمک خواهد کرد.

وی «مردمی ماندن اربعین حسینی» را نکته بعدی در خصوص مراسم اربعین برشمرد و گفت: پیرو رهنمودهای رهبر معظم انقلاب و دستور اخیر رئیس جمهور به وزیر کشور مبنی بر محور بودن موکب‌ها در ارائه خدمات به زائران اربعین، حضور موکب‌های بزرگ وابسته به نهادهای بزرگ دولتی نباید به گونه‌ای باشد که این حرکت مردمی را تحت الشعاع قرار داده و عرصه را برای خدمت موکب‌های مردمی کوچک تنگ کند. طبق دستور رئیس جمهور محترم؛ محور خدمت به زائرین حسینی موکب‌های مردمی است، نهادهای دولتی یاریگر موکب‌های مردمی باشند. نهادهای دولتی صرفاً در موارد ضرورت به خدمت رسانی مستقیم به زائرین بپردازند و خدمت رسانی با نام و تابلو دستگاه‌های دولتی ضرورتی ندارد.

وی در آخرین توصیه به زائران اربعین گفت: بیشترین زائران غیر عراقی اربعین، هموطنان عزیز ایرانی هستند. حضور میلیونی زائران چه ایرانی و چه غیر ایرانی در ایام شلوغی مثل عرفه، عاشورا و اربعین لزوم توجه به نذر توسعه عتبات را به همه دوستداران اهل بیت علیهم السلام یادآوری می‌کند.

وی افزود: به لطف خداوند منان و عنایت ائمه اطهار و با همت مهندسان، کارگران و استادکاران ایرانی، کار توسعه حرم مطهر امام علی (ع) مزین بنام صحن و شبستان حضرت زهرا (س) در نجف اشرف به اتمام رسیده و زائران چندسالی است که در ایام اربعین در این صحن و شبستان بیتوته می‌کنند.اکنون اجرای طرح بزرگ توسعه حرم امام حسین (ع) مزین بنام صحن و شبستان عقیله بنی هاشم حضرت زینب (س) نیز فرصت معنوی ارزشمندی است که به تعبیر شهید سلیمانی، در عمل کوثرانه و صدقه فوق‌العاده جاریه مشارکت کنیم.

به گزارش مهر؛ ۶۲ روز از اول تابستان گذشته است اما سفرهای تابستانی از حداقل یک ماه قبل تر شروع شد. یعنی وقتی مدارس زودتر، تعطیل شدند و فصل امتحانات هم به پایان رسید. از نیمه‌های خرداد تقریباً سفرهای تابستانی آغاز شده بود و تا کنون نیز ادامه دارد. اما وضعی این سفرها چگونه است؟

اکنون دو سالی است که سفرهای تابستانی نسبت به دوره کرونا بیشتر شده است اما براساس گفته مدیران دفاتر خدمات مسافرتی؛ هنوز این آمار سفرها به دوران قبل از کرونا یعنی به تابستان ۹۸ و قبل‌تر برنگشته است.

گرانی و نبود بلیت

رسول واحدی از آژانسدارانی است که در حوزه تورهای داخلی فعالیت می‌کند. وی با بیان اینکه فرهنگ سفر مردم بعد از کرونا در تابستان امسال تغییر کرده است گفت: امسال سفرهای تابستانی تحت تأثیر نرخ بلیت قرار دارد. بلیت هواپیما بسیار گران است. نرخ بلیت اتوبوس و قطار نیز افزایش قیمت زیادی داشته است. از طرفی حتی اگر مردم قدرت خرید بلیت هواپیما را داشته باشند پیدا نمی‌کنند. بلیت قطار هم همین مشکل را دارد. پس باید با اتوبوس بروند.

وی افزود: بلیت قطار سهمیه بندی شده و هر زمان که برای دو هفته بازه خرید اعلام می‌کنند در مدت چند دقیقه خیلی از بلیت‌ها فروخته می‌شود و مسافر نمی‌تواند مانند قبل، بلیتی برای هر زمانی که خواست، بخرد مگر اینکه هزینه بیشتری به آژانس داده و از دفاتر به قیمت بیشتری بلیت بگیرد. این تنها مشکل مردم نیست خیلی از آژانسداران هم بلیت پیدا نمی‌کنند. با این وجود چطور تور برگزار کنند؟

واحدی به عامل گرانی اقلام اشاره کرد و گفت: سبد خانوار گران شده است. طبیعتاً سفر که جزو آخرین گزینه‌های مردم است تحت تأثیر قرار می‌گیرد. مردم تلاش می‌کنند اگر هم به سفری می‌روند، کم هزینه باشد بنابراین از سفرهای طبیعتگردی و کمپ و کوتاه مدت استقبال کرده اند.

رجوع از هتل به کمپ

عطیه رازدار نیز از مدیران فنی یک آژانس مسافرتی معتقد است: در طول دو ماه اخیر می‌توان گفت سفرهای شخصی بیشتر شده است. ما آژانسداران از قبال سفرهای داخلی سودی نکرده ایم بنابراین نمی‌توانیم بگوییم مردم به سفر نرفتند. شاید با تور نمی‌روند چون احساس می‌کنند سفر با تور گران‌تر است.

وی ادامه داد: از خرداد تا کنون شاهد سفرهای کوتاه مدت هستیم. چون اگر مردم با تور هم به سفر بروند، دنبال سفرهای کوتاه هستند که هزینه کمتری دارد. من درباره گروههای متوسط رو به پایین صحبت می‌کنم وگرنه بخش کمی از جامعه که پولدار محسوب می‌شوند همیشه به سفر می‌روند و تغییری در سبک زندگی شأن ایجاد نمی‌شود. ولی مردم عادی از هتل به کمپ رجوع کرده اند.

وام سفر راهکاری بود که اجرا نشد

داوود معینی از پیشکسوتان برگزاری تورهای فرهنگی است که معتقد است: مبدا بسیاری از سفرها در کشور تهران است. ما برای شهروندان تهرانی هم تسهیلات سفر نگذاشته ایم که حداقل این بخش از مسافران را از دست ندهیم. بارها درباره تسهیلات سفر وعده‌هایی داده اند چند باری حرف از کارت سفر، وام سفر و تسهیلات شد اما در عمل می‌بینیم که هیچ کدام اجرایی نشده است. درحالیکه می‌توانست کمکی برای سفرهای مردم طبقه متوسط باشد و به رونق سفر بعد از کرونا کمک کند.

سیامک عزیز عضو هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: نسبت به قبل از کرونا که مسافران زیادی داشتیم الان این آمار بسیار کمتر شده است اما نسبت به بعد از کرونا یعنی در سالهای ۹۹ و ۱۴۰۰ که بیماری کرونا اجازه سفر نمی‌داد، می‌توان گفت که مسافران بیشتری در تابستان ۱۴۰۲ به سفر می‌روند.

وی افزود: سفرهای خارج از کشور کمتر از گذشته شده است. چون مردم تورهایی که می‌توانستند تا ده میلیون تومان بخرند را باید الان صد میلیون تومان هزینه کنند. در سفرهای داخلی هم مردم ترجیح می‌دهند سفر شخصی بروند. یا چادر بزنند. بنابراین سفر رسمی که از طریق دفاتر مسافرتی انجام شود، رو به نزول بوده است.

کم شدن نیروهای آژانس به دلیل نبود مسافر

وی به مقایسه سفرهای تابستانی امسال با سالهای گذشته پرداخت و گفت: اگر بخواهیم میزان سفرهای تابستانی در قبل و بعد از کرونا را مقایسه کنیم تفاوت خیلی زیاد است. به همین دلیل ما در آژانس‌ها از ۳۰ کارمندی که تا قبل از کرونا داشتیم و در دوران کرونا به یک نفر تقلیل دادیم به چهار نفر در سال ۱۴۰۲ رسیدیم. این نشان می‌دهد که مراجعه کننده زیادی نداریم که بابت آن پرسنل هم نگه داریم. چون آژانس‌ها ورشکسته هستند.

عزیز راهکار رونق سفر را تثبیت نرخ‌ها دانست و گفت: عده‌ای در کشور هستند که همیشه پای ثابت سفرهای خارجی بوده و هستند. برای آنها فرقی نمی‌کند دلار چقدر باشد چون به دلار درآمد دارند. الان هم همان‌ها هستند که به سفر خارجی می‌روند.

اعتیاد، بیماری روانی بازگشت‌پذیر، عودکننده و مزمنی است که به اختلال‌های انگیزشی شدید زیانبار و فقدان تسلط رفتاری منجر می‌شود. در واقع فرد معتاد به مرور زمان در اثر مصرف مستمر، کنترل و تسلط رفتاری خود را به طور کامل از دست می‌دهد و فقط وجود مواد اعتیادآور در سیستم عصبی مغز می‌تواند تعادل جسمی و روانی او را حفظ کند.

اعتیاد،بیماری روانی بازگشت‌پذیر، عودکننده و مزمنی است که به اختلال‌های انگیزشی شدید زیانبار و فقدان تسلط رفتاری منجر می‌شود. در واقع فرد معتاد به مرور زمان در اثر مصرف مستمر، کنترل و تسلط رفتاری خود را به طور کامل از دست می‌دهدهر چند در ایران آمار دقیق و موثقی از این که چند درصد از افراد ترک کرده و بهبود یافته و مجددا به سوی مواد مخدر بازگشته‌اند، وجود ندارد؛ اما آمار افزایش مصرف‌کنندگان مواد مخدر و سوءمصرف مواد می‌تواند بیانگر این واقعیت باشد که روش‌های درمانی مختلف و راهکارهای صورت گرفته تاکنون موفقیت‌آمیز یا جامع نبوده و نتوانسته از عود و بازگشت، پیشگری کند و مانعی برای مصرف مجدد باشد.
به همین دلیل است که شناسایی عواملی که دراین زمینه تاثیرگذار هستند، می‌تواند در اتخاذ رویکرد بهتر و روش درمانی بهتر کمک نماید.

در این زمینه، «فاطمه نعمتی سوگلی تپه و محمد خالدیان» در «مطالعه کیفی عوامل موثر بر عود مجدد به سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد با رویکرد گراندد تئوری» به این عوامل و راهکارها توجه کرده‌اند که گزیده‌ای از آن در ذیل به آنها اشاره می‌شود.

عوامل زمینه‌ساز در عود و بازگشت به اعتیاد

عوامل زمینه‌ساز در عود و بازگشت به اعتیاد در سه دسته عوامل فردی، روانی و بین فردی جای می‌گیرند:

۱- عوامل فردی تاثیرگذار

از جمله عوامل فردی که می‌تواند در عود و بازگشت مجدد به سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد نقش داشته باشد، عبارتند از: صفات شخصیتی، تفکرات غیرمنطقی و باورهای غلط، استعداد ارثی، خودشفقت‌ورزی پایین، درد و بیماری جسمی، نارضایتی بدنی، عدم دانش و آگاهی لازم، مسئولیت‎پذیری پایین، آزادی، عدم خود کنترلی رفتاری، هوش هیجانی پایین، هوش معنوی پایین، فرار از مشکلات، کسب آرامش و لذت، مقاومت در برابر تغییر.

۲- عوامل روانی تاثیرگذار

از جمله عوامل روانی تاثیرگذاربر بازگشت به اعتیاد می‌توان به نگرش و باورهای منفی، احساس نیاز به مواد مخدر، فشار روانی زیاد، استرس و اضطراب شدید، افسردگی، عرت نفس پایین، اعتماد به نفس پایین، ناامیدی، هویت سردرگم، خود فراموشی، شخصت ضد اجتماعی، پرخاشگری، لجبازی، تحریک‌پذیری، وابستگی روانی، شاکاف عمیق بین من واقعی و من ایده‌ال و عدم خود باوری اشاره کرد.

۳- عوامل بین فردی

از جمله عوامل بین فردی تاثیرگذار بر عودمصرف مواد مخدر عبارتند از دوستان مصرف‌کننده، منزوی شدن از جمع دوستان، عدم پذیرش دوستان، طرد، همانندسازی افراطی با سایر افراد معتاد، فقدان مهارت‌های ارتباطی لازم، فشار اطرافیان، فقدان مهارت حل مساله، فقدان مهارت کنترل خشم، جلب توجه دیگران، نداشتن مهارت نه گفتن و تحمل کم

عوامل خانوادگی تاثیرگذار بر عود و بازگشت به اعتیاد

همچنین از جمله عوامل خانوادگی تاثیرگذار بر بازگشت به اعتیاد می‌توان به کارکرد ضعیف خانواده، رابطه عاطفی نامناسب، جبر، سلطه‌گری و خشونت در خانواده، عدم حمایت‌گری در خانواده، عدم هدایت‌گری در خانواده، کمبود محبت در خانواده، احساس بی‌پناهی، احساس تنهایی، اجبار خانواده در زمان ترک، عدم نظارت خانواده، فقدان احساس مسئولیت در خانواده، بی‌قیدی خانواده، تنش و آشوب در خانواده، سبک دلبستگی ناایمن و مشکلات زناشویی اشاره کرد.

عوامل تدوام بخش

اما برخی عوامل هم در تداوم مصرف مواد مخدر نقش دارند که از جمله آنها عوامل اجتماعی، فرهنگی و محیطی است:

دسترسی آسان به مواد، پایین بودن قیمت مواد نسبت به داروهای نگهدارنده، طرد اجتماعی،مشکلات مالی، همانندسازی افراطی، بیکاری، ساعات کاری زیاد، استرس شغلی، فشار کار، نبود حمایت اجتماعی و آموزش ناکافی از علل اجتماعی مصرف مواد مخدر و همچنین بازگشت یا عود اعتیاد پس از ترک آن استعوامل اجتماعی

از جمله عوامل اجتماعی می‌توان به دسترسی آسان به مواد، پایین بودن قیمت مواد نسبت به داروهای نگهدارنده، پذیرش نداشتن در جمع دوستان، طرد اجتماعی، مشکلات مالی، همانندسازی افراطی، بیکاری، ساعات کاری زیاد، استرس شغلی، فشار کار، نبود حمایت اجتماعی و آموزش ناکافی در اجتماع اشاره کرد.

عوامل فرهنگی

از جمله عوامل فرهنگی که در تداوم مصرف مواد نقش دارند عبارتند ار: مصرف مواد به عنوان هنجار اجتماعی در مراسم و مهمانی‌ها، اعتقادات مذهبی ضعیف، دوری از معنویت، مصرف مواد به عنوان داروی ضد درد و پیشگیری، نگرش مثبت نسبت به مواد، نبود سیستم‌های خدماتی و مشاوره‌ای، کمبود امکانات فرهنگی و انتظار خوشی و لذت از زندگی.

عوامل محیطی

عوامل محیطی نیز در بازگشت به مواد نقش دارند که از آن جمله می‌توان به محل سکونت و شیوع مصرف در محل سکونت، مهاجرت، حاشیه نشینی، کمبود امکانات تفریحی- ورزشی، ارتباط با محیط‌های مستعد، نبود سیستم حمایتی، احساس تبعیض و اجبار در درمان اشاره کرد.

عوامل درمانی تشدید کننده عود مصرف مواد

همچنین محققان به عوامل درمانی تشدیدکننده عود مصرف مواد هم توجه کرده‌اند که عدم پایبندی و تعهد به درمان، درمان‌های غیرعلمی و سلیقه‌ای، نبود پروتل درمانی جامع و واحد، عدم پیگیری لازم، مقاومت در برابر تغییر، عدم مهارت لازم در زمان‌های وسوسه، طول مدت درمان، عدم بکارگیری اصول بهداشت عمومی در درمان و روش‌های ناکارآمد در درمان است.

راهکارهای تاثیرگذار در پیشگیری از عود و بازگشت مجدد به سوء مصرف مواد مخدر

در سطح عوامل فردی می‌توان راهکارهایی از قبیل افزایش خودآگاهی، خودشناسی، افزایش خویشتن‌داری در زمان درمان، شناسایی نقاط ضعف و قوت، ایجاد انگیزه برای رسیدن به اهدافف تقویت قدرت تفکر، شناخت عواطف و احساسات شخصی و توانایی ادراک خوشتن را پیشنهاد داد.

در سطح خانوادگی می‌توان به پذیرش و احترام به تفاوت‌های فردی، احترام به استقلال فرزندان، سبک فرزندپروری دموکراتیک، ارتباطات عاطفی بین اعضا، بهبود و ارتقا مهارت‌های ارتباطی موثر بین اعضا، تقویت هویت‌یابی و تلاش برای کسب هویت، تقویت ابراز وجود و ایفای نقش، تعدیل انتظارات، برخورد منطقی والدین، عدم تبعیض و دادن مسئولیت به فرزندان با درنظر گرفتن توانمندی متناسب با سن اشاره کرد.

در مورد عوامل درمانی بازگشت اعتیاد می‌توان درمان‌های علمی، استفاده از پروتکل‌های درمانی جامع و واحد، استفاده از تجربه کشورهای موفق در درمان، استفاده توامان درمان‌های روانشناختی و سیستمی و دارو درمانی و بهره گیری از تجارب افراد موفق ترک کرده در درمان را پیشنهاد کرددر خصوص عوامل محیطی می‌توان مواردی از قبیل آموزش مهارت‌های زندگی، آموزش مهارت جرات ورزی و حل مساله، آموزش مقابله با استرس، آموزش مهارت‌های ارتباطی موثر، آموزش راهبردهای مقابله‌ای مساله مدار، افزایش تاب‌آوری، ایجاد فرصت‌های شغلی برابر و مناسب و نظارت بیشتر بر محیط‌های مستعد را پیشنهاد داد.

در زمینه عوامل فرهنگی می‌توان به اموری نظیر افزایش امکانات و فضاهای فرهنگی، ورزشی و تفریحی، تقیت معنویت، اگاهی دان از طرق رسانه، مدرسه و دانشگاه، پخش برنامه تلویزیونی آموزنده و اهمیت دادن به نظر افراد مجرب اشاره کرد.

در خصوص عوامل بین فردی نیز می‌توان به راهکارهای از قبیل شناخت احساسات خود و دیگران، آموزش ارتقا هوش هیجانی، آموزش مهارت نه گفتن، راهبرد و سبک مقابله‌ای مساله مدار، حفظ ارتباط‌های موثر با دیگران، قدرت تنظیم احساسات، توانایی خویشتن داری عاطفی در مقابل وسوسه، مهارت‌های ارتباطی موثر با دیگران و مشورت و همفکری اشاره کرد.

در نهایت درخصوص عوامل درمانی نیز می‌توان استمرار درمان و پیگیری در درمان، استفاده از درمان‌های علمی، استفاده از پروتکل‌های درمانی جامع و واحد، استفاده از تجربه کشورهای موفق در درمان، استفاده توامان درمان‌های روانشناختی و سیستمی و دارو درمانی استفاده از تجارب افراد موفق ترک کرده در درمان و الگو سازی پیشنهاد کرد.