به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، اولین روز از ماه ذی الحجه که دارای دو عید مبارک قربان و غدیر است، سالروز ازدواج زیباترین پیوند آسمانی در جهان اسلام است که نمونه تکرار شدنی در تاریخ ندارد.

در تقویم کشور روز ازدواج حضرت فاطمه زهرا(س) و حضرت علی (ع) به نام روز ازدواج نام گذاری شده است و همین موضوع سبب شده است در این روز مسئولان کشور کمی بیشتر به فکر ازدواج جوانان و برداشتن موانع پیش روی آن افتند و آمار های مربوط به ازدواج را اعلام کنند.

در دهه گذشته آمار های منتشر شده از ازدواج چندان مطلوب نیست و زنگ هشداری  به مسئولان کشور است زیرا با کاهش تعداد ازدواج میزان تولد ها نیز کاهش می یابد و جمعیت کشور رو به کاهش می رود.

محمد مهدی تندگویان معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان گفت: زمانی که آمار کلی جمعیت رو به کاهش است نشان می‌دهد آمار کسانی که به سن ازدواج رسیده اند و یا قصد ازدواج دارند کاهش پیدا کرده است.

وی افزود: طبق آخرین پایشی که در مورد ازدواج جوانان انجام شده و تا پایان مرداد ماه نتایج آن منتشر می شود، یکی از مشکلاتی که کشور درگیر آن است و توجهی هم با آن نشده است بحث جنسیت است. تقریبا به صورت میانگین ازهر ۱۲۲ مرد متقاضی ازدواج در کل کشور ۱۰۰ خانم آماده ازدواج داریم که این آمار قابل توجه است و همین موضوع تاثیر بدی را روی آمار ازدواج می گذارد و موضوع فرزندآوری و کاهش فرزندان دختر هشدار دهنده است.

کارشناسان معتقدند با ادامه بالا رفتن سن ازدواج، برخی از جوانان ممکن است تا چندین سال و حتی تا آخر عمر از نعمت داشتن همسر و خانواده بی‌بهره بمانند، به طوری که این روند آسیب‌های روحی، روانی، جسمی، اعتقادی و اجتماعی برای فرد و جامعه به همراه دارد.

کریمی مدیر کل دفتر برنامه ریزی جوانان وزارت ورزش و جوانان در رابطه با روند کاهشی ازدواج در سال ۹۹ گفت: در سال ۱۳۹۹، در مجموع کل کشور، ۴/۴۲ درصد افزایش آمار ازدواج را در مقایسه با سال ۹۸ شاهد بودیم و این بر اساس آخرین آماری است که سازمان ثبت احوال اعلام کرده است و در این بین استان خراسان جنوبی با بیشترین میزان افزایش ازدواج در سال ۹۹ نسبت به سال قبل همراه بوده که حدود ۱۷درصد است و بعد از آن، استان‌های یزد، کرمان، بوشهر و هرمزگان بودند که نسبت به سال گذشته حدود ۱۰درصد افزایش نرخ رشد ازدواج را داشته اند.

وی گفت: در این بین استان‌ها، کردستان، البرز و فارس کمترین تغییرات را در افزایش نرخ ازدواج داشته اند؛ به طوری که استان تهران با رشد منفی مواجه بوده است و در دو استان کرمانشاه و همدان نیز شاهد کاهش آمار ازدواج نسبت به مدت مشابه هستیم.

مشکلات اقتصادی اصلی‌ترین عامل عدم ازدواج جوانان

جوانان برای ازدواج نکردن دلایل زیادی از جمله سختگیری های بی مورد والدین، سنت های دست و پا گیر، مسکن ، شغل، سربازی، تحصیل، مهریه های سنگین و … را مطرح می کنند اما طبق بررسی های مرکز پژوهش های مجلس مهم ترین عامل تاخیر در ازدواج جوانان مشکلات اقتصادی عنوان شده است.

احمد نادری رئیس فراکسیون مقابله با آسیب‌های اجتماعی در مجلس شورای اسلامی گفت: کمبود شغل و بیکاری جوانان، ادامه تحصیل در کنار مسائل اقتصادی بویژه مشکلات مسکن از جمله دلایل تاخیر ازدواج جوانان است که گاهی آن‌ها را به سمت تجرد گرایی مطلق می‌کشاند.

البته دولت با راهکارهایی مانند افزایش وام ازدواج به فکر کمک به تسهیل ازدواج جوانان است. نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای وام ٧٠ میلیونی ازدواج برای جوانان و وام ۱۰۰ میلیون تومانی برای زوج‌های کمتر از ۲۵ سال را تعیین کرده است اما به نظر می رسد با توجه به نرخ تورم حاکم بر کشور و مشکلات اشتغال و افزایش روزانه قیمت کالا ها رقم وام ازدواج نتواند مشکلات پیش روی ازدواج جوانان را حل کند.

شهرزاد دانشمندی مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی گفت: از سال ۱۳۸۸ سامانه ازدواج راه اندازی شد و همه‌ی جوانان می‌توانند در این سامانه ثبت نام کنند. تا امروز ۱۲ میلیون و ۶۳۵ هزار نفر از تسهیلات وام ازدواج به مبلغ ۱۴۴ هزار میلیارد تومان بهره‌مند شده اند.

وی افزود: علی رغم شرایط کرونایی، از ابتدای سال تا امروز، به ۲۴۲ هزار نفر مبلغ ۲۰۷ میلیارد ریال وام ازدواج پرداخت شده است.

مهریه های سنگین یکی از دلایل ترس جوانان از ازدواج

حسین ابراهیمی مقدم روانشناس و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره گرفتن مهریه گفت: امروزه یکی ازعوامل در بحث مهریه، به چشم و هم چشمی خانواده‌ها مرتبط است. دومین عامل برمی گردد به اینکه خانواده دختر، به چه مقدار به پسر اعتماد دارند. خانواده دختر زمانی که اعتماد زیادی به پسر نداشته باشد و احساس کنند که ممکن است مرد زندگی نباشد، میزان مهریه را بالا می‌برند.

وی بیان کرد: در مهریه بالا ممکن است خانواده دختر، از فرزند خود بترسند که اهل زندگی کردن نباشد و مجددا به خانه پدری برگردد که با گرفتن مهریه بالا حداقل یک ضمانتی برای او می گیرند.

ابراهیمی مقدم افزود: بررسی‌ها نشان داده است، مهریه بالا با تحصیلات بالا رابطه عکس دارد. معمولا افرادی که تحصیل کرده هستند خیلی مهریه بالایی را طلب نمی‌کنند. نداشتن هیچ گونه مهریه هم با اشکال همراه است. زیرا بعضی از مواقع مردان و گاهی اوقات خانم‌ها در زندگی مشترک، ناسازگاری دارند و پختگی کامل را ندارند و برای ادامه زندگی تلاشی نمی‌کنند. شاید نداشتن هیچ گونه مهریه منجر به این شود که زندگی را بسیار راحت بگیرند و آینده طرف مقابلشان را در نظر نگیرند.

برنامه های وزارت ورزش و جوانان برای حل مشکل ازدواج

محمد مهدی تندگویان معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، درباره برنامه‌های وزارت ورزش و جوانان برای ازدواج جوانان گفت: بخشی که به وزارتخانه مرتبط می‌شود، عمدتا بحث فرهنگ سازی و آموزشی ترویجی است. برای اولین بار در وزارتخانه چندین کار بسیار بزرگ در بحث فرهنگ سازی انجام دادیم.

وی گفت: یکی از کار‌ها در وزارتخانه، برگزاری جشنواره ملی فیلم ازدواج با نگرش متفاوت بود. تمام فیلم‌های تولید شده از اول انقلاب با موضوع ازدواج، خانواده و فرزندآوری را پایش کردیم و فیلم‌های فاخر و درست ساخته شده را به مدت ۱۰ روز با همکاری بنیاد سینمایی فارابی در سینما‌های کشور به صورت رایگان پخش کردیم.

تندگویان تصریح کرد: در انتهای جشنواره با حضور کارشناس، روانشناس، تهیه کننده و کارگردان نقد فیلم مثبت انجام دادیم. یکی از دلایل این بود که به هنرمندان بگوییم اگر کار فاخر کرده باشند، جایی برای دیده شدن وجود دارد حتی اگر در سال‌های قبل انجام داده باشند. هنرمندان نباید فقط گیشه پسند و جشنواره ای کار کنند.

معاون ساماندهی امور جوانان وزارت جوانان ادامه داد: جشنواره تدبیر زندگی را در سه دوره برگزار کردیم و فراخوان فیلم برای فرهنگ سازی موضوع ازدواج توسط خود جوانان را طرح کردیم. این برنامه هم سه سال پیاپی برگزار شد و امسال هم به صورت مجازی برگزار شد. در کار مجازی تقریبا ۷ هزار اثر، پایش و به آن‌ها جوایزی داده شد و ما همه تولیدات را در اختیار تمام رسانه‌ها به صورت رایگان قرار دادیم که از آن‌ها استفاده کنند.

وی در ادامه بیان کرد: درکنار آن، ۸۰۰ اثر هم خود ما از طریق تشکل‌ها که کار‌های پژوهشی را تولید محتوا می‌کنند، به صورت عادلانه در کل کشور در دوسال گذشته توسط خود تشکل‌ها انجام دادیم. ما امسال بسته هایی به صورت، تولید محتوا انیمیشن، فیلم کوتاه، موشن گرافی و عمدتا با گرایش‌های آموزشی که با زبان جوانان است را در اختیار همه‌ی نهاد‌ها به صورت رایگان قرار دادیم.

تندگویان افزود: این کار، کار مقطعی هفته ازدواج نیست و برای همیشه قابل بهره برداری است به خصوص در بستر فضای مجازی که قابل استفاده است. در بازی‌های رایانه ایی تولید محتوا و برنامه انجام دادیم که در هنگام بازی نکات مهم و آموزنده به فرد آموزش داده شود.

وی خاطر نشان کرد: در گذشته در سراسر کشور ۸۰-۷۰ دفتر مشاوره ازدواج داشتیم. ولی در حال حاضر به مرز ۵۰۰ مرکز مشاوره در سطح کشور داریم. در استان‌های اهل تسنن هم دفاتر مشاوره داریم ومشاوران اهل تسنن آن را اداره می‌کنند و جوانان می‌توانند باخیال راحت با رسومات خودشان به این مراکز مراجعه کنند. این امر تاثیر بسیار خوبی برجای گذاشته است.

معاون ساماندهی امور جوانان وزارت جوانان افزود: آموزش‌های دفاتر مشاوره ازدواج تا ۶ جلسه به صورت رایگان انجام می‌شود. در بحث‌های اشتغال با این که وظیفه ما نبوده است، اما در جا‌هایی ورود پیدا کردیم. مانند ایجاد مراکز منش در بحث طرح‌های جوانان که در ۳۱ استان مراکز منش وجود دارد.

وی گفت: در این مراکز با همکاری جهاد دانشگاهی افراد ۱۸ سال به بالا می‌توانند به این مراکز مراجعه کنند.

تندگویان در آخر گفت: یکی از کار‌های ما، تسهیلات کسب و کار‌های روستایی است، که در سال ۹۷ با ۱۲۰ میلیارد تومان اعتباری که این وزارتخانه داشت، ۷ هزار شغل را ایجاد کرد و همه این عوامل به بحث اشتغال و ازدواج جوانان کمک می‌کند.

به گزارش فارس ازدواج و مراسم عروسی با همه زیبایی‌هایی که دارد، با تغییرات در سبک زندگی و بالا رفتن توقع برخی جوانان و خانواده آنها، با تجملاتی همراه شده که حتی بعضی از آن‌ها به عنوان رسم و رسوم، برای جوانان دست و پاگیر شده و عروسی‌های دهه ۶۰ آمال بسیاری از افراد شده است. با این وجود، تأخیر نینداختن در امر ازدواج نکته مهمی است که در روایات مختلف به آن تأکید شده است؛ تا جایی که بر اساس احادیث حتی فقر هم نباید مانع ازدواج شود.

بر اساس آخرین سرشماری در کشورمان که در سال ۹۵ صورت گرفت، جمعیت ایران ۷۹ میلیون و ۹۲۶ هزار و ۲۷۹نفر است که ۵۱ درصد را آقایان و ۴۹ درصد را بانوان تشکیل می‌دهند. همچنین بر اساس آمارها، ۴ میلیون و ۴۲۳ هزار و ۲۲۵ دختر مجرد در سن ازدواج (۱۵ تا ۲۹ سال) و ۵ میلیون و ۳۷۲ هزار و ۹۸۹ پسر در سن ازدواج (۲۰ تا ۳۴ سال) در کشور داریم؛ یعنی حدود ۱۰ میلیون نفر مجرد که در سن ازدواج هستند!

همیشه شغل، مسکن و هزینه‌های زندگی به عنوان ترمز‌های ازدواج به شمار می‌رفتند، اما اکنون با توسعه فضای مجازی و نشان دادن زندگی‌های لاکچری، سطح توقع جوانان نیز بالا رفته و دیگر بسیاری به حداقل‌های رضایت نداده و به فکر دستیابی به بهترین‌ها برای آغاز زندگی مشترک هستند. جهیزیه‌های لاکچری و میلیاردی یا خانه ۵۰۰ متری در بهترین نقطه شهر که توسط بلاگر‌ها به نمایش در می‌آید، این روز‌ها موجب سنگ‌اندازی در امر ازدواج ساده شده است. آغاز زندگی مشترک با برگزاری چندین مراسم آن هم در شرایط کرونا، عکس‌های لاکچری در عمارات و کنار ساحل، رفتن به کشور‌های اطراف برای فیلمبرداری عروسی و … مشکلاتی است که این روز‌ها خانواده‌ها را درگیر کرده است.

ویترین‌های مجازی که به جان زندگی حقیقی ما افتاد

بر همین اساس، نمی‌توان از تأثیر شبکه‌های اجتماعی و زرق و برق‌های زندگی لاکچری بلاگر‌ها در افزایش تجردگرایی یا حتی کاهش ازدواج ساده چشم‌پوشی کرد. هر روز بسیاری از افراد جامعه با شبکه‌های اجتماعی همراه هستند و ساعاتی را در آن سپری می‌کنند. روز به روز هم بر تعداد بلاگر‌ها افزوده می‌شود؛ افرادی که با دریافت هزینه‌های بالا تبلیغ کالا‌هایی را می‌کنند و ویترینی از زندگی خود را به نمایش می‌گذارند.

در همین باره تقی آزاد ارمکی با اشاره به افزایش مصرف‌گرایی در جامعه می‌گوید: شبکه‌های اجتماعی، سبک زندگی جوامع را تغییر داده و جوانان را آرمان‌گرا کرده‌اند. وقتی جوانی در شبکه‌های اجتماعی ویترین زندگی یک بلاگر را می‌بیند، طبیعتا می‌خواهد که خانه و وسایلی مانند آن بلاگر داشته باشد. بر همین اساس، هر روز مصرف‌گرایی و تجملات بیش‌تر شده و حتی برخی جوانان که توان تأمین آن وسایل را ندارند، سرخورده شده و دیگر برای زندگی مشترک و تشکیل خانواده تلاشی نمی‌کنند و انگیزه خود را از دست می‌دهند. به همین دلیل ناامیدی هم در بین افراد تزریق می‌شود.

شبکه‌های اجتماعی ذائقه بصری جوانان را تغییر داده‌اند

وی با بیان اینکه تبلیغات زندگی لاکچری در شبکه‌های اجتماعی به الگویی برای جوانان تبدیل شده است، می‌افزاید: هر روز در شبکه‌های اجتماعی کاربران با دنبال کردن بلاگر‌ها سبک زندگی آن‌ها را پیگیری می‌کنند. فرهنگ غربی روز به روز بیش‌تر در بین جوانان رواج پیدا کرده و از این طریق بر نهاد خانواده اثرات مخربی گذاشته است؛ تا جایی که بسیاری از جوانان با مشاهده رفتار، سبک زندگی و چهره افراد با فیلتر‌های مختلف دیگر زندگی خود را در فضای مجازی می‌بییند و حتی شاید چهره‌های افراد در دنیای واقعی برای آن‌ها جذاب نباشد. غافل از اینکه بیش‌تر این بلاگر‌ها و افراد تأثیرگذار در فضای مجازی نه تنها زندگی اصلی خود بلکه حتی چهره واقعی خود را نیز طوری دیگر به نمایش می‌گذارند و بسیاری هم فریب این فیلتر‌ها را می‌خوردند؛ بنابراین شاید به راحتی همسر ایده‌آل خود را در فضای حقیقی پیدا نکرده و در جست‌وجوی شاهزاده‌ای بر اسب سپید قصه‌ها هستند.

به مرور زمان سبک زندگی بلاگر‌ها یا حتی حجاب استایل‌هایی که همچون مدل‌های غربی هستند که فقط یک روسری بر سر دارند، به ایده‌آل‌های جوانان تبدیل شده و افراد جذب صفحات مجازی و زندگی لاکچری آن‌ها می‌شوند و با آن‌ها زندگی می‌کنند. صبح که از خواب بیدار می‌شوند پیگیر آن صفحه و بلاگر هستند و هر لحظه خود را حتی جای او می‌گذارند.

امان‌الله قرائی مقدم، جامعه‌شناس نیز می‌گوید: اوایل این افراد با حس آرامش از حس مثبتی که به آن‌ها انتقال می‌یابد، جذب صفحات بلاگر‌ها می‌شوند، اما کم‌کم این شادی به یأس و ناامیدی و از همه بدتر حسرت تبدیل می‌شود. از نوع پوشش و سفر و تفریحات و حتی غذا‌هایی که می‌خورند، همه و همه در این صفحات اجتماعی، طوری به نمایش گذاشته می‌شود که کاربران هر روز بیش‌تر مشتاق دنبال کردن آن می‌شوند. اما از طرف دیگر هر روز زندگی واقعی خود را با زندگی مجازی بلاگر‌ها مقایسه می‌کنند و دیگر به داشته‌های خود قناعت نمی‌کنند. همین امر هم در بسیاری از موارد موجب شده تا توقع جوانان بالا رود و تن به ازدواج ندهند. از سویی دیگر هم افراد متأهل از زندگی مشترک خود رضایت نداشته و با خودآزای یا دگرآزاری حتی زندگی بسیاری از افراد به طلاق ختم شود.

ترویج ولنگاری فرهنگی در فضای مجازی

البته این نوع ترویج سبک زندگی و پوشش در فضای مجازی در بین خانواده‌های سنتی هم دیده می‌شود. خانواده‌ای که شاید حتی عکس پروفایل خود را بدون پوشش در صفحات اجتماعی قرار نمی‌داد، حالا به بهانه تبلیغ برندی خاص از محصولات حجاب، از مانتو و روسری گرفته تا حتی چادر‌های مختلف که شاید بیش‌تر باعث جلب توجه شود، تا اینکه به عنوان پوشش مناسب بانوی ایرانی باشد، نوعی پوشش خاص را به جوانان القا می‌کند.

قرائی مقدم با بیان اینکه این نوع سبک زندگی در بین قشر مذهبی هم ریشه دوانده است، می‌افزاید: قشر مذهبی هم با نوع پوشش و استفاده از برند‌های خاص و حتی تبلیغ کالا‌هایی که شاید مورد پذیرش خانواده‌های سنتی نباشد، به میدان آمدند و در برخی موارد هم گوی سبقت را از سایر افراد ربوده‌اند! فضای مجازی همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند باید امیدآفرین باشد، اما متأسفانه با نبود نظارت در این فضا، هم‌اکنون مکانی برای تبلیغ ضدفرهنگ شده و جوانان در فضای افسارگسیخته با تهاجم فرهنگی همراه شدند و به جای مقابله با آن، خواسته یا ناخواسته در حال ترویج ولنگاری فرهنگی هستند.

در جوامع گذشته مجرد ماندن یک رفتار ناهنجار به شمار می‌رفت، اما به مرور زمان و غلبه فرهنگ غربی و سکولار بر جوامع اسلامی، ذائقه اجتماعی و فرهنگ جوامع نیز تغییر کرد و اکنون شاهد هستیم در برخی جوامع، افراد از ازدواج سر باز زده و حتی تشکیل خانواده و زندگی مشترک را مانعی برای آزادی و نشاط خود می‌دانند و همین نوع تفکر موجب شده تا علاوه بر بالا رفتن سن ازدواج، مشکلاتی همچون ارتباط غیرمتعارف دختر و پسر و افزایش ازدواج سفید، کاهش جمعیت و تمایل نداشتن به فرزندآوری، ناتوانی در پذیرش مسؤولیت، ولنگاری فرهنگی و حتی وسواس در انتخاب همسر و بالا رفتن سن ازدواج در کشور پدیدار شود.

منبع: فارس