رسانه‌ها یکی از مهمترین ابزارهای اساسی دولت‌ها برای پیشبرد اهداف بوده‌اند و در این میان مطبوعات و روزنامه‌ها نه فقط عناصر قدرتمندی برای تبیین علت‌ها و دلایل فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بحران‌ها برای حاکمیت هستند، بلکه  نقش مهمی در یاری رساندن به دولت‌ها برای انجام وظایفشان ایفا می‌کنند.

روزنامه‌ها و مطبوعات همچون دیگر رسانه‌های جمعی به فراخور رویدادها و رخدادهای روز، عملکرد دولت‌ها را در صدر توجه قرار می دهند. این رویدادها در حوزه‌های مختلف مانند اقتصاد، جامعه، معیشت مردم، سیاست داخلی، سیاست خارجی، فرهنگ و هنر، مسائل اجتماعی و ورزشی مطرح و در تیتر یک شمارگان نشریات با محتوای گزارشی، تمجید، نقد، مطالبه و گاه تخریب و سیاه‌نمایی برجسته می‌شوند.

دفتر پژوهش و بررسی‌های خبر ایرنا در تازه‌ترین پژوهش خود، محتوای «تیتر اصلی» روزنامه‌های سراسری پرشمارگان کشور در رابطه با عملکرد دولت سیزدهم را در بازه زمانی اول شهریور ۱۴۰۰ تا ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ مورد بررسی قرار داد. در این روش بر مبنای اصول «دیتاژورنالیسم»، داده‌های مرتبط با «تیتر یک» نسخه‌های منتشر شده از ۲۳ روزنامه سراسری پرشمارگان کشور در دوره یکساله، رصد، جمع‌آوری و مورد تحلیل قرار گرفته است.

روزنامه‌های اطلاعات، جام جم، رسالت، سازندگی، سیاست روز، قدس، کیهان، مردم سالاری، هفت صبح، فرهیختگان، شرق، اعتماد، آرمان ملی، آفتاب یزد، ابتکار، ایران، جمهوری اسلامی، جوان، خراسان، دنیای اقتصاد، کار و کارگر، وطن امروز و همشهری، روزنامه‌های منتخب این بررسی هستند که ۱۱ مورد از آن‌ها در زمره رویکرد سیاسی اصولگرا، ۷ مورد اصلاح‌طلب و ۵ مورد اعتدال‌گرا شناخته شده‌اند.

سه پرسشی که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است:
_ چه میزان از محتوای تیتر یک روزنامه‌ها به عملکرد دولت برمی‌گردد؟
_ محتواهای مرتبط با دولت، بیشتر در چه زمینه یا موضوعی بوده است؟
_ «تیتریک» روزنامه‌ها دارای چه محتوایی بوده است؟

چه میزان از محتوای تیتر یک روزنامه‌ها به عملکرد دولت برمی گردد؟
براساس نتایج به دست آمده، ۵۷ درصد از «تیتر یک» ۲۳ روزنامه مورد بررسی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به عملکرد دولت «مرتبط» بوده  و در عین‌حال ۴۳ درصد از تیترهای اصلی این نشریات پرشمار نیز «غیرمرتبط» با عملکرد دولت بوده است.

روزنامه‌های کاروکارگر با ۸۷.۱ درصد، ایران با ۸۶.۸ درصد، ابتکار ۷۳.۹ درصد و دنیای اقتصاد با ۷۴.۱ درصد، بیشترین «تیتر یک»مرتبط با عملکرد دولت در یکسال گذشته را به خود اختصاص دادند. روزنامه‌های سیاست روز با ۲۸.۵ درصد، سازندگی با ۳۴.۲ درصد و جام جم نیز با ۳۴.۳ درصد کمترین محتوای تیتر یک مرتبط با عملکرد دولت سیزدهم را داشتند.

محتواهایی که به دولت برمی‌گردد بیشتر در چه زمینه یا موضوعی بوده است؟
اقتصاد و معیشت با ۴۹.۶ درصد و سیاست خارجی با ۲۴.۹ درصد بیشترین موضوع‌های مورد توجه روزنامه‌های مورد بررسی بودند. پس از آن  به ترتیب موضوع‌های اجتماعی با ۱۳.۹ درصد، سیاست داخلی با ۸.۶ درصد، فرهنگ و هنر با ۲.۶ درصد و ورزشی با ۰.۳ درصد، تیتر یک روزنامه‌ها را به خود اختصاص دادند.

۱- روزنامه‌های دنیای اقتصاد با ۸۸.۹ درصد ، جام جم با ۷۶.۶ درصد و کاروکارگر با ۶۵.۲ درصد بیشترین «تیتر یک» با موضوع اقتصاد و معیشت را داشتند.
۲- روزنامه‌های رسالت با ۲۱.۴ درصد، سیاست روز با ۲۷.۹ درصد و سازندگی با ۳۱.۶ درصد کمترین «تیتر یک» را در موضوع اقتصاد و معیشت منتشر کردند.

همچنین روزنامه سیاست روز با ۵۲.۹ درصد، وطن امروز با ۵۰.۴ درصد و مردم سالاری با ۳۹.۷ درصد بیشترین «تیتر یک» در زمینه سیاست خارجی انتشار دادند و روزنامه جام جم با ۴.۳ درصد، دنیای اقتصاد با ۷.۲ درصد و خراسان با ۸.۵ درصد کمترین «تیتر اصلی» در موضوع سیاست خارجی را داشتند.

محتوای تیتر یک روزنامه‌ها چه بوده است؟
بررسی یکساله روزنامه‌های منتخب از پوششی _ گزارشی بودن مطالب حکایت دارد. ۴۷.۷ درصد محتوای «تیتر یک» روزنامه بیانگر مطالب گزارشی است. ۲۶.۵ درصد محتوای این تیترها به نقد عملکرد دولت اختصاص داشته است. محتوای مطالبه_پرسشگری ۱۳.۷ درصد تیتر یک روزنامه‌ها را به خود اختصاص داده است. ۱۱.۶ درصد «تیتر یک» روزنامه‌های مورد بررسی محتوای تمجید _ تشکر و ۰.۵ درصد محتوای تخریب _ سیاه‌نمایی داشته است.

در میان روزنامه‌های مورد بررسی، بیشترین «تیتر یک» مربوط به روزنامه‌های اطلاعات، سیاست روز و ایران به ترتیب با ۹۶.۹، ۹۰.۴ و ۸۴.۱ درصد دارای محتوای گزارشی _ پوششی بوده است. روزنامه‌های جام جم با ۷.۴، کیهان با ۱۵.۷ و همشهری با ۱۸.۵ درصد کمترین تیتر اصلی با محتوای گزارشی _ پوششی را منتشر کرده‌اند.

از میان روزنامه‌های منتخب، بیشترین محتوای نقد در «تیتر یک» مربوط به روزنامه‌های آفتاب یزد با ۵۰.۸، آرمان ملی با ۴۱.۱ و جمهوری اسلامی با ۴۱ درصد است. روزنامه اطلاعات نیز با یک درصد کمترین محتوای نقد را در تیتر یک خود داشته است. همچنین روزنامه‌های ایران و سیاست روز در مدت زمان بررسی، تیتر یک با محتوای نقد منتشر نکرده‌اند.

کمترین و بیشترین تیتر یک تخریبی _ سیاه‌نمایی
بیشترین «تیتر یک» تخریبی به دو روزنامه مردم سالاری با ۲۹.۴ و خراسان با ۲۳.۵ درصد اختصاص دارد و کمترین «تیتر یک» تخریبی به روزنامه جمهوری اسلامی با ۱.۲ درصد اختصاص دارد. البته مجموع تیترهای تخریبی ۱۷ مورد بوده  که از این تعداد ۵ مورد مربوط به روزنامه مردم‌سالاری و ۴ مورد روزنامه خراسان است.

کمترین و بیشترین تیتر یک تمجید و تشکر
بیشترین «تیتر یک» تمجید و تشکر به روزنامه‌های کیهان با ۲۲.۲ و وطن امروز با ۲۰ درصد برمی گردد و کمترین «تیتر یک» در این موضوع را روزنامه‌های شرق، جام جم و سازندگی هر یک با ۰.۲ درصد داشتند.

رویکرد سیاسی روزنامه‌ها در انتخاب تیتر یک
۴۱ درصد روزنامه‌های مورد بررسی دارای رویکرد سیاسی اصولگرایی، ۳۲ درصد دارای رویکرد اصلاح‌طلبی و ۲۷ درصد اعتدال‌گرا بودند.

طبق این بررسی در دوره یکساله اخیر، بیشترین «تیتر یک» با محتوای تمجید و تشکر به روزنامه‌های دارای رویکرد سیاسی اصولگرا با ۸۸.۴ درصد اختصاص دارد. همچنین بیشترین «تیتر یک» با محتوای نقد با ۴۴.۹ درصد و تخریب با ۴۷.۱ درصد به روزنامه‌های دارای رویکرد سیاسی اصلاح‌طلب اختصاص یافته است.