به گزارش همشهری نوشت: خیلی ساده خیال می‌کنیم وارد فضای مجازی می‌شویم و با یکدیگر ارتباط داریم و از این ارتباطات لذت می‌بریم یا در بستر این ارتباطات درآمدی به‌دست می‌آوریم یا مثلا سخنی را تبلیغ و ترویج می‌کنیم؛ شبیه مورچه‌ای که روی یک برگ حرکت می‌کند و زندگی تشکیل داده و رفت‌وآمد می‌کند؛ درحالی‌که آن برگ در دستان کسی است که می‌تواند آن را کاملا جابه‌جا کند. بدون نگاه کلان هیچ‌گاه مورچه نمی‌فهمد چه بلایی سرش می‌آید. بدون نگاه عمیقی که اراده‌های مسلط بر زندگی را دریابد، اساسا برخی از مسائل برای آدم‌ها مسئله نخواهد بود.

چشم‌های ظاهربین و جزئی‌نگر دیر متوجه می‌شوند؛ زمانی متوجه می‌شوند که شیشه‌های مغازه‌شان خرد شود، راه‌های شهر را ببندند و بوی دود آتش در مشامشان برود تا از خود بپرسند چه شده؟

حالا چه شده واقعا؟

واقعیت آن است که استقلال کشورها را فقط در مرزهای آبی و خاکی نباید دید. اگر اساس استقلال یک کشور به این نکته مربوط است که چه‌کسی برای آن تصمیم بگیرد، تابع کدام اراده باشد، اراده‌ای خارجی که می‌خواهد از استعدادها و ظرفیت‌ها به نفع خود بهره ببرد یا اراده‌ای داخلی جوشیده از هویت و متن مردم؟ آنان که قائل به انحراف ماجرای مشروطه بودند، اذعان می‌کردند که قرار بود در ایران اراده حاکمیت به‌نفع اراده مردم تغییر کند، محدود شود یا اساسا از اراده مردم بجوشد، اما آنچه محقق شده این بود که اراده حاکمیت در دستان بیگانه مستبد قرار گرفت؛ یعنی کسانی حاکم بر سرنوشت کشور شدند که گماشته بودند. مرز آبی و خاکی نماد هویت و اراده یک جامعه است. وقتی آن را از دست می‌دهید؛ یعنی اراده دیگری همه شما را زیر سلطه گرفته است. یک سؤال در همین میانه بحث؛ اینکه آیا آنان که بنا بر در اختیار گرفتن اراده و توان یک کشور داشتند برای خودشان، الان نابود شده‌اند؟ تصمیمشان عوض شده و بنا بر حاکمیت بر کشور ندارند؟ و آنان که برای مردم ما حاکم می‌گماشتند، الان از کارشان پشیمانند؟

راستی در میانه اغتشاشات ایران این خبر را شنیده‌اید یا گم کرده‌اید؟ اینکه آمریکا تلاش می‌کند دسترسی مردم را به اینترنت آسان کند؛ اینکه حتی برای اینترنت ماهواره‌ای تلاش‌هایشان را آغاز کرده‌اند. این نکته را کنار این پرسش بگذارید که چرا آمریکایی که حتی به‌لحاظ دارویی نیز ایران را تحریم کرده بود، در فضای اینترنتی نه‌تنها محدودیتی ایجاد نکرد، بلکه تلاش کرد از این جهت گسترشی را برای مردم ایران حاصل کند؟

مقوله استقلال یک کشور به حکمرانی او وابسته است و حکمرانی امروز بستری جدی پیدا کرده است به‌نام فضای مجازی. فضای مجازی با همه لوازمش و این همان نکته‌ای است که خیلی‌ها ساده از کنارش عبور می‌کنند و به اقتضائات زندگی مدرن در این بستر جدید هیچ توجهی ندارند. فضای مجازی یک فوق برنامه و ابزار تفریح نیست، بلکه یک محیط‌زیست است؛ محیط‌زیستی که امروز تحت مدیریت و حکمرانی دشمن ماست؛ برای همین یک محیط ناامن است. اراده مردم در این بستر تحت‌تأثیر اراده حکمرانان آن است. سخن گفتن از مردم و اراده مردم بدون توجه به حاکمیتی که اراده آنها را رنگ می‌زند، سخن گفتن از حاکمیت دشمن است. اینجا همان بستری است که نفی استقلال کشور می‌شود؛ یعنی شما مردم خود را تحت مدیریت و حاکمیت دشمن رها و بدون هیچ امنیت و آزادی‌ای صحنه را برای دوشیدن آنها فراهم کرده‌اید. اگر ماجرای اغتشاشات۱۴۰۱ هیچ درسی نداشته باشد مگر همین یک نکته، برای ما کافی است که بدانیم بستر استقلال کشور، جایی است که اراده مردم رقم می‌خورد و رها کردن اراده مردم و سپردنش به‌دست حاکمیت طاغوت باعث می‌شود حتی خوبی‌های مردم را نیز در این بستر به‌نفع حاکمیت دشمن رقم بزنیم. وقتی حاکمیت طاغوت رقم خورد «یخرجونهم من النور الی الظلمات» شکل می‌گیرد و این خطرناک است؛ یعنی خوبی‌ها در خدمت حرکت به‌سمت ظلمت قرار می‌گیرد. ما در هر نقطه‌ای باید درباره حاکمیت سخن بگویم. حاکمیت را به چه کسی می‌سپاریم؟ و این یعنی استقلال هویت خود را حفظ می‌کنیم یا نه؟ و این یعنی پاسداشت مفهوم مقدس آزادی؛ چراکه آزادی یعنی رها بودن اراده ما از اراده بیگانه و نفی حاکمیت دیگران.

ضربه‌های اقتصادی عجیب و غریبی که به‌دلیل بالا آمدن گفتمان ناامیدی و بن‌بست در کشور شکل می‌گیرد، ضربه‌های اقتصادی‌ای که به‌دلیل الگوریتم‌های حاکم در بستر پلتفرم‌ها می‌خوریم و باعث به‌چشم‌‌آمدن و دیده‌شدن یک نظام فرهنگی و گفتمانی می‌شود که خروجی‌اش رحم نکردن مردم به یکدیگر و جنگیدن آنها با هم و شکل‌گیری دوقطبی‌های اجتماعی است؛ ضربه‌های اقتصادی‌ای که به‌دلیل تحلیل اطلاعات ردوبدل شده بین مردم که در اختیار دشمن است و می‌تواند براساس آن ذهن جامعه را مدیریت کند و صحنه را تحت حاکمیت خود درآورد. چه‌کسی؟ همان که تحریم می‌کند؛ همان که فشار اقتصادی می‌آورد؛ همان که تصمیم دارد در نظام تصمیم‌گیری حاکمان دست ببرد و مهم‌ترین نقطه نفوذش نیز تأثیر بر اراده عمومی مردم است؛ ضربه‌های اقتصادی که به‌دلیل نداشتن قدرت مراقبت از مردم در مقابل راهزنان و دزدان مجازی شکل می‌گیرد. اینکه نمی‌توانید دست هیچ مجرمی را که از راه ضرر به دیگران سود می‌برد، قطع کنید.

اساسا قدرت قانون‌گذاری وجود ندارد. مرجعیت اجتماعی طبق قواعدی شکل می‌گیرد که دشمن می‌پسندد. پدیده سلبریتی را در این بستر تحلیل کنید. در این صحنه است که انقلابی رنگی در اوکراین شکل می‌گیرد و یک سلبریتی جلودار می‌شود؛ درحالی‌که حتی خاک کشورش مثل آب خوردن به کشور دیگری منتقل می‌شود و او کاری نمی‌تواند بکند، اما تبدیل به یک قهرمان می‌شود. قهرمان مجازی آنطور که صحنه مجازی شکل می‌گیرد. در این صحنه است که صفحه ترامپ را می‌بندند و از دسترس خارج می‌کنند و عملا بازوی تأثیر‌گذاری او را می‌بندند و او مجبور می‌شود برای خود و حضورش در این بستر فکری کند و بستر دیگری شکل دهد. اینها فضای درگیری قدرت حقیقی است. محل بروز روشن حکمرانی شیطان است. صحنه‌ای است که دایره حکمرانی و استقلال یک کشور را شکل می‌دهد. رهایی این صحنه به‌اندازه نفوذ کومله در غرب و جیش‌الظلم در شرق مهم است و باید برای آن فکری کرد. این اغتشاشات راهی را که برای رسیدن به این عقلانیت عمومی و اجتماعی باید طی می‌کردیم و متوجه می‌شدیم که در دوران پساکرونا و زمانه پلتفرم‌ها چگونه نسل نوجوان و جوان ما در این چنبره غیرمستقل و ناامن گرفتار شده است، کوتاه کرد. این کوتاه شدن مسیر و رشد عقلانیت مدیران برای تدبیر درباره استقلال به‌تبع حکمرانی در فضای مجازی از الطاف خفیه اغتشاشات اخیر بود.

به گزارش فارس جنایت روز جمعه هشتم مهر در جنوب شرق کشور به تعبیر فرمانده سپاه بدل به جمعه سیاه زاهدان شد. استاندار سیستان و بلوچستان از جان باختن ۱۹ تن در جریان این حمله تروریستی خبر داد. قرارگاه قدس جنوب شرق کشور در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «در درگیری که بین تروریست‌ها و معاندین با عوامل امنیتی و انتظامی در زاهدان و در نزدیکی مسجد مکی به وجود آمد، سردار سید حمیدرضا هاشمی، معاون اطلاعات سپاه سلمان سیستان و بلوچستان در مقابله با این تروریست‌ها مجروح و به شهادت رسید‌.» سردار هاشمی مورد هدف تیر تک‌تیرانداز قرار گرفت.

منطقه سیستان و بلوچستان از ابتدای سال ۱۴۰۱ شاهد سلسله وقایع ضد امنیتی بود. هفت تن از نیروهای فراجا از فروردین تا شهریور سال ۱۴۰۱ به شهادت رسیدند.

وزارت اطلاعات روز ۳۱ فروردین از دستگیری ۳ عضو موساد خبر داد. روز سوم اردیبهشت نیز به ماشین فرمانده تیپ نیروهای مخصوص ۱۱۰ سلمان حمله شد. در این حمله محمود آبسالان محافظ فرمانده تیپ ۱۱۰سلمان فارسی (فرزند سردار آبسالان – جانشین سپاه سیستان و بلوچستان) به شهادت رسید. شامگاه سه شنبه ۵ مهر نیز شهر چابهار به عنوان بزرگترین بندر اقیانوسی ایران دستخوش اغتشاش شد. روز شنبه ۹ مهر نیز اعلام شد که برنامه ترور یکی از قضات دادسرای سراوان ناکام ماند. تعداد شهدای سپاه و بسیج (سنی و شیعه) ناآرامی‌های اخیر زاهدان به پنج تن رسید.

هرکدام از وقایع امنیتی سال جاری دانه‌ای از یک نخ تسبیح است که خبر از یک کلان پروژه می‌دهد. 

۱: واقعه تروریستی روز جمعه زاهدان را می‌توان بزرگترین عملیات تروریستی از زمان دستگیری تروریست عبدالمالک ریگی در زمستان سال ۱۳۸۸ بود. گروه تروریستی موسوم به «جند ا …» به سرکردگی عبدالمالک ریگی در فاصله زمانی سال ۱۳۸۴ الی ۱۳۸۸ طی ۹ عملیات تروریستی بیش از ۱۱۰ تن از هموطنان را در شرق کشور به شهادت رساندند. گروه عبدالمالک در سال ۱۳۸۸ موازی با کودتای موسوی در پایتخت، عملیات تروریستی در شرق کشور انجام می‌داد. این گروه تروریستی دی سال ۱۳۸۸ برای احیاء بدنه خیابانی کودتای موسوی در بیانیه‌ای اعلام کرد:

«طی چند روز اخیر بسیاری از مردم و جوانان ایران از نقاط مختلف ایران با روابط عمومی جنبش(!) تماس گرفته و اعلام پیوستن به جنبش مقاومت نموده‌اند و آمادگی خود را برای عملیات‌های نظامی در تهران و اصفهان و مشهد و شیراز اعلام نموده‌اند…. جنبش مقاومت  … اعلام می‌دارد که آماده همکاری کامل با همه مبارزان ایران در هر نقطه‌ای از ایران می‌باشد و همچنین جنبش آمادگی خود را برای آموزش جوانان ایرانی در زمینه‌های جنگ چریکی و بمب‌‌سازی و عملیات‌های انفجاری و تشکیل هسته‌های مقاومت و روش مبارزه چریکی شهری اعلام می‌دارد.»[۳]

اکنون پروژه اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ در کشور با موضوع حذف پوشش زنان شبیه به یک کودتای مجازی شده که در عالم واقع رمقی به تن ندارد. تجمعات از چند ده نفر فراتر نرفت. همین عدم استقبال مردمی باعث شد که آشوبگران برای تسخیر یک خیابان از خشن‌ترین شیوه‌ها نظیر بریدن گلو و سوزاندن ماموران نیروی انتظامی(مشابه سال ۸۸)استفاده کنند.

واقعه تروریستی زاهدان مشابه سال ۸۸ در واقع نوعی شوک به پیکر مرده آشوبگران قلیل مرکز کشور بود تا روند آشوب از حرکت نیافتد. نکته مهم اینجاست: شامگاه جمعه ۸ مهر جسد عبدالمجید ریگی و یاسر شه بخش دو عضو گروهک تجزیه طلب جیش العدل (بخوانید جیش الظلم) در میان‌ کشته‌شدگان درگیری‌‌های خیابانی شناسایی شد!

گروه تروریستی موسوم به «جند ا…» پس از هلاکت عبدالمالک ریگی به دو گروه انصارالفرقان (شاخه ایرانی جبهه النصره سوریه) و جیش العدل تقسیم شد. سرکرده انصارالفرقان روز ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ به هلاکت رسید.[۴] جیش العدل در سال ۹۱ اعلام موجودیت کرد. این گروه تروریستی فقط در سال ۹۷ بیش از ۴۰ تن از شهروندان جنوب شرق کشور را به شهادت رساند. [۵]

۲: سیستان و بلوچستان دروازه اصلی کریدور «شمال – جنوب» است و در آینده‌ای نزدیک در شمار مهم‌ترین نقاط کشور از منظر اقتصادی خواهد شد. کریدور مذکور رقابت میان چین و هند به عنوان دو ابرقدرت آینده اقتصاد جهان بر سر بهره‌برداری از جغرافیای راهبردی ایران جهت ترانزیت کالا و سرمایه‌گذاری در بنادر کشورمان خواهد شد. کریدور شمال – جنوب  دارای ظرفیت عبوری ۲۰ تا ۳۰ میلیون تن کالا میان هند با مناطق آسیای مرکزی، قفقاز،  روسیه و شمال اروپاست. این کریدور تقریباً بدون رقیب است.

۱۰ قدرت برتر اقتصادی جهان در سال ۲۰۵۰

طبق برآورد PWC، هندوستان در سال ۱۴۲۸ بالاتر از آمریکا و در جایگاه دوم اقتصاد جهان قرار خواهد گرفت. هند ۱۵% از مجموع تولید ناخالص داخلی (GDP) کل دنیا را به خود اختصاص خواهد داد؛ این یعنی اقتصاد هند به تنهایی بزرگتر از اقتصاد ۲۷ کشور اتحادیه اروپا خواهد شد. از طرفی، پنج کشور محصور در خشکی آسیای مرکزی برای دستیابی به آب‌های آزاد از سواحل جنوبی سیستان و بلوچستان استفاده می‌کنند.

همزمان تحرکات اشرار غرب کشور نظیر تجزیه طلبان «کومله دموکرات» نیز دقیقاً در مناطقی است که ابرپروژه قرن بیست و یک (کریدور جاده ابریشم) از این نقطه عبور می‌کند. امروز با قطعیت می‌توان گفت که کریدور عبوری از شمال کاسپین (خزر) به دلیل بسته شدن مرزهای اروپا از دور خارج شده است. لذا جبهه آنگلوساکسون درصدد مسدود کردن کریدور شرق به غرب عبوری از پایین دست دریای کاسپین (خزر)  است.

نمای کلی از کریدورهای عبوری از خاک ایران

ظرفیت ترانزیتی کشور قابلیت ۲۰ میلیارد دلار در سال است و قابلیت ایجاد ۱/۰۰۰/۰۰۰ فرصت شغلی را دارد.[۶] لزوماً شاید وقایع تروریستی در جنوب شرق و شمال غرب به تجزیه منتج نشود ولی در صورت ناامنی این ۲ نقطه، کریدورهای عبوری از خاک ایران قطع به یقین مسدود خواهد شد. دولت ترکیه بر این آمال است که کریدور عبوری جاده ابریشم از میان دریای کاسپین را جایگزین کریدور عبوری از خاک ایران کند.

۳: روز ۱۲ فروردین رژیم ریاض مجبور به  آتش بس با دولت صنعا شد. سعودی و امارات ۲ بال اصلی مهاجم به یمن هستند. ذخایر ارزی عربستان در روز اول حمله به یمن (شش فروردین ۱۳۹۴) عددی بالغ بر ۷۴۵ میلیارد دلار بود امّا در آستانه سال هشتم جنگ (فروردین) با کاهش ۳۰۰ میلیاردی دلاری به ۴۴۶ میلیارد دلار رسید!

آتش بس مذکور باعث ایجاد یک دوره تنفس برای این دو شیخ نشین شد. از همین روی، عربستان از طریق شبکه تلویزیونی خود ایران-اینترنشنال و امارات از طریق اسکان نیروهای تهییج‌گر اغتشاشات درصدد سوری‌سازی ایران مشابه وقایع شهر مرزی درعا (نقطه شروع جنگ داخلی سوریه) است. رهبر انقلاب در سخنرانی روز ۱۱ مهر صریحاً از دولت سعودی اسم بردند.

وزارت اطلاعات در بیانیه‌ای خبر داد: «دستگیری ۵ عضو گروهک‌های تکفیری ـ تروریستی همراه با ۳۶ کیلوگرم مواد منفجره که با استفاده از فرصت اغتشاشات، درصدد بمب‌گذاری در محافل مردمی و نیز در جمع آشوبگران و انتساب انفجارها به طرف‌های مقابلِ هر یک، برای تشدید نزاع و درگیری طرفین بودند.»

این مورد را در کنار بیانیه کودتاگر سال ۸۸ بگذارید. موسوی بیانیه‌ای پوپولیستی صادر کرد و در حمایت از آشوب‌های اخیر تلویحاً از نیروهای مسلّح خواست که کنار بکشند. این بیانیه در حالی صادر شد که نیروهای مسلّح ایران در جنوب شرق و شمالغرب کشور در حال مقابله با جریان تجزیه طلب است! در گزارش قبلی فارس پلاس بررسی شد که موسوی چگونه باعث اعمال سنگین‌ترین تحریم تاریخ علیه ایران شد.

ماجرا عمیق‌تر از حلقه آشوب در مرکز است. ایران امروز با یک جنگ هیبریدی روبروست که اهداف آن کور کردن مجاری تنفس کشور است. این پروژه قریب به یقین با خرابکاری هسته‌ای رژیم صهیونیستی در داخل همراه خواهد شد تا میوه آن در مذاکرات وین چیده شود. یک منبع آگاه از روند مذاکرات وین به خبرگزاری فارس گفت که مقرر شده بود مذاکرات رفع تحریم‌ها به توافق نهایی ختم شود امّا شروع اغتشاشات از روز یکشنبه ۲۷ شهریور امضاء توافق را در هاله‌ای از ابهام قرار داد. 

۴: آنچه درحال وقوع است، حکم مشق رزم را برای نظام دارد. ایران طی ۱۰ سال اخیر مانع از فروپاشی ۲ دولت عراق و سوریه شد و در سال ۸۸ توانست بر روند ۳۰ ماهه کودتای “بخش بزرگی از ارکان قدرت داخلی به سرکردگی موسوی” علیه ولی غلبه کند.

رهبر انقلاب روز ۱۱ مهر فرمودند: «می‌بینند که کارهایی دارد انجام می‌گیرد که میتواند تهاجم تحریم را ــ که تنها اسلحه‌ی دشمن فعلاً تحریم است ــ خنثی کند؛ این را مشاهده می‌کنند. برای اینکه این حرکت را متوقّف کنند، نشسته‌اند برنامه‌ریزی کرده‌اند؛ … برای دانشگاه … برای خیابان؛ دشمن برنامه‌ریزی کرده که دانشگاه تعطیل بشود، نسل جوان سرگرم بشوند، برای مسئولین کشور مسائل جدیدی به وجود بیاید؛ در شمال غرب کشور، در جنوب شرق کشور مسائلی به وجود بیاید؛ اینها همه سرگرم‌کننده است؛ اینها کارهایی است که برای این دارد ایجاد میشود و تحریک میشود که حرکت پیشرونده‌ی کشور را متوقّف کنند. البتّه اشتباه میکنند؛ هم در شمال غرب اشتباه میکنند، هم در جنوب شرق اشتباه میکنند. من در میان قوم بلوچ زندگی کرده‌ام؛ جزو اقوام وفادار عمیق به انقلاب اسلامی و به جمهوری اسلامی‌اند. قوم کُرد یکی از پیشرفته‌ترین اقوام ایرانی‌اند؛ علاقه‌مند به میهنشان، علاقه‌مند به اسلامشان، علاقه‌مند به نظام اسلامی‌شان. نقشه‌ی آنها نخواهد گرفت، امّا آنها زهر خودشان را میریزند، کار خودشان را میکنند.»

به گزارش فارس در عالم روزنامه‌نگاری جمله‌ای هست که می‌گوید «سوژه، سوژه می‌آورد!». به همین ترتیب، ما از یک نظر که برای مطلبی دریافت کردیم، گزارشی مفصل تدارک دیدیم و از هر کدام از نظراتی که برای گزارش دوم ثبت شد، موضوعاتی برای مطالب بعدی به دست آوردیم. نه اینکه نظرات را صرفاً سوژه‌ای برای تهیهٔ گزارش ببینیم. بلکه هر کدام را دغدغه‌ای از یک تجربهٔ زیسته و مسائل از سر گذارندهٔ مخاطبان‌مان دانستیم که نیاز به تجزیه و تحلیل و ارائهٔ راهکار از کارشناس دارند.

خانم «مریم سیفی‌کار»، روانشناس بالینی و زوج‌درمانگر، قرار است در این حوزه نکات بیشتری را برایمان بگوید تا جایی که به یک جمع‌بندی نسبتاً کامل دربارهٔ ارتباط فرزندان ازدواج‌کرده با خانواده‌ها و تأثیر خانواده بر روابط زوجی برسیم و برای حالت‌های مختلف این مسأله، راهکارهای قابل‌اجرا به دست آوریم.

ما می‌کوشیم برای حل مسائل پیرامونِ روابط خانواده‌ها با عروس یا دامادشان راهکارهایی ارائه دهیم که کار به پاک کردن صورت مسأله نرسد! قطع رابطه، آن هم با پدر و مادر یا خواهر و برادر که ریشه‌های انسان هستند، حل مسأله نیست؛ پاک کردن صورت مسأله است. یادمان باشد گلی که از ریشه‌اش جدا شود، شاداب و سالم نمی‌ماند…

همراه‌مان باشید و اگر نکته، مصداق، مسأله یا حالتی به نظرتان می‌رسد که قابل‌پرداخت و پرسش از کارشناس است حتماً در قسمت نظرات برایمان بنویسید.

در این قسمت از سلسله‌مباحث روابط زوج با خانواده‌ها، به موضوع «اثرگذاری خانواده‌ها بر روابط زوجی» می‌پردازیم.

یک‌طرفه به قاضی نرفتیم؛ حرفمان ادامه داشت!

قبلاً دربارهٔ خانواده‌هایی صحبت کردیم که در آن، عروس یا داماد مانع از رفت‌وآمد با خانوادهٔ همسر می‌شوند. بسیاری از مخاطبان، این نقد را به ما وارد کردند که از والدین طرفداری کرده‌ایم. اما حقیقت این است که همان‌طور که در انتهای گزارش قبل نوشته بودیم، بحث ما ادامه داشت! و حالا قرار است از زاویه‌ای دیگر به مسأله نگاه کنیم. از زاویهٔ عروس یا داماد خانواده که به نحوی حقوقش به رسمیت شناخته نمی‌شود…

سیفی‌کار در این باره و در ادامهٔ صحبت‌های قبل می‌گوید: «هر مسأله‌ای دو سو دارد. وقتی ما راجع به ارتباطات خانوادگی صحبت می‌کنیم باید هر دو طرف معادله را در نظر بگیریم. یعنی هم خانوادهٔ هر یک از زوجین و هم خود دختر و پسری که ازدواج کرده‌اند و خانوادهٔ جدیدی را تشکیل داده‌اند.».

چرا خانواده‌ها دخالت می‌کنند؟

سیفی‌کار دربارهٔ تسلط بیش از حد بر فرزند که باعث دخالت در زندگی مشترک او توسط والدینش می‌شود، می‌گوید: «متأسفانه در بعضی خانواده‌ها اعمال نفوذ مادر روی دختر یا پسرش بسیار زیاد است. این‌گونه مادرها دوست ندارند بچه‌ها از زیر سلطه‌شان خارج شوند و مایلند نظارت بیش از حد بر بچه‌هایشان داشته باشند. به همین دلیل به خودشان اجازه می‌دهند در هر مسألهٔ فرزندانشان حتی بعد از ازدواج، اظهارنظر کنند.

خصوصاً در خانواده‌هایی که پسر با پدر کار می‌کند یا عروس در ساختمانی زندگی می‌کند که مادر همسرش هم آنجا ساکن است، این مسأله بیشتر به چشم می‌خورد.».

فرق مشورت با دخالت چیست؟

واقعیت این است که مراقب و نظارت خانواده‌ها بر روابط دختر و پسری که تازه متأهل شده‌اند، خوب است. از این نظر که روابطی که تازه شروع شده و مثل یک نهال نوپا است، نیاز به مراقبت دارد. این دیدگاه بسیاری از مشاوران و کارشناسان حوزهٔ خانواده است. آنها همچنین معتقدند این مراقبت و کمک نباید به دخالت تبدیل شود. دخالت اساساً موضوع دیگری است که کارشناسان اصولاً با آن مخالفند.

«سیفی‌کار» تفاوت بین دخالت و مشورت را این‌طور شرح می‌دهد: «دخالت یعنی من به خودم اجازه بدهم که نظری را اعلام کنم و اصرار داشته باشم که نظرم حتماً اجرا شود. و اگر نظرم اجرا نشود، بارها و بارها پیگیری کنم. بهم بربخورد. دلخور شوم و از طرف مقابلم به‌طور جدی و قاطع، توقع دارم که خواسته‌ام را اجرا کند.

اما مشورت یعنی فقط اگر کسی از ما نظر خواست، نظرمان را اعلام کنیم. آن هم کاملاً بی‌طرفانه و بدون اصرار. نهایتاً تصمیم‌گیری را بر عهدهٔ خود فرد بگذاریم و اصراری از بیرون متوجه او نباشد.».

چرا احساس رقابت با عروس؟

دختری را می‌شناختم که تعریف می‌کرد وقتی برای خرید عروسی با خانوادهٔ نامزدش به بازار رفته بودند، مادر پسر برای هر خرید، کلی خودش را به غش و ضعف می‌زده و نهایتاً پسرش را مجبور می‌کرده از هر چیزی که برای نامزدش می‌خرد، برای او هم بخرد. جالب اینکه دختر با اینکه کم‌سن و سال بود، اعتراضی نمی‌کرد و می‌گفت «اشکالی نداره! مادرشه بالاخره.». اما هر عروسی چنین رفتاری را نمی‌پذیرد.

مریم سیفی‌کار، روانشناس بالینی و زوج درمانگر، دربارهٔ دلیل ایجاد حس رقابت با عروس در مادرشوهرها می‌گوید: «در بعضی از خانواده‌ها که روابط پدر و مادر با همدیگر زیاد خوب نیست، مادر تمام سرمایه‌گذاری عاطفی‌اش را روی فرزندان، به‌ویژه فرزند پسر، انجام می‌دهد. این روابط در طول سال‌ها زندگی، بسیار عمیق و ریشه‌دار می‌شود. وقتی پسر بزرگ می‌شود و می‌خواهد ازدواج کند، مادر پسر، عروس را رقیب خودش می‌بیند. چون نسبت به فرزندش احساس مالکیت دارد.».

پیامدهای این رقابت چیست؟

احساس مالکیت مادر بر فرزندش، بعد از ازدواج فرزند ممکن است پیامدهای جبران‌نشدنی داشته باشد. از هم پاشیدن خانوادهٔ نوپای فرزند و به هم ریختن روابط شخصی و خصوصی او در اثر دخالت‌ها و رقابت‌های بیجای مادر، از پیامدهایی است که شاید بسیاری از ما در اطرافمان دیده باشیم و بر اساس مشاهداتی که از رفتارهای متقابل مادر و فرزند سراغ داشته‌ایم، ناخودآگاه انگشت اتهام را به سمت مادر گرفته باشیم. این احساسی است که به خاطر حساسیت یا تسلط بیش از حد بعضی مادرها بر فرزندشان، به مخاطب القا می‌شود. هرچند قضاوت در روابط خانوادگی به هیچ روی جایز نیست.

سیفی‌کار پیامدهای رقابت مادرشوهر با عروس را این‌طور توصیف می‌کند: «احساس مالکیت مادر بر فرزند باعث می‌شود وارد مسائلی شود که نباید بشود. فکر می‌کند این عضو جدید (عروس) دارد بچه‌اش را از او می‌گیرد. پس هر چیزی می‌تواند برایش ناراحت‌کننده باشد. در هر چیزی می‌خواهد اظهارنظر کند. حتی گاهی دیده شده که مادر پسر اجازه نمی‌دهد پسر و عروسش با هم تنها باشند. یعنی سعی می‌کند همه جا همراهشان باشد و اعمال نفوذ کند.».

بالا گرفتن ماجرا در چنین روابطی به همان جنگ کلیشه‌ای و معروف عروس و مادرشوهر می‌انجامد: «کمبودهای درونی که در چنین مادری وجود دارد، او را تشویق می‌کند که بچه‌اش را در دایرهٔ امن خودش نگه دارد و اجازه ندهد از خانواده خارج شود. اما حالا اتفاقی است که افتاده! پسر ازدواج کرده، یک خانم وارد زندگی‌اش شده و دیگر باید وقتش را با او بگذراند. به همین خاطر مادر به فاز دفاعی می‌رود. این‌جاست که جنگ معروف عروس و مادرشوهر به پا می‌شود.».

خانواده‌ها فرزندانشان را کودک نبینند!

در یک جمع خویشاوندی، پدری می‌گفت «دلم مدام پیش این بچه‌ست. چطوری می‌خواد زن و زندگی‌شو اداره کنه؟ خودش هنوز بچه‌ست!». یکی دیگر از بستگان پاسخ داد: «اگه به نظرت هنوز بچه‌ست، چرا دامادش کردی؟ می‌ذاشتی بزرگ بشه، بعد براش آستین بالا می‌زدی!». واقعیت این است که پدر و مادرها گاهی نمی‌خواهند باور کنند که شان دیگر بچه نیستند! به همین دلیل مدام نگران‌شان هستند؛ حتی بعد از ازدواج. شاید بسیاری از این والدین ندانند که این نگرانی ممکن است همسر فرزندشان را بسیار آزرده‌خاطر کند و برنجاند.

سیفی‌کار در این باره می‌گوید: «بعد از ازدواج دختر و پسر جوان، خانواده‌ها فکر می‌کنند این‌ها هنوز بچه هستند، حتماً باید هوایشان را داشت و روی همه چیزشان نظارت کرد. فکر می‌کنند باید همیشه حواسشان به آنها باشد که آسیب نبینند و اشتباه نکنند.». در واقع با یک نیت خوب و خالص، ممکن است عملکرد اشتباهی در قبال فرزندشان داشته باشند.

فرزندان سعی کنند زیاد به دل نگیرند و عکس‌العمل تند و نامناسبی نشان ندهند.

حریم امن خانواده‌تان را پاس بدارید

سیفی‌کار معتقد است «خانواده باید یک حریم امن برای زوج باشد. مثلاً ما برای حفاظت از خانه‌مان در می‌گذاریم. در را هم می‌بندیم که کسی نتواند وارد خانه‌مان شود و فضای داخلی خانه‌مان هم برای دیگران نمایان نشود. حریم زناشویی هم دقیقاً به همین شکل است. زندگی زناشویی باید حریم داشته باشد.».

ما نمی‌توانیم جلوی اظهارنظر دیگران (خصوصاً خانوادهٔ خودمان و همسرمان) را بگیریم. اما می‌توانیم در صورت صلاحدید و با توافق همسرمان، نظرات آنها را فقط بشنویم و در زندگی‌مان پیاده‌سازی نکنیم. سیفی‌کار با بیان این راهکار برای کاهش تنش‌های ناشی از این اظهارنظرها می‌گوید: «همهٔ آدم‌ها، خصوصاً پدر و مادرها، می‌توانند اظهارنظر کنند. اما مهم این است که ما چقدر آن نظرها را در زندگی‌مان اجرا کنیم. مثلاً وقتی زن و شوهر با هم قرار گذاشته‌اند که یک روز تعطیل را در خانه بمانند، استراحت کنند یا کارهای خانه را انجام بدهند، اگر مادر خانم یا مادر آقا تماس می‌گیرند و می‌گویند «بلند شید ناهار بیاید اینجا.»، باید خیلی مقتدرانه و محترمانه جواب بدهند «نه. ما امروز برنامه داریم و نمی‌تونیم بیایم پیش شما.». خانم و آقا نباید بدون هماهنگی با همسر، برنامه‌ای ترتیب بدهند یا با کسی قرار مهمانی بگذارند.».

زوج، مسئول مستقیم حفظ حریم خود هستند!

ما هستیم که تعیین می‌کنیم افراد مختلف تا چه حد وارد حریم‌مان شود؛ غریبه یا آشنا، خانواده یا دوست. مریم سیفی‌کار، روانشناس بالینی و زوج درمانگر، مسئولیت حفظ حریم خانواده را مستقیماً بر عهدهٔ خود زوج می‌داند و توضیح می‌دهد: «خیلی وقت‌ها خانم یا آقا حرف هر کسی را در زندگی دخالت می‌دهند. شاید بگویید «پدر و مادر، هر کسی نیست!». منظور ما از «هر کس» افراد خارج از چارچوب زندگی شخصی است. تا زمانی که در خانهٔ پدرتان زندگی می‌کنید، پدر و مادرتان، زندگی شخصی و خانوادهٔ درجه‌یک شما هستند. وقتی که ازدواج کردید، خانوادهٔ درجه‌یک شما، همسر و فرزندانتان می‌شوند. پس این حریم را برای این خانواده باید قائل باشید.».

اما در این میان یک نکتهٔ مهم وجود دارد: «اگر خانواده‌ها می‌توانند بر روابط زوج تأثیر بگذارند، این خود زوج هستند که فضایش را ایجاد یا از آن استقبال می‌کنند. اگر مادر خانم یا آقا، دربارهٔ همسر اظهارنظر می‌کند و نظر مثبت یا منفی می‌دهد، به جای آنکه فرد شنونده در زندگی‌‌اش دقیقاً روی همان کلمات و نظرات مانور بدهد و در زندگی‌‌اش واردشان کند، می‌تواند فقط بشنود و هیچ عکس‌العمل و واکنشی نشان ندهد.».

با خانواده دربارهٔ همسرتان درد دل نکنید

یادتان باشد اگر همسرتان با خانواده‌تان مشکلی دارد خودشان باید این مشکل را با هم حل کنند. شما هیچ‌وقت نباید برای حل مشکل همسرتان با خانواده‌تان، با یکی از طرفین وارد گفت‌وگو شوید. سیفی‌کار معتقد است این کار دافعه ایجاد می‌کند و توضیح می‌دهد: «خیلی وقت‌ها دلیل ورود و دخالت خانواده‌ها به روابط زوجی این است که خود زوج فضا را برایشان باز می‌کنند. یعنی خانم یا آقا برای مادرش دربارهٔ همسر خودش درد دل می‌کند، ناراحتی‌ها و نگرانی‌هایش را دربارهٔ او می‌گوید. حالا مادر چون راحتی و آرامش فرزندش برایش مهم است، شروع به دخالت و نظارت می‌کند و بر خودش واجب می‌داند که حتماً نظر بدهد. پس یکی از راه‌هایی که می‌توانیم این مسأله را کنترل کنیم، کاهش تأثیرپذیری از حرف دیگران و حفظ حریم خانواده است.

خیلی وقت‌ها هم بزرگترها یک سری مسائل را مطرح می‌کنند، ولی اصلاً منظورشان چیزی نیست که ما برداشت می‌کنیم. بلکه چون ما دربارهٔ آنها ذهنیت بد، حس بد یا خشم داریم، بدترین برداشت را از حرف یا رفتارشان می‌کنیم.».

۴ نکته دربارهٔ تأثیر خانواده بر روابط زوجین

سیفی‌کار، روانشناس بالینی و زوج درمانگر، حرف‌هایش را این‌طور جمع‌بندی می‌کند:

«نکتهٔ اول؛ خانواده باید حریم داشته باشد. حریم خانواده را زن و مرد باید حفظ کنند. چارچوبی که نه چیزی از آن خارج شود و نه چیزی واردش شود.

نکتهٔ دوم؛ حرف‌هایی که زوج بین خودشان می‌زنند از خانه خارج نشود؛ که این می‌شود اصل رازداری بین زن و مرد. آنها باید رازدار همدیگر باشند و اتفاقاتی را که در خانه‌شان می‌افتد برای هیچ‌کس تعریف نکنند؛ حتی خانواده‌شان.

نکتهٔ سوم؛ زوج روی حرف‌هایی که در خانواده‌شان می‌شنوند، مانور ندهند و آنها را به همسرشان انتقال ندهند. اگر بین پدر یا مادرشان با همسرشان مشکلی پیش می‌آید، آنها خودشان باید مسأله را حل کند. دختر یا پسر نباید به دفاع از همسر یا والدینش برود.

نکتهٔ چهارم؛ برای اینکه جلوی دخالت خانواده‌ها گرفته شود، بهترین راه این است که زن و شوهر اتحاد بین‌فردی داشته باشند. اگر چیزی می‌شنوند، به جای آنکه سریع واکنش نشان دهند یا در خانه اجرایش کنند، درباره‌اش فکر کنند، بررسی کنند و با هم‌فکری همسرشان تصمیم بگیرند.».