بیرجند – ایرنا – رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خراسان جنوبی گفت: کیفیت ساخت و ساز و خدمات نظام مهندسی همچنین حفظ ارزش‌های معماری اسلامی را محور اصلی فعالیت این سازمان قرار داده‌ایم.

مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی اعلام کرد: با پیگیری این اداره کل و هماهنگی با وزارت راه و شهرسازی، امکان ثبت‌نام متقاضیان هفت شهر دیگر استان در طرح نهضت ملی مسکن فراهم شد.

نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی و امام جمعه بیرجند گفت: شهرسازی بدون نقشه جامع نظیر آنچه در مرکز استان شاهد بودیم، چهره شهر را نازیبا و برای مردم مزاحمت ایجاد می‌کند.

بیرجند – ایرنا – رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خراسان جنوبی گفت: کیفیت ساخت و ساز و خدمات نظام مهندسی همچنین حفظ ارزش‌های معماری اسلامی را محور اصلی فعالیت این سازمان قرار داده‌ایم.

معاون بیمه خدمات و سلامت اداره کل بیمه سلامت خراسان جنوبی ادامه داد: این طرح در مجموع جمعیتی حدود ۵۰ هزار نفر را شامل می شود که از این تعداد حدود ۳۰ هزار نفر مربوط به شهرستان بیرجند، ۱۰ هزار و ۵۰۰ نفر مربوط به شهرستان قاین، چهار هزار نفر مربوط به شهرستان طبس و  پنج هزار و ۵۰۰ نفر مربوط به شهرستان فردوس است.

وی به اقدامات انجام شده برای انجام این طرح در استان خراسان جنوبی اشاره کرد و گفت: آمار دقیق جمعیت این صندوق توسط سامانه های بیمه سلامت برای دسته بندی و انتساب به پزشکان استخراج شده است.

مختاری افزود: شماره تلفن همراه بیمه شدگان صندوق بیمه سلامت همگانی نیز استخراج و اطلاع رسانی پیامکی برای مراجعه به پزشک خانواده منتسب شده به همه آنها انجام شده و برای بیمه شدگان شهرستان بیرجند نیز در حال انجام است.

معاون بیمه و خدمات سلامت اداره کل بیمه سلامت خراسان جنوبی تصریح کرد: برای اجرای هرچه بهتر این طرح در استان خراسان جنوبی از پزشکان مشمول این طرح با اولویت پزشکان عمومی مطب دار دعوت به عمل آمد و کارگاه های آموزشی برای پزشکان متقاضی برگزار شد.

مختاری با تاکید بر اینکه با اجرای این طرح، پالایش همپوشانی بیمه ای برای جمعیت هدف نیز صورت می گیرد، عنوان کرد: تا کنون ۳۶ پزشک متقاضی انجام این طرح در سطح استان شده اند که ۲۲ پزشک از شهرستان بیرجند، پنج  پزشک از شهرستان قاین، پنج پزشک از شهرستان طبس و چهار پزشک هم از شهرستان فردوس متقاضی شدند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی گفت: طرح کاداستر (حدنگاری) اراضی ملی و دولتی در این استان تا پایان امسال به‌طور کامل اجرا می‌‎شود.

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ پاییز به نیمه راه رسیده و سرما سرخط مشکلات دانش‌آموزان مناطقی می شود که در کلاس ها الفبای روشنی می آموزند اما روستا که محروم باشد، محرومیتش به مدرسه هم می رسد و حاصل آن دست و پای کرخت دانش آموزانی است که بر اثر سرمای کلاس نای نوشتن ندارند.

صبح زود است و سرما بر تن دانش آموزان روستای آسفیچ شهرستان درمیان تازیانه می زند، دستانشان را چند مرتبه با بخار دهان گرم می کنند، به مدرسه که می‌رسند به سمت بخاری نفتی کلاس هجوم می‌برند تا گرم شوند، در این هجوم همدیگر را هول می‌دهند تا سهم بیشتری از گرما داشته باشند، گاهی دستشان به آهن گداخته بخاری می‌خورد و می‌سوزد، اما عطای گرمای بخاری را به لقای او نمی‌بخشند.

حالا چند روزی می‌شود کلاس‌های مدرسه شهدای روستای آسفیچ با بخاری‌های نفتی گرم می‌شود. یکی از والدین که فرزندش در مدرسه روستای آسفیچ درس می‌خواند، می‌گوید: سال گذشته مدرسه را گازکشی کردند اما هنوز هم از بخاری نفتی استفاده می کنند.

اختیاری که اجباری است؟!

«م-ا» با گلایه می افزاید: اما این روزها یکی دیگر از دغدغه‌های خانواده ها دریافت کمک هزینه مدرسه در این وضعیت نامناسب مالی والدین است. از هر دانش آموز ۵۰ هزار تومان و پیش دبستانی‌ها هم ۱۰۰هزار تومان برای کمک به مدرسه دریافت می کنند.

وی با بیان اینکه چرا آموزش و پرورش به مدارس مناطق محروم روستایی کمک نمی‌کند که از والدین پول دریافت نکنند، ادامه می دهد: مسئولان مدرسه به بچه‌ها می گویند برای خرید نفت و هزینه های دیگر مدرسه پول بیاورید وگرنه فردا از سرما یخ می‌زنید، با این وضعیت بچه ها را به مدرسه نفرستیم بهتر است؛ بچه ها هم والدین را مجبور می کنند که باید این پول را ببریم و الا ما را در مدرسه جا نمی دهند.

این مادر با اضطراب و نگران می افزاید: مدرسه روستا آن طرف رودخانه است تا وقتی بچه ها به خانه می‌رسند، دستشان یخ می زند. پارسال هم نفری ۳۰ هزار تومان به مدرسه داده ایم چون بچه ها را مجبور می‌کنند که کارنامه‌هایتان را نمی دهیم یا امتیاز از شما کم می کنیم!

این درحالی است که در سال های نه چندان دور کمک‌های مردمی برای اداره مدارس بر اساس نظر مسئولان آموزش و پرورش اختیاری و داوطلبانه بود، اما امروز همین کمک‌های اختیاری و داوطلبانه چند سالی است که به معضلی برای خانواده دانش آموزان به خصوص در مناطق محروم روستایی خراسان جنوبی تبدیل شده است.

می خواهم تنها دغدغه فرزندانم فقط درس باشد  

خانم «اسدزاده» هم که سه دانش آموز در مقاطع هشتم، پنجم و پیش دبستانی دارد و در این وضعیت اقتصادی به سختی قادر به تأمین مخارج آنان است، می‌گوید: تا همین چند روز پیش مدرسه بخاری نداشت و چون هوا خیلی سرد بود فرزند کوچکم را به خاطر ترس از سرماخوردگی به مدرسه نفرستادم.
وی در ادامه در مورد پرداخت کمک هزینه مدرسه که دغدغه این روزهایش است، می‌افزاید: پرداخت ۱۵۰ هزار تومان به مدرسه برای خانواده ما که تحت پوشش بهزیستی هستیم، خیلی سخت است. بچه‌ها هم مدام غصه می‌خورند که بقیه پولشان را داده اند ولی ما هنوز نبرده ایم.
او که پارسال هم برای هر فرزندش ۳۰ هزار تومان جهت هزینه نفت، برگه کاغذ و … به مدرسه پرداخت کرده، با حسرت از بی سوادی خودش که نمی‌تواند به درس و مشق فرزندانش رسیدگی کند، می‌گوید: متاسفانه خودم که شرایط نبود درست بخوانم اما دوست دارم اکنون تنها دغدغه بچه هایم فقط درس خواندن باشد نه پرداخت کمک هزینه مدرسه!

مادر یکی دیگر از دانش آموزان مدرسه روستای آسفیچ هم که تمایلی به درج نامش ندارد، می افزاید: شرایط معیشتی خانواده ما نامناسب است با یکی از معلم‌ها تماس گرفته‌ام که این پول را برای چی می‌خواهند که پاسخ داد برای هزینه های جاری مدرسه. او هم با نگرانی می خواهند اگر اجباری نیست این پول را پرداخت نکنند چون اصلا وضعیت مالی خوبی ندارند.

طبق اصل ۳۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، «دولت موظف به تامین رایگان وسایل آموزشی و پرورشی مدارس دولتی تا پایان دوره متوسطه است»، اما در سال‌های اخیر این قانون عملا اجرایی نشده و مدارس دولتی علی‌رغم اصل صریح قانون اساسی، تحت عناوین مختلف هم‌چون کمک به مدرسه به ظاهر اختیاری اما در عمل اجباری و بدون در نظر گرفتن وضعیت معیشتی خانواده‌ها اقدام به دریافت هزینه می‌کنند.

دریافت کمک به مدارس آن هم در مناطق محروم روستایی در حالی انجام می‌گیرد که خانواده‌ها به دلیل شرایط سخت اقتصادی کنونی و هم‌چنین فشار مضاعف اقتصادی به دلیل شیوع ویروس کرونا در جامعه با مشکلات مالی عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کنند و دریافت کمک هزینه در این مدارس نیز یک مشکل دیگری بر مشکلات خانواده‌ها افزوده است.

بخاری نفتی امسال هم گرمابخش کلاس‌ها

خانم «ابراهیمی» مدیر مدرسه شهدای روستای آسفیچ هم در گفتگو با خبرنگار شبستان می گوید: روستا سه سال پیش گازکشی شده است و مدرسه هم لوله کشی گاز آن پارسال انجام شد، اما هنوز بخاری گازی نداریم. چند روز پیش از اداره آموزش و پرورش آمدند و موقت بخاری های نفتی را نصب کردند و قول دادند تا یک ماه دیگر بخاری گازی برای مدرسه بیاورند.

وی می افزاید: این مدرسه مختلط هر ۶ پایه تحصیلی را دارد که در مجموع ۳۸ دانش آموز در سه کلاس درس مشغول تحصیل هستند.

کمک به مدرسه اجباری نیست
مدیر این مدرسه روستایی در خصوص دریافت پول از دانش آموزان برای کمک به مدرسه، توضیح می دهد: این هزینه های اختیاری را برای خرید برگه کاغذ، ماژیک و … دریافت می کنیم و هیچ اجباری برای دریافت آن در کار نیست. پارسال ۵۰ هزار تومان با رضایت والدین برای کمک به مدرسه دریافت کردیم امسال هم به دانش آموزان گفته ایم ۵۰ هزار تومان با رضایت والدین بیاورند.

مدیر آموزش و پرورش شهرستان درمیان نیز در گفتگو با خبرنگار شبستان همچنان بر این امر اصرا می ورزد که دریافت وجه به صورت اجباری ممنوع است. «نجف علی مقیمی» در ادامه می گوید: در مدارس اجباری برای دریافت پول وجود ندارد و تنها حق بیمه و هزینه کتاب اعمال می‌شود.

وی بیان می کند: حالا اینکه انجمن و اولیای مدارس مبلغی برای کمک به کیفیت آموزش دانش آموزان تصویب می کنند، بحثی جداست که ارتباطی به آموزش و پرورش ندارد. البته دریافت همین مبالغ هم توصیه ای و اختیاری است نه اجباری، ضمن اینکه باید وضعیت دانش آموزان نیازمند هم درنظر گرفته شود.

مقیمی می‌افزاید: دریافت هرگونه وجه با هر عنوان از اولیای دانش ‌آموزان برای ارائه کارنامه تخلف محسوب می‌شود و خانواده‌ها در صورت مشاهده می‌توانند به ادارات آموزش‌ و پرورش مراجعه و موضوع را گزارش کنند تا با متخلفان برخورد شود.

معضلی به نام سرانه پایین مدارس

مدیر آموزش و پرورش شهرستان درمیان در ادامه گریزی هم به وضعیت گرمایشی مدارس استان می زند و می گوید: ۱۸۰ مدرسه در شهرستان داریم که ۲۰ مدرسه به دلیل کمبود اعتبار هنوز منتظر خرید کنتور گاز و بخاری گازی هستند.

به گفته وی در حال حاضر به صورت موقت بخاری نفتی در این مدارس نصب شده است اما متاسفانه اینقدر سرانه مدارس پایین است که اگر زمانی درخواست کمک از خانواده ها می شود در راستای همین تأمین سوخت و هزینه های اولیه مدارس است!

گرمایش مدارس خراسان جنوبی نیازمند ۲۳ میلیارد تومان اعتبار

در ادامه برای پیگیری گلایه های والدین دانش آموزان و آخرین وضعیت امکانات گرمایشی مدارس به سراغ مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خراسان جنوبی می رویم و با وی گفت و گو می کنیم. «محمود چاوشان» در مورد میزان کمبود امکانات گرمایشی در سطح استان می گوید: در حال حاضر ۴۳۱ مدرسه سطح استان خراسان جنوبی فاقد سیستم گرمایش است که زیرساخت های آن پیشرفت ۹۷ درصد دارد.

وی با بیان اینکه گرمایش مدارس خراسان جنوبی نیازمند ۲۳ میلیارد تومان اعتبار است، می افزاید: اکنون در حال خرید تجهیزات هستیم که ۴۰ درصد آن تا یک‌ماه آینده انجام می شود اما مابقی در انتظار تأمین اعتبار برای خرید بخاری است.

مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خراسان جنوبی بیان می کند: بیشتر این مدارس فاقد سیستم گرمایش در شهرستان های سربیشه، نهبندان، درمیان، قاین و طبس است که امیدواریم در صورت تأمین اعتبار تا ابتدای دی ماه مجهز شوند.

سخن آخر

مدیران مدارس، پولی برای هزینه کردن ندارند، کفگیر آموزش و پرروش هم به ته دیگ خورده و این کلاف سر درگم، هر سال، پیچیده تر می‌شود. بنابراین هنوز مشکلات مالی آموزش و پرورش و در نتیجه مشکلات مالی مدارس پابرجاست، چالش میان مدارس و خانواده ها بر سر پول نیز وجود دارد. مشکلی حل نمی شود، مگر عنایت ویژه به نظام آموزش و پرورش و تلاش برای خارج کردن مدارس از التماس و چانه زنی های مداوم برای تامین هزینه ها.

البته این مشکل را سال هاست کشورهای پیشرو درحوزه تعلیم و تربیت، با تزریق سرانه های قابل ملاحظه دانش آموزی حل کرده اند. مثل لوکزامبورگ که سرانه سالانه دانش آموزی در آن ۲۱ هزار دلار است، استرالیا و کره جنوبی که بیش از ۱۲ هزار دلار به ازای هر دانش آموز سرانه می دهند و فرانسه، آلمان و ژاپن که سرانه دانش آموزی خود را ۱۰ هزار دلار تعیین کرده اند.

به گزارش شبستان در کشور ایران،‌ نان یکی از منابع اصلی الگوی غذایی مردم محسوب‌ می‌شود و بخش عمده‌ای از مردم،‌ به دلیل حرمت و جایگاه «گندم و نان» در دین مبین اسلام،‌ تاکید فراوانی بر قرار گرفتن «نان» در سر سفره دارند.

نان، بخش عمده ای از انرژی، پروتئین، مواد معدنی از جمله آهن و کلسیم و برخی از ویتامین ها همچون تیامین۱ و نیاسین۲ مورد نیاز روزانه ما را تأمین می کند که نسبت به قیمت و وزن در مقایسه با سایر مواد غذایی همچون گوشت و شیر بیشترین ارزش غذایی را داراست. این ماده حیاتی نه فقط در اسلام بلکه در میان تمامی جوامع بشری از قداست خاص برخوردار است.

نان در اسلام

در این میان دین مبین اسلام، سفارش بسیاری درباره نان کرده و اهمیت فوق العاده ای برای آن قائل شده است.

رسول خدا(ص) می فرماید «بارک لنا فی الخبز و لاتفرق بیننا و بینه؛ خدایا! به نان ما برکت بده و میان ما و آن جدایی میفکن» آن بزرگوار نان را دارای خیر و برکت دانسته، می فرماید: نان دارای برکت است. خدای بزرگ برای (به دست آمدن) آن، از آسمان باران پربار می فرستد، و کشتزار را می رویاند.

امیرمؤمنان نیز می فرماید«اکرموا الخبز فان الله عزوجل انزله من برکات السماء و اخرجه من برکات الارض؛ نان را اکرام کنید و بزرگ بشمارید. همانا خداوند عزیز و جلیل، برای آن، برکات آسمان را نازل کرد و برکات زمین را خارج نمود».

یکی از اصحاب امام کاظم (ع) نقل می کند که صبحانه ای را در خدمت حضرت بودم. در این هنگام کاسه ای آوردند که زیر آن نان بود، فرمود: اکرموا الخبز ان یکون تحتها وقال لی مر الغلام ان یخرج الرغیف من تحت القصعه؛ نان را گرامی تر از آن بدارید که زیر کاسه باشد و به من فرمود: به غلام بگو تکه نان را از زیرکاسه بردارد. در روایت دیگر نیز می خوانیم که امام صادق (ع) از اینکه تکه نان را زیرکاسه بگذارند نهی می نمود.

نان در خراسان جنوبی

در استان خراسان جنوبی بیشترین قوت اصلی مردم در وعده های غذایی نان است؛ اعتقادات و باورهای زیادی در خصوص نان دارند به طوری که اگر تکه نانی حتی در محل عبور خودشان ببینند آن را برداشته و با احترام خاصی در جایی می گذارند که پرندگان و گنجشکان آن را بخورند و بد می دانند که نان در کوچه و خیابان، محل عبور مردم ریخته شود.

در این استان نان های فراوانی پخت و مصرف می شود و برای تعدادی از نان ها آئین و مراسم خاصی برگزار می‌شود.

«فریبا کاهنی» کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی. گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی به خبرنگارشبستان در بیرجند گفت: عمده ترین و اصلی ترین نان در خراسان جنوبی، همان نان «لواش» است که در بیرجند و دیگر شهرستان های استان تهیه و به عنوان قوت اصلی مردم در وعده هایی صبحانه، نهار و شام مصرف می شود.

وی ادامه داد: نان های «کماچ، پتیر، روغن جوشی، نان زردی، نان سمنو» از نان هایی هستند که در بیشتر شهرهای خراسان جنوبی تهیه و مصرف می شوند. نان کماچ را هم به عنوان مصرف عمومی و شخصی استفاده می کنند و هم برای خیرات رفتگان بر سر مزار عزیزان خودشان برده و به مردم و مستمندان تعارف می کنند.

به گفته وی، نان روغن جوشی هم نانی است که در داخل روغن سرخ می شود و در روز ۱۴ شعبان (برات) برای خیرات رفتگان مصرف می شود به خصوص خانواده هایی که سال اول می باشد که عزیزی را از دست داده اند این نان روغن جوشی را پخته و به خانه های فامیل و دوستان می فرستند.

وی گفت: کماچ سمنو که از جوانه گندم درست می شود جزو نان هایی است که در ایام نوروز پخت و مصرف می شود. در زمان قدیم با همین نان سمنو از مهمانان نوروزی پذیرایی می شده است و براین اعتقاد و باور بودند که در اول سال جدید باید فامیل و دوستان با یکدیگر هم نمک شوند.

کاهنی ادامه داد: نان جو در زمان قدیم تهیه و مصرف می شده است و اکنون بیشتر افرادی که دارای رژیم خاصی می باشند از این نان ها استفاده می کنند.

این کارشناس مردم شناسی افزود: یکی از پرمصرف ترین نان ها در بین مردم بشرویه «نان محلی خشک(غینیچه)» است که از کیفیت غذایی بالا و ماندگاری زیاد برخوردار است و علاوه براین که در تنورهای سنتی و خانگی تهیه می شوند در نانوایی های سنتی شهر و روستاهای اطراف نیز تولید می شود. این نان در شهر بشرویه و روستاهای اطراف پخت می شود و مخصوص مراسم خاصی نمی باشد و بیشتر توسط بانوان تهیه می شود.

به گفته کاهنی، قدمت آن با توجه به مصاحبه ای که از بزرگان و سالمندان انجام شد به بیش از ۱۰۰ سال می رسد. روی این نان را با کنجد و سیاه دانه تزئین می کنند. این نان بر اثر آتش در دیواره تنور خوب پخته و خشک شد. دارای کیفیت بالا و ماندگاری زیادی دارد. همچنین به شهرها و استان های دیگر صادر می شود. مهارت پخت نان سنتی غینیچه در شهرستان بشرویه به شماره ۲۲۳۲ در ۱۶ دی ماه ۹۹ در فهرست آثار معنوی کشور ثبت شده است.

وی خاطرنشان کرد: تعداد زیادی از نان های که به همت بانوان خراسان جنوبی پخت می‌شود از قبیل «نان تازه (نان پنجه کش)، پتیر، سیروکی، نان کلوچه، نان شکری (زنجفیلی)، نان گاورسی، کماچ، کماچ پتیری، نان قلیفی، نان شلغمی، نان جو، نان زردی و …» علاوه بر سیر کردن اعضای خانواده، به عنوان آیین ها و باورهای مردم، نذورات و خیرات نیز کاربری دارند. امید است که در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت برسند.

نان پتیرو

نان پتیرو به نان لواشی گفته می شد که از خمیر مایه ورنیامده و وی نکرده پخته می شد.

نان پستابی

نان پستابی به نان لواشی گفته می شد که در حرارت پست و کم تنور پخته می شده است. این نان از نان های خوب بوده و هست و برای مدت زیادی بدون اینکه کپک بزند یا طعمش تغییر کند؛ قابل نگهداری است.

نان خشکی

بعد از اینکه نان لواش را از تنور در می آوردند آن را روی لبه تنور می چیدند تا با حرارت ملایم تنور خوب خشک شود تا دیرتر کپک بزند. به این نوع نان، نان خشکی می گفتند.

نان حُری

نان حُری نانی است که با حرارت تند تنور پخته می شد و معمولا صبح ها برای مرد خانه که عجله داشت به سر کار برود تهیه می شد.

نان شاهی

نان لواشی که از بهترین خمیر ورآمده ولی ترش نشده و در یک حرارت مناسب پخته می شده است.

نان کوله یا نان ته تغاری

نان کوله یا ته تغاری از خمیرهای مالیده شده ته تغار خمیر درست می شد و مادران معمولا نان های گرد و کوچکی را برای کودکان خردسال تهیه می کردند.

نان پتیری

نان پتیری معمولا خمیری ورنیامده داشته و معمولا برای همان وعده پخته می شده است. به نان پتیری، نان آسیابی یا نان چوپانی نیز گفته می شده، چون مردان هم بلد بودند آن را بپزند و معمولا چوپانان صحرا و آقایانی که روزها در روستاهای مجاور در صف آسیاب بودند از این نان که لای آتش زغال پخته می شده استفاده می کردند. جالب است که نان پتیر در مواقع خشکسالی اهمیت زیادی داشته و گاهی به خاطر صرفه جویی در مصرف آرد گندم، در آن از آرد جو و سبزی هایی مثل برگ شلغم، برگ شنبلیله، جزغاله، سرپیازچه، سیرمو و گیاه محلی کما استفاده می کردند. در برخی مناطق به این نان، نان «لمبه» هم گفته می‌شود.

«پتیر آسیابی، پتیر برک شلغم، پتیر برک شنبلیله، پتیر جقله، پتیر روغنی، پتیر ساده، پتیر سرموکی و پتیر شیرمال» از انواع پتیرهای متداول برای پخت در بیرجند هستند. برک شلغم، برک شملیده، گیاه سرموک و جزقاله دنبه از انواع مواد افزودنی به پتیر می باشد. پتیرها را بسته به نوع آن در خاکستر، تنور، تابه و یا ساج می پزند.

نان گاورس یا نان ارزن

نان گاورس یا نان ارزن در خشکسالی اهمیت پیدا می کردند و گاهی آن را با آرد ریشه گیاه تته ران یا سوسن کوهی مخلوط می کردند.

نان غلفی

در مواقعی که کشت و کار گندم خوب بود مردم نان غلفی می پختند که یک نان سرشار از روغن زرد حیوانی و زعفران و زیره بود. در بعضی از مناطق استان خراسان جنوبی به این نان «کماچ» می گویند که در یک ظرف چدنی مخصوص به نام غلف یا غلیف پخته می شده و بسیار هم خوشمزه است.

نان کوله

از انواع دیگر نان است که به آن «کلوچه» هم می گویند و نوعی نان گرد، کلفت و کوچک است که برای آزمایش خمیر و گرمای تنور پیش از پخت به دیواره تنور زده و می پزند. این نوع نان برای تفنن و تنقل به کودکان داده می شود.

نان ته تغاری

از دیگر نانهای سنتی خانگی در بیرجند است. برای تهیه این نوع نان، خمیرهای چسبیده به دیواره های تغار ترش (ظرف ساخت خمیر نان) را تراشیده و به شکل «کماج» گرد و کلفت درمی آورند و در ته تنور و نزدیک به کف آن به دیواره تنور می چسبانند تا مغز آن خوب پخته شود.

کماج

کماج نوع دیگر نان سنتی این منطقه است که به صورت «کماج دیک چدنی و کماج روغنی» یا به اصطلاح محلی «قلفی» پخته می شود. این نوع نان نیز با افزودن روغن، زیره، زعفران و برخی ادویه های مخصوص و گاهی مغز گردو و خرما تهیه می شود. ین نوع نان را در دیک مسی که کف و دیواره آن با روغن آغشته شده می پزند “تافتون” هم نوعی نان تشریفاتی و ویژه افطار و یا صبحانه است که از آمیختن شیر، روغن و آب با آرد تهیه شده و با شیر و زعفران تزیین می شود.

نان تابه ای

نیز نوعی نان روغن جوش است. خمیر این نوع نان با نان ساده تفاوتی ندارد ولی آن را در تابه و یا دیک مسی می پزند، به این صورت که دو طرف نان را در روغن سرخ کرده و روی آن را شکر و خاکه قند می ریزند.
این نوع نان بیشتر در شبهای برات پخته شده و بین مردم تقسیم می شود.

نان تاتران

این نان هم نوع دیگر نان است که در سال‌های قحطی پخته می شود. آرد این نوع نان مخلوطی از آرد گیاه سوسن کوهی، آرد گندم و یا جو می باشد.