به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، حمیدرضا شهرکی ثانوی گفت: هرساله تردد زائران اربعین از طریق مرزهای مهران، شلمچه و چذابه انجام می‌شد که امسال بر اساس پیگیری و مذاکرات مقامات ذی ربط کشورمان و اعلام ستاد مرکزی اربعین کشور در نظر است مرز خسروی نیز به پایانه‌های عبوری اربعین اضافه شود.

وی در خصوص اقدامات سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به مناسبت ایام اربعین حسینی گفت: ساماندهی پایانه‌های مرزی از لحاظ امکانات و تجهیزات مورد نیاز، افزایش گیت‌های کنترلی گذرنامه، زیرساخت‌های بهداشتی پایانه‌ها، تأمین آب شرب خنک و سیستم‌های سرمایشی با توجه به فصل گرما، تجهیز نقاط عبوری به سایه‌بان و دستگاه مه پاش و به طور کلی تأمین تمام امکانات کمک کننده حین ازدحام از جمله اقدامات کشورمان برای آسایش و تردد راحت زائران اربعین حسینی است.

شهرکی ثانوی افزود: به منظور ساماندهی سیل انبوه زائرانی که پیش بینی می‌شود امسال از کشور پاکستان به کشور ایران عزیمت کنند، پایانه‌های مرزی میرجاوه و ریمدان در مرز پاکستان در نظر گرفته شده است.

وی بیان داشت: برنامه ریزی برای ایمن سازی و ارتقای سطح ایمنی محورهای منتهی به پایانه‌های مرزی برای آمادگی جهت سرویس دهی به ترددکنندگان به مقصد مرزهای خروجی به قصد زیارت حرم اباعبدالله الحسین (ع) در نظر گرفته شده است.

شهرکی ثانوی گفت: همچنین پیگیری تأمین ناوگان حمل و نقل عمومی برای بخشی از زائرانی که می‌خواهند بدون وسیله نقلیه شخصی چه در مسیر رفت و چه در مسیر بازگشت در این ایام تردد داشته باشند، بخشی از فعالیت‌های انجام شده توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای برای ایام اربعین حسینی است.

وی افزود: حرکت راهپیمایان دو هفته قبل از اربعین حسینی آغاز می‌شود و در روزهای آخر به اوج خود می‌رسد که پیش بینی می‌شود در ایام بازگشت زائران، یک هفته بسیار پر ازدحام داشته باشیم.

معاون حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در خصوص ثبت نام اینترنتی برای رفت و آمد زائران اربعین حسینی بیان کرد: برای رفت و آمد راحت‌تر زوار بحث ثبت نام اینترنتی توسط سازمان حج و زیارت از طریق سامانه سماح در حال انجام است که به منظور برنامه‌ریزی دقیق‌تر سفر زائران حسینی از اطلاعات این سازمان استفاده خواهیم کرد.

شهرکی ثانوی با اشاره به آمار و اطلاعات سال ۱۳۹۸ همزمان با اوج سفرهای اربعین حسینی گفت: قبل از محدودیت‌های کرونایی، بالغ بر ۳ میلیون جابه جایی در مسیر رفت و ۳ میلیون در مسیر برگشت داشتیم و در سال ۱۳۹۸ یک‌میلیون و ۸۳۰ هزار زائر به صورت رفت و برگشت از حمل و نقل عمومی جاده‌ای استفاده کردند.

وی حداکثر ظرفیت جابه جایی در مسیر جاده‌ای را ۸۰ هزار صندلی در هر ۲۴ ساعت اعلام کرد.

شهرکی ثانوی درباره علت ورود در مقطع زمانی کوتاه به ویژه از طریق مرز مهران در مسیر بازگشت از مرزهای عراق به ایران نیز گفت: همه ساله برای مسیر رفت، برنامه‌ریزی داخلی دقیقی وجود دارد و از دو هفته قبل از مراسم زائران با آرامش و برنامه ریزی از مرزها خارج می‌شوند و خروج زائران از مرزها بر اساس برنامه ریزی و تقسیم بندی استانی، اتفاق می‌افتد به طوری که مشخص شده است زائران هر استان باید از کدام مرز تردد کنند اما هنگام بازگشت همه متقاضی عبور از نزدیک‌ترین مرز هستند و به همین دلیل مرز مهران ازدحام بیشتری دارد، بنابراین توصیه می‌کنیم مردم از تمامی مرزهای اعلام شده برای بازگشت به خاک ایران استفاده کنند.

معاون حمل و نقل سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای با اشاره به این‌که مردم ترجیح می‌دهند از مرز مهران برای ورود به کشور استفاده کنند و ازدحام سنگینی در مرز مهران ایجاد خواهد شد بیان کرد: ۱۴ هزار دستگاه اتوبوس فعال در سطح کشور وجود دارد و از این تعداد در سال ۱۳۹۸، هشت هزار دستگاه اتوبوس یکتا در مرزها، خدمتگزار زائران اربعین بود اما این تعداد جوابگوی جمعیت حاضر نیست به همین خاطر برای اربعین امسال در کمیته حمل و نقل و سوخت ستاد اربعین و ستاد اصلی اربعین در تلاشیم تا ناوگان مناسبی که در اختیار نیروهای نظامی و سرویس‌های ایاب و ذهاب کارکنان کارخانجات و دستگاه‌های دولتی در اختیار گرفته و ساماندهی کنیم، همچنین از ناوگان مینی بوسی که عمر مناسبی دارند و می‌توانند تردد ایمن داشته باشند ساماندهی شده تا ظرفیت حمل و نقل زمینی برای خدمت به زائران افزایش یابد.

خبرگزاری مهر؛ گروه مجله: زندگی در عصر حاضر آلودگی‌های مختص خودش را دارد که مهم‌ترین دلیل آن، پیشرفت تکنولوژی است. همان دلیلی که می‌خواهد زندگی انسان‌ها را با بالاترین کیفیت و بهترین سطح رفاه نشان دهد. اما در بسیاری از موارد، این توهمی بیش نیست. فناوری به تمام جنبه‌های زندگی ما هجوم آورده است و توانسته سبک زندگی‌مان را به طرق مختلف تغییر دهد. از آموزش الکترونیکی گرفته تا پزشکی دیجیتال و کشاورزی دیجیتال و آشپزخانه‌های مجازی. کنار گذاشتن هرکدام از این‌ها برای انسان امروز بسیار دشوار است.

شاید یکی از مهم‌ترین جلوه‌های انقلاب دیجیتال، تلفن‌های هوشمند باشد که وارد تمام جنبه‌های زندگی ما شده و روش‌های زندگی ما را با اپلیکیشن‌ها، پلتفرم‌ها، وب‌سایت‌ها، رسانه‌های اجتماعی تغییر داده است.

آخرین آمارهای بین المللی نشان از اهمیت این گوشی‌ها در زندگی ما دارد، طبق پ لتفرم «Statista»، تعداد فعلی کاربران تلفن‌های هوشمند در جهان امروز ۶.۶۴۸ میلیارد نفر است و این موضوع به این معناست که ۸۳.۷۲ درصد از جمعیت جهان صاحب تلفن هستند. یک تلفن هوشمند! نکته مورد اهمیت این‌جاست که این تعداد به طور چشمگیری رو به افزایش است. حتی بیشتر ازآمار مربوط به سال ۲۰۱۶، زمانی که تنها ۳.۶۶۸ میلیارد کاربر، ۴۹.۴۰ درصد از جمعیت جهان به‌عنوان کاربر تلفن همراه در آن سال وجود داشت.

اعتیاد به صفحه نمایش

دلایل زیادی پشت این افزایش عظیم وجود دارد و شاید یکی از مهم‌ترین آنها، شرکت‌های بزرگ فناوری با ابزارها، مکانیسم‌ها و صنعت قدرتمندی باشد که محصولاتی با طراحی خاص را برای ایجاد اعتیاد ارائه می‌دهد آن‌هم در جامعه‌ای که تا حد زیادی تسلیم استانداردها، اضطرارها و انتظارات امروزی شده است که توسط این همه گوشی و صفحه نمایش شکل گرفته است.

مایه تأسف این‌که اعتیاد به نمایشگرها که در بزرگ‌ترین جلوه‌اش، همین گوشی‌های هوشمند است، در همه سنین از بزرگسالان گرفته تا جوانان، نوجوانان و حتی کودکان گسترش یافته است.

واشنگتن پست گزارش داد: یک روان‌شناس که عمدتاً با دانش‌آموزان دبیرستانی کار می‌کند، سبک کارش را این‌گونه توصیف می‌کند: «در طول کار به طور معمول از مراجعان جدید می‌خواهم قفل تلفن‌های خود را باز کنند و نشان دهند که هر روز چقدر زمان را در مقابل یک صفحه نمایش می‌گذرانند. نتایج قابل پیش‌بینی دیده می‌شود.»

که در ادامه تکمیل کرده: «من به ندرت پیدا می‌کنم که یکی از این افراد کمتر از ۹ ساعت را با تلفن همراه خود سپری کند. این افراد بیشتر از زمان خوابشان، با تلفن همراه خود وقت می‌گذرانند.

آیا می‌توانیم از تلفن‌های خود دور باشیم؟

یک خانم ۳۶ ساله در پایان سال گذشته تصمیم گرفت که کار مهمی انجام دهد. او به این فکر افتاد که خلاص شدن از شر تلفنش سلامت روانش را بهبود می بخشد و زندگی او را نجات می‌دهد. از ایشان در مورد دلیل این تصمیمش پرس و جو شد و گفت: «به‌خاطر کار با گوشی در حال دیوانه شدن بودم. بنابراین، در سال نو، به خانواده و دوستانم گفتم که گوشی هوشمند خود را از این به بعد ترک خواهم کرد و به استفاده از یک دستگاه قدیمی غیرهوشمند که تنها می‌توانم با آن تماس بگیرم و پیامک برقرار کنم و دریافت کنم، بازخواهم گشت.»

او گفت: «یکی از لحظات مهمی که منجر به تصمیمم شد، گذراندن یک روز در پارک با دو فرزند ۶ و ۳ ساله‌ام بود. آن روز وقتی اطراف را مشاهده کردم، در یک آن دیدم ۲۰ نفر به تلفن‌های‌شان خیره شده‌اند و به فرزندان خود و کارهایی که انجام می‌دهند توجهی نمی‌کنند و با فرزندان خود بازی نمی‌کنند. ناگهان به خودم آمدم، گوشی را کنار گذاشتم و فکر کردم که چه زمانی این اتفاق افتاد؟ در این دنیایی که همه دلتنگ زندگی واقعی هستند! در دنیای دیگری زندگی می‌کنند که کاملاً دور از واقعیت است. از خودم پرسیدم: «اگر به بستر مرگ برسم آیا از خودم راضی‌ام که باید این روش زندگی می‌کرده‌ام؟ این‌که زمان بیشتری را در توئیتر صرف کردم یا اخبار بیشتری را به صورت آنلاین بخوانم یا فیلم‌های بیشتری را در سایت‌ها تماشا کنم، من را راضی می‌کند؟»

سوال مطرح شده بسیار مهم است، شاید حتی مهم‌ترین آن این بود:

«آیا توئیتر، اینستاگرام و سایت‌ها و محتواهی‌شان را در آخرین لحظات زندگی خود به یاد خواهیم آورد؟ یا به زندگی ای که جلوی نمایشگرها از دست دادیم فکر خواهیم کرد؟»

او با تصمیم «دوری از تلفن‌های هوشمند» یک بار برای همیشه! سلامت روان و سپس زندگی خود را نجات داد.

می‌خواهیم با مرور ۵ دلیل، به ضرورت فکر کردن به چنین تصمیم در زندگی هر شخص بیاندیشیم:

پلتفرم «innerdrive» بر اساس یک مطالعه علم ی که جدیداً انجام پذیرفته است، در مورد این موضوع نشان می‌دهد که تلفن‌های هوشمند باعث اختلالات روانی بسیاری می‌شوند که به شدت بر روی بدن انسان تأثیر می‌گذارد. سلامتی و آسایش روانی انسان‌ها از جمله:

۱- عدم تمرکز و ترس

استفاده بیش از حد از تلفن‌های هوشمند منجر به کاهش تمرکز می‌شود. بیرون آوردن تلفن هنگام مطالعه، کار یا انجام تکالیف می‌تواند عملکرد را ۲۰ درصد کاهش یابد. محققان تاکید می‌کنند که «حضور یک تلفن همراه ممکن است به مقدار قابل توجهی حواس‌تان را پرت کند که به کار یا مطالعه شما آسیب برساند.»

بسیاری از افراد پیر و جوان، در اثر بارهای سنگین روانی زندگی دچار ترس می‌شوند و این مشکل در بین جوانان و دانش آموزان مدارس و دانشگاه‌ها نیز شایع است که بخشی از آن به دلیل حس بلاتکلیفی‌ایست که با مرحله نوجوانی و آغاز جوانی همراه است. این‌که این افراد اغلب تلفن‌های خود را به طور مکرر چک می‌کنند، چه در حین مطالعه برای جوانان و چه در حین کار برای بزرگسالان نیز در تشدید این استرس بسیار موثر است.

خود بررسی مکرر گوشی، نتیجه اضطراب و تنش است که انگار کسی منتظر پیامی است که او را از تنش و اضطراب نجات دهد و وجود تلفن‌های هوشمند این پدیده را به میزان قابل توجهی افزایش داده است.

خوشبختانه، راه‌های زیادی برای غلبه بر این نوع استرس ارائه شده است مانند تمرکز بر لحظه حال، اجتناب از انجام چندین کار به طور همزمان و کاهش زمان اختصاص داده شده به حضور در شبکه‌های اجتماعی.

۲- فراموشی

پیام‌های تلفنی و اعلان‌ها هم علت حواس پرتی است و هم معلول آن! والدین اغلب از فرزندان خود می‌خواهند که کاری را انجام دهند، اما از این‌که دختر یا پسرشان به طور کامل خواسته‌های او را فراموش کرده‌اند تعجب می‌کنند.

برخی مطالعات نشان می‌دهد که فراموشی و حافظه کم تا حدی به دلیل امواج ساطع شده از تلفن همراه است که مشکل فراموشی بسیاری از افراد معتاد به تلفن و تلفن همراه را توجیه می‌کند.

۳- نگاه تحریف شده

اگر نگوییم همه، اکثر معتادان به گوشی‌های هوشمند، به مرور به رسانه‌های اجتماعی مختلف نیز معتاد می‌شوند. گزارش الجزیره در تاریخ ۲۳ جولای ۲۰۲۱ اعلام می‌کند که مطالعات ثابت کرده است که این ابزارها دیدگاهی مخدوش از واقعیت ارائه می‌دهند. هیچ کس به اندازه‌ای که در فیس بوک شاد ظاهر می‌شود خوشحال نیست یا به اندازه‌ای که در توئیتر نشان می‌دهد عاقل نیست و ما طبیعتاً زندگی و واقعیت خود را با این حقایق نادرست و با افرادی که فکر می‌کنیم شاد وعاقل هستند مقایسه می‌کنیم. مقایسه‌ای که روانی و ذهنی خسته کننده است و باعث ناراحتی و احساس حقارت می‌شود و ترس از شکست را تقویت می‌کند.

۴- سلامت روانی

نظریات بسیاری از روانشناسان بر این گذاره صحه می‌گذارند که استفاده بیش از حد تلفن همراه برای سلامت روان مضر است و منجر به افزایش اضطراب، تنهایی و کاهش عزت نفس می‌شود. همچنین اتکا به تلفن همراه در صورت عدم استفاده از آن می‌تواند منجر به ناامیدی و بی حوصلگی می‌شود.

۵- بی خوابی و کم خوابی

محمد سنگله در گزارش خود گفته است: «استفاده روزانه از تلفن به مدت بیش از ۲۰ دقیقه در یک زمان منجر به کاهش نامطلوب کیفیت و مدت زمان خواب می‌شود و کسانی که تلفن همراه خود را (مخصوصاً) شب‌ها در اتاق خواب نگه می‌دارند نسبت به کسانی که این کار را نمی‌کنند زمان کمتری می‌خوابند که یکی از دلایل آن این است که روشنایی نور پس زمینه روشن است. استفاده از تلفن و نگاه کردن به صفحه نمایش در شما ترشح هورمون خواب ملاتونین را به تأخیر می‌اندازد و شما را برای مدت طولانی بیدار نگه می‌دارد.

برای راحت خوابیدن توصیه می‌شود برنامه خواب منظمی داشته باشید. دو ساعت قبل از خواب ورزش کنید یا دوش آب گرم بگیرید. از همه مهم‌تر قبل از خواب از استفاده از نمایشگرها از جمله موبایل خودداری کنید. قرار دادن گوشی در مکانی خارج از اتاق خواب نیز بهترین کار است.»

شاید بهترین کار این باشد که مانند خانم کاولینگ از این تلفن‌ها صرف نظر کنیم، اما آیا می‌توانیم؟

خبرگزاری مهر – گروه حوزه و دانشگاه؛ علوم پایه منشأ و زمینه ساز پیشرفت در دیگر زمینه‌های علمی است و هرگونه پیشرفت در فناوری‌ها بدون رشد و توسعه در علوم پایه امکانپذیر نیست.

رشته‌های علمی همانند فیزیک، شیمی، ریاضی، آمار، زمین شناسی و زیست شناسی ذیل علوم پایه تعریف می‌شوند، زیرا این علوم به درک اساسی از پدیده‌های طبیعی و فرایندهایی که منابع طبیعی در آنها دگرگون می‌شوند، می‌پردازد.

تحقیقات علوم پایه را پایه و اساس دانش برای علم کاربردی می‌دانند و یادآور می‌شوند که اغلب تحقیقاتی که در علوم پایه انجام می‌شود، به آنها تحقیقات بنیادی یا پایه می‌گویند. به عبارت دیگر تحقیقات بنیادی از نظر دامنه، اعم از علوم پایه است.

اهمیت این دسته از علوم تا جایی بوده است که یونسکو سال ۲۰۲۲ را به عنوان سال «علوم پایه برای توسعه پایدار» نامگذاری کرده است و در توضیح این نامگذاری آمده «علوم پایه نقش مهمی در مقابله با چالش‌هایی مانند دسترسی جهانی به غذا، انرژی، مسائل بهداشتی و فناوری‌های ارتباطی، از بین رفتن لایه ازن، تغییرات آب و هوا، کاهش منابع طبیعی و انقراض گونه‌های زنده دارند. پیشرفت‌های عمده فناوری و تحریک نوآوری براساس دستاوردهای علوم پایه است.»

علوم پایه همانند سایر علوم در کشور، پس از انقلاب اسلامی رشد قابل توجهی داشته است. طبق آخرین آمار در سال ۲۰۲۰ روند صعودی کشور در انتشار سند علمی ادامه داشته و با انتشار ۷۴،۴۴۰ سند علمی در جایگاه شانزدهم جهان و اول منطقه قرار گرفته است. در این بین نقش گروه‌های علمی علوم پایه بسیار چشمگیر است.

علوم پایه نه تنها باعث پیشرفت صنعتی، فناوری، اقتصادی و اجتماعی جوامع می‌شود، بلکه پیشرفت در سایر علوم نیز تا حدودی به علوم پایه وابسته است.

موضوع علوم پایه ازجمله موضوعاتی است که مقام معظم رهبری بر آن تأکید خاصی دارند.

مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از اساتید دانشگاه‌ها در ۲۹ خرداد ۱۳۹۵ می‌فرمایند «از جمله چیزهایی که بنده قبلاً هم به آن توجه کردم و امروز هم متخصصین همین را تأیید می‌کنند، اهمیت دادن به علوم پایه است. بنده یک وقتی اینجا تشبیه کردم در بین جمعی از دانشمندان و محققین، گفتم علوم پایه مثل آن ذخیره شما است در بانک که پشتوانه زندگی شما است؛ علوم کاربردی مثل آن پولی است که در جیب تان می‌گذارید خرج می‌کنید، لازم است؛ علوم کاربردی را نمی‌شود از قلم انداخت، باید به آن اهمیت داد لکن اساس کار، علوم پایه است».

بررسی جایگاه دانشگاه‌های ایرانی در حوزه علوم پایه در رتبه بندی‌های جهانی که به علوم مختلف به صورت موضوعی می‌پردازند و علوم را دسته بندی می‌کنند، نشان می‌دهد که این حوزه در سال‌های اخیر با چه پیشرفتی روبه رو بوده است.

اما پیش از بررسی جایگاه دانشگاه‌های ایرانی می‌توانیم یک گام عقب تر را بنگریم. جایی که دانش آموزان ایرانی در رقابتی تنگانگ و پیش از ورود به دانشگاه در عرصه رقابت المپیادهای جهانی که عمدتاً در حوزه رشته‌های علوم پایه برگزار می‌شود، توانسته اند به مدال‌های رنگارنگ دست یابند. همین دانش آموزان با استعداد با کسب این مدال‌ها به دانشگاه راه می‌یابند و تأثیر آنها در وضعیت دانشگاه‌ها مشهود است.

نگاهی کوتاه به وضعیت رتبه جمهوری اسلامی ایران در المپیادهای گروه علوم پایه

المپیادهای علمی دنیا در رشته‌هایی مانند فیزیک، نجوم و اختر فیزیک، ریاضی، زیست شناسی، علوم کامپیوتر و شیمی هر ساله برگزار می‌شوند. در سه سال اخیر به دلیل پاندمی کرونا برخی از این المپیادهای به صورت مجازی برگزار شدند.

نگاهی کوتاه به وضعیت تیم‌های المپیادی ایران نشان می‌دهد که دانش آموزان ایرانی همیشه توانسته اند با کسب مدال‌های رنگارنگ در رده‌های بالای این المپیادها حضور داشته باشند و جز تیم‌های مطرح و صاحب عنوان باشند.

شصت و سه دوره از برگزاری المپیاد جهانی ریاضی می‌گذرد و تیم المپیاد ریاضی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های متمادی مدال کسب کرده است. در ۱۰ سال اخیر این تیم از رده بیست و نهم تا مقام پنجمی را تجربه کرده است.

دانش‌آموزان ایرانی در شصت و سومین دوره برگزاری المپیاد جهانی ریاضی ٢٠٢٢، از میان ١٠۴ کشور شرکت‌کننده مقام هشتم را کسب کردند. کشورمان طی ٣٧ سال حضور در این رقابت‌ها تاکنون ۴٩ مدال طلا، ١٠۶ مدال نقره، ۴۸ مدال برنز، و ۴ دیپلم افتخار کسب کرده است.

در رشته زیست شناسی نیز تیم ملی المیپاد زیست شناسی ایران افتخارات زیادی کسب کرده است. این تیم در سی و سومین المپیاد بین المللی زیست شناسی ۲۰۲۲ توانست با کسب چهار مدال طلا جایگاه نخست جهان را از آن خود کند. به این ترتیب این تیم توانست با کسب ۴ مدال طلا بهترین نتیجه ادوار المپیاد زیست‌شناسی از سال ۱۳۷۸ تا ۱۴۰۰ را به خود اختصاص دهد.

در رشته فیزیک نیز دانش آموزان ایرانی در طی سال‌های شرکت در این رقابت‌های علمی، عناوین متعددی را کسب کرده اند و در المپیاد جهانی فیزیک ۲۰۲۲ که به میزبانی سوئیس برگزار شد تیم ایران موفق به کسب دو مدال نقره و سه مدال برنز شد.

رشته شیمی نیز به عنوان یکی از رشته‌های علوم پایه از دیر باز مورد توجه بوده است. تیم ملی المپیاد شیمی جمهوری اسلامی ایران نیز در سال‌های اخیر موفقیت‌های خوبی در عرصه‌های جهانی کسب کرده است به طوری که تیم ایران در پنجاه و چهارمین المپیاد جهانی شیمی که موفق به کسب دو مدال طلا و دو مدال نقره شد و جایگاه پنجم جهان را در میان ۸۴ کشور به خود اختصاص داد.

علوم کامپیوتر به عنوان یکی از علوم زیرمجموعه علوم ریاضی و علم داده نیز مورد توجه گروه علوم پایه است. تیم ملی المپیاد کامپیوتر در سال‌های متمادی در این عرصه جهانی شرکت کرده است و توانسته است به رتبه‌های بالای جهانی دست یابد. جدیدترین دوره مسابقات جهانی المپیاد علوم کامپیوتر در سال ۲۰۲۲ در مردادماه امسال در اندونزی برگزار خواهد شد.

تیم ملی المپیاد کامپیوتر جمهوری اسلامی ایران تاکنون در مجموع ۲۸ مدال طلا، ۶۱ مدال نقره و ۲۳ مدال برنز از این مسابقات کسب کرده است.

نجوم و اختر فیزیک نیز به عنوان یکی از علوم زیرمجموعه فیزیک به عنوان یکی از المپیادهای نوپا محل رقابت دانش آموزان با استعداد است. تیم ملی المپیاد نجوم و اختر فیزیک در سال‌های اخیر در مجموع ۲۶ مدال طلا، ۴۹ مدال نقره و ۳۴ مدال برنز کسب کرده است.

تیم ملی المپیاد نجوم و اختر فیزیک در سال ۲۰۲۲ به زودی برای شرکت در مسابقات جهانی المپیاد علمی نجوم و اخترفیزیک عازم کشور گرجستان خواهد شد.

وضعیت مدال‌های تیم‌های ملی جمهوری اسلامی ایران در المپیادهای ریاضی، زیست شناسی، فیزیک، شیمی، علوم کامپیوتر، نجوم و اخترفیزیک

این دانش آموزان بر اساس قوانین مرتبط با استعدادهای درخشان به دانشگاه‌های کشور راه می‌یابند و در هر رشته‌ای که مایل باشند ادامه تحصیل می‌دهند. البته اینکه چرا بسیاری از این دانش آموزان موفق در رشته‌های علوم پایه در ادامه، تحصیل رشته‌های مهندسی و پزشکی را انتخاب می‌کنند در مجال دیگری بررسی می‌شود.

با این وجود نمی‌توان منکر تأثیر این استعدادهای برتر در دانشگاه‌های برتر شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مهمترین رتبه بندی‌های جهانی در شاخص‌های ارزیابی خود استعدادهای درخشان، توان هیأت علمی و میزان خروجی علمی دانشگاه را مبنای رتبه بندی قرار می‌دهند و از این رو می‌توان این تأثیر را در پیش رو بودن دانشگاه‌ها در گروه علوم پایه مشاهده کرد.

حدود ۱۲ نظام رتبه بندی بین المللی در دنیا وجود دارند که مؤسسات آموزشی و پژوهشی را بر اساس شاخص‌های اعلامی خود رتبه بندی می‌کنند، از این میان پنج نظام رتبه بندی بین المللی، مؤسسات آموزش عالی دنیا را بر اساس موضوع رتبه بندی می‌کنند.

رتبه بندی موضوعی کمک می‌کند تا جایگاه دانشگاه‌های ایرانی را در گروه علوم پایه (مجموعه رشته‌های فیزیک، شیمی، زمین شناسی، زیست شناسی، علوم کامپیوتر، علوم داده، ریاضی و آمار) بررسی کرد.

نظام رتبه بندی شانگهای و حضور ۶ دانشگاه ایرانی در جمع ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا

نظام رتبه‌بندی شانگهای یکی از معتبرترین رتبه‌بندی‌های جهانی است که نتایج آن توسط دانشگاه شانگهای ژیائوتنگ چین منتشر می‌شود. این رتبه‌بندی در قالب یک پروژه بزرگ در کشور چین برای اولین بار در ژوئن سال ۲۰۰۳ میلادی توسط دانشگاه شانگهای منتشر شد.

نظام رتبه‌بندی شانگهای در سال ۲۰۲۲ میلادی برای ششمین سال متوالی، رتبه‌بندی جهانی موضوعات دانشگاهی (GRAS) را منتشر کرده است.

این رتبه بندی در سال ۲۰۲۲ در ۵۴ رشته در قالب ۵ حوزه کلی شامل: حوزه مهندسی (۲۲ رشته)، حوزه علوم طبیعی (۸ رشته)، حوزه علوم زیستی (۴ رشته)، حوزه علوم پزشکی (۶ رشته) و حوزه علوم اجتماعی (۱۴ رشته) صورت گرفت و اسامی بیش از ۱۸۰۰ دانشگاه از بین ۵۰۰۰ دانشگاه مورد بررسی از ۹۶ کشور جهان در فهرست نهایی قرار گرفت.

۳۴ دانشگاه از ایران در رتبه‌بندی جهانی موضوعات دانشگاهی (GRAS) حضور دارند. در این رتبه بندی منظور از علوم پایه، علوم طبیعی شامل ریاضیات، فیزیک، علم شیمی، علوم زمین، جغرافیا، بوم شناسی، اقیانوس شناسی و علوم جوی هستند.

تنها دانشگاه‌هایی می‌توانند در این حوزه‌ها مورد ارزیابی قرار گیرند که از حداقل تعداد تولیدات علمی در بازه زمانی ۲۰۲۰-۲۰۱۶ در پایگاه وب آو ساینس برخوردار بوده‌اند. این حد آستانه در رشته‌های مختلف متفاوت است.

وضعیت دانشگاه‌های ایران در رشته‌های علوم طبیعی در رتبه‌بندی موضوعی شانگهای

رتبه بندی موضوعی سال ۲۰۲۱ پایگاه رتبه بندی ISC و حضور ۱۹ دانشگاه ایرانی

مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری اولین نسخه این رتبه بندی، با نام ISC World University Rankings by Subject برای دانشگاه‌های جهان را در سال ۲۰۱۹ منتشر کرد. در رتبه بندی جهانی ISC براساس موضوع، از طرح تقسیم بندی سلسله مراتبی OECD استفاده شده است و حوزه‌های موضوعی در ۶ رده اصلی و ۴۲ زیر رده قرار گرفتند.

۶ رده اصلی در این طرح عبارت از: علوم طبیعی، مهندسی و فناوری، علوم پزشکی و بهداشت، علوم کشاورزی، علوم اجتماعی و علوم انسانی است و دانشگاه‌هایی که به لحاظ تعداد انتشارات در آن حوزه جزو ۷۰۰ دانشگاه اول جهان باشند و در بازه زمانی سه ساله، حداقل ۱۵۰ مدرک در هر حوزه موضوعی منتشر کرده و در پایگاه InCite ثبت شده باشند، در رتبه بندی حضور دارند.

۴۲ دانشگاه از ایران در رتبه بندی موضوعی ISC ۲۰۲۱ حضور دارند و از این تعداد ۱۹ دانشگاه در حوزه علوم طبیعی شامل: ریاضیات، علوم کامپیوتر و اطلاعات، علوم فیزیکی و نجوم، علوم شیمی، زمین و علوم محیطی، علوم زیستی قرار دارند.

وضعیت دانشگاه‌های ایران در رشته‌های علوم طبیعی در رتبه‌بندی موضوعی ISC

حضور دانشگاه‌های ایرانی در ۱۸ حیطه رتبه‌بندی موضوعی «کیواس» ۲۰۲۲

رتبه بندی کیو اس یکی از معتبرترین نظام‌های رتبه بندی بین‌المللی است که توسط مؤسسه کاکارلی سیموندز انگلستان صورت می‌گیرد. یکی از رتبه بندی‌های مهمی که این پایگاه به صورت سالانه انجام می‌دهد ارزیابی و سنجش دانشگاه‌ها در حوزه‌های موضوعی مختلف است.

پایگاه رتبه بندی کیو اس دوازدهمین دوره رتبه بندی موضوعی دانشگاه‌های جهان را در ۲۰۲۲ منتشر کرد. در این رتبه بندی دانشگاه‌های جهان در ۵۱ موضوع ارزیابی شده‌اند که دانشگاه‌های ایران در ۱۸ حوزه موضوعی حضور دارند.

این در حالی است که در سال ۲۰۱۶ دانشگاه‌های ایران تنها در یک حوزه موضوعی در این رتبه بندی حضور داشتند پس از آن در رتبه بندی سال ۲۰۲۰ در ۱۳ حوزه موضوعی و در سال ۲۰۲۱ در ۱۷ حوزه موضوعی و در سال ۲۰۲۲ با اضافه شدن حوزه موضوعی علوم محیط زیست به ۱۸ حوزه ارتقا یافته است.

رتبه بندی موضوعی کیو اس بر اساس چهار شاخص بررسی شهرت دانشگاه، ارزیابی کارفرمایان، تعداد استنادها به ازای هر مقاله و h-index صورت می‌پذیرد و این شاخص‌ها هر کدام با وزنی متناسب با هر حوزه موضوعی، جهت معرفی بهترین دانشگاه‌ها مشخص می‌شوند. بخشی از اطلاعات از طریق پایگاه استنادی اسکوپوس و بخش دیگر از نظرسنجی‌ها به دست می‌آید.

در این رتبه بندی علوم طبیعی شامل شیمی، ژئوفیزیک، علوم دریا و زمین، علوم محیطی، جغرافیا، علم مواد، زمین شناسی، ریاضیات، و فیزیک و نجوم است.

وضعیت دانشگاه‌های ایران در رتبه بندی موضوعی «کیواس» ۲۰۲۲

حضور چشمگیر ۴۰ دانشگاه ایرانی در رتبه بندی موضوعی تایمز ۲۰۲۲

پایگاه رتبه بندی تایمز یکی از رتبه بندی‌های مهم جهان است که سالانه به ارزیابی و سنجش دانشگاه‌ها در حوزه‌های موضوعی مختلف می‌پردازند.

رتبه بندی موضوعی تایمز نیز بر اساس همان ۱۳ شاخص عملکردی رتبه بندی جهانی تایمز انجام می‌شود اما هر کدام از این شاخص‌ها متناسب با هر حوزه موضوعی مجدداً محاسبه می‌شود. این رتبه بندی در ۱۱ حوزه موضوعی کلی که برخی از آنها دارای چندین موضوع فرعی است، دانشگاه‌های برتر جهان را معرفی می‌کند.

شاخص‌هایی از جمله آموزش، پژوهش، استنادات، درآمد صنعتی و وجهه بین‌المللی در این رتبه بندی مؤثر هستند.

گروه علوم پایه در رتبه بندی موضوعی تایمز شامل علوم فیزیکی و رشته‌های فیزیک و نجوم، شیمی، زمین شناسی، محیط زیست و علوم دریایی، آمار و ریاضی است.

در حوزه علوم فیزیکی ۴۰ دانشگاه از ایران در میان ۱۲۲۷ دانشگاه برتر جهان در این حوزه دیده می‌شوند که دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل و دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد با قرار گرفتن در بازه رتبه‌ای ۳۰۰-۲۵۱ و دانشگاه شهید مدنی آذربایجان با بازه رتبه‌ای ۴۰۰-۳۰۱ در بین دانشگاه‌های ایران به ترتیب در رتبه اول و رتبه دوم قرار دارند.

همچنین دانشگاه‌های کاشان، کردستان و لرستان با بازه رتبه‌ای ۴۰۱-۵۰۰ قرار دارند و به این ترتیب ۶ دانشگاه در جمع ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا هستند.

دانشگاه‌های صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، محقق اردبیلی، صنعتی شریف، تبریز و یاسوج با بازه رتبه‌ای ۶۰۰-۵۰۱ و دانشگاه‌های مراغه، گیلان، صنعتی اصفهان، شهید چمران اهواز، شهرکرد، صنعتی شاهرود، شیراز، صنعتی شیراز و دانشگاه تهران با بازه رتبه‌ای ۸۰۰- ۶۰۱ در این رتبه بندی هستند.

دانشگاه‌های بوعلی سینا، دامغان، فردوسی مشهد، حکیم سبزواری، خواجه نصیرالدین طوسی، مازندران، رازی، سمنان، شهید باهنر کرمان، شهید بهشتی، تربیت دبیر شهید رجایی و ارومیه با بازه رتبه‌ای ۱۰۰۰- ۸۰۱ و دانشگاه‌های خلیج فارس، الزهرا، اراک، بیرجند، خوارزمی، سیستان و بلوچستان و دانشگاه یزد با بازه رتبه‌ای +۱۰۰۱ در این فهرست دیده می‌شوند.

وضعیت رتبه ۴۰ دانشگاه ایرانی در رتبه بندی موضوعی «تایمز» ۲۰۲۲

رتبه بندی موضوعی US News و رتبه ۳۷ یک دانشگاه ایرانی در ریاضی

US News یکی از نظام‌های رتبه بندی بین المللی است که بهترین دانشگاه‌های جهانی را دسته بندی می‌کند. این نظام رتبه بندی از شاخص‌های کتاب سنجی بر اساس داده‌های وب آو ساینس برای دوره پنج ساله استفاده می‌کند.

وب آو ساینس یک پلتفرم تحقیقاتی مبتنی بر وب است که بیش از ۲۱۱۰۰ مجله علمی تأثیرگذار و معتبر در سراسر جهان در علوم، علوم اجتماعی، و هنر و علوم انسانی را پوشش می‌دهد. ۴۳ زمینه موضوعی مورد استفاده در تجزیه و تحلیل از طرح‌واره‌های موضوعی در Clarivate، که از شاخص‌های محتوا و استناد از Web of Science استفاده می‌کنند، در این رتبه بندی بررسی می‌شوند.

تعداد دانشگاه‌هایی که در US News رتبه بندی شده اند در موضوعات مختلف در سال ۲۰۲۲ افزایش داشته است. گروه علوم پایه در این نظام رتبه بندی شامل زیست شناسی و بیوشیمی، شیمی، اکولوژی و محیط زیست، علوم زمین، ریاضی، فیزیک و علوم کامپیوتر است.

بهترین دانشگاه ایرانی در حیطه موضوعی این نظام رتبه بندی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر است که در ریاضیات در رتبه ۳۷ دنیا قرار دارد.

وضعیت دانشگاه‌های ایرانی در رتبه بندی موضوعی US News

به گزارش مهر، با وجود جایگاه مناسب دانشگاه‌های ایرانی در رشته‌های علوم پایه، باید با اجرای راهبردهای ملی از جمله «تشویق و هدایت مؤسسات علمی و آموزشی در توسعه علوم پایه به
منظور گسترش مرزهای علم و پاسخگویی به نیازهای جامعه» و «افزایش بهره وری نهادها و زیرساخت‌ها در حوزه علوم پایه» بتوان این جایگاه را ارتقا داد.

در این زمینه لازم است اقداماتی از جمله الزام و تشویق طرح‌های مطالعاتی و تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای به هزینه کرد بخشی از اعتبارات خود در پژوهش‌های علوم پایه مرتبط، تشویق نظریه پردازی در علوم پایه برای کشف مسیرهای جدید و میانبر علمی و بازنگری و ارتقای روش‌ها و محتوای آموزش علوم پایه در تمام سطوح تحصیلی صورت گیرد.

تقویت تعامل میان علوم پایه با سایر علوم و شبکه سازی مؤسسات آموزشی و پژوهشی در حوزه علوم پایه به منظور افزایش هماهنگی و همکاری و تقویت تحقیقات بین رشته‌ای از طریق اشتراک امکانات و تجهیزات، تقسیم کارهای پژوهشی و جذب نخبگان علمی از دیگر راهکارهایی است که می‌تواند به ارتقا این جایگاه کمک کند.