وبسایت روزنامه امروز خراسان جنوبی
نگاهی به سلطه اطلاعاتی گوگل؛ وقتی همه در اختیار گوگل هستیم!
شاید بیشتر ما اولین‌باری که با گوگل آشنا شدیم، از طریق موتور جست‌وجوگر آن بوده باشد. اما حالا ساعت‌های زیادی را به واسطه نقشه، ویدئو، دوربین‌های امنیتی، ایمیل، تلفن همراه هوشمند و سایر تولیدات، به محصولات این شرکت اختصاص می‌دهیم.
در آوریل ۱۹۹۸ دو دانشجوی دکتری در دانشگاه کالیفرنیا، موتور جست‌وجوگری طراحی کردند که لینک‌های شرکت‌های مختلف را بررسی کرده و آنها را بر اساس میزان اهمیتی که دارند رتبه‌بندی می‌کرد. چند ماه بعد در سپتامر ۱۹۹۸ در یک گاراژ اولین دفتر کار گوگل ثبت شد و دامنۀ www.google.com برای آن به ثبت رسید. در آن زمان هیچکس فکرش را هم نمی‌کرد که دو دهه بعد با یک غول بزرگ فناوری و تجاری مواجه باشیم که همۀ ابعاد زندگی را به خود وصل کرده است. اگرچه هدف اولیۀ این شرکت ساماندهی اطلاعات و دسته‌بندی آنها بر اساس اولویت‌ها بود اما خیلی فراتر از اینها حرکت کرد. وقتی این شرکت در سال ۲۰۰۴ برای اولین‌بار سهام خود را به فروش گذاشت رقابت تجاری بزرگی را آغاز کرد. جهش اصلی گوگل وقتی آغاز شد که گوگل در سال ۲۰۱۱ بخش تلفن‌های همراه شرکت موتورولا را خریداری کرد و وارد یک رقابت بزرگ شد.
وقتی در اختیار گوگل هستیم
گوگل امروز به یک ابر شرکت تبدیل شده که بخش بزرگی از زمان ما را به خود اختصاص داده است. از جست‌وجوی یک خوردنی ساده گرفته تا خریدهای بزرگتر، جست‌وجوی اطلاعات عمومی، پیدا کردن نشانی و تقریباً انگار برای هر سؤال یا نیازی به گوگل وابسته شده‌ایم. اما مسئله فقط این نیست. شریکت‌های سیلیکون ولی طی سال‌های اخیر تبدیل یه یک امپراتوری گسترده شده است که کار، زندگیِ خصوصی، دستگاه‌های دیجیتال و غیره را تحت تسلط خود دارد. تقریباً همۀ دستگاه‌های دیجیتال موتور جست‌وجوگر گوگل را به عنوان پیش‌فرض به ما نشان می‌دهند. همچنین گوگل بخش بزرگی از فضاهای شخصی نیز ایجاد کرده است که از جی میل گرفته تا گوگل میت، گوگل درایو، گوگل هنگ اوت و غیره را شامل می‌شود. حتی بازار سهام و بررسی قیمت‌های روز آن در برخی کشورها با گوگل فاینانس انجام می‌شود. به این ترتیب گوگل فقط یک موتور جست‌وجوگر نیست بلکه یک امپراتوری بزرگ است که قلمروهای بسیاری دارد.
دوربین‌های امنیتی برخی خانه‌ها را گوگل ساخته است و یک سرویس صوتی که گوگل ساخته است زنگ در را به صدا درمی‌آورد. برای تعمیر ناودانِ خانه از عکس‌هایی که گوگل گرفته است می‌توان استفاده کرد و پشت بام خانه را دید و روی آن زوم کرد. گفته می‌شود که به طور میانگین روزانه هفت ساعت با گوگل سروکار داریم. این شرکت امروزه بیش از یک میلیون سرور در جهان دارد و روزانه بیش از یک میلیارد جست‌وجو در روز را پردازش می‌کند، به علاوۀ پردازش بیش از ۲۴ پتا بایت پردازش دادۀ کاربران.
همۀ اینها زنگ خطری بزرگ است، آیا با یک امپراتوری مواجه‌ایم که همه چیز را انحصاری کرده و رقابت با آن غیر ممکن شده است؟ قراردادها و قواعد انحصاری گوگل به شکلی است که رقبا و شرکای خود را محصور می‌کند و دست و بال آنها را می‌بندد. آنها یا باید به این قواعد تن دهند یا در مقابل گوگل شانسی برای بقا نخواهند داشت. همین مسائل باعث شده است که فعالان حوزۀ تجارت، سال‌ها است که علیه گوگل شکایت می‌کنند. مدافعان رقابت و آزادی تجارت معتقدند که گوگل با عملکرد خود شانسی برای رقبایش باقی نمی‌گذارد ولو اینکه در ظاهر قوانین را رعایت می‌کند اما روح تجارت آزاد و امکان رقابت را زیر پا می‌گذارد. درست است که خیلی از شرکت‌ها به خواست خود با گوگل قراردادهایی را می‌بندند اما در عمل انتخابی غیر از قراردادی که گوگل به آنها تحمیل می‌کند ندارند. همین مسائل باعث شده است که وزارت دادگستری ایالات‌متحده به خاطر اقدامات ضدرقابتی از گوگل شکایت کند.
البته شرکت گوگل در توئیتی اعلام کرد که دادخواستی که علیهش تنظیم شده است به شدت ضعیف است. این شرکت افزود که «مردم با اراده خود از گوگل استفاده می‌کنند، نه به این دلیل که مجبور می‌شوند یا نمی‌توانند گزینه های دیگری پیدا کنند.» اما تنظیم‌کنندگان دادخواست چنین حرفی را قبول ندارند. آنها می‌گویند که گوگل از محصولات خود برای حفظ سلطه بر بازار استفاده می‌کند همچنین برای بسیاری از ما هزینه‌هایی برای حفظ حریم خصوصی‌مان ایجاد کرده است. آنها معتقدند که گوگل اطلاعات شخصی افراد را در اختیار دارد و با طبقه‌بندی آنها مدل‌هایی طراحی، علائق مختلف ما را به یک بستۀ واحد تبدیل و آن را به صورت انحصاری ارائه می‌کند. در ادامه حضور گوگل در برخی حوزه‌های زندگی ما فهرست شده‌اند.
تبلیغات؛ تقریباً همه جا
هنگام وب‌گردی بدون اینکه بدانیم در حال تعامل با گوگل هستیم چراکه اکثر وب‌سایت‌هایی که به آن سر می‌زنیم فناوری‌های گوگل را استفاده می کنند و جست‌وجوهای ما را ردیابی می‌کنند. حتی اگر روی هیچ تبلیغی کلیک نکرده باشیم باز هم سابقۀ جست‌وجوی ما ذخیره می‌شود. بیشتر تبلیغاتی که می‌بینیم را گوگل ارائه می‌کند. سال گذشته گوگل و فیس بوک ۵۹ درصد تبلیغات دیجیتالی را به خود اختصاص دادند که ۶۳ درصد از این مقدار به گوگل اختصاص داشت. افزونه‌های گوگل نیز دارای فناوری‌هایی است که به تجزیه و تحلیل اطلاعات می‌پردازند و اغلب این تجزیه و تحلیل‌ها کاملاً خارج نامرئی هستند. حدود ۷۴ درصد از سایت‌هایی که بازدید می‌کنیم افزونۀ google analytics را اجرا می‌کنند و این یعنی جست‌وجو و کلیک‌کردن ما کاملاً تحت تسلط گوگل است.
تلفن همراه و رایانه
اندروید محبوب‌ترین سیستم عامل جهان و برنامه‌هایش را از گوگل پلی بارگیری می‌کند. نوار پیش فرض جست‌وجوی سافاری به عنوان مرورگر آیفون، گوگل است. محبوب‌ترین سرویس ایمیل، جی میل است که حدود ۱.۵ میلیارد کاربر دارد. این یعنی حتی زمانی که سیستم عامل‌هایی غیر از اندروید هم استفاده می‌کنید به نوعی به گوگل وصل هستید. ۱۰ درصد آنچه در اپ استور بارگیری می‌شود متعلق به شرکت گوگل است. طبق برخی تخمین‌ها در ۶۵ درصد موارد استفاده از مرورگرها از گوگل استفاده می‌کنیم. در ایالات متحده رایانه‌های شخصی ارزان قیمتی ساخت شرکت گوگل به نام کروم بوک وجود دارند که بخش عمدۀ سیستم آموزشی از آنها استفاده می‌کند.
تماشای آنلاین ویدئو
حدود ۲۱۵ میلیون آمریکایی روزانه ۲۷ دقیقه یوتیوب را تماشا می‌کنند. یک روش دیگر دیدن ویدئوها استفاده از youtube Tv است که وابسته به گوگل است و در سال گذشته ۲ میلیون کاربر داشته است و حالا در حال بالا بردن تعداد کاربران خود است.
خانه و فراتر از آن
اگر اخیراً یک وسیلۀ خانگی با قابلیت اتصال به اینترنت خریداری کرده‌اید احتمالاً گوگل پشت این قضیه باشد. شرکت گوگل هوم خدمات اینترنتی مربوط به وسایل خانگی را ارائه می‌دهد و در سال‌های آتی که اینترنت اشیاء گسترش بیشتری خواهد یافت احتمالاً همۀ وسایل خانگی ما هم تحت سیطرۀ گوگل باشد.
رایگان شدن قبض‌های آب و برق، گامی در مسیر تحقق عدالت اجتماعی
تخفیف ۱۰۰ درصدی مبلغ قبض آب و برق کم‌مصرف‌ها، علاوه بر اینکه گامی مهم برای اصلاح الگوی مصرف است، اقدامی جهت توسعه عدالت اجتماعی و تحقق وعده دیرینه رایگان کردن قبض آب و برق اقشار آسیب‌پذیر محسوب می‌شود.
اواسط تابستان امسال بود که وزارت نیروی دولت دوازدهم طرح رایگان شدن آب و برق برای قشر کم‌مصرف که بخشی از آنها جزو طبقه کم‌برخوردار جامعه هم محسوب می‌شوند را به دولت ارایه کرد.
آن‌طور که «حمیدرضاجانباز» مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در نشست خبری هفته قبل خود گفت: مقرر بود ابتدا طرح آب رایگان اجرایی شود و پس از آن نوبت به برق برسد که صلاح دیده شد نخست برق رایگان تحت عنوان برق امید ارائه شود.
به هر تقدیر، طرح برق امید از همان تابستان مطرح و دنبال شده و سرانجام پس از بررسی‌های فراوان زمان اجرای طرح از ابتدای آبان اعلام شد.
براساس این طرح مشترکان به سه دسته کم مصرف، خوش مصرف و پرمصرف تقسیم شده و مقرر شد دسته کم مصرف ها که عمدتا از اقشار کم برخوردار هستند از تخفیف ۱۰۰درصدی برخوردار شده و قبض برق آنها رایگان شود.
در همین رابطه سخنگوی کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه حدود ۶۵ درصد از جامعه هدف طرح برق امید، ساکنین روستاها هستند، گفت: طرح رایگان شدن برق مشترکان کم مصرف، طرحی برد-برد، برای مردم و دولت بوده و مورد حمایت نمایندگان مجلس است.
«رحیم زارع» در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا در خصوص مصوبه اخیر دولت برای رایگان کردن برق مشترکان خانگی کم مصرف، افزود: بر اساس اطلاعاتی که مدیران بخش برق تا این زمان ارائه کرده‌اند، این طرح، شامل رایگان کردن بهای برق مصرفی مشترکان خانگی کم مصرف است و هدف اصلی که برای این طرح تشویقی تعریف شده، زمینه‌سازی برای کاهش مصرف برق مشترکانی است که مصارفشان بالاتر از محدوده مصرف مشترکان کم مصرف است.
اجرای طرح امید و امیدواری که در دل اقشار کمتر برخوردار ایجاد کرد دولت را مصمم به اجرای طرح آب رایگان کرد.
بر این اساس، تعرفه آب‌بهای مشترکان کم‌مصرف از چند روز آینده رایگان محاسبه خواهد شد که این اقدام مهم دولت تدبیر و امید برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و همچنین کم‌مصرف‌هاست.
مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور گفت: طرح آب امید، طرحی برای تشویق مشترکان به رعایت الگوی مصرف است و بر این اساس مشترکان کم‌مصرف از تخفیف ۱۰۰ درصدی بهره‌مند خواهند شد.
«حمید رضا جانباز» روز چهارشنبه در نشست خبری اطلاع رسانی در باره طرح آب امید افزود: طرح آب امید طرحی برای تشویق مشترکان به رعایت الگوی مصرف بهینه آب است که همزمان با طرح برق امید اجرایی شده است و هدف اصلی آن نهادینه سازی مصرف درست آب و برق است
حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی روز شنبه در چهل و نهمین جلسه ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا با تبریک روز پرستار به پرستاران که در یک سال اخیر تلاش فوق‌العاده‌ای انجام دادند، گفت: لازم است مردم عزیز ما و آنهایی که خیلی علیه ایران تلاش کردند، یکبار دیگر این موضوع را بشنوند زیرا هر وقت شنیدند عصبانی شدند و من خوشحال می‌شوم وقتی دشمنان ملت ایران را عصبانی می‌کنیم و آن کاری است که دولت امسال انجام داد و آب، برق و گاز را برای اقشار محروم مجانی کرد.
تخفیف ۱۰۰ درصدی در برق امید
طرح برق امید مخصوص مشترکان خانگی است و الگوهای آن نیز از عملکرد خود مردم در سال‌های گذشته استخراج شده است. به‌طور متوسط در کل کشور حدود ۳۰ درصد از مشترکان برق در محدوده کم مصرف، ۱۵ درصد پرمصرف و ۵۵ درصد در محدوده خوش مصرف هستند. این تقسیم‌بندی ارتباطی به محدوده جغرافیایی یا درآمد خانوار ندارد بلکه براساس میزان مصرف برق آنها شکل گرفته است. تخفیف ۱۰۰ درصدی بهای برق در طرح برق امید برای مشترکان کم‌مصرف در نظر گرفته شده است.
در طرح برق امید، مشترکان کم‌مصرف از تخفیف ۱۰۰ درصدی در قبض برق بهره‌مند می‌شوند، از مشترکان خوش مصرف قدردانی می‌شود و مشترکان پرمصرف نیز با انجام کارهایی از عنوان پرمصرف دور شده و به خوش‌مصرف‌ها می‌پیوندند.
تخفیف ۱۰۰ درصدی برای کم مصرف‌ها در طرح آب امید
طرح آب امید طرحی برای تشویق مشترکان به رعایت الگوی مصرف است و بر این اساس مشترکان کم‌مصرف از تخفیف ۱۰۰ درصدی بهره‌مند خواهند شد.
طبق این طرح، الگوی مصرف برای مناطق سردسیر ۱۳ مترمکعب و برای مناطق گرم ۱۸ مترمکعب به ازای هر نفر در نظر گرفته شده است، متوسط مصرف ۱۵ مترمکعب برای کل کشور است.
اگر الگوی مصرف به ازای هر نفر را ۱۵ مترمکعب در نظر بگیریم، با توجه به متوسط تعداد خانوار ۳.۴ نفر، میزان مصرف استاندارد برای آنها حدود ۵۴ لیتر محاسبه می‌شود که این میزان مطابق شاخص‌های بهداشت جهانی برای رفع نیازهای روزانه هر فرد مناسب است.
براین اساس مقرر شد هر مشترک اگر تا یک سوم الگوی مصرف آب مصرف کند، صورت حسابش مشمول تخفیف ۱۰۰درصدی شود.
این طرح، شامل سکونت گاه‌های غیر دائم، باغ ویلاها و ساختمان‌های غیر مسکونی نخواهد شد.
جولان سلبریتی ها در شام ایرانی ؛ از نمایش ثروت و مانور تجملات تا گمشده‌ای به نام حجاب و تمسخر هویت بومی
برنامه شام ایرانی که کپی برداری از نمونه خارجی است این روزها با حواشی بسیاری در حال انتشار است.
این روزها هر کجا را نگاه می‌کنیم سلبریتی‌ها حضور فعالی دارند. شبکه‌های اجتماعی از مصاحبه‌ها و تبلیغات تجاری گرفته تا انواع و اقسام برنامه‌های سرگرمی و مسابقه از حضور سلبریتی‌ها برای جذابیت برنامه‌های خود استفاده می‌کنند. از این رو سلبریتی‌ها همواره در معرض دید مردم هستند و برای بسیاری از جوانان و خانواده‌ها به الگوی سبک زندگی بدل می‌شوند.
به گزارش جهان نیوز پیشتر عادت داشتیم که در سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی شاهد حضور این افراد باشیم که اغلب به سبب اینکه سلبریتی‌ها ایفاگر نقش‌های داستانی بودند و کمتر شخصیت خود را به نمایش می‌گذاشتند، چندان موضوع سبک زندگی‌های واقعی این افراد مورد توجه نبود، اما حالا که مسابقات و برنامه‌های سرگرمی با حضور این افراد برگزار می‌شود نوع زندگی، شخصیت و رفتار و گفتار این افراد بیشتر نمود یافته است.
برنامه‌های سرگرمی و مسابقه نیز اغلب کپی برداری از نوع خارجی آن است که در نوع خود مشکلات ساختاری و محتوایی دارد و، چون این کپی برداری‌ها بدون دستکاری صورت می‌گیرد، عموما دارای نقص‌های فرهنگی زیادی است که در سطح جامعه ایرانی مشکلاتی را ایجاد می‌کنند.
برنامه شام ایرانی که کپی برداری از نمونه خارجی است این روزها با حواشی بسیاری در حال انتشار است. جالب اینجاست یکی از شبکه‌های تلویزیونی معاند که با تغییر ذائقه و سبک زندگی ایرانی سعی دارد نفوذ فرهنگی و اجتماعی را رقم بزند، نمونه ایرانی آنرا برای اولین بار اجرا کرد و در دستور کار خود قرار داده است.
در همین رابطه، ماجرای توهین یکی از سلبریتی‌ها پر حاشیه به خانم‌های لر بسیار جنجال ساز شد. به نوعی در این برنامه شاهد تفاخر، خود کم بینی، پشت کردن به فرهنگ خودی و خصوصا تمسخر فرهنگ بومی و محلی کشورمان را شاهد بودیم. موضوعی که با برخورد ویژه افکارعمومی خصوصا زنان لر با این طرز بیان و توهین خانم «بهاره رهنما» مواجه شد و وی مجبور به عذرخواهی از ملت ایران خصوصا اقوام لر که همواره نماد ساده زیستی، صداقت، تلاش و غیرت هستند، شد.
شام ایرانی چندان شبیه به شام ایرانی با آن صفا و صمیمت و مهمان نوازی ایرانیان نیست! شوخی‌های خاله زنکی، کنایه‌های بی مزه و بدون محدودیت که نمونه آنرا در سخن بی منطق بهاره رهنما دیدیم به خوبی مشخص است. پرستژ و پز‌های توخالی و تلاش و ارزشگذاری روی ظواهر زندگی از جمله این موارد است. نمود شخصیت لمپن سلبریتی‌ها و محور قرار گرفتن این افراد و نوع گویش و ادا و اطوارشان در این دست از برنامه‌ها بسیار قابل تامل است.
از سوی دیگر به نوعی شاهد نمایش ثروت و مانور تجمل از نوع نوکیسگی و غیر فرهنگی و غیر فرهیخته آن در این موارد هستیم. آرایش‌های غلیظ و نمایش حسادت و حرف‌های کنایه آمیز برای تمسخر و بی ارزش کردن فردی که به عنوان مهمان در برنامه ظاهر شده از جمله همین موارد است که با فرهنگ ایرانی اسلامی که در آن مهمان حبیب خدا و دارای احترام و ارج و قرب بالایی است فاصله بسیار زیادی دارد. مسابقه‌ای که در آن غذا‌های رنگارنگ و به رخ کشیدن میزبانی و چیدمان خانه، دستپخت و مبل و دسر‌های متنوع و … ارزش پیدا می‌کند نیز با فرهنگ ایرانی همخوانی ندارد که همین موضوع یکی دیگر از اشکالات ساختاری و محتوایی این برنامه مجازی است. جالب اینکه بنیان و محور برنامه شام ایرانی که وام دار نوع خارجی آن است همین تشریفات و غذا‌های رنگارنگ و آشپزی تجملاتی است.
حجاب در این برنامه گوهر گمشده‌ای است که جای خود را به آرایش غلیظ و ادا و اطوار و عشوه‌های نمایشی و مضحک داده است. عدم محدودیت در تیکه پرانی و کنایه‌های خاله زنکی در چنین برنامه‌ای فرهنگ اصیل ایرانی را که محجوب بودن و ادب و احترام و حیاست به شدت زیر سئوال برده و تصویری کاریکاتوری و ناپسند از زن ایرانی در مهمان نوازی به نمایش می‌گذارد. بازهم عنصر صرف سرگرمی و تجاری سازی برنامه‌های فرهنگی و هنری باعث شده که سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی نادیده گرفته و برنامه‌ای بی هنجار و بی محتوا در جامعه منتشر شود.
آتش زیر خاکستر آسیبهای دوره نوجوانی و سیستم مراقبتها
آزاده سهرابی
این روزها مدارس خالی از دانش آموزان است؛ کرونا می‌تازد و برای کنترل این بیماری بی حساب و کتاب، در تمام دنیا آموزش‌ها به سمت غیرحضوری پیش می‌رود و یا میان حضور و غیرحضوری در رفت و آمد است. در سال‌های تحصیلی قبل باید به دنبال آسیبهای اجتماعی در میان نوجوانان و جوانان و حتی کودکان، در درون مدرسه می‌گشتیم و بخش مهمی از مطالبه کنترل این آسیب‌ها که از هر دوره رشدی تا دوره رشدی دیگر، از هر نوع تربیت تا نوع تربیت دیگر و از طبقه اجتماعی تا طبقه اجتماعی دیگر متفاوت است، را از معلمان و مشاوران و کادر مدرسه مطالبه می‌کردیم. حالا این روزها علاوه بر اینکه دنیای مجازی خود آسیب جدید جدی تری شده است که در همین روزها بازنمودهایی از آن در همین فضای مجازی دست به دست می‌شود، عملاً کنترل اوضاع نیز از دست آموزش و پرورش خارج است چرا که برای کنترل چنین آسیب‌هایی نیاز به دسترسی رو در رو و مشاهده و… است. حالا شاید بیراه نباشد اگر بگوییم آسیبهای اجتماعی و روانی قشر عظیمی از جامعه که نوجوانان و جوانان هستند، زیر خاکستری پنهان است که شاید نه به چشم والدین، نه معلمان، نه مشاوران بیاید و یا وقتی نمایان شود که دیگر کار از کار گذشته است و مداخلات جدی نیاز شده است.
در همین روزهایی که از گوشه و کنار کشور اخباری از دنیای نوجوانی و جوانی و آسیب‌هایش مخابره می‌شود؛ از خودکشی تا ویدئوهای غیراخلاقی، از حضورهای غیرعرف نوجوانان در فضاهای مجازی تا اعتیاد به بازی‌ها و…و… ششمین دوره هفته مبارزه با اعتیاد و آسیبهای اجتماعی در سطح مدارس کشور برگزار شد. اواخر آبان بود که عناوین این هفته با عناوینی چون «کودکان و نوجوانان، عوامل مخاطره آمیز و رفتارهای پرخطر»، «سبک زندگی اسلامی؛ چارچوبی برای خود مراقبتی و مصونیت در برابر آسیبهای اجتماعی»، «مشارکت برای فراگیرسازی برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد در مدرسه، خانواده و محله»، «کودکان و نوجوانان، مدرسه، خانواده و محله؛ هشیار، توانمند و مراقب در برابر آسیبهای اجتماعی»، «کانون یاریگران زندگی؛ الگوی همیاری برای پیشگیری»، «کودکان و نوجوانان؛ سوادرسانه‌ای برای خودمراقبتی در فضای مجازی»، «آگاه‌سازی عمومی، توانمندسازی و مهارت‌های همگانی برای مبارزه با اعتیاد و آسیبهای اجتماعی» برگزار شد؛ هر چند در انتها نیز درباره خروجی چنین برنامه‌ای که امسال مجازی هم برپا شد ارائه نشد و سنجش اثرگذاری چنین برنامه‌هایی بسیار دشوار است. حالا هم قرار است در هفته جاری نشست‌های برنامه‌های پیشگیری از آسیبهای اجتماعی به همت اداره کل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی برگزار شود که میزبانی آنلاین استان‌های قزوین، خراسان رضوی، مازندران فعلاً در لیست این نشستها است.
در آبان ماه خبرگزاری مهر در گزارش‌هایی با عناوین چالش ارتباط با مشاوران مدارس در روزهای کرونایی و آسیبهای پنهان و واکاوی آسیبهای دوران کرونا، مورد غفلت آموزش و پرورش به اهمیت اداره کل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی و سوال‌های پیش روی این حوزه نزد افکار عمومی پرداخت. در گفتگویی با مسعود شکوهی مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی بار دیگر این آسیب‌ها و تلاش‌های این اداره کل در این حوزه را مرور کردیم.
شکوهی در پاسخ به این پرسش خبرنگار مهر که به نظر می‌رسد با توجه به بسته بودن مدارس رساندن پیام‌های پیشگیری از آسیب‌ها به گوش دانش آموزان و اولیا با مشکل مواجه باشد، در این راستا چه اقداماتی صورت گرفته است؟ و این موضوع مهم که در حال حاضر مشاوران مدارس می‌گویند به دلیل اینکه جلوی چشم دانش آموزان و اولیا نیستند کمتر به آنها از طریق تلفن مراجعه می‌شود و در جریان مشکلات هستند اما در عین حال نگران آسیبهای پنهان این دوران هستند، چه تمهیداتی برای ارتباط بیشتر مشاوران با دانش آموزان و اولیا در نظر گرفته شده؟ گفت: توجه به سیر تحولات ایجاد شده در کشور به‌دلیل بروز و همه‌گیری بیماری کرونا و ضرورت فاصله اجتماعی دانش آموزان در بسیاری از نقاط کشور ناگزیر به ادامه فعالیت‌های آموزشی و پرورشی مدارس به صورت ترکیبی (حضوری و غیر حضوری) و به ویژه در بستر فضای مجازی شدند.
خدمات مشاوره‌ای در بستر شاد فراهم است
وی ادامه داد: این اداره کل در راستای مأموریت‌های خود زمینه سازی لازم برای اجرای فعالیت راهنمایی، مشاوره مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی با بهره گیری از مشاوران مدارس به شکل حضوری و غیر حضوری به خصوص در بستر شبکه شاد را فراهم آورده است. همچنین تمام دانش آموزان کشور در مناطق شهری، روستایی و مناطق عشایری که به دو دسته (آنانی که دسترسی به ظرفیت فضای مجازی دارند و آنانی که دسترسی به این فضا ندارند) تحت پوشش خدمات مشاوره‌ای و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی به شکل آنلاین (برخط) و حضوری به خصوص در هسته‌ها و مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی قرار دارند که البته این اداره کل درصدد آن است که کیفیت این فعالیت‌ها را به خصوص در مناطقی که دسترسی (آنلاین) بر خط موجود نیست تقویت کرده و برای ایجاد عدالت در ارائه خدمات، از طریق حضوری عمل کند.
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی بیان کرد: به طور کلی ارائه با توجه ویژگی منحصر به فرد خدمات آموزشی و پرورشی روش‌های ارائه خدمات مشاوره‌ای در مدارس و هسته‌های مشاوره و خدمات روان شناختی صورت می‌گیرد.
وی با برشمردن اقدامات مشاوران در مدارس ادامه داد: اقدامات مشاوران در مدارس شامل ارائه خدمات در چارچوب برنامه نماد (نظام مراقبت دانش آموزان) به شکل حضوری و غیر حضوری در بستر شبکه شاد و به صورت ترکیبی (حضوری و غیر حضوری) است. همچنین اجرای آموزش ارتقایی و پیشگیرانه برای تمامی دانش آموزان مدرسه به ویژه از بستر گروه‌های تعاملی و کانال‌های اطلاع رسانی مانند “پیام مشاور” در دست اجراست و در کنار آن اجرای آزمون‌های غربالگری پایه در مناطق مجری نماد برای دانش آموزان در دوره ابتدایی توسط معلمان و در دوره متوسطه اول و دوم توسط خود دانش آموزان از طریق پورتال همگام آموزش و پرورش صورت می‌گیرد.
اجرای برنامه شناسایی و ارجاع دانش آموزان در معرض خطر
شکوهی گفت: ما همچنین برنامه شناسایی (نشانگان محور و اورژانسی) و ارجاع دانش‌آموزان در معرض خطر در مدرسه (توسط مشاور یا مربی منتخب) را در مناطق مجری نماد از طریق پورتال همگام آموزش و پرورش داریم و در کنار آن مداخله مختصر مدرسه برای دانش‌آموزان شناسایی شده را نیز انجام می‌دهیم. ارجاع دانش‌آموزان شناسایی شده به کمیته نماد منطقه جهت ارجاع درون دستگاهی (هسته‌های مشاوره و مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی منطقه‌ای و استانی) و ارجاع برون دستگاهی (دستگاه‌های همکار مانند وزارت بهداشت، بهزیستی) از طریق پورتال همگام آموزش و پرورش و پیگیری دوره‌ای دانش‌آموزان است.
ما همچنین برنامه شناسایی (نشانگان محور و اورژانسی) و ارجاع دانش‌آموزان در معرض خطر در مدرسه (توسط مشاور یا مربی منتخب) را در مناطق مجری نماد از طریق پورتال همگام آموزش و پرورش داریم و در کنار آن مداخله مختصر مدرسه برای دانش‌آموزان شناسایی شده را نیز انجام می‌دهیم
وی همچنین به ایجاد گروه‌های تعاملی مجازی بین مشاوران و دانش آموزان جهت ارائه خدمات مشورتی، ارتقایی، راهنمایی، مشاوره‌ای و آموزشی با استفاده از ظرفیت مجازی شبکه شاد اشاره کرد و دیگر اقدامات را اجرای طرح “پیام مشاور” در مدارس که در یک پیوستار و سیستمی از ستاد تا مدرسه و خانه استمرار می‌یابد دانست و گفت: این مهم کمک می‌کند تا در شرایط کرونایی بتوانیم نسبت به ارائه آموزش‌های بهنگام و همچنین اطلاع رسانی و هماهنگی‌های لازم برای تمامی دانش‌آموزان و اولیا از طرق مختلف (کانال‌های مجازی در شبکه شاد و…) نقش آفرینی کنیم. در این طرح مشاوران مدارس بر اساس سیاست‌های اعلام شده و با درک نیازهای روان‌شناختی دانش‌آموزان و اولیا ضمن اولویت بندی محتواهای ارسالی، مراتب را به فوریت در اختیار دانش‌آموزان و اولیا به طور مستمر قرار خواهند داد. همچنین مشاوران زمان اعلام و نحوه تکمیل پرسشنامه غربالگری، آزمون‌های توانایی، رغبت، نمونه برگ‌های هدایت تحصیلی را از این طریق به اطلاع دانش‌آموزان و اولیا می‌رسانند.
اجرای طرح همدل از طریق تماس‌های تلفنی با اولیا
شکوهی اظهار کرد: اجرای طرح همدل را نیز مشاوران اجرا می‌کنند که در قالب این فعالیت به طور مستمر از طریق (تلفن) با اولیای دانش‌آموزان (هرماه یکبار) ارتباط برقرار کرده و ضمن معرفی خود به اولیا به عنوان مشاور و بیان انتظاراتی که اولیا می‌توانند با مشاور مدرسه داشته باشند در جریان مسائل روان‌شناختی، تحصیلی و فرایند یاددهی – یادگیری قرار گیرند. همچنین هدایت و نظارت و فعال سازی و بهره گیری از ظرفیت تشکل همیاران مشاور مدرسه و ” کانون یاریگران زندگی ” در” شبکه شاد” و اجرای آزمون روانی – اجتماعی در سامانه همگام به منظور به”نقشه خطر پذیری و ترسیم نیم رخ روانی و اجتماعی دانش آموزان متوسطه اول و دوم کشور” و آموزش و توانمندسازی دانش آموزان، والدین در زمینه مهارت‌های اساسی مربوط به سلامت روان و آموزش مهارت‌های تاب آوری به دانش آموزان جهت مدیریت پیامدهای روان شناختی بیماری کرونا و اجرای فعالیت‌های ترویجی آموزشی در زمینه ارتقا سلامت روان (از قبیل برگزاری هفته سلامت روان، هفته مبارزه با اعتیاد و آسیبهای اجتماعی جشنواره نوجوان سالم) و ارائه خدمات مشورتی به مدیر مدرسه، کارکنان و معلمان مدرسه از دیگر برنامه هاست.
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی همچنین در این برنامه بلندبالای مشاوران به ارائه خدمات در هسته‌های مشاوره و مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی اشاره کرد و گفت: دانش‌آموزان برای مقابله با مشکلات ناشی از شرایط قرنطینه، آموزش‌های مجازی و دیگر مشکلات روان‌شناختی به خدمات مشاوره‌ای نیازمندند. در این گذر چه بسا دانش‌آموزانی که به صورت اضطراری نیازمند خدمات مشاوره‌ای هستند تا بتوانند از مشکلات روانی، اجتماعی و تحصیلی به درستی عبور کنند. در این میان نقش بی‌نظیر هسته‌ها و مراکز مشاوره در ارائه خدمات مشاوره‌ای روان‌شناختی، درمانی، مددکاری، حمایت و ارجاع برای دانش‌آموزان نیازمند بسیار حیاتی و حائز اهمیت است.
در سراسر کشور مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی برای دانش آموزان و اولیا فعال هستند
شکوهی اظهار کرد: شناسایی به موقع، تشخیص و انجام مداخلات درمانی و حمایتی در محل هسته‌ها و مراکز مشاوره در شرایط کرونا و با توجه به محدودیت‌های خاص خود نیازمند ساماندهی و مراقبت ویژه می‌باشد. لذا با اجرای طرح “صدای مشاور ” درصدد آنیم تا بتوانیم به این موضوع اساسی و تخصصی جامعه عمل بپوشانیم. بدین جهت مقرر شده است که در سراسر کشور مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی فعالیت‌های خود را با شرحی مشخص برای تمامی دانش‌آموزان و اولیا ارائه کنند.
ما سعی کردیم علاوه بر استمرار خدمات آموزشی، مشاوره‌ای و مددکاری اجتماعی خود، کوشش کرده است تا از طریق شبکه شاد و دیگر ظرفیت‌های موجود، زیرساخت‌ها و تمهیدات لازم برای کمک به ارتقا سلامت روان دانش آموزان را فراهم کنیم
وی با اشاره به شرح ارائه این خدمات نیز گفت: ابتدا بر اساس ساعت تخصیصی به مرکز مشاوره منطقه، تعداد اعضای تخصصی و ساعات حضور مشخص و سپس بر اساس تعداد مدارس آن منطقه تقسیم وظایف صورت می‌پذیرد و به اطلاع مدارس رسانده می‌شود. هر عضو تخصصی مرکز با توجه به ساعت حضور مسئولیت تعدادی از مدارس را بر عهده گرفته و نسبت به انجام فعالیت‌هایی اقدام می‌کند که شامل «تماس تلفنی هفتگی با مدیران و مشاوران مدارس تحت پوشش جهت اخذ آخرین اطلاعات، رخدادها و موارد مورد نیاز مداخلات تخصصی در حوزه راهنمایی و مشاوره »، «ارائه راهکارهای لازم در خصوص موارد خاص»، «ارسال مطالب و محتواهای آموزشی ضروری در قالب بروشور، اطلاعیه و … »، «بازدید حضوری از مدارس تحت پوشش»، «پذیرش مراجعان ارجاعی از مدارس تحت پوشش و انجام فعالیت‌های مشاوره‌ای آنان»، «ارجاع دانش‌آموزان نیازمند خدمات حمایتی و مددکاری به دستگاه‌های مرتبط» است.
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی گفت: ما سعی کردیم علاوه بر استمرار خدمات آموزشی، مشاوره‌ای و مددکاری اجتماعی خود، کوشش کرده است تا از طریق شبکه شاد و دیگر ظرفیت‌های موجود، زیرساخت‌ها و تمهیدات لازم برای کمک به ارتقا سلامت روان دانش آموزان را فراهم کنیم. برای این منظور، ضمن برگزاری کارگاه‌های آموزشی از طریق شبکه «شاد» و نیز انتشار محصولات فرهنگی و کمک آموزشی، مشاوران و مراکز مشاوره آموزش و پرورش آخرین وضعیت سلامت روان دانش آموزان را رصد می‌کنند و خدمات مورد نیاز را به ایشان ارائه می‌کنند.
گرچه آنچه مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی در این فرصت بر می‌شمارد قابل تقدیر است اما آنچه شاید پاسخی روشن برای آن پیدا نمی‌شود اجرای این برنامه‌های دقیق و قابل تأثیرگذاری است. رصد اجرای این برنامه‌ها در شاد و استفاده مؤثر دانش آموزان از آن، رصد نوع تعامل مشاوران مدارس با دانش آموزان که حضورشان در شرایط عادی نیز در مدارس کم و مداخلاتشان محدود بود این میان بسیار اهمیت پیدا می‌کند. خبرگزاری مهر در روزهای آتی علاوه بر پیگیری باقی سوال‌ها از مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی، در سطح دانش آموزی و در کادر مدارس نیز اجرای این دستورالعمل‌ها را پیگیری خواهد کرد.
